Στο μυχό του νοτίου κόλπου της Ερμιόνης (Αργολίδος), του "Πόρτο-Κάπαρη",
σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου από την παραλία, βρίσκεται η Μονή των Αγίων
Αναργύρων. Η αύρα της θάλασσας, η γοητεία της φύσεως και η υπερκόσμια γαλήνη της
Μονής σε φέρνουν κοντά σε μια άλλη έκσταση, εκεί που ατενίζεις μια κλίμακα, μια
σκάλα, από τη γη στον ουρανό και τότε νιώθεις την μικρότητα σου μπροστά στη μεγαλωσύνη
της ταπεινοφροσύνης του μοναστηριού.
Εδώ αφοπλίζεται η ματαιοδοξία του εγωϊσμού και η απληστία του αλλοτριωμένου
ανθρώπου. Εδώ από παλιά ο Ασκληπιός (κατά μία παράδοση του τόπου), γιάτρευε τους
ανθρώπους με τα ιαματικά νερά της πηγής και στα θεμέλια του ιερού του οι Αγιοι
Ανάργυροι συνεχίζουν από τον 11ον αιώνα να θεραπεύουν τους ανθρώπους όχι μόνο
από σωματική ασθένεια (που και αυτό γίνεται τις περισσότερες φορές και διαλαλούνται
πανταχού τα θαύματα) αλλά με μια συναίσθηση της μικρότητα μας, σε μια μετάνοια
και αποκατάσταση στην πρωταίρα μας θέση απέναντι στον Θεό. Την ψυχική υγεία χρειάζεται
πρωτίστως ο σημερινός αλλοτριωμένος άνθρωπος, που βασανίζεται από τα προβλήματα
της ζωής, από το εσωτερικό κενό που δημιούργησε ο σημερινός αμαρτωλός τρόπος ζωής,
με τον καταναλωτισμό και τα ψυχολογικά προβλήματα, που άσκοπα προσπαθεί να καλύψει
με την εξωτερική προβολή του. Φουσκωμένος παρουσιάζεται μπροστά στην ήρεμη στάση
των μοναχών, που παραξενεύονται με την ματαιοδοξία μας, γιατί το κενό προδίδει
το πρόσωπο μας, καθότι όπου λατρεύεται το Εγώ ξερριζώνεται ο Θεός, ατροφεί η ψυχή,
χάνεται η ανθρωπιά. Κυριαρχεί ο ατομισμός. Βολεύεται ο εαυτούλης μας στή δική
του ευημερία ή στα προβλήματα του, αδιαφορώντας για τον συνάνθρωπο του, φτάνοντας
σε κάποιο αδιέξοδο και τότε ζητά καταφύγιο γαλήνης..."Ασθενούντας θεραπεύετε,
λεπρούς καθαρίζετε... δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε ημίν".
Η αρχή της ιστορίας της ανάγεται στόν 11ον μ.Χ. αιώνα, αλλά από τον
16ον αιώνα έχουμε σαφείς και ακριβείς αποδείξεις και λεπτομερή στοιχεία της ιστορίας
της.
Ο Ι.Β.Π. Βασιλείου στο βιβλίο του "Η Ερμιονίς από των αρχαιοτάτων
χρόνων μέχρι των καθ' ημάς" Αθήνα 1907 γράφει ότι επί ηγουμενίας Μακαρίου Μπουφογγέλη
σωζόταν στη βιβλιοθήκη της Μονής μεμβράνη με σημειώσεις, σύμφωνα με τις οποίες
το Καθολικό της Μονής κτίσθηκε τον 11ον αιώνα. Τη μεμβράνη αυτή, κατά τις ίδιες
πληροφορίες, είχε δει και ο άλλοτε πρωθυπουργός της Ελλάδος Δημ. Γ. Βούλγαρης
(ο Τσουμπές). Δυστυχώς η μεμβράνη αυτή με τις σημειώσεις χάθηκε από τις πολλές
περιπέτειες στις οποίες κατά καιρούς περιέπεσε η Μονή.
Μία άλλη νεώτερη πληροφορία σχετική με την ίδρυση της Μονής είναι
εκείνη που αναφέρει ο Κρανιδιώτης λόγιος και πολυγραφώτατος Μητροπολίτης Κορινθίας
κ.κ. Παντελεήμων Καρανικόλας στο βιβλίο του "Το Κρανίδι. Κομμάτια από την χαμένη
ιστορία του" Κόρινθος 1980. Στο βιβλίο αυτό, που περιλαμβάνει πλουσιώτατη βιβλιογραφία,
δημοσιεύεται, εκτός των άλλων εγγράφων, και το αρχείο της οικογενείας των Μονοχαρτζαίων,
παλαιών αγωνιστών του Κρανιδίου. Εκεί υπάρχει η πληροφορία ότι η Μονή εκτίσθη
το 1340μ.Χ. από τον Ιωάννη τον ΣΤ΄ τον Κατακουζηνό πάνω στις ιαματικές πηγές του
Αρχαίου Ασκληπιού.
Στη μεγάλη θύρα της Μονής υπάρχει αχρονολόγητη επιγραφή σε μαρμάρινη
πλάκα : "ΧΡΙΣΤΩ ΣΩΤΗΡΙ ΚΑΙ ΤΟΙΣ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΙΣ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΝΟΝΤΩΝ ΕΙΣ ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΟΝ"
Από τον 17ον αιώνα ήταν μετόχι της μονής της Μεγίστης Λαύρας του Αθω και το 1720
γίνεται πατριαρχικό Σταυροπήγιο ενώ το 1798 ο Γρηγόριος ο Ε΄ ανανεώνει την Σταυροπηγιακήν
αξίαν της Μονής με Σιγίλιον το οποίο εσώζετο μέχρι πρότινος στη Μονή του Προφήτου
Ηλιού της
Υδρας. Μεγάλη είναι
η συμβολή της Μονής στον Αγώνα του Εικοσιένα υπό την πνοήν των αξίων Ηγουμένων.
Εδώ είχε καταφύγει και ο Αγωνιστής Ιεράρχης Ιωσήφ Ανδρούσης από τη
Νεστάνη
Αρκαδίας, καταδιωκόμενος από τον Ιμπραήμ με γενναία αμοιβή. Κατά τους μαύρους
χρόνους της Τουρκοκρατίας η Μονή ακμάζει και βοηθά όλους τους κατοίκους της περιοχής
και σε πνευματικά θέματα και σε οικονομικά τοιαύτα. Ο πρώτος αναφερόμενος ηγούμενος
είναι ο Μακάριος Αγοράτης 1711 ο ορθώσας και μέχρι σήμερον υπάρχων θαυμάσιον ξυλόγλυπτον
τέμπλον.
Από τον Οκτώβριο του 1822 ως το Φεβρουάριο του 1823 η Ερμιόνη έγινε
έδρα της επαναστατικής Κυβερνήσεως. Τα μέλη της επικαλούνται τη δραστηριότητα
του άλλου μεγάλου Ηγουμένου της Μονής Χατζη-Μακάριο για την εξεύρεση καταλυμάτων
εντός ή εκτός Μονής. Όταν η Κυβέρνηση μεταφέρεται στο
Κρανίδι
οι πάντες πριν φθάσουν εκεί περνούν να πάρουν ευλογία από τους Αγίους Αναργύρους.
Από τις αρχές του 1826 άρχισαν οι προετοιμασίες για την σύγκληση της Γ΄ Εθνοσυνελεύσεως.
Οι πρόκριτοι της Υδρας προτείνουν στους Σπετσιώτας να συναντηθούν στη Μονή "ίνα
συσκεφθώμεν ωρίμως περί των κοινών συμφερόντων. Ειδοποιήσαμεν περί τούτου και
τους αδελφούς Ψαριανούς". Αυτά και άλλα πολλά έκαναν την Μονήν των Αγίων Αναργύρων
τόσο γνωστή και τόσο σεβαστή που δόξα τω Θεώ απέφυγε την διάλυση της κατά την
εποχή του ΄Οθωνος, παρά το γεγονός ότι δεν είχε και πολλούς μοναχούς. Το γεγονός
όμως τούτο της λειψανδρίας αναγκάζει την ίδια την Μονή να γίνει μετόχι της Μονής
του προφήτου Ηλιού της Υδρας. Δεκατρία χρόνια κράτησε τούτο το καθεστώς και το
Φεβρουάριο του 1863 κάποιοι μοναχοί ζητούν από τον επίσκοπο Υδρας να κάνει πάλι
την Μονή των Αγίων Αναργύρων ανεξάρτητη και να πάνε να μονάσουν σ' αυτήν. Κάτι
που γίνεται και η Μονή ξεκινά μια νέα ιστορία.
Από το 1864-1888 και επί ηγουμενίας Δωροθέου Δακουτρέ η Μονή ανασυγκροτείται
και φθάνει τις παλιές της δόξες. Από εκείνα ήδη τα χρόνια οι πλοίαρχοι Κρανιδίου,
Ερμιόνης,
Σπετσών και Υδρας,
"φέροντες τα πλοία των εις τον εγγύς της Μονής λιμένα Κουβέρτα, προσεκάλουν τον
Ηγούμενον, ο οποίος έφερε την εικόνα των Αγίων Αναργύρων και ετέλουν αγιασμόν.
Την ιεράν των εικόνα προσεκάλουν επίσης κατά τας λιτανείας εις τας περιπτώσεις
ανομβρίας ή άλλας αιτίας". Με την έναρξη του 20ου αιώνος η Μονή αρχίζει πάλι μιά
πορεία φθοράς για να φθάσει μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο να έχει μόνο τρεις
γέρους μοναχούς ανίκανους να την συντηρήσουν. Κάτω απ' αυτό το φάσμα ο τότε Μητροπολίτης
Προκόπιος μετετρέπει την Μονή σε γυναικεία και το 1946 το μοναστήρι εγκαινιάζεται
εκ θεμελίων, "αρχιερατεύοντος Προκοπίου Καραμάνου και ηγουμένης Θέκλας". Πράγματι
η εξαίρετη αυτή γυναίκα η ηγουμένη Θέκλα, τόσο μέ την σοφία της όσο και με την
αγιώτητά της έδωσε άλλη πνοή στη Μονή. Το 1965 απέθανε εις βαθύ γήρας ο Μητροπολίτης
Προκόπιος και τον διεδέχθη το 1967 ο σημερινός Μητροπολίτης Υδρας κ. Ιερόθεος,
ο οποίος περιβάλλει τη Μονή με αγάπη και ενδιαφέρεται τόσο για την πρόοδο και
την ευημερία αυτής, όσο και για την πνευματική της εξύψωση και τον αγγελικό βίο
που ασκείται σ' αυτήν. Τον Ιανουάριο του 1970 απέθανε η πρώτη, μετά την μετετροπή,
ηγουμένη Θέκλα Καψοπούλου και την διαδέχεται η μοναχή Ευφημία Δάλλα. Μετά και
τον θάνατο της Ευφημίας το 1991 εξελέγη ομοφώνως ηγουμένη η δραστήρια και ικανότατη
μοναχή Χαριτίνη Κωνσταντακοπούλου, η οποία από ηλικίας 17 ετών ακολουθεί τον μοναχικό
δρόμο, παρά τους πόδας της θαυμασίας ηγουμένης Θέκλας μαθητεύσασα, αγαπά και ενδιαφέρεται
για την Μονή και στην οποία ευχόμαστε να φανεί αντάξια των προκατόχων της προς
δόξαν Θεού, ανύψωση της μοναχικής ζωής και σωτηρία όσον καταφθάνουν σ' αυτό το
ήσυχο λιμάνι του Θεού το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων.
Αν ιστορία εννέα αιώνων καταφέραμε μετά κόπου να την περάσουμε σε
δύο σελίδες μας είναι τελείως αδύνατον να κλείσουμε σε λίγες γραμμές τις υπέροχες
ομορφιές της Μονής : Την πολυσύνθετη αρχιτεκτονική της! Τις θαυμάσιες τοιχογραφίες
της, έργο Κρητικής σχολής και ίσως αμέσου μαθητή Θεοφάνους Κρητός! Τα υπέροχα
κειμήλια της, έργα υψηλής τέχνης και δωρεές των υψηλών προσώπων που έζησαν ή πέρασαν
απ' τη Μονή! Την πλούσια βιβλιοθήκη της των 2000 περίπου σπανίων θεολογικών, φιλολογικών,
νομικών και ιστορικών τόμων της! Τα εκθέματα μιας άλλης εποχής με τα ελαιοτριβεία,
τους αργαλειούς, τα μαγγανοπήγαδα! Τους απέραντους και ζηλευτούς κήπους της! Τις
ιαματικές πηγές της! Και πάνω απ' όλα την ησυχία της και την πνευματική ζωή της!
Για όλα αυτά θα έπρεπε κάποιος να πάρη τον κόπο και να επισκευθή την Μονή και
να ζητήση απ' τους Αγίους Αναργύρους ίασιν ψυχής και σώματος.
