Τοπωνύμια / Προορισμοί

Εθνικός Δρυμός

  Μοναδικό το τοπίο για τον επισκέπτη. Από τον αυχένα του βουνού που εισχωρεί στη λίμνη της Μεγάλης Πρέσπας βλέπει αριστερά το χωριό των Ψαράδων, βόρεια τη Μεγάλη Πρέσπα καταγάλανη και με διάφανα νερά και στο βάθος μια ψηλή οροσειρά, το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου χιονισμένη και με φωλιασμένο στον μεσημβρινό θύλακα τον ιστορικό οικισμό του Αγίου Γερμανού.
  Μπροστά βρίσκεται η πλατιά λωρίδα γης πάνω στα νερά της Μικρής Πρέσπας. Εδώ η όχθη είναι βαλτώδης, γεμάτη νούφαρα και πυκνές καλαμιές, όπου φωλιάζουν τα σπανιότερα είδη του φτερωτού βασιλείου. Αντίθετα, οι όχθες της Μεγάλης (πέστροφες, πεταλούδες, κέφαλοι, τσιρόνια) διαφέρουν από αυτά της Μικρής Πρέσπας (γριβάδια, σκουμπούζια, γουλιανοί, πέστροφες, τσιρόνια και χέλια).
  Ο Εθνικός Δρυμός των Πρεσπών είναι ένας από τους δέκα Εθνικούς Δρυμούς της Ελλάδας και ιδρύθηκε κυρίως για να προστατευθούν τα σπάνια είδη πουλιών - πελεκάνοι, κορμοράνοι, ερωδιοί, αρπακτικά - που φωλιάζουν μέσα του , καθώς και μια συστάδα (μοναδική στην Ευρώπη) από αιωνόβια κυπαρισσόδενδρα. Εκτός από αυτά, η ίδρυση του Δρυμού δικαιολογείται και από τα παρακάτω:
•  Το τοπίο που δημιουργούν οι λίμνες και τα γύρω βουνά είναι εξαιρετική ομορφιάς.
•  Μέσα στον περιορισμένο χώρο του Εθνικού Δρυμού υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία βιοτόπων.
•  Ο αριθμός των ειδών της χλωρίδας και της πανίδας που υπάρχουν στην περιοχή - είναι, σε σχέση με την έκτασή της, από τους μεγαλύτερους στην Ευρώπη και ολόκληρη την Ευρώπη.
•  Οι παραδοσιακοί οικισμοί και τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Πρέσπας είναι υψηλής αισθητικής και επιστημονικής αξίας.
  Η άνοιξη είναι η καλύτερη εποχή για να συναντήσει κανείς τα σπάνια υδρόβια πουλιά, του πελεκάνους, τους ερωδιούς, τους κορμοράνους κατά τις αναπαραγωγικές τους διαδικασίες. Εκτός από τις υπέροχες πανοραμικές όψεις της λίμνης που βλέπει ο επισκέπτης από τα ψηλά σημεία, όλα τα αξιοθέατα χαρακτηρίζονται από μικρή, διακριτική κλίμακα και για αν τ’ απολαύσει κανείς πρέπει να τα πλησιάσει, να τα "αναγνωρίσει", να σκύψει πάνω τους και να τα αισθανθεί από κοντά.
  Κάθε γωνιά στον Εθνικό Δρυμό έχει τις δικές της ομορφιές και τον δικό της χαρακτήρα.
(κείμενο: Ανδρέας Ανδρέου)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Φλώρινας - Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Φλώρινας.

Μεγάλη Πρέσπα

Η επιφάνεια της λίμνης στον Ελληνικό χώρο είναι 39,5 τετρ. χλμ. Λόγω υψομετρικής διαφοράς η Μεγάλη Πρέσπα τροφοδοτείται μέσω διαύλου στη θέση Κούλα με νερά της Μικρής Πρέσπας. Οι κάτοικοι λένε ότι μέσα από καταβόθρες η Μεγάλη Πρέσπα τροφοδοτεί με νερά την λίμνη Αχρίδα, που βρίσκεται εντός της F.Y.R.O.M.

Εθνικός Δρυμός Πρεσπών (από το 1974)

Λίμνη Μικρή Πρέσπα & Λίμνη Μεγάλη Πρέσπα

• http://www.ornithologiki.gr/gr/sppe/gr032.htm

Χλωρίδα & Πανίδα

  Στην Πρέσπα υπάρχουν περισσότερα από 1500 είδη φυτών, 23 είδη ψαριών, 11 αμφιδίων, 21 ερπετών, 42 είδη θηλαστικών και 260 είδη πουλιών. Η μεγάλη ηλικία των λιμνών, τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και οι κλιματικές συνθήκες συνέλαβαν στην ανάπτυξη ενδημικών μορφών ζωής, καθώς επίσης και ειδών με περιορισμένη γεωγραφική εξάπλωση στην Ελλάδα ή στα Βαλκάνια. Από την άλλη πλευρά, η ανθρώπινη παρουσία με τις παραδοσιακές μορφές γεωργίας, κτηνοτροφίας και αλιείας που πραγματοποιούνται εδώ για εκατοντάδες χρόνια, συνέβαλε επίσης στην ανάπτυξη και διατήρηση της πλούσιας αυτής χλωρίδας και πανίδας.
  Η ορνιθοπανίδα του Εθνικού Δρυμού Πρεσπών περιλαμβάνει είδη ζωτικής σημασίας, τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η μεγαλύτερη αποικία αργυροπελεκάνων του κόσμου βρίσκεται στη Μικρή Πρέσπα. Η Πρέσπα φιλοξενεί επίσης τις μοναδικές στην Ελλάδα αναπαραγόμενες αποικίες σταχτόχηνων και χηνοπρηστών, μια από τις μεγαλύτερες αποικίες λαγγόνων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάποια άλλα μικρότερα είδη πουλιών που βρίσκονται στους θαμνότοπους κέδρων στο Όρος Ντέβας όπως ο κλειδώνας, ο κοκκινοτσιροβάκος, η ασπροκωλίνα και το σιρλοτσίχλονο είναι χαρακτηριστικά των Μεσογειακών περιοχών.
  Σημαντικά είδη θηλαστικών όπως η καφέ αρκούδα, ο λύκος και το αγριόγιδο βρίσκουν καταφύγιο στα βουνά της Πρέσπας, ενώ οι βίδρες στον πλούσιο υγρότοπο.
  Η ιχθυοπανίδα των λιμνών και ρεμάτων περιλαμβάνει 23 είδη ψαριών. Το γριβάδι, η μπράνα, το τσιρόνι, η πλατίκα, ο κέφαλος και το σκουμπούζι είναι τα σημαντικότερα εμπορεύσιμα αλιεύματα της περιοχής.
  Η Πρέσπα αποτελεί το νοτιότερο σημείο της γεωγραφικής κατανομής στην Ευρώπη για δύο είδη ερπετών βόρειας εξάπλωσης, του ασπρίτη των βουνών (είδος οχιάς) και της αμμόσαυρας.
  Η χλωρίδα της Πρέσπας περιλαμβάνει είδη ενδημικών φυτών στα Βαλκάνια, καθώς και είδη που υπάρχουν μόνο στη χώρα μας ή αποκλειστικά σε τοπικό επίπεδο. Στα τελευταία ανήκει η κενταύρια της Πρέσπας, ένα φυτό με ασπροκίτρινο λουλούδι και ένα παράσιτο, η Phelypaea boissieri, που υπάρχουν στα βουνά του δυτικού τομέα της Πρέσπας. Η περιοχή αποτελεί επίσης το νοτιότερο όριο εξάπλωσης της σημύδας, δένδρο χαρακτηριστικό των ψυχρότερων περιοχών της βόρειας Ευρώπης. Σε επίπεδο βιοτόπων, η περιοχή συνδυάζει πλήθος διαφορετικών χερσαίων τύπων βιοτόπων με υγροτοπικά συστήματα, όπως αμμώδεις και βραχώδεις ακτές, ποολίβαδα και θαμνολίβαδα, μικτά, αειθαλή και δάση φυλλοβόλων, αλπικά λιβάδια, ρεύματα και λίμνες. Είναι λοιπόν πολύ πιθανό, η Πρέσπα να αποτελεί τη μοναδική περιοχή στην Ευρώπη με τέτοια ποικιλία μορφών ζωής σε τόση μικρή έκταση.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πρεσπών

• http://www.prespes.gr/xloridagr.html (1 φωτ.)

Υγρά Λιβάδια

  Τα υγρά λιβάδια είναι παραλίμνιες περιοχές με χαμηλή υγρόφιλη βλάστηση, οι οποίες καλύπτονται από νερό ορισμένες εποχές του χρόνου, ανάλογα με την αυξομείωση της στάθμης της λίμνης. Η σημασία των υγρών λιβαδιών είναι πολλαπλή καθώς αυτά:
•Αποτελούν άριστους χώρους αναπαραγωγής ψαριών και αμφίβιων
•Φιλοξενούν υψηλές συγκεντρώσεις ασπόνδυλων οργανισμών και
•Λειτουργούν ως κύριοι χώροι διατροφής για πολλά είδη υδρόβιων πουλιών.
  Η Πρέσπα είναι πολύ σημαντική περιοχή για την αναπαραγωγή ειδών πουλιών που απειλούνται με εξαφάνιση παγκοσμίως. Ο αργυροπελεκάνος και ο ροδοπελεκάνος φωλιάζουν μαζί, κάτι που συμβαίνει σε δύο μόνο μέρη στην Ευρώπη. Η αποικία της λαγγόνας είναι η μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η περιοχή φιλοξενεί ακόμη επτά είδη ερωδιών, τη μοναδική στην Ελλάδα αποικία σταχτόχηνας, και αποτελεί σημαντικό χώρο διαχείμασης για πολλά είδη παπιών και άλλων πουλιών. Τα περισσότερα από τα πάνω είδη τρέφονται με μικρά ψάρια και άλλους ζωικούς οργανισμούς που βρίσκονται στα υγρά λιβάδια. Η διατήρηση βιώσιμων πληθυσμών αυτών των πουλιών με τη σειρά της, αποτελεί δείκτη υγιούς οικοσυστήματος γεγονός που ενισχύει τη μοναδικότητα της περιοχής.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πρεσπών

• http://www.prespes.gr/livadiagr.html (2 φωτ.)

Ασκηταριά και βραχογραφίες της Μεγάλης Πρέσπας

Ασκητήριο της Μεταμόρφωσης
Το κοντινότερο σωζόμενο ασκητάριο στην κοινότητα Ψαράδων.
Ασκητάριο της Παναγιάς Ελεούσας.
Το αξιολογότερο ασκητάριο της βόρειας πλευράς της μεσημβρινής όχθης, το οποίο οι ντόπιοι αφιερώνουν στον Aγιο Πέτρο. Υπάρχει κτιριακή επιγραφή του 1409/10 μ.Χ.
Ασκητάριο της Μικρής Ανάληψης
Στα βράχια της νοτιοδυτικής όχθης της Μεγάλης Πρέσπας και είναι του 15ου αιώνα.
Βραχογραφίες
Εικόνα της Παναγίας Δεξιοκρατούσας και της Παναγίας Βλαχερνίτισσας απέναντι από το χωριό Ψαράδες, στα βράχια της νοτιοδυτικής όχθης της λίμνης Μεγάλης Πρέσπας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πρεσπών

• http://www.prespes.gr/mnimiagr.html (3 φωτ.)

Γεωλογία - Γεωμορφολογία
  Οι λίμνες των Πρεσπών κατά την Ιουρασική εποχή (208 ως 146 εκατομμύρια χρόνια πριν) αποτελούσαν τμήμα της Δασσαρητικής λεκάνης και συνδέονται με τη λίμνη Αχρίδα. Είναι οι μόνες λίμνες της Δυτικής Μακεδονίας που συνδέονται με την Αδριατική θάλασσα, καθώς οι υπόλοιπες καταλήγουν στο Αιγαίο Πέλαγος. Κατά την διάρκεια του Πλειόκαινου (11 ως 1 εκατ. χρόνια πριν), οι στάθμες της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας ήταν 80 μέτρα ψηλότερα από σήμερα. Το γεωλογικό υπόστρωμα της περιοχής αποτελείται κυρίως από ασβεστόλιθους και δολομιτικούς ασβεστόλιθους στο δυτικό και νότιο τμήμα της περιοχής, ενώ στο δυτικό τομέα επικρατούν οι γρανίτες και οι γνεύσιοι. Η ποικιλομορφία του γεωλογικού υποστρώματος επηρεάζει τη σύνθεση των εδαφών και τις ιδιότητες τους σχετικά με τη διαπερατότητά τους από το νερό, γεγονός που, με την σειρά του, επηρεάζει τις μορφές βλάστησης στην περιοχή.
Το κλίμα
  Το κλίμα της Πρέσπας έχει ενδιάμεσα χαρακτηριστικά μεταξύ του Μεσογειακού και του Κεντροευρωπαϊκού. Η ύπαρξη των λιμνών συμβάλλει στη δημιουργία σαφώς ηπιότερων συνθηκών στις χαμηλές περιοχές γύρω από τις λίμνες, όπου η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 11°C. Το καλοκαίρι επικρατεί σχετικά ήπια ξηρασία με μέση θερμοκρασία που φθάνει τους 22°C. Ο χειμώνας είναι αρκετά ψυχρός με σχετικά μακροχρόνιους παγετούς και μέση θερμοκρασία γύρω στους 1-20°C. Αν και η μέση θερμοκρασία του αέρα το χειμώνα είναι συνήθως πάνω από τους 0°C, η μικρή Πρέσπα παγώνει συχνά. Η περίοδος των βροχών και χιονοπτώσεων διαρκεί συνήθως από τον Οκτώβριο ως τον Μάιο και το μέσο ετήσιο ύψος βροχής είναι περίπου 665mm.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πρεσπών

• http://www.prespes.gr/geologiagr.html (1 φωτ.)

Κούλα

Η παραλία της Μεγάλης Πρέσπας κοντά στην τοποθεσία Κούλα ή ανατολικά των εκβολών του ρέματος του Αγίου Γερμανού προσφέρεται για κολύμβηση. Στην Κούλα υπάρχουν σημεία όπου ο επισκέπτης μπορεί να ξεκουραστεί και να απολαύσει ένα υπαίθριο γεύμα με θέα τους πελεκάνους και τους ερωδιούς που πετούν από την Μικρή προς την Μεγάλη Πρέσπα για να τραφούν. Επίσης υπάρχει μια καλύπτρα μέσα από την οποία μπορεί κανείς να δει τα πουλιά που τρέφονται στο κανάλι που συνδέει τις δύο λίμνες.

Ιστοσελίδα Δήμου Πρεσπών
• http://www.prespes.gr/episkepseisgr.html (9 φωτ.)