Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αρχαιολογικός χώρος αρχαίας Ήλιδας

ΗΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 26220 41415

Ανασκαφές και αρχαιολογικός χώρος

Το 19ο αι. περιηγητές εντόπισαν την πόλη της Ηλιδας, κατάρτισαν μάλιστα και τοπογραφικά σχέδια. Οι πρώτες συστηματικές ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο την περίοδο 1911-1914, με διευθυντή τον Otto Walter. Από το 1960 έως σήμερα η ανασκαφική έρευνα συνεχίζεται κατά περιόδους από την Αρχαιολογική Εταιρεία. Οι σωστικές ανασκαφές, που διενεργεί ακόμη και σήμερα η Ζ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, αποκάλυψαν ένα τμήμα της αρχαίας πόλης (1965-1970), με αφορμή τη διέλευση του αρδευτικού αγωγού του φράγματος του Πηνειού.
Τα κτίρια που αποκαλύφθηκαν ή εντοπίσθηκαν και στη συνέχεια ταυτίσθηκαν σύμφωνα με τις περιγραφές του Παυσανία, είναι τα εξής: Γυμνάσιο, που δεν έχει ανασκαφεί, αλλά φαίνεται ότι είχε παρόμοιες διαστάσεις με εκείνο της Ολυμπίας (μήκος περ. 200μ.), Λουτρά, στα δυτικά της αγοράς, Τέμενος του Αχιλλέα, Ελλανοδικαιώνας, Στοά "προς μεσημβρίαν", "Κερκυραϊκή" στοά, που αποτελούσε το νότιο σύνορο της αγοράς, διάφορα μικρά ιερά, ένα τετράγωνο οικοδόμημα με εσωτερική περίστυλη αυλή, όπου οι δεκαέξι ηλείες γυναίκες ύφαιναν τον πέπλο της Ηρας, ένα τμήμα του περιβόλου του τεμένους της Αφροδίτης, ένας ακόμη περίβολος ιερού, ναϊσκος και τεμένη, μεταξύ των οποίων και του Αδη και, τέλος, το θέατρο στα βόρεια της αγοράς.
Το θέατρο κτίσθηκε τον 4ο αι. π.Χ. και υπέστη μετασκευές στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια. Η λίθινη σκηνή με το προσκήνιο και τα παρασκήνια είναι από τα παλαιότερα της αρχαίας Ελλάδας. Οι θεατές δεν κάθονταν σε κερκίδες αλλά στα πρανή του κοίλου, όπως ακριβώς και στο στάδιο της Ολυμπίας. Η πρόσβαση γινόταν με έξι λίθινες κλίμακες που χώριζαν το κοίλο σε επτά κερκίδες. Ενα πλήρες αποχετευτικό δίκτυο εξασφάλιζε το θέατρο από τον κίνδυνο πλημμύρας. Η λειτουργία του θεάτρου διακόπηκε στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια, όταν επήλθε και ο γενικότερος μαρασμός της πόλης, και στο χώρο του δημιουργήθηκε νεκροταφείο με συστάδες κιβωτιόσχημων και κεραμοσκεπών τάφων.
Η Αρχαιολογική Συλλογή της Ηλιδας
  Η Αρχαιολογική Συλλογή της Ηλιδας ιδρύθηκε το 1981. Περιλαμβάνει ευρήματα που έφεραν στο φως οι ανασκαφές και χρονολογούνται από την Πρωτοελλαδική έως τη Ρωμαϊκή εποχή. Εκτίθενται αγγεία, αγάλματα, γλυπτά, επιτύμβιες στήλες, πήλινα και λίθινα αρχιτεκτονικά μέλη, ειδώλια, χάλκινα σκεύη, όπλα, νομίσματα, και άλλα μικροαντικείμενα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα χάλκινα "εισιτήρια" θεάτρου με την επιγραφή FA(ΛΕΙΩΝ), που βρέθηκαν σε μεγάλο αριθμό και χρονολογούνται στα τέλη του 4ου αι. π.Χ., καθώς και τα πήλινα προσωπεία και τα γυναικεία ειδώλια, που αποτελούν εξαίρετα δείγματα ηλειακής κοροπλαστικής.
Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα δύο τμήματα ψηφιδωτών δαπέδων που εκτίθενται στο αίθριο της Αρχαιολογικής Συλλογής. Προέρχονται από μία μεγάλη έπαυλη του 3ου αι. μ.Χ. κτισμένη στα ΝΔ της αγοράς της Ηλιδας. Φέρουν παραστάσεις σε κυκλική διάταξη, οι οποίες στο ένα σχετίζονται με τις εννέα Μούσες, ενώ στο άλλο αναφέρονται στους άθλους του Ηρακλή.
Κείμενο: Ξένη Αραπογιάννη
Παρατίθεται Σεπτέμβριο 2002, από το ενημερωτικό φυλλάδιο του Δήμου Αμαλιάδας

Ιστοσελίδα Νομαρχίας Ηλείας
• http://www.nailias.gr/tourismos_politismos/mnimia_... (15 φωτ.)

Μυκηναϊκοί Τάφοι

ΔΑΦΝΗ (Χωριό) ΑΜΑΛΙΑΔΑ
  Στη Δάφνη, στη θέση Λακκαθέλα, συνεχίστηκε η ανασκαφή του μυκηναϊκού νεκροταφείου, το οποίο είχε εντοπιστεί από τον περασμένο χρόνο. Ανασκάφηκαν έξι ακόμη θαλαμωτοί μυκηναϊκοί τάφοι, συμπληρώνοντας έτσι τον αριθμό των δώδεκα ανασκαμμένων έως σήμερα στη θέση αυτή. Οι τάφοι ήταν ασύλητοι και απέδωσαν πλούσια ευρήματα σε κεραμική, οπλισμό και κοσμήματα από ημιπολύτιμους λίθους και υαλόμαζα. Στον Κλαδέο, στη θέση Τρύπες, η μεγάλη πυρκαγιά που αποτέφρωσε φέτος εκτεταμένες δασικές εκτάσεις στην Ηλεία, έφερε στο φως πέντε τάφους στο γνωστό μυκηναϊκό νεκροταφείο, όπου στο παρελθόν είχαν ήδη ανασκαφεί άλλοι έξι. Τα κτερίσματα των τάφων υπήρξαν πολύ πλούσια κυρίως σε κεραμική (βρέθηκαν πάνω από 100 αγγεία σε άριστη διατήρηση), από την οποία ξεχώρισαν μερικά πρωτότυπα σε σχήματα και διακόσμηση ενώ δεν έλειψαν και τα μικροευρήματα, όπως χάνδρες, σφονδύλια, μία χάλκινη πόρπη κ.ά.
  Το αρχαίο νεκροταφείο δεν είναι οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος ώστε να θεωρείται επισκέψιμος.

Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Αμαλιάδος

• http://www.amaliada.gr/μυκηναϊκοί_τάφοι.htm (1 φωτ.)