Εμφανίζονται 1 τίτλοι με αναζήτηση: Αξιοθέατα για το τοπωνύμιο: "ΑΝΩ ΒΟΛΟΣ Χωριό ΒΟΛΟΣ".
Η περίβλεπτος "βίγλα", του Δήμου Ιωλκού (Ανω Βόλου), που
ατενίζει εκτεινόμενη την πόλη του Βόλου
και τον πέρα απ' το λιμάνι θαλάσσιο χώρο, ίσαμ' εκεί που φθάνει το μάτι! Ισως
ο πλέον ιστορικός χώρος του Δήμου Ιωλκού, με αποτυπωμένη στην κορυφή του λόφου,
τη θρησκευτική, κυρίως, πορεία όλης της περιοχής, στις επάλληλες φάσεις της.
Πολύτιμα στοιχεία, που δανειστήκαμε από το βιβλίο "Η Μαγνησία
και το Πήλιο στον ύστερο Μεσαίωνα (1204-1423, Βόλος 1998, Κεφ.: "Η Εκκλησιά
της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο λόφο της Επισκοπής Ανω Βόλου) του ακαταπόνητου
ερευνητή και μελετητή της Μεσαιωνικής ιστορίας της Μαγνησίας, συντοπίτη δικηγόρου
Απόστολου Δ. Παπαθανασίου, διαβάζουμε σχετικώς:
"O λόφος της Επισκοπής, στο κέντρο περίπου του σημερινού Ανω
Βόλου, του Δήμου Ιωλκού, όπως φαίνεται από τα ερείπια των οχυρώσεων, πρέπει να
ήταν κατοικημένος από τα πανάρχαια ακόμη χρόνια. Το σημερινό του όνομα (Επισκοπή),
είναι μεταγενέστερο και ανάγεται στον ύστερο Μεσαίωνα. Το όνομα του λόφου (Επισκοπή)
οφείλεται στην εκκλησία και στο κτίριο που χρησίμευε ως κατοικία και έδρα του
Επισκόπου Δημητριάδος μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Τούρκους (1423),
την ερήμωση της Δημητριάδας και την εκδίωξη του χριστιανικού πληθυσμού και από
το κάστρο των Αγίων Θεοδώρων. Το κτίριο αυτό (επισκοπείο) δεν σώζεται σήμερα πάνω
στο λόφο, αλλά μόνο τα ερείπιά του. Σύμφωνα με την εντοιχισμένη επιγραφή (κτητορική)
στη βορεινή είσιοδο της σημερινής εκκλησίας (υπέρθυρο) ο επίσκοπος της Δημητριάδας
Κάλλιστος αναφέρεται ως «κτήτωρ», το έτος ζρμζ' από κτίσεως κόσμου, δηλαδή το
έτος 1639 (7147-5508) από Χριστού γεννήσεως. Ο επίσκοπος Κάλλιστος υπήρξε διάδοχος
του επισκόπου Αγαπίου, ο οποίος (κατά τον Ζ. Εσφιγμενίτη) σκοτώθηκε από τους Τούρκους
το έτος 1610, εποχή που οι τελευταίοι κάτοικοι της Δημητριάδας -πάντοτε κατά τον
Ζ. Εσφιγμενίτη- εγκατέλειψαν οριστικά τη φθίνουσα Δημητριάδα και εγκαταστάθηκαν
στο σημερινό χώρο του Ανω Βόλου, γύρω από το λόφο της Επισκοπής, όπου εγκαταστάθηκε
και ο διάδοχος του Αγαπίου, επίσκοπος Κάλλιστος.
Η τοπογραφία του χώρου (απότομη έξαρση βραχώδους υψώματος με δυνατότητα
προσβάσεως μόνο από τη βόρεια πλευρά), η χωροθέτηση των ερειπίων των τειχών (συνεχής
τειχισμός, περίκλειστης δομήσεως επάλληλων αρχαίων και βυζαντινών τειχών), τα
υπάρχοντα λείψανα οικοδομών και κτισμάτων και η ύπαρξη υδατοδεξαμενής (κινστέρνας)
πιθανολογούν, όχι μόνο τη συνεχή οίκηση του λόφου κατά την βυζαντινή περίοδο,
αλλά και την ύπαρξη πολίσματος, φρουρίου ή και μονής βυζαντινής -κατά την πιθανότερη
εκδοχή- πάνω στο λόφο.
Η εκκλησία που υπάρχει σήμερα στο λόφο είναι, όπως φαίνεται από τη
ναοδομία της και τα υλικά της κατασκευής της, παλιό βυζαντινό κτίσμα στην αρχική
του μορφή της τρίκλιτης βασιλικής χωρίς τρούλο. Ο ναός έχει υποστεί πολλές μεταρρυθμίσεις
και τροποποιήσεις στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Η σημερινή τοιχογραφία που υπάρχει
στο νάρθηκα, πιθανολογείται ότι έγινε από τον επίσκοπο Κάλλιστο, ο οποίος έκτισε
και το οικοδόμημα του επισκοπείου που δεν σώζεται σήμερα. Το κλίτη χωρίζονται
από κιονοστοιχία που αποτελείται από δύο κίονες στην κάθε πλευρά (τρίκλιτος δικιόνιος
ναός). Μεταγενέστερα (περίοδος Τουρκοκρατίας) προστέθηκε στη δυτική πλευρά διώροφος
εξωνάρθηκας με 3 καμάρες και στη νότια πλευρά ο σημερινός υπάρχων μονόροφος ξυλεπίστεγος
εξωνάρθηκας. Η Εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τα ενσωματωμένα
στους τοίχους (βόρειο, νότιο και ανατολικό) ποικίλα γλυπτά σχήματα, σύμβολα, γράμματα,
πτηνά, επιπεδόγλυφες σε μάρμαρο ή πέτρα παραστάσεις, ανήκουν σε παλιότερες εποχές
και προέρχονται από τα ερείπια παλιότερης, κατά πάσα πιθανότητα, μονής, που προϋπήρχε
στον ίδιο χώρο, άγνωστο πότε και πώς καταστράφηκε.
Ο βυζαντινολόγος F. Hild -συνεχίζει ο Απόστολος Δ. Παπαθανασίου- αναφέρει
ότι στο λόφο της Επισκοπής βρέθηκαν ερείπια των πρώτων χριστιανικών χρόνων, όπως
ένα θεοδοσιανό κιονόκρανο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε με τα υλικά για την οικοδόμηση
της σημερινής εκκλησιάς.».
Για το καμπαναριό της Εκκλησίας ο συγγραφέας σημειώνει ότι πρόκειται
για "κτίσμα μεταγενεστέρων χρόνων".
Aλλες αναφορές
Τον φερώνυμο λόφο της Επισκοπής αναφέρει ως επισκοπική έδρα και ο Αργύρης
Φιλιππίδης, στο έργο του «Γεωγραφία Μερική». Γράφει ο Ι. Κορδάτος στην «Ιστορία
της Επαρχίας Βόλου και Αγυιάς», μνημονεύοντας σχετικό χωρίο του Μηλιώτη λόγιου:
«Απέναντι από τον μαχαλάν της Ανακασιάς, κατανατολάς, είναι τεπές (τουρκ.=ύψωμα),
υψηλότερα από τον Βόλον. Κι εδώ είναι η Επισκοπή, εδώ κάθονταν πρώτα ο Επίσκοπος
Δημητριάδος. Εχει εκκλησίαμ και κονάκια περιτριγυρισμένη με κάστρο».
Σε άλλο, ωστόσο, σημείο αναφέρει ο Κορδάτος, ότι η κατοίκηση του επισκόπου,
στο λόφο δεν ήταν μόνιμη. Επικαλούμενος τον Ν. Ρηματισίδη, ο συγγραφέας λέει ότι
«.στον Ανω Βόλο, όπως είπαμε, έμενε στα παλιά χρόνια και ο επίσκοπος Δημητριάδος.
Είχε την έδρα του στον ψηλό λόφο, που ως τα σήμερα λέγεται Ε π ι σ κ ο π ή. Δεν
ήταν όμως μόνιμη η κατοικία του, πολλές φορές πήγαινε και στη ζαγορά». Και υποσημειώνει,
στο σημείο αυτό, ο Γιαάννης Κορδάτος, επικαλούμενος τους Δημητριείς: «Κατά το
έβγα του 18ου αιώνα, ο επίσκοπος έμενε στη Ζαγορά, επειδή φοβότανε τους Τούρκους.
Πιο πιθανό, όμως είναι, πως προτιμούσε τη Ζαγορά για να μπορεί να παίρνει ευκολότερα
πεσκέσια και δοσίματα από τις εκκλησίες των χωριών του ανατολικού Πηλίου.».
Την επισήμανση αυτή (χωρίς την ερμηνεία του Κορδάτου), κάνει και ο
Δημήτρης Κ. Τσοποτός, στο βιβλίο του «Η Ιστορία του Βόλου, κεφ. Η Επισκοπή Δημητριάδος
και δικαιοδοσία αυτής, σελ. 297».
Την ταύτισαν με την ακρόπολη της Ιωλκού!
Το επιβλητικό του λόφου, η δεσπόζουσα γεωφυσική του θέση και κυρίως τα
σημαντικά μνημειακά ευρήματα, προκάλεσαν, κατά καιρούς, σύγχυση και την (εσφαλμένη
ως απεδείχθη, βεβαίως) εντύπωση ότι στο λόφο της Επισκοπής ήταν η ακρόπολη της
Ιωλκού!
Όπως αναφέρει ο Δ. Κ. Τσοποτός στο πιο πάνω βιβλίο του, «ο W. M. Leake
τοποθετεί την Ακρόπολιν της Ιωλκού επί του λόφου της Επισκοπής, στον Ανω Βόλο.».
(Τravels in Northern Greece, τομ. Δ', σελ. 375).
Την αυτή άποψη, κατά τον Δ. Κ. Τσοποτό πάντα, είχαν και αρκετοί άλλοι «ξένοι
τε και ημέτεροι, αρχαιολογούντες και περιηγηταί, κατά διαφόρους εποχάς.».
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ιωλκού
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!