Πληροφορίες τοπωνυμίου

Παναγία Πορταρέα

ΠΟΡΤΑΡΙΑ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
  Ο μονόχωρος ξυλόστεγος ναΐσκος της Παναγίας Πορταρέας στην Πορταριά χτίστηκε τον 16° αι. πάνω στο βυζαντινό μονίδριο της Παναγίας Πορταρέας.
  Εργασίες συντήρησης που έγιναν τα τελευταία χρόνια στο μνημείο απέδειξαν ότι από τον αρχικό βυζαντινό ναό διασώζονται στα χαμηλά μέρη της βόρειας, νότιας και ανατολικής πλευράς τμήματα της τοιχοποιίας και ότι αυτός είχε τις ίδιες διαστάσεις με εκείνες του ναού του 16ου αι. Η μικρή αυτή μονή ήταν όπως πληροφορούμαστε από τις πηγές, αρχαιότερη από την μονή Προδρόμου Νέας Πέτρας, στην οποία και ανήκε μετά την ίδρυση της ( (1972) η χρονολογία ανέγερσης της τοποθετείται με πολλή πιθανότητα στο πρώτο μισό του 13ου αι.) Στον ναΐσκο υπάρχουν τοιχογραφίες του 16ου αι.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πορταριάς

• http://www.portaria.gr/PanagiaPortarea.asp (1 φωτ.)

Στη θέση Κάραβος. Σε απόσταση δέκα λεπτών βρίσκονται και οι πηγές.

ΣΤΑΓΙΑΤΕΣ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
Ένα ακόμη πράγμα για το οποίο πρέπει να είναι περηφανείς οι Σταγιάτες είναι τα πλούσια νερά τους. Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται μια παραδοσιακή βρύση, η οποία χτίστηκε επί τουρκοκρατίας και επάνω της είναι τοποθετημένη μια πλάκα με την επιγραφή κάποιου Τούρκου, όπως αναφέρουν οι παλιοί, στην οποία, ο ίδιος ο Τούρκος, γράφει ότι η άρρωστη γυναίκα του γιατρεύτηκε από τα γάργαρα νερά της.

Ιστοσελίδα Δήμου Πορταριάς
• http://www.portaria.gr/aksioSta.asp (3 φωτ.)

Φούρνος του Βελέντζα

ΑΛΛΗ ΜΕΡΙΑ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
  Είναι κτίσμα ισόγειο, λιθόκτιστο, με κάτοψη ορθογωνική διαστάσεων 9 x 12 μ. περίπου. Η στέγη του είναι ξύλινη και καλύπτεται από κεραμίδια "βυζαντινού" τύπου και μία περιμετρική ζώνη από σχιστολιθικές πλάκες. Στους πεσσούς ανάμεσα στα μεγάλα κουφώματα ο σπουδαίος λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ ζωγράφισε εννέα τοιχογραφίες- οκτώ στο εσωτερικό και μία στην κύρια όψη του κτηρίου.   Kτίστηκε το 1897. Χρησιμοποιήθηκε ως αρτοποιείο και έπαψε να λειτουργεί το 1950. Η διακόσμησή του από τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο έγινε το 1910.
  Σήμερα ανήκει στην οικογένεια Σταύρου Μελίνη. Το 1965 χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
  Το κτήριο συντηρήθηκε το 1986. Ενισχύθηκαν οι τοιχοποιίες, αντικαταστάθηκε η στέγη, επιδιορθώθηκαν τα επιχρίσματα και έγινε χρωματισμός του μνημείου.
  Είναι κτίσμα ισόγειο, λιθόκτιστο, με κάτοψη ορθογωνική διαστάσεων 9 x 12 μ. περίπου. Η στέγη του είναι ξύλινη και καλύπτεται από κεραμίδια "βυζαντινού" τύπου και μία περιμετρική ζώνη από σχιστολιθικές πλάκες. Στους πεσσούς ανάμεσα στα μεγάλα κουφώματα ο σπουδαίος λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ ζωγράφισε εννέα τοιχογραφίες- οκτώ στο εσωτερικό και μία στην κύρια όψη του κτηρίου.
  Kτίστηκε το 1897. Χρησιμοποιήθηκε ως αρτοποιείο και έπαψε να λειτουργεί το 1950. Η διακόσμησή του από τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο έγινε το 1910.
  Σήμερα ανήκει στην οικογένεια Σταύρου Μελίνη. Το 1965 χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
  Το κτήριο συντηρήθηκε το 1986. Ενισχύθηκαν οι τοιχοποιίες, αντικαταστάθηκε η στέγη, επιδιορθώθηκαν τα επιχρίσματα και έγινε χρωματισμός του μνημείου.
  Αποτελεί αποθηκευτικό-βοηθητικό χώρο της παρακείμενης κατοικίας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.

Ιστοσελίδα Υπουργείου Πολιτισμού
• http://www.culture.gr/2/21/213/21305n/g213en03.htm... (1 φωτ.)

Ξενοδοχείο "Θεοξένεια"

ΠΟΡΤΑΡΙΑ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
  Στο κέντρο της Πορταριάς δεσπόζει το ξακουστό σε όλους «Θεοξένεια», το πολυτελέστερο ξενοδοχείο των Βαλκανίων της προπολεμικής περιόδου, το οποίο φιλοξένησε σημαντικά πρόσωπα της εποχής πριν την καταστροφή του από τους Γερμανούς στον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα στα χαλάσματα του «Θεοξένεια» πραγματοποιούνται οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου, ο οποίος έχει σκοπό να διαμορφώσει τον κήπο του σε ανοικτό θεατράκι.
  Η λειτουργία του Μέγα «Θεοξένεια» άρχισε το 1905. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε σε τρία χρόνια από τον μηχανικό Μ. Αργύρη. Ο Κ. Αθανασάκης (ιδιοκτήτης) θέλησε να κατασκευάσει μια ξενοδοχειακή μονάδα που αντίστοιχη της δεν υπήρχε στα Βαλκάνια, με στόχο την φιλοξενία στο πανέμορφο χώρο του Πηλίου και της Πορταριάς κυρίως επιχειρηματιών και κοσμικών από το χώρο της Ελλάδος και της εγγύς Ανατολής, τους οποίους γνώριζε μέσω των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων στην Αίγυπτο.
  Πράγματι η λειτουργία του «Θεοξένεια» καθόρισε νέους τρόπους ξενοδοχείασης με ένα υψηλό επίπεδο ανέσεων. Τα 25 περίπου δωμάτια χαρακτηρίζονταν από πολυτέλεια και ανέσεις μοναδικές για εκείνη την περίοδο. Στο ισόγειο φιλοξενούνταν το εστιατόριο και η μεγάλη σάλα δεξιώσεων όπου οι βεγγέρες συνοδεία του «κλειδοκύμβαλου» διαδεχόταν η μια την άλλη κατά την θερινή περίοδο. Στο μπροστινό μέρος του ξενοδοχείου είχε διαμορφωθεί κήπος, στις αλέες του οποίου συχνά περπατούσαν οι ένοικοι του αλλά και επώνυμοι του Βόλου και της Πορταριάς. Στο πίσω μέρος υπήρχε διαμορφωμένος χώρος για τέννις και σιντριβάνι για την ψυχαγωγία των μικρών ενοίκων ενώ από εκεί ξεκινούσαν και οι παρέες καβάλα στα άλογα για τους ημερήσιους περιπάτους τους προς την κορυφή του Πηλίου.
  Το «Θεοξένεια» ήταν ένας λόγος που η Πορταριά στράφηκε προς τον τουρισμό ιδίως μετά το Βασιλικό διάταγμα του 1920 που τη χαρακτήριζε χώρου ιδιαιτέρου φυσικού κάλους μαζί με την Κηφισιά και την Ύδρα. Στις επώνυμες παρέες που συγκροτούνταν κάθε χρόνο την θερινή περίοδο στο «Θεοξένεια», σημαντική θέση κατέχει ο κύκλος του βουνού απαρτιζόμενος από λογοτέχνες.
  Η πορεία του ξενοδοχείου συνεχίστηκε ως το 1940 οπότε επιτάχθηκε από την Ιταλική διοίκηση και χρησιμοποιήθηκε ως διοικητήριο ενώ την χαριστική του βολή δέχτηκε τον Αύγουστο του 1944, όταν βομβαρδίστηκε η Πορταριά και κάηκαν πολλά από τα αρχοντικά της. Μεταξύ αυτών και το «Θεοξένεια», του οποίου σήμερα οι τοίχοι ορθώνονται σκεπασμένοι από κισσούς δίνοντας στον επισκέπτη μια άποψη του παρελθόντος του.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Πορταριάς

• http://www.portaria.gr/aksioPortariaTeoksenia.asp (3 φωτ.)

ΚΑΤΩΧΩΡΙ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
Eνα από τα Μουσειακά του μνημεία είναι και το Δημοτικό Ελαιοτριβείο το οποίο ο Δήμος έχει διαμορφώσει σε μουσείο, καθώς διατηρεί τον παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας με όλα τα μηχανήματα που χρησιμοποιούσαν από τον 19° αιώνα.

Ιστοσελίδα Δήμου Πορταριάς
• http://www.portaria.gr/aksioKati.asp (3 φωτ.)

ΑΛΛΗ ΜΕΡΙΑ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
  Ο ανηφορικός δρόμος που την ενώνει με το Βόλο, σε οδηγεί στην κεντρική πλακόστρωτη πλατεία, με τη μαγευτική θέα και τον υπεραιωνόβιο πλάτανο. Δίπλα η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου με το θαυμάσιο περιβάλλοντα χώρο και τη μαρμάρινη βρύση, που τρέχει συνεχώς γάργαρο νερό. Περπατώντας τα λιθόστρωτα δρομάκια του χωριού θα βρεθείς στο φούρνο του Βελέντζα και θα θαυμάσεις τις εννέα περίφημες τοιχογραφίες του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου, που έζησε στην περιοχή μας ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του, στις αρχές του αιώνα.
  Πιο πάνω, δεσπόζει το νεοκλασικό αρχοντικό του Χατζηαργύρη, κλεισμένο γύρω - γύρω από πετρόχτιστο πανύψηλο μαντρότοιχο και η γαλιάγρια Γκουντέλια, η οποία διατηρείται ακόμη σε καλή κατάσταση. Συνεχίζοντας την περιπλάνηση, τα βήματα σου θα σε φέρουν στα εξωκλήσια των Αγίων Αποστόλων, των Ταξιαρχών, του Αγίου Ιωάννου.
  Θα θαυμάσεις ακόμη τις όμορφες τοποθεσίες των Αγίων Αποστόλων με τα αιωνόβια πλατάνια να σκεπάζουν ολόκληρο το χωριό, το περίφημο πλατανοδάσος στην κοίτη του Αναύρου, τον πευκόφυτο λόφο του Αγίου Ιωάννου (Τούμπα) όπου ο Δήμος με καλαίσθητες παρεμβάσεις έχει διαμορφώσει το χώρο ώστε ο επισκέπτης να ησυχάζει και να ηρεμεί δίπλα στην πέτρινη βρύση.
  Θα εντυπωσιαστείς από τις ποικιλίες των λουλουδιών, που καλλιεργούνται στα σύγχρονα ανθοκήπια. θα δοκιμάσεις οπωσδήποτε τους νόστιμους μεζέδες που σερβίρονται στις ταβέρνες και θα ξεδιψάσεις στις παραδοσιακές κοινόχρηστες βρύσες με άφθονο πηγαίο νερό.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Πορταριάς

• http://www.portaria.gr/aksioAli.asp (4 φωτ.)

Λόφος Γορίτσας

ΓΟΡΙΤΣΑ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
   Ο λόφος της Γορίτσας βρίσκεται στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου και αποτελεί ένα φυσικό μικρό ύψωμα περίπου 200μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
   Καταλαμβάνει το νοτιοανατολικό τμήμα της πόλης του Βόλου και συνορεύει νότια και δυτικά με την παραλιακή οδό Βόλου - Αγριάς, βόρεια και δυτικά με την πόλη του Βόλου και ανατολικά με το εργοστάσιο των τσιμέντων της ΑΓΕΤ. Βορειοδυτικά του λόφου απλώνεται η μεγάλη πεδιάδα της πόλης του Βόλου και νοτιοανατολικά η πεδιάδα της Αγριάς και των Λεχωνίων. Ο λόφος στο βόρειο τμήμα του ενώνεται με ένα στενό λαιμό με τον κύριο ορεινό όγκο του Πηλίου.
Ιστορικά στοιχεία
   Την σημαντική της γεωπολιτική θέση, φαίνεται πως οι κάτοικοι της περιοχής εκμεταλλεύτηκαν και σε εποχές προηγούμενες των, ιστορικών χρόνων. Με βεβαιότητα όμως αυτό συνέβη κατά τους ιστορικούς χρόνους και μάλιστα τον 4ο αιώνα από τους Μακεδόνες επί Φιλίππου του Β', όπου κτίστηκε στο χώρο μεγάλη οχυρωμένη πόλη.
   Το χαμηλότερο σημείο της κορυφογραμμής του λόφου, στο Β.Α, τμήμα του, εξασφάλιζε τη χερσαία επικοινωνία μεταξύ των δύο πεδιάδων. Για το λόγο αυτό συμπεριέλαβαν οι Μακεδόνες το συγκεκριμένο τμήμα εντός των τειχών και στις άκρες του δημιούργησαν τις δύο από τις τρεις σημαντικές πύλες της πόλης (Βόρεια και Ανατολική), έτσι ώστε να ελέγχουν πλήρως την διέλευση ανθρώπων και εμπορευμάτων. Η τρίτη πύλη ήταν εκείνη προς δυσμάς και κατέληγε στην θάλασσα. Μια τέταρτη, ελάσσονος όμως σπουδαιότητας πύλη, υπήρχε και στα νότια του τοίχους η οποία φαίνεται πως εξυπηρετούσε μόνο στρατιωτικούς σκοπούς.
  Oι πληροφορίες που έχουν σχέση με τον λόφο της Γορίτσας και την εποίκιση της δεν είναι ξεκάθαρες. Η πόλη ανάλογα με τον ερευνητήκαι την εποχή που αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας, ταυτίστηκε γνωστές πόλεις της περιοχής, όπως της Ιωλκού, της Δημητριάδος ή του Ορμινίου.
   Στην προσπάθεια εξακρίβωσης της ταυτότητος της, αξιοποιήθηκαν πληροφορίες κυρίως γεωγραφικής και τοπογραφικής φύσεως από αρχαίες πηγές. Μικρής κλίμακας ανασκαφικές έρευνες πραγματοποιήθηκαν κατά το παρελθόν, σημαντικότερη των οποίων ήταν εκείνη των αρχαιόφιλων ιδιωτών θ. Πολυζώη και Ν. Βασιλάκου το 1931, και μάλιστα με ίδιες δαπάνες, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η αποκάλυψη του Προμαχώνα. Συστηματικότερη έρευνα στο χώρο, σε επίπεδο αποτύπωσης και χαρτογράφησης του, πραγματοποιήθηκε στην δεκαετία του 1970 από ομάδα ολλανδών αρχαιολόγων με επικεφαλής τον ιστορικό S. Bakhuizen, ο οποίος και υποστήριξε την άποψη της μακεδόνικης πόλης του 4ου αιώνα όπως ήδη έχει αναφερθεί.
   Είναι άξιο προσοχής και μελέτης η θαυμαστή αξιοποίηση των φυσικών προτερημάτων του χώρου στην κατασκευή της πόλης, σε ότι αφορά τα μέτρα προστασίας της, αλλά και τις αρχές που ακολουθήθηκαν στο σχεδιασμό της γενικότερα. Αξιοποιήθηκαν τα γεωφυσικά δεδομένα του χώρου όπως η θέα και ο προσανατολισμός, και δομήθηκαν οικοδομικά τετράγωνα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι, με τέτοιο τρόπο, ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο τα μειονεκτήματα της κλίσης του εδάφους αξιοποιώντας πλήρως τα πλεονεκτήματα της. Η πόλη οικοδομήθηκε με βάση το Ιπποδάμειο σύστημα.
   Εικάζεται ότι την πόλη μπορούσαν να κατοικήσουν 3.000 με 3.500 άνθρωποι και στα οικοδομικά της τετράγωνα μπορούσαν να κτιστούν 400 με 450 σπίτια. Η πόλη που κατοικήθηκε από το 350 έως το 250 π.Χ. γρήγορα εγκαταλείφθηκε, όταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής διέταξε αναγκαστικό εποικισμό της Δημητριάδας και ο χώρος ποτέ δεν ξανακατοικήθηκε. Αυτό θα ήταν μια ευκαιρία διατήρησης της πόλης και της οχύρωσης της ως τις μέρες μας σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Δεν συνέβη όμως γιατί οι νέοι οικιστές των γύρω περιοχών χρησιμοποίησαν το προσφερόμενο εγκαταλελειμμένο οικοδομικό υλικό σαν πρώτη ύλη για τις ανάγκες τους.
   Σήμερα ο χώρος της αρχαίας πόλης είναι ένα ανοικτό αρχαιολογικό μνημείο και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της οχύρωσης της, των ειδικών κατασκευών μέσα στα όρια της πόλης που κυρίως έχουν σχέση με την οργάνωση της και κάποιων κατασκευών εκτός των τειχών.
  Σημαντικότερο όλων είναι, όπως προαναφέρθηκε, ο Προμαχώνας. Πρόκειται για κορυφαίο οχυρωματικό έργο, του οποίου σώζεται στο ακέραιο η λίθινη βάση ύψους τριών μέτρων. Ο Προμαχώνας βρίσκεται στο υψηλότερο, εγγύτερο σημείο του λαιμού, που ενώνει τον λόφο με το Πήλιο και προστάτευε το πιο ευάλωτο σημείο της οχύρωσης όπως και τις δύο πύλες της πόλης τη Βόρεια και την Ανατολική.
  Σε όλο το μήκος του περίπου τριών χιλιομέτρων τείχους έχει καταμετρηθεί μία σειρά από άλλους 32 πύργους μικρότερης κατασκευαστικής αξίας, σε άνισες αποστάσεις, που συμπλήρωναν την οχύρωση της πόλης και αυτό γιατί η φυσική οχύρωση του λόφου στα συγκεκριμένα σημεία δεν απαιτούσε μεγάλης κλίμακας έργα. Σε όλο αυτό το μήκος σώζονται σήμερα τμήματα αρκετών από τους πύργους αυτούς. Ίχνη εντοπίζονται επίσης και από τις πύλες.
   Εντός της πόλεως σημαντική θέση κατέχει ο χώρος της Ακρόπολης, που καταλαμβάνει έκταση 135 μέτρων μήκους επί 80 μέτρων πλάτους και είχε μια δεύτερη οχύρωση. Στο χώρο της Ακρόπολης διαπιστώθηκε η ύπαρξη 5 δεξαμενών ύδατος καθώς και τμήματα του αποχετευτικού αγωγού της αρχαίας πόλης. Η σημερινή εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής αποτελεί παράδειγμα του τρόπου που χρησιμοποιήθηκε το έτοιμο υλικό της αρχαίας πόλης. Συνεχίζοντας στην κορυφογραμμή του λόφου, βορειοδυτικά της Ακρόπολης βρίσκεται ο δεύτερος σε σπουδαιότητα πύργος.
   Σημαντικό επίσης οχυρωματικό έργο είναι η εξέδρα που βρίσκεται έξω από τη μικρή, δευτερεύουσας σημασίας νότια πύλη.
   Στο εσωτερικό της πόλης, κυρίως μετά την μεγάλη πυρκαγιά του 1996, εντοπίζονται σχετικά εύκολα ίχνη των θεμελίων των κτιρίων και κάποιες από τις κατασκευές των κοινόχρηστων χώρων όπως είναι η κυκλική και η τετράγωνη κατασκευή στην τριγωνική πλατεία, και η υπόγεια στοά γνωστότερη με το όνομα "λαγούμι" που έχει ερευνηθεί σε μήκος 60,0μ.
   Εκτός των τειχών σημαντικής αξίας είναι το ταφικό μνημείο έξω από την δυτική πύλη, το σπήλαιο του θεού Διός του Μειλιχίου κάτω από ανατολική πύλη και τα σημαντικά και οργανωμένα λατομεία προς βορρά του λόφου, προς το Πήλιο. Λατομεία συναντάει κανείς τοπικά και στο εσωτερικό της πόλης, όπως κοντά στην δυτική πύλη και στη βάση του μεγάλου πύργου στην κορυφογραμμή του λόφου.
   Η υδροδότηση της πόλης με κατάλληλο πόσιμο νερό και η κάλυψη των αναγκών των κατοίκων της γινόταν από πηγή που βρισκόταν σε απόσταση περισσότερη των τριών χιλιομέτρων και σε υψόμετρο 290 μ. και μέσω ενός αγωγού λαξευμένου στο βράχο. Στις δεξαμενές αποθήκευαν νερό το οποίο χρησιμοποιούσαν όταν λόγοι ανάγκης το επέβαλαν.
   Η πόλη τέλος είχε δύο νεκροταφεία, ένα πάνω από τα νεώτερα λατομεία του 19ου αιώνος και το άλλο στην πεδιάδα της Αγριάς.
Σχέση του λόφου με τους αρχαίους οικισμούς της περιοχής
   Η πλούσια σε μυθολογική παράδοση ευρύτερη περιοχή του κόλπου του Βόλου είχε διαρκή κατοίκηση σε όλες σχεδόν τις περιόδους. Οι αρχαίοι οικισμοί της περιοχής από το τέλος του περασμένου αιώνα αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης πολλών και σημαντικών ερευνητών.
  Οι πιο κοντινοί με το λόφο της Γορίτσας αρχαίοι οικισμοί στους οποίους έχουν πραγματοποιηθεί ανασκαφικές εργασίες είναι: ο οικισμός στη συνοικία "Παλιά" του Βόλου, ο νεολιθικός και μυκηναϊκός οικισμός στο Διμήνι, ο μυκηναϊκός οικισμός στη θέση "Πευκάκια", ο αρχαίος οικισμός των Παγασών και η πόλη της Δημητριάδας και ο αρχαίος οικισμός των Αμφανών στη θέση "Σωρός". Σε μεγαλύτερη απόσταση συναντάει κανείς το νεολιθικό οικισμό του Σέσκλου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ιωλκού

• http://www.iolkos.gr/goritsa.htm (3 φωτ.)

ΠΟΡΤΑΡΙΑ (Χωριό) ΒΟΛΟΣ
•Πηγή Μάνας (διαμορφωμένος χώρος με πλακόστρωτη πλατεία, κιόσκι ανάπαυλας ανάμεσα σε πλατάνια και νερά).
•Καταρράκτης Κάραβος (μικρός φυσικός καταρράκτης, όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει από ψηλά την Πορταριά και να περάσει κάποιες ώρες χαλάρωσης στο καφενεδάκι που υπάρχει εκεί).
•Πλατεία Αδάμενας (ιδανικό μέρος χαλάρωσης και αναψυχής, σημείο έναρξης του μονοπατιού προς την Πηγή Μάνας).
•Κεντρική Πλατεία «Μελίνας Μερκούρη» (περιτριγυρισμένη από ξενοδοχεία και ταβέρνες, χώρος των κυριοτέρων πολιτιστικών εκδηλώσεων).
•Πλατεία Ταξιαρχών (ο επισκέπτης μπορεί να προσκυνήσει στο πέτρινο εκκλησάκι και να απολαύσει την καταπληκτική θέα προς το Βόλο και τον Παγασητικό).
Μουσειακά Μνημεία:
•Αθανασάκειο Νηπιαγωγείο (από τα πρώτα στην Ελλάδα).
•Αρχοντικό Ζούλια (το οποίο λειτούργησε ως Επαγγελματική Σχολή θηλέων και είναι το σημερίνο Μουσείο).
•Τσοπότειο Σχολαρχείο (το σημερινό Σχολείο).
•Θεοξένεια (ερείπια του πολυτελέστερου ξενοδοχείου των Βαλκανίων της προπολεμικής πειόδου).
•Παναγία Πορταρέα (βυζαντινό εκκλησάκι 11ου αιώνα, ότι απέμεινε από το παλιό μοναστήρι γύρω από το οποίο χτίστηκε η Πορταριά απ' όπου, κατά μία εκδοχή, πήρε και το όνομα της).
•Παναγίτσα - Αγ. Συμεών (εκκλησάκι αρχαιολογικής σημασίας πρόσφατα αναστηλωμένο).
•Παναγία Οδηγήτρια (μοναστήρι με 40 μοναχές).
Αναστηλωμένα Αρχοντικά
•Αθανασάκη
•Δεσποτικό
•Κανταρτζή
•Ναουμίδη
•Χατζηαργύρη
Βρύσες
  Λέγοντας Πήλιο στο νου έρχεται το απέραντο πράσινο και τα γάργαρα καθάρια νερά του. Η ζωοποιός αυτή δύναμη, το νερό, είναι αυτό που σ' αφήνει εκστατικό. Γαληνεύει το μάτι και ημερεύει ο νους του ανθρώπου, σ' όποιο σημείο του Πηλίου και αν βρεθείς. Σαν φυσικό επακόλουθο λοιπόν είναι η ύπαρξη αμέτρητων κρηνών στο βουνό αυτό.
  Σ' όλη την Πορταριά θα βρει ο επισκέπτης βρύσες και κρήνες λιτές ή περίτεχνες ή θολωτές διάσπαρτες τόσο πάνω στον κεντρικό δρόμο όσο και μέσα στα καλντερίμια.
  Ανηφορίζοντας λοιπόν στην Πορταριά η πρώτη βρύση που συναντάμε είναι αυτή μπροστά στο εκκλησάκι της Παναγίτσας Παπαρρήγα. Λίγο πιο κάτω, μέσα στο χώρο του Ξενία, κάτω απ' το πλατάνι, δίπλα στον Aγιο Ταξιάρχη, δεσπόζει άλλη λιθόκτιστη βρυσούλα. Στην άκρη του Εθνικού δρόμου, μπροστά στους Αγίους Αναργύρους, τα μπετόνια στοιβαγμένα περιμένουν να γεμίσουν με γάργαρο νερό από τους Βολιώτες που ανεβαίνουν. Στη διασταύρωση του Εθνικού με το καλντερίμι που οδηγεί στο τριώροφο λιθόκτιστο κτίριο που ήταν παράρτημα του θεοξένεια, άλλη λιθόκτιστη κι αυτή, τρέχει το νερό της νύχτα - μέρα.
  Φθάνοντας στο Δημαρχείο Πορταριάς, μπροστά απ' την πεζούλα, η πέτρινη βρύση που έγινε το 1965, όχι καινούργια αλλά που μεταφέρθηκε απ' την αυλή του σπιτιού της Λαμπρινής Δόμπα, όπου κατασκευάσθηκε το 1861. Μέσα στον περιβάλλοντα χώρο του Δημαρχείου, άλλη λιθόκτιστη με πέτρες Πρόπαν, πανέμορφη και αυτή. Στο πάρκινγκ, λίγο πιο πάνω, κτιστή με πέτρα Προπάν, άλλη κρήνη. Εδώ μπορείς να σταματήσεις χωρίς τον φόβο των τροχοφόρων και να ευχαριστηθεί το μάτι σου αλλά και να δροσιστεί ο λαιμός σου απ' την δροσιά των νερών της. Η βρύση λίγο πιο πάνω απ' τον Αγιο Νικόλαο, ασβεστωμένη, με κέντημα τα κόκκινα τουβλάκια πάνω στον εθνικό δρόμο και αυτή.
  Ανηφορίζοντας για τον Κάραβο, πριν απ' τον ξενώνα του Δεβριάδη, ο δήμαρχος Βασίλης Κοντορίζος έφτιαξε δύο μαζί, κάτω ακριβώς απ' την όμορφη παιδική χαρά. Στο τέλους του καλντεριμιού που περνά μπροστά απ' το πατρικό του σπίτι άλλη βρυσούλα.
  Πηγαίνοντας για Ερυθρό Σταυρό, και προσπερνώντας το ξενοδοχείο «Πορταριά», κάτω απ' το μεγάλο πλατάνι κτιστή καμαρώνει άλλη. Από την άλλη πλευρά, απ' τον Επαρχιακό δρόμο Πορταριάς - Μακρινίτσας, είναι η βρύση της Αδάμαινας. Από δική της πηγή έχει το καλύτερο νερό. Κάτω από τα πλατάνια της ρεματιάς, χώρος συγκέντρωσης και συνάντησης πολλών Βολιωτών, που έρχονται να πάρουν νερό - δικαιολογία νομίζω - κυρίως να απολαύσουν αυτό το ανεπανάληπτο τοπίο. Αυτήν την ομορφιά, αυτή την δροσιά, αυτή την θέα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Πορταριάς

• http://www.portaria.gr/aksioPortaria.asp (5 φωτ.)