Πληροφορίες τοπωνυμίου

Το Κάστρο

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Μερικά νησιά των Κυκλάδων αντιμετώπιζαν πάντα πρόβλημα ασφάλειας δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Η πειρατεία, άλλοτε σε ύφεση και άλλοτε σε έξαρση, υποχρέωνε τους κατοίκους σε συνεχή άμυνα, κάτω από όλα τα καθεστώτα και συνεχώς από το Μεσαίωνα έως και μετά την Ελληνική Επανάσταση. Ηταν φυσικό λοιπόν να πάρει η αρχιτεκτονική χαρακτήρα αμυντικό. Οι οικισμοί χτίζονταν σε φυσικές οχυρές θέσεις ή γύρω από κάποιο κάστρο, ή ολόκληρος ο οικισμός στριμωχνόταν μέσα στο στενό χώρο οχυρού περιβόλου. Βασικό ρόλο στις εξελίξεις έπαιξαν οι Βενετοί και οι Γενουάτες που κατέβαλαν συστηματική προσπάθεια για την αμυντική θωράκιση των κτήσεών τους στο δεύτερο μισό του 15ου και στις αρχές του 16ου αιώνα.
  Στην Αντίπαρο όμως ο οικισμός αντιπροσωπεύει μια τελείως ιδιαίτερη πολεοδομική πρόταση. Το κάστρο της Αντιπάρου που έχτισε ο άρχοντας Λορεντάνο είναι ο ίδιος ο οικισμός. Μια ενιαία, αυτόνομη οικιστική μονάδα. Το όλο συγκρότημα ήταν διαταγμένο γύρω από τετράγωνη αυλή, στο κέντρο της οποίας υψωνόταν κεντρικός πύργος. Από τον πύργο αυτόν σώζεται η βάση. Την περίμετρο αποτελούσαν 24 διώροφες κατοικίες με συνεχόμενο ψηλό εξωτερικό τοίχο πάχους τριών μέτρων, χωρίς μπαλκόνια ή μεγάλα παράθυρα να στολίζουν την πρόσοψή του. Η πρόσβαση στα σπίτια με τα μαρμάρινα θυρώματα γινόταν από την εσωτερική αυλή, ενώ υπήρχε μόνο μία έξοδος, στα νότια, την οποία έκλεινε γοτθικού ρυθμού πύλη που σώζεται μέχρι σήμερα. Αργότερα κτίστηκαν γύρω από τον κεντρικό αυτό πυρήνα 24 διώροφες κατοικίες και η νέα αυτή συνοικία ονομάστηκε Ξώπυργο. Δυστυχώς, το κάστρο δεν σώζεται, όμως οι κατοικίες που χτίστηκαν στη θέση του διατηρούν το σχέδιό του. Μέσα σ' αυτό το περίκλειστο χώρο το μάτι πάει στη μαρμάρινη πλάκα πάνω από μια πόρτα με το οικόσημο των Λορεντάνο ή στην άλλη, με τη χρονολογία 1611.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Κοινότητας Αντιπάρου.

• http://www.islandstrolling.com/islands/cyclades/an... (7 φωτ.)

Φυσική Αλυκή

ΨΑΡΑΛΥΚΕΣ (Παραλία) ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ
  Πίσω ακριβώς από την αμμουδιά της Ψαραλυκής, μια μικρή έκταση, όσο ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, πλημμυρίζει από τη θάλασσα το χειμώνα σχηματίζοντας μια ρηχή λιμνούλα. Το καλοκαίρι, η λιμνούλα ξεραίνεται και μετατρέπεται σε μια άσπρη - σαν χιονισμένη - έκταση, μια φυσική αλυκή. Εδώ κι εκεί προβάλουν ταπεινά παράξενα φυτά, τα αλόφυτα, τα μόνα που μπορούν να αναπτυχθούν σε τέτοια αλατούχα εδάφη.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Κοινότητας Αντιπάρου.

Ορμος Δεσποτικού

ΔΕΣΠΟΤΙΚΟ (Νησάκι ερημικό) ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ
  Ανάμεσα στις νοτιοδυτικές ακτές της Αντιπάρου και το μικρό νησί Δεσποτικό σχηματίζεται ο στενός δίαυλος Ορμος Δεσποτικού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αγκυροβόλιο, καθώς προστατεύει τα σκάφη από όλους τους καιρούς, εκτός των νοτίων. Το βορειοδυτικό στόμιό του καλύπτει η νησίδα Τσιμηντήρι ή Κοιμητήρι, το ανατολικό άκρο της οποίας ενώνεται με την ακτή της Αντιπάρου με αβαθή. Τη νότια είσοδο στον όρμο Δεσποτικού σημαδεύουν ένα μικρό ακρωτήριο στην αντιπαριανή ακτή και το απότομο ακρωτήριο Κούτσουρας στο ανατολικότερο άκρο του Δεσποτικού, που την κορυφή του στέφει ο φάρος του. Τα παράλια της Αντιπάρου στον όρμο του Δεσποτικού είναι ομαλά, ενώ στο βόρειο τμήμα τους υπάρχει ο μικρός οικισμός του Αγίου Γεωργίου.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Κοινότητας Αντιπάρου.

Το σπήλαιο της Αντιπάρου

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ (Νησί) ΚΥΚΛΑΔΕΣ
  Βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού μας, στο λόφο του Αϊ - Γιάννη, σε ύψος 177 μέτρων από τη θάλασσα. Στους κατοίκους της Αντιπάρου είναι γνωστό από πολύ παλιά αν και το εσωτερικό του παρέμεινε άγνωστο μέχρι το 1673, όταν έφθασε στο νησί ο Γάλλος αρχαιολάτρης Μαρκήσιος Ντε Νουαντέλ, πρεσβευτής τότε στη Κωνσταντινούπολη. Μπήκε με σχοινιά στο εσωτερικό του σπηλαίου και έμεινε έκπληκτος μπροστά στα θαυμαστά κατασκευάσματα της φύσης, που φωτίστηκαν από λαμπάδες, λυχνάρια και φρύγανα. Επειδή ήταν παραμονή των Χριστουγέννων, πήρε αμέσως την απόφαση να τελέσει λειτουργία πάνω σ' ένα σταλαγμίτη, που έμοιαζε με την Αγία Τράπεζα. Υπάρχει ακόμα και σήμερα η επιγραφή που γράφτηκε τότε στα λατινικά και σημαίνει «Εδώ, ο ίδιος ο Χριστός την ημέρα των γενεθλίων του, ήρθε στο μέσο της νύχτας για να γιορτάσει, 1673». Το σπήλαιο επισκέφθηκαν και οι πρώτοι βασιλείς της Ελλάδος, Οθωνας και Αμαλία στις 27 Σεπτεμβρίου 1840. Ως αρχαιότερος όμως επισκέπτης εμφανίζεται ο Αρχίλοχος, λυρικός ποιητής από την Πάρο, που έζησε το 728 - 650 π.Χ.
  Η αψιδωτή είσοδος του σπηλαίου έχει πλάτος 20 και ύψος 8 περίπου μέτρα. Ο πελώριος σταλαγμίτης που βρίσκεται στην είσοδο είναι ο αρχαιότερος της Ευρώπης και χρονολογείται στα 45 εκατομμύρια χρόνια. Κατεβαίνοντας τα 411 σκαλοπάτια προς την καρδιά του σπηλαίου που έχει βάθος πάνω από 100 μέτρα, τα συναισθήματα που εναλλάσσονται είναι δέος, πρωτόγνωρη συγκίνηση και θαυμασμός. Το σπήλαιο καλύπτει έκταση 5.600 τ.μ. Η θερμοκρασία του το χειμώνα είναι περίπου 15°C και η υγρασία του 65%. Το σπήλαιο διανοίχτηκε σε ασβεστόλιθο από διάβρωση. Στην αρχή διανοίχτηκε η είσοδος και ο προθάλαμος και αργότερα με τη συσσώρευση και πίεση μεγάλης ποσότητας νερού διανοίχτηκε το χαμηλότερο τμήμα του. Τα νερά που παρέμεναν στο εσωτερικό του διάνοιξαν οχετούς και βάραθρα. Μετά την κένωση του σπηλαίου από τα νερά, με αργό ρυθμό άρχισε ο στολισμός του από σταγονορροή. Εχει υπολογιστεί ότι για να δημιουργηθεί ένας πόντος απαιτούνται 80 - 120 χρόνια.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Κοινότητας Αντιπάρου.

• http://www.islandstrolling.com/islands/cyclades/an... (3 φωτ.)