Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Νομός) ΚΡΗΤΗ - GTP

ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
  Είναι το κεντρικό δημοτικό διαμέρισμα και αποτελείται από έξι συνολικά χωριά. Το Χουμέρι, το Αρχοντικό, το Αρκαλοχώρι, το Γάσι, τη Μουσούτα και την Αγία Σεμνή. Μαζί με το δημοτικό διαμέρισμα του Πατσιδέρου ο πληθυσμός ανέρχεται σε 3943 κατοίκους και είναι το μόνο διαμέρισμα που παρουσιάζει θετικό πρόσημο στην πληθυσμιακή μεταβολή της δεκαετίας του 1980. Ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 400 κατοίκους (11,3%).
  Στο Χουμέρι, που είναι το πρώτο χωριό του διαμερίσματος ο επισκέπτης μπορεί να βρει ένα θαυμάσιο τόπο αναψυχής στην πηγή του χωριού που βρίσκεται κάτω ακριβώς από τη «Χουμεριανή Κεφάλα». Το νερό που κατεβαίνει από τα σπλάχνα του βουνού είναι υγιεινό και πεντακάθαρο. Συνεχίζοντας λίγο βορειότερα το χωματόδρομο σε απόσταση περίπου 100 μέτρων αριστερά βρίσκεται η σπηλιά που πολλές φορές έσωσε τους κατοίκους στις δύσκολες στιγμές της Οθωμανοκρατίας και της Γερμανικής κατοχής.
  Το Αρχοντικό που παλιότερα λεγόταν Αλιτζανή και δυστυχώς άλλαξε το όνομά του είναι χτισμένο πάνω στην απέναντι ράχη της λοφοσειράς. Για να πάει κανείς εκεί πρέπει να περάσει από την Καβαλαρά. Ένα περίεργο τοπωνύμιο που σχετίζεται άμεσα με τη βενετοκρατία.
  Το Αρκαλοχώρι απλώνεται στους πρόποδες του λόφου του Προφήτη Ηλία και αποτελεί συνέχεια του αρχαίου αρκαδικού χωριού που ερείπιά του βρίσκουμε στις πλαγιές του λόφου. Το Αρκαλοχώρι είναι η έδρα του δήμου και το μεγαλύτερο χωριό της ανατολικής περιοχής του Νομού Ηρακλείου. Μετά τις Μοίρες είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό του Νομού. Διαθέτει υπηρεσίες και ανέσεις σε καλό επίπεδο οι οποίες όμως καθημερινά αναβαθμίζονται και βελτιώνονται με ραγδαίους ρυθμούς ακολουθώντας την οικονομική ανάπτυξη της κωμόπολης.
  Διασχίζοντας από τη μέση το Αρκαλοχώρι οδηγούμαστε μέσα από τη μεγάλη ευθεία στο Γάσι. Σήμερα τα όρια των δυο χωριών είναι δυσδιάκριτα αφού η επέκταση του Αρκαλοχωρίου οδήγησε στην ένωση των δυο χωριών. Στην οθωμανική εποχή το χωριό ήταν φημισμένο και πλούσιο. Και σήμερα διακρίνονται τα πλουσιόσπιτα των οθωμανών, τα κονάκια με τους μεγάλους χώρους και τα πολλά σοβαντισμένα και πολύχρωμα δωμάτια, ίχνη των οποίων ακόμα σώζονται.
  Το επόμενο χωριό που ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα του Αρκαλοχωρίου είναι η Μουσούτα. Στο χωριό πηγαίνουμε ακολουθώντας το νότιο οδικό άξονα. Πρόκειται για ένα χωριό που η αφετηρία του χάνεται στους πριν από το 14ο αιώνες. Πιθανά το όνομά του να είναι αραβικής προέλευσης. Δυστυχώς οι κάτοικοι του χωριού έχουν απορροφηθεί από το Αρκαλοχώρι, αλλά αν κανείς παρατηρήσει τα εγκαταλελειμμένα σπίτια και τις άλλες εγκαταστάσεις θα διαπιστώσει ότι οι κάτοικοι του χωριού ευημερούσαν σε παλιότερες εποχές. Πολύ όμορφη είναι η βενετσιάνικη βρύση του χωριού που λειτουργεί ακόμη και σήμερα και αποτελεί στολίδι της πλατείας που βρίσκονται τα γραφεία του δραστήριου πολιτιστικού συλλόγου του χωριού.

Δημοτικό Διαμέρισμα Αρχαγγέλου

ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ (Χωριό) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 32081

Δημοτικό Διαμέρισμα Ασκών

ΑΣΚΟΙ (Χωριό) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 32181

Δημοτικό Διαμέρισμα Αστυρακίου

ΑΣΤΥΡΑΚΙ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 510150

Δημοτικό Διαμέρισμα Αυγενικής

ΑΥΓΕΝΙΚΗ (Χωριό) ΠΑΛΙΑΝΗ
Τηλέφωνο: +30 2810 791326

Δημοτικό Διαμέρισμα Αφρατίου

ΑΦΡΑΤΙ (Χωριό) ΒΙΑΝΝΟ
Τηλέφωνο: +30 28910 61225

Δημοτικό Διαμέρισμα Αχεντριά

ΑΧΕΝΤΡΙΑΣ (Χωριό) ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΟΙ
Τηλέφωνο: +30 28930 22754

Δημοτικό Διαμέρισμα Λυκοτράφου

Δημοτικό Διαμέρισμα Τριόδου

Δημοτικό Διαμέρισμα Αβραμιού

Δημοτικό Διαμέρισμα Μάδενας

Δημοτικό Διαμέρισμα Καρτερολίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Μαυρομματίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Ανάληψης

Δημοτικό Διαμέρισμα Νεοχωρίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Πιλαλίστρας

Δημοτικό Διαμέρισμα Πιπερίτσας

Δημοτικό Διαμέρισμα Βελίκας

Δημοτικό Διαμέρισμα Σπιταλίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Αχλάδας

ΑΧΛΑΔΑ (Χωριό) ΓΑΖΙ
Τηλέφωνο: +30 2810 811255
Το Δημοτικό Διαμέρισμα της Αχλάδας, απέχει από το Ηράκλειο 23 χλμ. Χαρακτηρίζεται ορεινή περιοχή, και το μέσο υψόμετρο της περιοχής είναι 189 μέτρα. Ο οικισμός της Αχλάδας που βρίσκεται στη κορυφή του λόφου που δεσπόζει της Αγίας Πελαγίας, αποτελεί τυπικό παράδειγμα αγροτοκτηνοτροφικού οικισμού. Παρά το γεγονός της ύπαρξης ενός πολύ ενδιαφέροντος παλαιού τμήματος και της εκπληκτικής του θέας, παρατηρείται μια μετακίνηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων των κατοίκων του, στη παράλια περιοχή του Δημοτικού Διαμερίσματος.
Ολόκληρη η περιοχή χαρακτηρίζεται από ομαλούς λόφους όπου κυριαρχούν οι ελαιώνες, ενώ στις περιοχές των όρμων της Αγίας Πελαγίας και της Λυγαριάς υπάρχουν αμμώδεις παραλίες για θαλάσσια μπάνια και κυριαρχούν οι τουριστικές δραστηριότητες. Η θάλασσα και η γεωμορφολογία των λόφων κρίνεται ότι αποτελούν τα σημαντικότερα φυσικά δεδομένα της περιοχής γεγονός που έχει αισθητά συμβάλλει στην αναβάθμιση του παρεχόμενου τουριστικού προϊόντος. Η Αγία Πελαγία, η Λυγαριά, το Παλαιόκαστρο, θεωρούνται από τις ομορφότερες τουριστικές περιοχές του Δήμου μας, που προσελκύουν χιλιάδες τουρίστες κάθε καλοκαίρι, Έλληνες και ξένους ενώ έχουν εξελιχθεί σε κέντρα παραθεριστικής κατοικίας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Βασιλικών Ανωγείων

ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΑΝΩΓΕΙΑ (Χωριό) ΓΟΡΤΥΝΑ
Τηλέφωνο: +30 28920 71074

Δημοτικό Διαμέρισμα Βασιλικής

ΒΑΣΙΛΙΚΗ (Χωριό) ΓΟΡΤΥΝΑ
Τηλέφωνο: +30 28920 71350

Δημοτικό Διαμέρισμα Βαχού

ΒΑΧΟΣ (Χωριό) ΒΙΑΝΝΟ
Τηλέφωνο: +30 28950 31182

Δημοτικό Διαμέρισμα Βενεράτου

ΒΕΝΕΡΑΤΟ (Χωριό) ΠΑΛΙΑΝΗ

Δημοτικό Διαμέρισμα Βόνης

ΒΟΝΗ (Χωριό) ΘΡΑΨΑΝΟ
Τηλέφωνο: +30 28910 41236

Δημοτικό Διαμέρισμα Βοριζίων

ΒΟΡΙΖΙΑ (Χωριό) ΖΑΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28940 31024

Δημοτικό Διαμέρισμα Βουτών

ΒΟΥΤΕΣ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Τηλέφωνο: +30 2810 721422

Δημοτικό Διαμέρισμα Βώρων

ΒΩΡΟΙ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Τηλέφωνο: +30 28920 91345

Δημοτικό Διαμέρισμα Γαζίου

ΓΑΖΙ (Κωμόπολη) ΜΑΛΕΒΙΖΙΟ
Μόλις 7 χλμ από το Ηράκλειο, βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Γαζανού ποταμού, του αρχαίου Τρίτωνος. Η περιοχή του Γαζίου κατοικείται ήδη από τα Μινωικά χρόνια, και σήμερα φιλοξενεί την έδρα του Δήμου στο νεοαναγερθέν Δημαρχείο που βρίσκεται στην Πλατεία Ελευθερίας. Πρόκειται για μια πραγματική πόλη θέρετρο που με τους 12 οικισμούς της γνωρίζει ραγδαία οικιστική ανάπτυξη διατηρώντας ταυτόχρονα το ιδιαίτερο πολιτιστικό της ενδιαφέρον.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γαλίφας

ΓΑΛΙΦΑ (Χωριό) ΕΠΙΣΚΟΠΗ
Τηλέφωνο: +30 2810 771022

Δημοτικό Διαμέρισμα Γαρίπας

ΓΑΡΙΠΑ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 93350
  Η Γαρίπα είναι ένα από τα κεφαλοχώρια του Δήμου. Στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν αγροτικός Δήμος (έτσι μας παραδίδεται στην απογραφή του 1900) και αργότερα κοινότητα. Βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα Αρκαλοχώρι - Μουσούτα - Πάνω - Κάτω Πουλιές - Γαρίπα - Καστελιανά και σε απόσταση δεκαπέντε περίπου χιλιόμετρα από την έδρα του Δήμου. Το χωριό έχει πλούσια ιστορία που κρύβεται και κάτω από το όνομά του.
  Με το ίδιο όνομα συναντάμε και άλλους οικισμούς σε άλλους Νομούς της Μεγαλονήσου. Δεν είμαστε όμως σε θέση να μιλήσουμε με σιγουριά για την προέλευση του ονόματος παρά το γεγονός ότι μαρτυρείται όνομα Garipu σε έγραφα του 1368. Πιθανόν το όνομα να προέρχεται από κάποιον (τον πρώτο;) οικιστή του με το προαναφερθέν όνομα.
  Το πρώτο χωριό βρίσκεται λίγο ψηλότερα από τη θέση του σημερινού (το Πάνω χωριό) ενώ ήδη από τα χρόνια της Οθωμανοκρατίας χτίστηκε και το κάτω χωριό, αφού στην αιγυπτιακή απογραφή καταγράφεται το όνομα του χωριού σε αρσενικό γένος ως Απάνω και Κάτω Γαρίπας.
  Το χωριό σήμερα παρά το γεγονός ότι δεν παρουσιάζει πληθυσμιακή αύξηση παρουσιάζει ανθηρή οικονομική ζωή (βιοτεχνίες, κηπευτικά, αγροτοκτηνοτροφικά, και άλλα προϊόντα), αλλά και παραδοσιακή ζωή με τα γραφικά καφενεία στην πλατεία του χωριού μπροστά στην εκκλησία.

Δημοτικό Διαμέρισμα Γκαγκαλών

ΓΚΑΓΚΑΛΕΣ (Χωριό) ΓΟΡΤΥΝΑ
Τηλέφωνο: +30 28920 31342

Δημοτικό Διαμέρισμα Γρηγορίας

ΓΡΗΓΟΡΙΑ (Χωριό) ΤΥΜΠΑΚΙ
Τηλέφωνο: +30 28920 43323

Δημοτικό Διαμέρισμα Γωνιών

ΓΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 510052

Δημοτικό Διαμέρισμα Γωνιών

ΓΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28970 51372
Ιστορικό και γραφικότατο χωριό, χτισμένο στους πρόποδες των Λασιθιώτικων βουνών με πολλές φυσικές ομορφιές όπως τα μεγάλα φαράγγια με σπουδαιότερο αυτό της Αμπέλου, τα σπήλαια με τον πλούσιο διάκοσμο, τα δάση των βελανιδιών κ.α. Στοιχεία που συνθέτουν ένα φανταστικό τοπίο με πανοραμική θέα που προσφέρεται για εξερευνήσεις και ήρεμους περιπάτους.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Χερσονήσου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Δαμάστας

ΔΑΜΑΣΤΑ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 521211

Δημοτικό Διαμέρισμα Δαφνών

ΔΑΦΝΕΣ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Τηλέφωνο: +30 2810 791256

Δημοτικό Διαμέρισμα Δεματίου

ΔΕΜΑΤΙ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 71071
  Το Δεμάτι είναι ένα χωριό στη ρίζα των Αστερουσίων απέναντι από το ύψωμα Κάστελος όπου βρίσκονταν η αρχαία Πριανσός. Απέχει από τα Αρκαλοχώρι περίπου τριάντα τέσσερα (34) χιλιόμετρα στον οδικό άξονα Αρκαλοχώρι - Μουσούτα - Ανω - Κάτω Πουλιές - Ίνι - Σκινιάς - Δεμάτι.
Πρώτη έγγραφη αναφορά του χωριού έχουμε στην απογραφή του Barozzi το 1577 και από τότε περιλαμβάνεται σε όλες τις απογραφές. Η ονομασία του χωριού σύμφωνα με τον φιλίστορα δάσκαλο που κατάγεται από το χωριό κ. Μιχάλη Στυλιανάκη προέρχεται από την πρωτοβουλία των κατοίκων των οικισμών που υπήρχαν στην περιοχή να ιδρύσουν ένα κεφαλοχώρι και έτσι δημιουργήθηκε το Δεμάτι από τη συνένωση των γύρω οικισμών οικισμών. Μια άλλη ερμηνεία του ομόμνατος που επιχειρεί ο ίδιος είναι από την υπέροχη θέα που πραγματικά προσφέρει στο μάτι η θέση του χωριού (δες - μάτι = Δεμάτι)
  Στο χωριό ζουν ακόμα οι μύθοι και τα παλιά τραγούδια, τα συνδεμένα με την ιστορία και τα πάθη του τόπου. Μαρτυριάρικα τα ονόματα των τοπωνυμίων γύρω από το χωριό αποκαλύπτουν στον επισκέπτη τους την όμορφη μνήμη και το παραμύθι που ζει ακόμη στις κρυφές πτυχές τους. οι γεωργοκτηνοτροφικές ασχολίες των κατοίκων διατηρούν την παραδοσιακή κρητική ψυχή και φιλοξενία, τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και αντίληψης.
  Στο βυζαντινό μοναστήρι του 15ου αιώνα αφιερωμένο στη τιμή των Αγ. Παρασκευής - Ταξιαρχών και Αγ. Μάρκου λειτουργούσε κατά την παράδοση το ένα «κρυφό σκολειό». Η τοποθεσία είναι θαυμάσια όπως την έχει διαμορφώσει ο πολύ δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος του χωριού.
  Στα πόδια του χωριού φιδοστρίβει ο Αναποδάρης ποταμός που με την τρομερή ροή του μερικές φορές απομονώνει το χωριό από τον υπόλοιπο Νομό και παρασέρνει τους κόπους των κατοίκων που τολμούν να αψηφήσουν την περιστασιακή του οργή. Βορειοδυτικά του χωριού η Δεματιανή Καμάρα (μοναδικό αρχιτεκτόνημα της βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής) σημαδεύει το χρόνο με τα τραγούδια και τις παραδόσεις της.
  Βασικά προϊόντα του χωριού είναι σήμερα τα ελαιοκομικά, τα κτηνοτροφικά και τυροκομικά, ενώ είναι φημισμένο το περίφημο μέλι που παράγεται στα Αστερούσια όρη τα οποία ορθώνονται πίσω του. Δυστυχώς όμως και στο χωριό αυτό Παρουσιάζεται το φαινόμενο της εγκατάλειψης τα τελευταία χρόνια.

Δημοτικό Διαμέρισμα Διονυσίου

ΔΙΟΝΥΣΙΟ (Χωριό) ΚΟΦΙΝΑΣ
Τηλέφωνο: +30 28930 41212

Δημοτικό Διαμέρισμα Ελαίας

ΕΛΙΑ (Χωριό) ΓΟΥΒΕΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 781334

Δημοτικό Διαμέρισμα Εμπάρου

ΕΜΠΑΡΟΣ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Τηλέφωνο: +30 28950 41270

Δημοτικό Διαμέρισμα Επάνω Βαθείας

ΕΠΑΝΩ ΒΑΘΕΙΑ (Χωριό) ΓΟΥΒΕΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 781450

Δημοτικό Διαμέρισμα Ευαγγελισμού

ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ (Χωριό) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 31343

Δημοτικό Διαμέρισμα Ζωφόρων

ΖΩΦΟΡΟΙ (Χωριό) ΘΡΑΨΑΝΟ
Τηλέφωνο: +30 28910 41600

Δημοτικό Διαμέρισμα Ηρακλείου

ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
  Το μεγαλύτερο αστικό συγκρότημα της Κρήτης που είναι η πρωτεύουσα της περιφέρειας Κρήτης αλλά και το μεγαλύτερο οικονομικό κέντρο του νησιού ήταν κατά την Μινωική αρχαιότητα λιμάνι της Κνωσσού.
  Από τότε μέχρι σήμερα γνώρισε πολλούς και διαφορετικούς λαούς και πολιτισμούς. Γνώρισε στιγμές μεγάλης δόξας αλλά και παρακμής, δεδομένου ότι συγκέντρωνε κατά καιρούς ό,τι καλό και ό,τι κακό έφεραν μαζί τους οι διάφοροι κατακτητές του.
  Σήμερα μέσα σε ένα πολύμορφο δομημένο περιβάλλον (με μια περίεργη συνύπαρξη του όμορφου με το άσχημο, του παλιού με το καινούργιο), η πόλη ζει σε ρυθμούς σύγχρονους και προφέρει έντονες συγκινήσεις στον επισκέπτη της. Στην περιτριγυρισμένη από τα βενετσιάνικα τείχη παλιά πόλη μέσα σε ένα φαινομενικό χάος, η ιστορία είναι συνέχει παρούσα. Αρχιτεκτονικές μνήμες διαφορετικών πολιτισμών κάνουν το Ηράκλειο μια πολύ ενδιαφέρουσα πόλη παρά το φαινομενικό χάος που επικρατεί.
  Αλλά και το παρόν προσφέρεται για απλές καθημερινές απολαύσεις στους χώρους όπου εκφράζεται ο σύγχρονος πολιτισμός του νησιού. Στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, στην αγορά και στο βενετσιάνικο λιμάνι, στα μουσεία και τις εκκλησίες του, στα καταστήματα και τις ταβέρνες του θα ανακαλύψει ο επισκέπτης ότι το Ηράκλειο είναι μια ζωντανή πόλη που έχει πολλά να δώσει. Η έντονη νυκτερινή ζωή της πόλης συνδυάζεται με υψηλής ποιότητας πολιτιστικές εκδηλώσεις στη διάρκεια όλου του χρόνου που κορυφώνονται το καλοκαίρι με το διεθνούς φήμης "Ηράκλειο - Καλοκαίρι", όπου παρουσιάζονται επιλεγμένες δημιουργίες της μουσικής, του θεάτρου και του χορού. Μια πόλη που δέχεται το παρελθόν αλλά αναζητεί το καινούργιο. Μια πόλη που προσφέρει για όσους αναζητήσουν την ανάμεικτη εικόνα κρυμμένης μαγείας, ζωής και ζωντάνιας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Ηρακλείου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Ινίου

ΙΝΙ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 91432
  Μεγάλο και ζωντανό κεφαλοχώρι του δήμου βρίσκεται σε προνομιακή θέση πάνω σε ένα εύφορο κάμπο που υψώνεται σε ένα μεσοποτάμιο χώρο όπως εύκολα διακρίνεται από τους ψηλούς λόφους που βρίσκονται στα βόρεια.
Απέχει από το Αρκαλοχώρι περίπου δεκατρία χιλιόμετρα στον οδικό άξονα Αρκαλοχώρι - Μουσούτα - Πουλιές - Μοναστηράκι - Ίνι - Σκινιάς.
  Το χωριό έχει πανάρχαια ιστορία όπως πανάρχαιο (και με άγνωστη σε μας σημασία) είναι και το όνομα του χωριού.
Στην περιφέρεια του χωριού βλέπει ο επισκέπτης υπολείμματα οικιών και τειχών, θεμελιώσεις οικοδομημάτων και έντονη την αρχαία παρουσία. Στο ύψωμα «Κεφάλα» θεωρείται ότι ήταν το κέντρο της ελληνιστικής Αρκαδίας.
Τελευταία σε μια δοκιμαστική ανασκαφή ο αρχαιολόγος κ. Αντώνης Βασιλάκης εντόπισε και ανάσκαψε μερικά την μεγάλη μητροπολιτική βασιλική της αρχαίας πρωτοχριστιανικής Αρκαδίας (η οποία πιθανολογείται να αποτελούσε την έδρα της πρώτης μητρόπολης Αρκαδίας)
  Το σημερινό χωριό είναι πλούσιο και σε κατοίκους και σε παραδόσεις και σε παραδοσιακή ζωή. Στην περιφέρεια του χωριού (στις κοίτες του ποταμού Ινιώτη ή Αθλιώτη) στέκουν ακόμη και σήμερα επιβλητικά τα ερείπια των νερόμυλων που κινούνταν από τα νερά του ποταμού.
  Στη θέση Ζωοδόχος Πηγή, όπου το γραφικό και περιποιημένο εκκλησάκι της Παναγίας και πάνω στον ισοπεδωμένο χώρο μέσα σε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον ο δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος έχει καθιερώσει την ωραία εκδήλωση με τίτλο «Συνάντηση της Μικρασιατικής και Κρητικής Κουζίνας» κάθε Σεπτέμβρη.
  Στην δυτική περιφέρεια του χωριού σήμερα κατασκευάζεται ένα πολύ μεγάλο υδροσυλλεκτικό φράγμα το οποίο θα επιλύσει βασικά προβλήματα άρδευσης της περιοχής.

Δημοτικό Διαμέρισμα Καινούργιου Χωριού

ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΧΩΡΙΟ (Χωριό) ΕΠΙΣΚΟΠΗ
Τηλέφωνο: +30 2810 771278

Δημοτικό Διαμέρισμα Καλαμίου

ΚΑΛΑΜΙ (Χωριό) ΒΙΑΝΝΟ
Τηλέφωνο: +30 28950 61307

Δημοτικό Διαμέρισμα Καλεσσών

ΚΑΛΕΣΙΑ (Χωριό) ΓΑΖΙ
Μικρό γραφικό χωριό με παραδοσιακό οικισμό από πετρόχτιστα σπίτια, χτισμένο σε λόφο. Θυμίζει εποχές του 1900 με την παλιά συνοικία και τα στενά δρομάκια που δίνουν την αίσθηση της ηρεμίας και της απλότητας. Στα καφενεία που υπάρχουν προσφέρεται τσικουδιά και κρητικά παξιμάδια με ελιές από την ντόπια παραγωγή, αλλά και κρασί από τα φημισμένα σταφύλια των Καλεσσών. Στην πλατεία του χωριού υπάρχει η εκκλησία του Ευαγγελισμού, χαρακτηριστικό δείγμα της ενετοκρατούμενης Κρήτης του 13ου αιώνα. Aλλη σπουδαία εκκλησία, εκείνη του Αη Γιώργη, πετρόχτιστη με ρυθμό Βασιλικής, χρονολογείται το 1300.
Η διαδρομή στα Καλέσσα έχει χαρακτηρισθεί φυσιολατρική αλλά και ιστορική λόγω των μνημείων της περιοχής. Η πορεία που ακολουθείται ως το χωριό, διασχίζει αμπέλια και ελαιώνες με φόντο τη θάλασσα από τη μια κατεύθυνση και τα βουνά από την άλλη. Τα Καλέσσα είναι χτισμένα πάνω σε λόφο, η βάση του οποίου έχει πολλές σπηλιές γνωστές από την Μινωική εποχή οι οποίες αξιοποιήθηκαν αργότερα από τους Ενετούς και διαμορφώθηκαν με λαξευτές καμάρες.

Δημοτικό Διαμέρισμα Καμαρών

ΚΑΜΑΡΕΣ (Χωριό) ΤΥΜΠΑΚΙ
Τηλέφωνο: +30 28920 43400
  Οι Καμάρες πήραν το όνομα τους από τα λείψανα ενός μεγαλοπρεπούς λουτρού με ψηφιδωτό και ογκώδη θολωτά κτήρια που έφεραν στο φως οι εκσκαφές καθώς επίσης θεμέλια πολλών οικημάτων, κοσμήματα, τάφοι.
  Είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό δημοτικό διαμέρισμα και το περισσότερο ανεπτυγμένο εν συγκρίσει με τα υπόλοιπα. Στις Καμάρες βρίσκονται οι περισσότερες αθλητικές εγκαταστάσεις του Δήμου (δυο γήπεδα ποδοσφαίρου - το ένα με χλοοτάπητα - γήπεδα μπάσκετ, γήπεδο βόλεϊ, κλειστό γυμναστήριο). Η Εκκλησία Υπαπαντή του Χριστού είναι η πολιούχος των Καμάρων και κάθε χρόνο στις Φεβρουάριου γίνεται Ιερά Πανήγυρις.
  Παράρτημα δημοσίων υπηρεσιών εδρεύουν στις Καμάρες όπως ΕΛΤΑ, Αστυνομία, Αγρονομείο, Ειρηνοδικείο, υποθηκοφυλακείο, συμβολαιογραφείο, ένα αγροτικό ιατρείο καθώς επίσης και η δημοτική βιβλιοθήκη.
  Οι παραθαλάσσιες περιοχές είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες και παρέχεται η δυνατότητα διαμονής στους επισκέπτες σε πληθώρα ενοικιαζόμενων δωματίων.
  Στις Καμάρες δραστηριοποιούνται αρκετοί πολιτιστικοί και αθλητικοί σύλλογοι με σημαντικές διακρίσεις, όπως ο Χορευτικός Όμιλος Καμάρων που ιδρύθηκε το 1994 και έχει στο ενεργητικό του αρκετές διακρίσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Σημαντική είναι και η παρουσία και αναβίωση του Φιλοπροοδευτικου Συλλόγου «ΑΠΟΛΛΩΝ» όπου μεταξύ των δραστηριοτήτων του είναι και η λειτουργία θεατρικής ομάδας. Επιτυχίες σημειώνουν και οι αθλητικοί σύλλογοι «Αχιλλέας Καμάρων» & «Ολυμπιακός Καμάρων» όπου τα τελευταία χρόνια κατέχουν μια από τις υψηλότερες θέσεις στην κατηγορία που αγωνίζονται. Στην περιοχή δραστηριοποιείται και Κυνηγετικός Σύλλογος.

Δημοτικό Διαμέρισμα Καμαρίου

ΚΑΜΑΡΙ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 851380

Δημοτικό Διαμέρισμα Καμαριώτου

ΚΑΜΑΡΙΩΤΗΣ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ

Δημοτικό Διαμέρισμα Καμηλαρίου

ΚΑΜΗΛΑΡΙ (Χωριό) ΤΥΜΠΑΚΙ
Τηλέφωνο: +30 28920 42150

Δημοτικό Διαμέρισμα Καραβάδου

ΚΑΡΑΒΑΔΟΣ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
  Η παλαιά και άρα σωστή ονομασία του χωριού είναι σε γενική πτώση πληθυντικού αριθμού «Των Καραβάδων» και όχι ο Καραβάδος ή όπως αλλιώς κατά καιρούς αναγράφτηκε, αλλά δε γνωρίζω ποιος «φαεινός νους» άλλαξε το όνομα του χωριού - φυσικά όχι από τους σύγχρονους γιατί το όνομα σε ονομαστική πτώση αναγράφεται για πρώτη φορά το 1928 σε ονομαστική πληθυντικού «Καραβάδοι» και σε ονομαστική ενικού «Καραβαδος» από το 1940. Το χωριό βρίσκεται κυριολεκτικά κρυμμένο μέσα στους λόφους στους οποίους απολήγει η δυτική βουνοσειρά του οροπεδίου της Εμπάρου.
  Το χωριό δεν αναφέρεται σε καμιά απογραφή των βενετών πράγμα που σημαίνει ότι ή δεν υπήρχε, ή είχε άλλο όνομα. Για πρώτη φορά το χωριό με το όνομά του αναγράφεται στην απογραφή του 1881. Το όνομά του χωριού προέρχεται (αυτή είναι η πιθανότερη εκδοχή) από το όνομα των πρώτων οικιστών του (Καραβάδων , από το μαρτυρημένο επώνυμο Καραβάς) που κατέφθασαν μετά το 1630 σύμφωνα με την προφορική παράδοση του χωριού από τον οικισμό «Βουλγάρα», «Βουλγάρο» και «Βουλγάρα» όπως καταγράφεται στις βενετσιάνικες απογραφές.
  Οι πηγές πάντως σιωπούν και η μόνη αναφορά του ονόματος του χωριού στο διάστημα από το 1630 μέχρι και το 1881 γίνεται από το Χουρμούζη Βυζάντιο στα «Κρητικά» του το 1843 όπου ο συγγραφέας επιχειρεί μια ανεπίσημη απογραφή των χωριών και των κατοίκων της Μεγαλονήσου. Πάντως η θέση του χωριού ακριβώς στα νότια της αρχαίας Αρκαδίας και τα όστρακα αγγείων που εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει στην ευρύτερη περιφέρειά του (στου Πλάκα, στο φράγμα, στο ύψωμα πάνω από του Καραβαλή το δέτη, κ.τ.λ.) υποδηλώνουν αρχαίες οικιστικές θέσεις πράγμα που πρέπει να διερευνηθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία.
  Οι κάτοικοι ασχολούνται με την ελαιοκαλλιέργεια και την κτηνοτροφία κυρίως, καθώς και με την καλλιέργεια δημητριακών και λίγων κηπευτικών, όσοι βέβαια απομένουν μετά την γενική εγκατάλειψη της υπαίθρου που παρατηρείται την εποχή μας και που πλήττει και αυτό το χωριό. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το Δημοτικό Σχολείο του χωριού λειτούργησε και κατά τη σχολική χρονιά 2000 - 2001 με εφτά μαθητές.
  Στους εθνικούς αγώνες οι κάτοικοι του χωριού έχουν δώσει εντυπωσιακό παρόν παρά το γεγονός ότι κανένα ηρώο τιμής δεν έχει στηθεί στη μνήμη των πεσόντων του. Αλλά και στην περίοδο της γερμανικής κατοχής και της εθνικής αντίστασης κατάθεσε το χωριό στο βωμό της πατρίδας τη δική του θυσία.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κασάνου

ΚΑΣΑΝΟΣ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 61434
  Χωριό που απλώνεται στις εσχατιές του δυτικού πρανούς των Λασηθιώτικων βουνών με πανοραμική θέα πάνω από την κοίτη του Αναποδάρη που φτάνει μέχρι τη θάλασσα στο βάθος της μεσαρίτικης πεδιάδας. Το σούρουπο και τη νύχτα η εικόνα είναι υπέροχη με τα χωριά στις ρίζες των βουνών να ανάβουν την παρουσία τους και να λαμπυρίζουν σαν μικρές ελπίδες στην απεραντοσύνη της νυχτερινής καταχνιάς. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 310 μέτρων, ενώ χαμηλά ρέει ο ποταμός που συγκεντρώνει τα νερά από τις πηγές Μιγκιλίσι της Αυλής και βορειότερα από τα υψώματα των Ρουσοχωρίων και του Νηπηδητού.
  Η πρώτη αναφορά του χωριού γίνεται σε έγγραφα του Δουκικού Αρχείου το 1380 με το όνομα «Κασάνοι», ενώ σε άλλο έγγραφο της ίδιας χρονολογίας το όνομα μας παραδίδεται «Κασάνους». Το όνομα του χωριού αποδίδεται από το μεγάλο μελετητή της κρητικής Βενετοκρατίας Στέργιο Σπανάκη στους πρώτους οικιστές του, αφού αναφέρεται οικογενειακό επώνυμο εβραϊκής καταγωγής στην Κρήτη σε έγγραφα του 1368 και 1389. Μια άλλη υπόθεση που μπορεί να ισχύει είναι ότι στο χωριό κα ήρθαν άποικοι από την Ιταλία όπου υπάρχουν μερικές πόλεις με αυτό το όνομα κατά τις επανειλημμένες προσπάθειες των βενετσιάνων για τον αποικισμό της Μεγαλονήσου ιδιαίτερα τους πρώτους αιώνες 13ο και 14ο της βενετσιάνικης εγκατάστασης.
  Το χωριό περιέχεται σε όλες τις καταγραφές από την εποχή των Ενετών και μάλιστα με αρκετούς κατοίκους (ο Καστροφύλακας στην καταγραφή του 1583 αναφέρει ότι στο χωριό κατοικούν 84 κάτοικοι). Τα έγγραφα το παρουσιάζουν ως πλούσιο χωριό και πράγματι δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική η αλήθεια αφού πέρα από την εργατικότητα των κατοίκων η περιοχή είναι εύφορη και παραγωγική.
  Στην περιφέρεια του χωριού υπάρχουν πολλές εκκλησίες της υστεροβυζαντινής περιόδου με σημαντικές τοιχογραφίες, ενώ γύρω από το χωριό έχουν κατά καιρούς έρθει στο φως διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα κυρίως από λαθρανασκαφείς. Σε μερικές από τις εκκλησίες έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται αποκαταστάσεις από ειδικά συνεργεία της Εφορείας Βυζαντινών αρχαιοτήτων. Αξιολογότερες από αυτές είναι η εκκλησία του Σωτήρος που βρίσκεται μέσα στο χωριό, και οι τοιχογραφημένες της Αγίας Κυριακής και της Παναγίας στα περίχωρα.
  Το χωριό είναι συνδεμένο με τη νεότερη ιστορία του τόπου, αφού αποτέλεσε φωλιά ανταρτών και αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, πράγμα που μερικοί κάτοικοί του πλήρωσαν ακριβά. Η θέση του που πρόσφερε προστασία, αλλά και έδινε τη δυνατότητα μιας άμεσης επόπτευσης και κατασκόπευσης του χώρου του πολεμικού αεροδρομίου στο γειτονικό Καστέλι έκανε το χωριό κατάλληλο για τη σχεδόν μόνιμη παρουσία ανταρτών στο χωριό. Στην αρχή του εμφυλίου πολέμου το χωριό έζησε την εμφύλια τραγωδία και πυρπολήθηκε ένα σπίτι.
  Τα βασικότερα προϊόντα του χωριού σήμερα είναι το λάδι, τα φημισμένα εσπεριδοειδή και κηπευτικά και λίγα κτηνοτροφικά. Οι Κασάνοι φημίζονται επίσης για τα νόστιμα και πασίγνωστα στην περιοχή κασανιώτικα κρεμμύδια. Από το χωριό αυτό καταγόταν επίσης ο περίφημος δρομέας, ο γνωστός Παπατζιρίτης με τη σπουδαία δράση και τις πολλές προφορικές παραδόσεις που διάσπαρτες υπάρχουν γεννιούνται και κυκλοφορούν σε όλα τα χωριά της περιφέρειας, δηλωτικά του θαυμασμού και της έκπληξης που συνοδεύουν το όνομά του.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κασταμονίτσας

ΚΑΣΤΑΜΟΝΙΤΣΑ (Χωριό) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 51064

Δημοτικό Διαμέρισμα Κάτω Ασιτών

ΚΑΤΩ ΑΣΙΤΕΣ (Χωριό) ΜΑΛΕΒΙΖΙΟ
Τηλέφωνο: +30 2810 861205

Δημοτικό Διαμέρισμα Κάτω Βαθείας

ΚΑΤΩ ΒΑΘΕΙΑ (Χωριό) ΓΟΥΒΕΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 781486

Δημοτικό Διαμέρισμα Καστελλιανών

ΚΑΤΩ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΑ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 71290
  Αποτελείται από τα χωριά Πάνω και Κάτω Καστελιανά, τα Φαβριανά και το χωριό Φιλίππου στις παρυφές της νοτιοανατολικής Μεσαράς και το χωριό Τσούτσουρος (η αρχαία Ίνατος) στη νότια πλευρά των Αστερουσίων. Όλα τα χωριά του διαμερίσματος είναι χτισμένα στη βόρεια ρίζα των Αστερουσίων. Τα δυο πρώτα χωριά βρίσκονται (ιδιαίτερα το χωριό Κάτω Καστελιανά) κάτω από τον επιβλητικό και αρχαιοκατοικημένο Κάστελο, στην κορυφή του οποίου ακόμη στέκονται τα ερείπια του περίφημου Castel de Belvedere της Βενετοκρατίας, πάνω το οποίο ήταν η έδρα της ομώνυμης καστελανίας Belvedere ή Ρίζου ή Ριζόκαστρου και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τους πρώτους αιώνες του αγώνα για εδραίωση της βενετσιάνικης κυριαρχίας στην Κρήτη.
   Στην κορυφή του Κάστελου επίσης τοποθετείται η αρχαία δωρική πόλη Πριανσός ισχυρή και μεγάλη με δικό της νόμισμα και με το επίνειό της την ιερή Ίνατο. Η Πριανσός αναφέρεται ως σπουδαίο κέντρο πολιτιστικής δράσης κατά τους ιστορικούς χρόνους και κατά τους χρόνους των εμφυλίων πολέμων στην αρχαία δωρική προρρωμαϊκή Κρήτη.
  Από το χωριό Πάνω Καστελιανά ο δρόμος με δυτική κατεύθυνση οδηγεί στο χωριό «Φιλίππου» το οποίο εμφανίζεται σε έγγραφο του 1248[1] για πρώτη φορά με αυτό το όνομα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναγραφή του ονόματος από τον Καστροφύλακα (Κ 237) ως Μάζα Φιλίππου Χάμπαθα (Maxa Filipu Gandassa) και ως (Cambothomassa Filipu) (K242) το 1583. Το όνομα Μαζα (Μαζάς όπως και άλλα με αυτήν την ετυμολογία και κατάληξη ) είναι δηλωτικό ιερών κορυφής κατά την άποψη του αρχαιολόγου Νικόλαου Πλάτωνα[2].
  Επιστρέφουμε στα Πάνω Καστελιανά για να ακολουθήσουμε το δρόμο που από τα Κάτω Καστελιανά μέσα από μια θαυμάσια διαδρομή που διασχίζει τα Αστερούσια όρη μας φέρνει το επίνειο του Δήμου στον Τσούτσουρο. Ο δύσκολος χωματόδρόμος μετά από πολλά χρόνια επιτέλους παρέχει ασφάλεια, γρήγορη διάβαση των βουνών και άνετη άφιξη μέχρι το γιαλό με το ωραίο θέρετρο. Ο Τσούτσουρος είναι πασίγνωστος για το σπήλαιο της προελληνικής θεάς Ειλείθυιας (θεάς των τοκετών), με τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή του, με την υπέροχη φύση του που συνδυάζει την αγριότητα του βουνού και τη δροσιά της θάλασσας, με το μοναδικό ξηρό κλίμα του, με τη σχεδόν σταθερή θερμοκρασία του σε όλες τις περιόδους του χρόνου, με την άνετη διαμονή και τις υποδομές του, τις γραφικές ταβέρνες του, το φρέσκο ψάρι και τα ντόπια φρούτα και λαχανικά του, αλλά κυρίως την καλή καρδιά και φιλοξενία των κατοίκων του, στοιχεία ελκυστικά και ικανά να προσφέρουν ωραία, απολαυστική ξεκούραστη και ποιοτική διαμονή. Η νέα μαρίνα που κατασκευάζεται είναι ικανή να προσφέρει καταφύγιο και να ανεφοδιάζει μικρά πλεούμενα, ακτοπλοϊκά και ιστιοφόρα κρουαζιέρας.
  Φεύγοντας από τον Τσούτσουρο και επιστρέφοντας στα Κάτω Καστελιανά ο δρόμος οδηγεί με ανατολική κατεύθυνση στα Φαβριανά. Το χωριό χτισμένο πάνω στο λόφο που δεσπόζει στην περιοχή παρέχει θαυμάσια θέα μέχρι τη λοφογραμμή που χωρίζει την πεδιάδα της Μεσαράς από την πεδιάδα του Αρκαλοχωρίου και του Καστελίου Πεδιάδος. Τους χειμερινούς μήνες βρυχάται στα πόδια του ο Αναποδάρης ποταμός, ενώ το καλοκαίρι ένα διαρκές δροσιστικό αεράκι δεν επιτρέπει στη δυσφορία του καύσωνα να εγκατασταθεί στα σπίτια του χωριού.
  Τα ευρήματα όμως στην περιφέρεια του χωριού και η γειτνίασή του με την επικράτεια της αρχαίας Πριανσού δεν πρέπει να μας αφήνουν ανυποψίαστους για τη μακρά ιστορία του τόπου.
Ο δρόμος που περνά μέσα από το χωριό αποτελεί την πρώτη χάραξη του νότιου οδικού άξονα της Κρήτης που εδώ και χρόνια παραμένει ανολοκλήρωτος και ημιτελής. Συνεχίζοντας το δρόμο αυτόν φτάνουμε στο πρώτο χωριό του επόμενου δημοτικού διαμερίσματος Σκινιά.
[1] «Κατάστιχο Εκκλησιών και Μοναστηριών του Κοινού» Ζαχαρία Τσιρπανλή Έκδοση Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1985 σελ.191
[2] Βλ. «ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΜΑΖΑ (Καλού χωριού Πεδιάδος) ΚΑΙ ΤΑ ΜΙΝΩΙΚΑ ΙΕΡΑ ΚΟΡΥΦΗΣ» Κρητικά χρονικά Τόμος 5ος 1952 σελ. 96 κ.ε.
Χωριό Κάτω Καστελλιανά
  Οικισμός του δημοτικού διαμερίσματος των Καστελιανών που απέχει ελάχιστα από τα Πάνω Καστελιανά. Γιαυτό και οι ιστορικές αναφορές είναι κοινές για το δυο χωριά μέχρι το 1940.
Τα χωριά πρόσφεραν πολλά στον εθνικό αγώνα της Αντίστασης κατά τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο αφού και η θέση τους ευνοεί την αντάρτική δράση και οι κάτοικοι συνολικά συμμετείχαν είτε με πρωτόβουλη δράση και προσωπική συμμετοχή στις ανταρτικές ομάδες, είτε με κατασκοπευτική δράση και ασχολούμενοι με την προστασία και φυγάδευση των συμμάχων.
  Η ευκολία και η γνώση των περασμάτων των βουνών, των κόλπων και των προσβάσεων στα νότια παράλια σε συνδυασμό με το θάρρος και τη παλικαριά των κατοίκων υπήρξαν οι σωτήριες προϋποθέσεις για την διεξαγωγή των επιχειρήσεων διάσωσης του συμμαχικού στρατού, εξοπλισμού των αντάρτικων ομάδων, προστασία και διατήρηση του αγώνα.
  Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή να αναφέρουμε στο σημείο αυτό ότι οι κάτοικοι όλων των χωριών της Αστερουσιανής ρίζας με τη δράση τους, την αίσθηση του πατριωτικού καθήκοντος και την αποφασιστικότητα που τους διακρίνει ήταν οι βασικοί συντελεστές που κράτησαν το μεγαλύτερο μέρος της νότιας επικράτειας του Δήμου σχεδόν ελεύθερο κατά το μεγαλύτερο διάστημα της γερμανικής κατοχής

Δημοτικό Διαμέρισμα Κάτω Σύμης

ΚΑΤΩ ΣΥΜΗ (Χωριό) ΒΙΑΝΝΟ
Τηλέφωνο: +30 28950 31777

Δημοτικό Διαμέρισμα Κεράς

ΚΕΡΑ (Χωριό) ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28970 51497
Αποτελείται από δυο παλαιότατους οικισμούς οι οποίοι διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο κατά τις επαναστάσεις των χριστιανών, τον περασμένο ιδίως αιώνα και είναι ζωσμένο από οργιώδη-άγρια βλάστηση και γάργαρα νερά προσφέροντας στον επισκέπτη μοναδικές περιπατητικές διαδρομές. Το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Κεράς Καρδιώτισσας ήταν το σημείο φρούρησης του πλούσιου οροπεδίου στα χρόνια των κρητικών αγώνων.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Χερσονήσου.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κεραμουτσίου

ΚΕΡΑΜΟΥΤΣΙ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 851079

Δημοτικό Διαμέρισμα Κερασίων

ΚΕΡΑΣΙΑ (Χωριό) ΠΑΛΙΑΝΗ
Τηλέφωνο: +30 2810 791314

Δημοτικό Διαμέρισμα Κεφαλοβρυσίου

ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΙ (Χωριό) ΒΙΑΝΝΟ
Τηλέφωνο: +30 28950 31380

Δημοτικό Διαμέρισμα Κλήματος

ΚΛΗΜΑ (Χωριό) ΤΥΜΠΑΚΙ
Τηλέφωνο: +30 28920 51798

Δημοτικό Διαμέρισμα Κορφών

ΚΟΡΦΕΣ (Χωριό) ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 851110

Δημοτικό Διαμέρισμα Λαγολίου

ΛΑΓΟΛΙ (Χωριό) ΤΥΜΠΑΚΙ
Τηλέφωνο: +30 28920 52404

Δημοτικό Διαμέρισμα Λευκοχωρίου

ΛΕΥΚΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Τηλέφωνο: +30 28910 22529
  Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Βουτουφού με άγνωστη ετυμολογική προέλευση. Απέχει από το Αρκαλοχώρι εξίμιση (6,5) χιλιόμετρα στον οδικό άξονα Αρκαλοχώρι - Αγία Σεμνή - Λευκοχώρι - Γαρίπα - Τσούτσουρος.
  Για πρώτη φορά το όνομα του χωριού αναγράφεται το 1388 σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάντακα. Το 1577 περιλαμβάνεται στην απογραφή του Barozzi με το όνομα Vutufu και από τον Καστροφύλακα το 1588 με 32 κατοίκους. Με το ίδιο όνομα καταγράφεται σε όλες τις απογραφές μέχρι το 1951. Τότε οι κάτοικοι αποφάσισαν και μετονόμασαν δυστυχώς το χωριό τους σε Λευκοχώρι.
  Το παλιό χωριό είναι χτισμένο πάνω στην κορυφή ενός λόφου με απόκρημνες πλαγιές στη νότια, νοτιοανατολική και νοτιοδυτική πλευρά του. Μπροστά στα πόδια του απλώνεται ένα μικρό αλλά εύφορο οροπέδιο όπου καλλιεργούνται κυρίως αμπέλια για σταφίδα, για σταφύλια και για κρασί.
  Στην οθωμανική κατοχή στο χωριό φαίνεται ότι κατοικούσαν πάντα και χριστιανοί, ενώ κατά τον περασμένο αιώνα στο χωριό έγιναν σκληροί αγώνες για την ελευθερία και την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Στην επανάσταση του 1897 το χωριό κάηκε για άλλη μια φορά από τους Οθωμανούς των Παρτήρων, ενώ στην περιοχή δυτικά του χωριού Πάνω Πουλιές ολόκληρη μάχη ξέσπασε μεταξύ των μουσουλμάνων του χωριού και μουσουλμάνων από άλλα χωριά γι ασήμαντη αφορμή.
  Μια άλλη σκληρή μάχη μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών στην επανάσταση του 1897 στο εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου που συναντάμε έξω από το χωριό στο δρόμο από Αρκαλοχώρι - Αγία Σεμνή - Λευκοχώρι.
  Σε όλους τους εθνικούς αγώνες οι κάτοικοι έδωσαν το δικό τους παρών και προς τιμή τους οι δυο πολιτιστικοί σύλλογοι του χωριού έστησαν ένα καλαίσθητο ηρώο στην πιο όμορφη θέση του χωριού, στο «Πορτάλι» με την υπέροχη θέα προς τον κάμπο της Μεσαράς.
  Στις προηγούμενες δεκαετίες το χωριό απλώθηκε στα χαμηλότερα μέρη του κάμπου που εκτείνεται μπροστά του εγκαταλείποντας την ευάερη κορυφή του λόφου με την απολαυστική θέα και δροσιά των καλοκαιρινών μηνών του έτους.
  Στην περιφέρεια του χωριού στο τοπωνύμιο με το όνομα «Κοκολιανό» υπάρχει ο Γεροντόσπηλιος δεμένος με ωραίες παραδόσεις και θρύλους, ενώ στο ρουμάνι χαμηλά προς τα βορειοανατολικά η φημισμένη τόσο για τις ιαματικές της ιδιότητες, όσο και για τις ωραίες παραδόσεις και θρύλους της τρέχει αιώνες τώρα η νερομάνα «Σαρακήνα». Λίγο πιο πάνω από την πηγή το ξωκλήσι των υστεροβυζαντινών χρόνων με τις ημικατεστραμένες τοιχογραφίες και τους θρύλους του Αφέντη Χριστού.

Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης (146)

Δημαρχεία

Δημοτικά διαμερίσματα

Αναχωρησεις πλοιων

Διαφημίσεις