Πληροφορίες τοπωνυμίου

• http://www.agn.gr/hellas/pelopon/eleia.asp#pirgos

Πύργος

  Ο Πύργος είναι η πρωτεύουσα του νομού Ηλείας και η μεγαλύτερη πόλη του. Είναι μια νέα σχετικά πόλη, αφού η ίδρυσή της ανάγεται στα χρόνια της τουρκοκρατίας, χτισμένη πάνω σε 7 γήλοφους. Απέχει, οδικά, 4 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, 19 από την Αρχαία Ολυμπία και 315 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Κυριότερα αξιοθέατά του είναι η Δημοτική Αγορά και το Θέατρο Απόλλων, έργα του Τσίλλερ (για την Αγορά σίγουρα, για το Θέατρο πιθανολογείται) και η κεντρική πλατεία με το Επαρχείο. Σήμερα έχει πληθυσμό περίπου 35.000 κατοίκων.
  Στο σημείο που βρίσκεται η πόλη σήμερα, τοποθετείται η αρχαία πόλη Δυσπόντιο ενώ, στα περίχωρα του Πύργου η αρχαία πόλη Λέτρινα, απ' όπου είχε πάρει και την ονομασία του σαν δήμος Λετρίνων μέχρι την δεκαετία του 1980, οπότε η ονομασία του έγινε δήμος Πύργου. Η πόλη οφείλει το όνομά της σ' ένα πύργο που βρισκόταν στην περιοχή του Επαρχείου και τον είχε χτίσει ο Ιωάννης Τσερνοτάς στο διάστημα 1512-1520 μ.Χ. Ο πύργος αυτός υπήρχε σ' εκείνη τη θέση μέχρι τον Ιούνιο του 1825 όταν οι κάτοικοι της πόλης τον κατεδάφισαν μέσα σ' ένα πρωί, μετά την κυριακάτικη Θεία Λειτουργία, τυφλωμένοι από τη φαγωμάρα για την πρωτοκαθεδρία στην Ελλάδα.
  Ο θρύλος αναφέρει (από το βιβλίο του δρ. Γ. Παπανδρέου "Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων") ότι το 1512 ο Τσερνοτάς βρήκε μέσα σ' ένα πηγάδι κοντά στο Νεοχώρι του Πύργου πλήθος αρχαίων νομισμάτων. Αφού ταξίδεψε μέχρι την Κωνσταντινούπολη, έδωσε στο σουλτάνο Σελήμ την περιουσία και σαν αντιτίμο έλαβε τον τίτλο του Μπέη και εκτάσεις γης γύρω από τον Πύργο που τότε ήταν ακατοίκητος. Να σημειωθεί ότι το πηγάδι του Τσερνοτά υπήρχε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, όταν "χάριν της προόδου" χώθηκε και σκεπάστηκε.
  Η ανάπτυξη της πόλης ήταν τάχιστη. Πρώτη φορά αναφέρεται σε κείμενα με το όνομα Πύργος το 1687, όταν για ένα διάστημα περίπου 25 χρόνων οι Ενετοί είχαν καταλάβει τη δυτική Πελοπόννησο. Τότε φέρεται να έχει πληθυσμό γύρω στις 5.000 και μάλιστα αμιγώς ελληνικό. Σημαντική ήταν και η συμβολή της πόλης στην επανάσταση του 1821. Στην πόλη η επανάσταση κυρήχθηκε στις 29 Μαρτίου 1821 από τον Χαράλαμπο Βιλλαέτη, ενώ πολλοί οπλαρχηγοί προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στον αγώνα.
  Μετά την απελευθέρωση ο Πύργος έγινε μια από τις πιο σημαντικές πόλεις της Ελλάδας. Η πόλη μεγάλωνε με γοργούς ρυθμούς και στα 1870 αριθμούσε 9.000 κατοίκους (όταν η Αθήνα είχε μόλις 45.000). Στην ανάπτυξή του μεγάλο ρόλο έπαιξε η παραγωγή της σταφίδας, που ήταν το κύριο προϊόν της περιοχής.
  Χαρακτηριστικό είναι ότι η σιδηδρομική γραμμή που συνέδεε την πόλη με το λιμάνι του Κατακόλου (μήκους 13 χιλιομέτρων) ήταν η πρώτη γραμμή τρένου στην Ελλάδα, εκτός Αττικής, και η δεύτερη πανελλαδικά. Την εποχή εκείνη χτίστηκαν τα νεοκλασσικά κτίρια και αρχοντικά της πόλης, όπως το Δημοτικό Θέατρο και η Δημοτική Αγορά. Δυστυχώς, σήμερα λίγα από τα παλιά αρχοντικά παραμένουν και στη θέση τους έχουν χτιστεί πολυκατοικίες.
  Η πόλη άρχισε να παρακμάζει με την πτώση του εμπορίου της σταφίδας, με αποτέλεσμα να μείνει στη στασιμότητα για πολλά χρόνια. Τα τελευταία χρόνια γνωρίζει ξανά ανάπτυξη, με την εντατικοποίηση της αγροτικής παραγωγής, ενώ μετά από τους καταστρεπτικούς, για την πόλη, σεισμούς του Μαρτίου του 1993 παρουσιάζεται και μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας/a>

• http://www.westerngreece.gr/index.php?fmSearch=1&f... (1 φωτ.)