Πληροφορίες τοπωνυμίου

Larissa

ΛΑΡΙΣΑ (Αρχαία πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
  City of Thessalia. Larissa was the leading city of Thessalia in the Vth and IVth centuries B. C. Thucydides, in his Histories, II, 22, 3, mentions it first among the Thessalian cities that sent troops to help Athens against Sparta in 431, at the beginning of the Peloponnesian war, and gives the name of two generals from Larissa, one from each of the two leading factions.
  Larisa was the home of several leading Thessalian families, first among them, the Aleuadae, offspring of Aleuas, whose leaders at the time of the Persian wars were three brothers, Thorax, Eurypylus and Thrasydaeus, who sided with Xerxes. Another leader of the Aleuadae toward the end of the Vth century B. C. was Aristippus, shown by Xenophon (Anabasis, I, 1, 10) as host of Cyrus the Younger, who helped him against rival Thessalian factions. Larissa was indeed the birthplace of Meno, who thus became, along with Xenophon and a few others, one of the generals leading several thousands Greeks from various places, in the ill-fated expedition of 404 meant to help Cyrus the Younger, son of Darius II, king of Persia, overthrow his elder brother Artaxerxes II and take over the throne of Persia.

Bernard Suzanne (page last updated 1998), ed.
This extract is cited July 2003 from the Plato and his dialogues URL below, which contains interesting hyperlinks.

• http://plato-dialogues.org/tools/loc/larissa.htm

ΑΤΡΑΞ (Αρχαία πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Ήταν γνωστή για το υποπράσινο ωραίο μάρμαρο της περιοχής.

Ενας αιώνας ελεύθερης Λάρισας

ΛΑΡΙΣΑ (Πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
  Ίσως n σημαντικότερη χρονική περίοδος της πόλης, καθώς νέες εξελίξεις θέτουν τις βάσεις ώστε n πόλη να προσαρμοστεί στις ανάγκες που δημιουργούνται με την έλευση του νέου αιώνα, που φέρνει μαζί του το σπέρμα της Βιομηχανικής επανάστασης. Το 1910 οι Λαρισαίοι αγρότες πρωτοστατούν στη μεγάλη αγροτική εξέγερση και σύγκρουση με τους τσιφλικάδες. Ο πληθυσμός της πόλης αυτήν την περίοδο ανέρχεται στους 30.000 κατοίκους. Το 1911 καθιερώνονται οι πρώτοι πανελλήνιοι ιππικοί αγώνες και οργανώνονται οι πρώτοι γυμναστικοί και ποδηλατικοί αγώνες. Το 1913-15 ηλεκτροφωτίζεται το κέντρο της πόλης. Αποφασίζεται n δημιουργία της πρώτης Δημοτικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και της Δημοτικής Αστυνομίας, ιδρύεται το Εργατικό Κέντρο, n Γεωργική Σχολή που συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της γεωργίας στον κάμπο της περιοχής. Καθιερώνεται n αργία της Κυριακής, δημιουργείται ο "Παράδεισος", ο πρώτος κινηματογράφος.
   Τn δεκαετία του 1920 εγκαθίστανται χιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο και δημιουργούνται οι πρώτες προσφυγικές παραγκογειτονιές.
  Οι μεγάλες λαϊκές και το παραδοσιακό παζάρι γίνονταν στην περιοχή του Αλκαζάρ, δίπλα από το ποτάμι.
  Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου n Λάρισα οργανώνεται και μεταμορφώνεται σε νέα πόλη, με δρόμους, σχολεία, δύο μεγάλες κεντρικές πλατείες και ωραία νεοκλασικά κτίρια.
   Το 1930 εγκαινιάζεται ο Υδατόπυργος και από το 1931 n πόλη υδροδοτείται από τον Πηνειό ποταμό.
  Μέχρι το 1935 ιδρύονται το Δημοτικό Ωδείο, n Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Μουσείο, ο Μουσικός Σύλλογος και n Επιτροπή Τουρισμού.
   Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου n πόλη σαν στρατιωτικό και συγκοινωνιακό κέντρο ήταν στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Μαζί με τις αεροπορικές επιδρομές και το μεγάλο σεισμό του 1941 n προπολεμική Λάρισα καταστρέφεται.
   Με την απελευθέρωση αρχίζει n νεότερη ιστορία της πόλης. Τα εξωραϊστικά έργα, τα νέα κτίρια αλλάζουν την όψη της. Η παλιά Λάρισα αρχίζει να χάνεται σιγά-σιγά.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λαρισαίων

• http://www.larissa-dimos.gr/sites2003/istoria12.as... (2 φωτ.)

ΙΣΤΟΡΙΑ 4.000 ΧΡΟΝΩΝ
Από την αρχαιότητα μέχρι την απελευθέρωση (1881)
  Λάρισα σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη. Είναι πελασγικό όνομα και σύμφωνα με τη μυθολογία n πόλη κτίστηκε από τον Λάρισο γιο του Πελασγού πριν από 4.000 χρόνια περίπου. Στη Λάρισα σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ενδείξεις, n κατοίκηση υπήρξε συνεχής από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού, οπότε και πρωτοκατοικείται ο λόφος του Αγ. Αχιλλείου, μέχρι σήμερα. Στον 6ο και 5ο αι. π.X. n Λάρισα αποκτά σαφέστατο προβάδισμα έναντι των άλλων θεσσαλικών πόλεων.
  Το ολιγαρχικό πολίτευμα της Λάρισας εκδημοκρατίζεται από το τέλος του 5ου αι. π.X. περίπου. Την τελευταία της ακμή n Λάρισα γνωρίζει την εποχή της ρωμαιοκρατίας όταν γίνεται έδρα του νέου κοινού των Θεσσαλών, με ανώτατο άρχοντα το "Στρατηγό". Το 140 π.X. αναγορεύθηκε πόλη Augusta από τον Οκταβιανό Αύγουστο. Οι σωστικές ανασκαφές των τελευταίων ετών έχουν φέρει στο φως τμήματα δρόμων, λουτρά και κατοικίες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα.
  Τα σημαντικότερα ωστόσο μνημεία της εποχής αυτής αποτελούν τα δύο αρχαία θέατρα: το πρώτο, μνημειακότερο και επιβλητικότερο, στη νότια πλαγιά του λόφου "Φρούριο"και εν μέρει σήμερα ορατό (ως αποτέλεσμα συστηματικών ανασκαφικών ερευνών που ξεκίνησαν το 1977 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα), κατασκευάσθηκε στην ελληνιστική εποχή, πιθανότατα στο τέλος του 3ου αι. π.X. στα χρόνια του Βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππου του Ε' και χρησιμοποιήθηκε για παραστάσεις και άλλα δρώμενα μέχρι το Β' μισό του 1ου αι. π.X. Τότε κατασκευάσθηκε το δεύτερο μικρότερο αρχαίο θέατρο, το οποίο προοριζόταν για θεατρικές παραστάσεις και άλλες πνευματικές εκδηλώσεις.
  Οι λατρείες της Αθηνάς, του Απόλλωνα και του Διός που επικρατούν σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων, μαρτυρούνται και στη Λάρισα (ναοί Αθηνάς Πολιάδος, Κερδώου Απόλλωνα και Ελευθερίου Διός), χωρίς όμως να έχουν σωθεί οι ίδιοι οι ναοί στην πόλη. Όσον αφορά τη διάδοση του Χριστιανισμού στη Λάρισα, μεγάλη θεωρήθηκε n συμβολή του Αγίου Αχιλλείου, ίσως του πρώτου επισκόπου της, για τον οποίο αναφέρεται ότι συμμετείχε στην Α ' Οικουμενική Σύνοδο (325) και υπήρξε χορηγός αρκετών κοινωφελών ιδρυμάτων στη πόλη, ενώ επιμελήθηκε ο ίδιος τον τάφο του στο λόφο του φρουρίου. Στην περιοχή αυτή ανασκάφηκε τα τελευταία χρόνια σημαντική παλαιοχριστιανική βασιλική του 6ου αιώνα. Αλλη μια μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική έχει ανασκαφεί στο εμπορικό κέντρο της πόλης. Η επισκοπή της Λάρισας από πολύ νωρίς ανυψώθηκε σε μητρόπολη, με υποτελείς όλες τις επισκοπές της Θεσσαλίας.
  Η Θεσσαλία απειλείται σοβαρά από τις αλλεπάλληλες επιδρομές των Βουλγάρων, οι οποίες κορυφώνονται τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 10ου αι. μ.Χ. με την κατάληψη της Λάρισας το 982 από τον τσάρο Σαμουήλ. Τον ίδιο καιρό μεταφέρθηκαν και τα λείψανα του Αγίου Αχιλλείου από τη Λάρισα στην Πρέσπα, όπου κτίσθηκε ναός προς τιμήν του αγίου. Η διείσδυση των Οθωμανών Τούρκων στη Θεσσαλία άρχισε το 1392/93, όταν υπό τον Εβρενός μπέη νίκησαν τις ελληνικές δυνάμεις στα Τέμπη και κατέλαβαν τη Λάρισα και τα Φάρσαλα.
  Η Λάρισα ονομάζεται πλέον Γενί Σεχίρ (νέα πόλη). Ενδεικτική των συνθηκών κάτω από τις οποίες ζούσε n κοινωνία των Χριστιανών της Λάρισας είναι n δεκαπενταετής αγωνιώδης προσπάθεια επανοικοδόμησης του ναού του Αγίου Αχιλλείου, μετά την πυρπόλησή του και την κατεδάφισή του στις 12 lουλίου του 1769 από τους φανατικούς μουσουλμάνους. Η προσπάθεια άρχισε το έτος 1779 και ευοδώθηκε, μετά από δεκαπέντε έτη, αφού προηγήθηκαν βαρύτατα έξοδα, με το ξαναχτίσιμό του στις ημέρες του Μητροπολίτη Διονυσίου του Καλλιάρχη (1794). Η εξέγερση του 1877 -1878 ήταν n ευρύτερη από τις προηγούμενες στο θεσσαλικό χώρο. Στις 31 Αυγούστου 1881, n Λάρισα υποδέχτηκε θριαμβευτικά τον Ελληνικό στρατό. Το 1890 n πόλη έχει 13.600 κατοίκους. Με την εκπνοή του αιώνα, ο Σιδηρόδρομος περνά από τη Λάρισα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λαρισαίων

• http://www.larissa-dimos.gr/sites2003/ISTORIKH.htm... (2 φωτ.)

Η πόλη της Λάρισας

  Η ένδοξη πρωτεύουσα της Θεσσαλίας και του ομώνυμου νομού απλώνεται νωχελικά στον απέραντο κάμπο, εκεί που ο Πηνειός αρχίζει τη βόρεια, οφιοειδή πορεία του, κατευθύνοντας τα νερά του στα Τέμπη.
  Λάρισα σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη. Είναι πελασγικό όνομα και σύμφωνα με τη μυθολογία n πόλη κτίστηκε από τον Λάρισο γιο του Πελασγού πριν από 4.000 χρόνια περίπου. Στη Λάρισα σύμφωνα με τις αρχαιολογικές ενδείξεις, η κατοίκηση υπήρξε συνεχής από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού, οπότε και πρωτοκατοικείται ο λόφος του Αγίου Αχιλλείου, μέχρι σήμερα.
  Εκεί όπου υπάρχει σήμερα η κεντρική πλατεία ήταν η ελεύθερη αγορά της αρχαίας πόλης, με τους ναούς, τα δημόσια κτίρια, και τις κατοικίες των αρχόντων. Στον χώρο έμπαινάν μόνο οι ελεύθεροι πολίτες, οικονομικά ανεξάρτητοι και προς θεού όχι χειρώνακτες. Αγρότες, τεχνίτες και λοιποί που εργάζονταν με τα χέρια ήταν κυρίως δούλοι, οι επονομαζόμενοι «πενέστες», και συγκεντρώνοντας στις εμπορικές αγορές. Στην πλατεία Εθνάρχου Μακαρίου (πλατεία ταχυδρομείου), τοποθετείται ο ναός του Κερδώου Απόλλωνα, όπου στήνονταν τα ψηφίσματα.
  Το ολιγαρχικό πολίτευμα της Λάρισας εκδημοκρατίζεται από το τέλος του 5ου αι. π.X. περίπου. Την τελευταία της ακμή n Λάρισα γνωρίζει την εποχή της ρωμαιοκρατίας όταν γίνεται έδρα του νέου κοινού των Θεσσαλών, με ανώτατο άρχοντα το "Στρατηγό". Το 140 π.X. αναγορεύθηκε πόλη Augusta από τον Οκταβιανό Αύγουστο. Οι σωστικές ανασκαφές των τελευταίων ετών έχουν φέρει στο φως τμήματα δρόμων, λουτρά και κατοικίες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα.
  Τα σημαντικότερα ωστόσο μνημεία της εποχής αυτής αποτελούν τα δύο αρχαία θέατρα: το πρώτο και πιο επιβλητικό, στη νότια πλαγιά του λόφου "Φρούριο" και εν μέρει σήμερα ορατό (ως αποτέλεσμα συστηματικών ανασκαφικών ερευνών που ξεκίνησαν το 1977 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα), κατασκευάσθηκε στην ελληνιστική εποχή, πιθανότατα στο τέλος του 3ου αι. π.X. στα χρόνια του Βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππου του Ε' και χρησιμοποιήθηκε για παραστάσεις και άλλα δρώμενα μέχρι το Β' μισό του 1ου αι. π.X. Τότε κατασκευάσθηκε το δεύτερο μικρότερο αρχαίο θέατρο, το οποίο προοριζόταν για θεατρικές παραστάσεις και άλλες πνευματικές εκδηλώσεις.
  Οι λατρείες της Αθηνάς, του Απόλλωνα και του Διός που επικρατούν σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων, μαρτυρούνται και στη Λάρισα (ναοί Αθηνάς Πολιάδος, Κερδώου Απόλλωνα και Ελευθερίου Διός), χωρίς όμως να έχουν σωθεί οι ίδιοι οι ναοί στην πόλη. Όσον αφορά τη διάδοση του Χριστιανισμού στη Λάρισα, μεγάλη θεωρήθηκε n συμβολή του Αγίου Αχιλλείου, ίσως του πρώτου επισκόπου της, για τον οποίο αναφέρεται ότι συμμετείχε στην Α' Οικουμενική Σύνοδο (325) και υπήρξε χορηγός αρκετών κοινωφελών ιδρυμάτων στη πόλη, ενώ επιμελήθηκε ο ίδιος τον τάφο του στο λόφο του φρουρίου. Στην περιοχή αυτή ανασκάφηκε τα τελευταία χρόνια σημαντική παλαιοχριστιανική βασιλική του 6ου αιώνα. Αλλη μια μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική έχει ανασκαφεί στο εμπορικό κέντρο της πόλης. Η επισκοπή της Λάρισας από πολύ νωρίς ανυψώθηκε σε μητρόπολη, με υποτελείς όλες τις επισκοπές της Θεσσαλίας.
  Η διείσδυση των Οθωμανών Τούρκων στη Θεσσαλία άρχισε το 1392/93, όταν υπό τον Εβρενός μπέη νίκησαν τις ελληνικές δυνάμεις στα Τέμπη και κατέλαβαν τη Λάρισα και τα Φάρσαλα. Η Λάρισα ονομάστηκε Γενί Σεχίρ (νέα πόλη). Ενδεικτική των συνθηκών κάτω από τις οποίες ζούσε n κοινωνία των Χριστιανών της Λάρισας είναι n δεκαπενταετής αγωνιώδης προσπάθεια επανοικοδόμησης του ναού του Αγίου Αχιλλείου, μετά την πυρπόλησή του και την κατεδάφισή του στις 12 lουλίου του 1769 από τους φανατικούς μουσουλμάνους. Η προσπάθεια άρχισε το έτος 1779 και ευοδώθηκε, μετά από δεκαπέντε έτη, αφού προηγήθηκαν βαρύτατα έξοδα, με το ξαναχτίσιμό του στις ημέρες του Μητροπολίτη Διονυσίου του Καλλιάρχη (1794). Μνημεία που σώζονται από εκείνη την εποχή είναι η αγορά (μπεζεστένι 15ου αι.) στη θέση πιθανότατα της βυζαντινής ακρόπολης, τμήμα από το μεγάλο χαμάμ στην οδό Βενιζέλου και το Γενί Τζαμί (19ου αι.) στην οδό Κύπρου, που στεγάζει το αρχαιολογικό μουσείο. Πολύτιμα στοιχεία για την Λάρισα στην βυζαντινή Εποχή και την Τουρκοκρατία μας έδωσαν οι αρχαιολόγοι Σταυρούλα Σδρόλια (γραπτώς), Λάζαρος Δεριζιώτης και Βάσω Πανάγου, από την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
  Στη Λάρισα έζησε πολλά χρόνια και πέθανε ο Ιπποκράτης (460-370 π.Χ.). Η πόλη έχει αξιόλογη πνευματική κίνηση. Ο Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Λάρισας συμβάλει στην ανάπτυξη της πόλης, με τις πολλές δραστηριότητες, όπως εκδηλώσεις, αξιόλογες εκδόσεις και κυρίως το Θεσσαλικό Θέατρο, το οποίο ιδρύθηκε το 1975 με πρωτοβουλία της Αννας Βαγενά, του Κώστα Τσιάνου και του Γιώργου Ζιάλα. Είναι το πρώτο περιφερειακό θέατρο στην Ελλάδα και έχει να παρουσιάσει μόνο επιτυχίες.
  Σήμερα η πόλη έχει 124.000 κατοίκους και είναι η τέταρτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας μας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και έδρα της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Σημαντικό εμπορικό βιομηχανικό, συγκοινωνιακό και στρατιωτικό κέντρο, συγκεντρώνει την εμπορική και την ταξιδιωτική κίνηση της Θεσσαλίας. Είναι επίσης η έδρα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγκροτήματος Τ.Ε.Ι.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Γενικής Γραμματείας Περιφέρειας Θεσσαλίας

• http://www.thessalia.gr/perifereia/index.asp?a_id=... (3 φωτ.)