Εμφανίζονται 11 τίτλοι με αναζήτηση: Ιστορία στην ευρύτερη περιοχή: "ΑΝΔΡΟΣ Νησί ΚΥΚΛΑΔΕΣ" .
In this area (Chalkidiki) there were five cities, of which some were Greek, being colonies from Andros
17/5/1790
Μεταξύ Λάμπρου Κατσώνη (9 πλοία) και Τούρκων σε βοήθεια των οποίων είχαν έρθει και οι Αλγερινοί (σύνολο 27 πλοία). Παρά τις μεγάλες απώλειες του εχθρού ο Κατσώνης έχασε 4 πλοία και την ναυαρχίδα του «Αθηνά του Αρκτου» κει αναγκάστηκε να αναστείλει τις επιχειρήσεις του. Ο λαός έφτιαξε την παροιμιώδη φράση: Σαν σ' αρέσει Μπάρμπα Λάμπρο ξαναπέρνα από την Ανδρο.
Athos, a lofty mountain looking towards the Aegean sea. In it are various towns, Sane , an Andrian colony
Argilus , an Andrian colony
Like Argilos and Stagiros an Andrian foundation
Acanthus , a colony of the Andrians
Andros itself had been colonized from Eretria. (C.E. Graves, Commentary on Thucydides: Book 4)
Οι Φοίνικες ήταν από τους πρώτους κατοίκους της Ανδρου. Σύμφωνα με
κάποιους ιστορικούς, η πρωτεύουσα της Ανδρου ήταν η Φοινικική πόλη Αραδος η οποία
αργότερα μετονομάστηκε σε Ανδρος. Επειτα ήρθαν οι Κρήτες με αρχηγό τον Στρατηγό
Ανδρο.
Στην περιοχή της Ζαγοράς αναπτύχθηκε ένας από τους σημαντικότερους
πολιτισμούς του νησιού ο οποίος άκμασε την περίοδο 900-700 π.Χ. Κατά τη διάρκεια
της Αρχαϊκής, Κλασσικής και Ελληνιστικής περιόδου (600 π.Χ.-199 μ.Χ.) η Παλαιόπολη
ήταν η πρωτεύουσα του νησιού. Την περίοδο αυτή η Ανδρος συνετέλεσε με τον πνευματικό
και υλικό της πλούτο και ειδικότερα με τη ναυτική της δύναμη.
Κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου, το νησί πέρασε μία περίοδο
παρακμής ενώ σημείωσε μία μικρή άνοδο αμέσως μετά, κατά τη διάρκεια της Αυτοκρατορίας
του Αδριανού. Κατά την αυτοκρατορία του Κωνσταντίνου, η Ανδρος αποτελούσε μέρος
του Βυζαντίου.
Η ευημερία της περιοχής οφειλόταν στο εμπόριο μεταξοσκώληκα με το
οποίο ασχολούνταν οι περισσότεροι κάτοικοι. Τα επάνω πατώματα των σπιτιών τους
χρησιμοποιούνταν για την καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα και την παραγωγή φίνων
μεταξωτών υφασμάτων τα οποία είχαν μεγάλη ζήτηση στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδος
και της Ευρώπης. Οι δε Ευρωπαίοι επιχειρηματίες επισκέπτονταν το νησί για να κάνουν
τις συναλλαγές τους.
Μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Σταυροφόρους
το 1204, το Αιγαίο κατελήφθη από τους Βενετούς. Το νησί παρέμεινε κάτω από το
Βενετικό ζυγό μέχρι το 1566 οπότε και κατελήφθη από τους Τούρκους. Οι Βενετοί,
έκτισαν κάστρα, πύργους και παρατηρητήρια προκειμένου να προφυλάξουν το νησί από
τους πειρατές και τους Τούρκους. Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν το νησί της Ανδρου το
1566. Χάρη όμως σε προνόμια που ίσχυαν από την αρχή της κατοχής το νησί παρέμεινε
αυτοδιοικούμενο.
Η λειτουργία των ελληνικών σχολείων στην Ανδρο ξεκίνησε τον 18ο αιώνα
σε μία προσπάθεια του Οθωμανικού καθεστώτος να δείξει ένα πιο φιλελεύθερο πρόσωπο.
Στις εκκλησίες και τα μοναστήρια οι παπάδες και οι μοναχοί δίδασκαν την ελληνική
γλώσσα καθώς και τις αξίες του Δυτικού Διαφωτισμού. Μαζί με αυτόν επήλθε και η
πνευματική αναγέννηση με τη μορφή του Θεόφιλου Καΐρη ο οποίος ύψωσε το λάβαρο
της επανάστασης στον πύργο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στην Ανδρο, στις 10
Μαρτίου του 1821.
Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, μία νέα αστική τάξη εμφανίστηκε αποτελούμενη
από τις οικογένειες εκείνων που ασχολούνταν με τη ναυτιλία. Οι καπετάνιοι έγιναν
πλοιοκτήτες και τα πλοία τους (με ονόματα που άρχιζαν με την λέξη ΑΝΔΡΟΣ κατά
κύριο λόγο) έκαναν το όνομα της Ανδρου διάσημο σε όλο τον κόσμο. Τα τελευταία
20 χρόνια, μαζί με τη ναυτιλία και τη γεωργία σημειώθηκε και μία ανάπτυξη στον
τουριστικό τομέα με τις θετικές της και αρνητικές της πλευρές η οποία κορυφώθηκε
τα τελευταία δέκα χρόνια.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Σύνδεσμου Δήμων Ανδρου
Α. Αρχαίοι χρόνοι
Το όνομα "Ανδρος" το νησί το οφείλει στο πρώτο οικιστή του,
τον Ανδρο, ένα από τους στρατηγούς του βασιλιά της Κρήτης Ροδάμανθυ. Ο τελευταίος
δώρισε το νησί στον Ανδρο, ο οποίος είχε θεϊκή καταγωγή. Ηταν γιός του Ανίου και
εγγονός του Απόλλωνα. Ανάθημα του Ανδρου σώζεται στο Μαντείο των Δελφών. Παλαιότερα
το νησί έφερε και τις ονομασίες Νωναγρία, Υδρούσσα, Λασία και Επαγρίς. Ολα αυτά
τα ονόματα δήλωναν την τότε φυσική κατάσταση του νησιού, που καλυπτόταν από μεγάλα
δάση με πυκνό δίκτυο από μικρά ρυάκια και χειμάρρους.
Το όνομα Ανδρος διατηρήθηκε μέχρι το 13ο αιώνα μ.Χ. Οι Φράγκοι, κατακτητές
τότε του νησιού, το μετονόμασαν σε Νήσο του Αγίου Ανδρέα, επειδή ο Αγιος Ανδρέας
ήταν πολιούχος του νησιού, χωρίς αυτό όμως να είναι καταγεγραμμένο σε κάποια ιστορική
έρευνα. Αρχαίοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Κάρες και οι Φοίνικες, οι Κρήτες κατά
τα μινωικά χρόνια, οι Αργείοι, οι Αιγύπτιοι και τέλος οι Ιωνες , που αποίκισαν
το νησί μετά την κάθοδο των Δωριέων. Λόγω του εύφορου εδάφους της, η Ανδρος γνώρισε
γρήγορα μεγάλη ανάπτυξη, ώστε κατά το β' ελληνικό αποικισμό (8ος αι. π.Χ), ίδρυσε
πολλές αποικίες στα παράλια της Χαλκιδικής και της Θράκης, μεταξύ των οποίων και
τα Στάγειρα, πατρίδα του Αριστοτέλη.
Ο σημαντικός οικισμός Ζαγορά, της Γεωμετρικής εποχής (900-700 π.Χ.),
αποτελεί απόδειξη της μεγάλης πολιτισμικής άνθισης. Κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα, η
πολιτισμική άνθιση συνεχίστηκε καθώς το νησί αποτελούσε ανεξάρτητη πολιτεία, με
δικά της νομίσματα. Στους Μηδικούς πολέμους καταλήφθηκε για δέκα χρόνια από τους
Πέρσες. Μετά την ήττα των Περσών στη Σαλαμίνα, η Ανδρος εντάσσεται στην Αθηναϊκή
Συμμαχία, στην οποία παραμένει μέχρι τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, στο τέλος του
οποίου αποστατεί προς τους Σπαρτιάτες. Μέχρι και τον 4ο μ.Χ. αιώνα, το κέντρο
του νησιού ήταν η πόλη Ανδρος, στα μέσα της δυτικής παραλίας, η σημερινή Παλαιούπολη.
Στους Μακεδονικούς και Ελληνιστικούς χρόνους, η Ανδρος ακολουθεί
τις τύχες των υπόλοιπων Κυκλάδων, ενώ το 199 π.Χ. καταλαμβάνεται από τους Ρωμαίους,
οι οποίοι αναγκάζουν τους τότε κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη και να καταφύγουν
στο Δήλιο της Βοιωτίας. Οι Ρωμαίοι απέβλεπαν τότε μόνο στη λεία από την κατάληψη
του νησιού, αλλά τον 1ο π.Χ. αιώνα το καταλαμβάνουν οριστικά και στο εξής υπάγεται
στην Επαρχία των Νήσων.
Β. Μεσαιωνικοί χρόνοι
Ηδη από τα πρώτα Βυζαντινά χρόνια, τα γράμματα άκμαζαν στην Ανδρο.
Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρόκλος (412-485 μ.Χ.) δίδαξε εκεί για πολλά χρόνια.
Τον 9ο μ.Χ. αιώνα ιδρύθηκε στο νησί Φιλοσοφική Ακαδημία από το Μιχαήλ Ψελλό τον
Πρεσβύτερο. Κοντά του μαθήτευσαν πολλοί Αθηναίοι, μεταξύ των οποίων ο Λέων ο φιλόσοφος,
ο οποίος υπήρξε μεγάλος αστρονόμος και γεωμέτρης της εποχής.
Κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, το νησί γνωρίζει πολύ μεγάλη οικονομική
ακμή, αποτελώντας κέντρο βιοτεχνίας και εξαγωγής μεταξωτών υφασμάτων, τα οποία
με την επωνυμία εξάμιτα ή ζεντάτα ήταν περιζήτητα στη Δύση και αποστέλλονταν ως
δώρα στη Γερμανική αυτοκρατορική αυλή. Παράλληλα όμως, το νησί δέχεται ληστρικές
επιδρομές πειρατών (και Σαρακηνών), σε όλο το διάστημα του Μεσαίωνα.
Μετά την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Φράγκους
(1204 μ.Χ), η Ανδρος περιήλθε σε Ενετική κυριαρχία με κυβερνήτη τον Μαρίνο Δάνδολο,
αργότερα το Μ. Σανούδο και κατόπιν τους απογόνους διαφόρων ηγεμονικών οίκων. Σε
πολλά σημεία υψώθηκαν πύργοι και κάστρα, τα οποία μέχρι σήμερα διατηρούνται εν
μέρει. Το 1416 και το 1468, η Ανδρος δέχθηκε την επίθεση του τουρκικού στόλου,
οπότε και λεηλατήθηκε άγρια. Το 1537 καταλήφθηκε από τον Χαϊρεδίν Βαρβαρόσσα,
με υποτέλεια φόρου στους Τούρκους, στους οποίους τελικά υποδουλώθηκε το 1579.
Γ. Νεώτεροι χρόνοι
Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας το νησί αποτέλεσε μέλος του σαντζακίου
των Κυκλάδων, υπό τον Καπουδά πασά. Αργότερα δόθηκε προνομιακά στη σουλτανομήτορα
(βελιδέ σουλτάνα) και από το 1774 στη Σάχ σουλτάνα, αδελφή του μετέπειτα σουλτάνου
Σελήμ. Απολάμβανε τότε εξαιρετικά προνόμια, διότι δε βρισκόταν πλέον σε άμεση
εξάρτηση από τον Καπουδά πασά, αλλά διοικείτο από ντόπιους κοτζαμπάσηδες. Την
τουρκική κυριαρχία διέκοψε για λίγο η κατάκτηση των Κυκλάδων από τους Ρώσους το
διάστημα 1770-1774.
Το 1821 κήρυξε στην Ανδρο την επανάσταση στις 10 Μαΐου ο περίφημος
διδάσκαλος του Γένους και κληρικός Θεόφιλος Καΐρης. Το νησί πρόσφερε στον αγώνα
πολύ σημαντικές υπηρεσίες σε άνδρες και εφόδια, όπως αυτό φαίνεται σε πολλά κείμενα
της εποχής. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας λειτουργούν στο νησί δύο Σχολές,
η σχολή Ελληνικών Γραμμάτων στο Κάτω Κάστρο (Χώρα) και η σχολή Αγίας Τριάδας στο
Κορθί.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Ανδρου
Σημαντική ήταν η παρουσία και η προσφορά της Ανδρου στα αρχαία χρόνια,
χάρη στον υλικό και πνευματικό της πλούτο, αλλά κυρίως, ακόμα και τότε, χάρη στη
ναυτική της δύναμη.
Ελάχιστα ευρήματα πολιτισμού της εποχής του λίθου και του χαλκού
υπάρχουν, που να πιστοποιούν την ύπαρξη οικισμού προϊστορικής περιόδου στο νησί.
Τις γνώσεις μας αντλούμε από τις μυθολογικές παραδόσεις. Επώνυμος οικιστής και
πρώτος βασιλιάς του νησιού ήταν ο Ανδρος. Αργότερα εποικίστηκε από τους Πελασγούς.
Αρχαιότητα
Κατά τους ιστορικούς χρόνους το νησί κατοίκησαν Ιωνες, που ίσως προήλθαν
από την Αθήνα, όπως
αναφέρει και ο Θουκυδίδης. Ο Λατίνος Πλίνιος ο Πρεσβύτερος διέσωσε μερικές από
τις ονομασίες που οι ποιητές απέδιδαν στην Ανδρο. Κατά το Μύρτιλο εκαλείτο Γαύρος
και μετέπειτα Αντανδρος. Ο Καλλίμαχος την αποκαλεί Λασία, άλλοι Υδρούσα, άλλοι
Nonagriam και Epagrim (λέξεις απροσδιόριστες στα ελληνικά). Οι ονομασίες αυτές
αποδίδουν περισσότερο φυσικά χαρακτηριστικά του τόπου, τη βλάστηση, τα νερά, κ.ά.
Σημαντικές πληροφορίες για την Ανδρο κατά τη Γεωμετρική Εποχή μας
πρόσφερε η ανακάλυψη ενός σημαντικού οικισμού, σπάνιου για τους αρχαϊκούς χρόνους,
στο χώρο της Ζαγοράς.
Ο οικισμός άκμασε την περίοδο 700-500 π.Χ., η ζωή του δε, καθώς φαίνεται, έσβησε
απότομα.
Στη Ζαγορά αποκαλύφθηκαν 45 ορθογώνιοι χώροι-δωμάτια με αποθήκες
και αυλές, χτισμένοι με το διαχρονικό ανδριώτικο υλικό, το σχιστόλιθο. Τα δάπεδα
ήταν καλυμμένα με στρώμα πεπιεσμένου πηλού, όπως μέχρι και πρόσφατα συνηθιζόταν.
Ξύλινα δοκάρια και πλάκες σχιστολιθικές στήριζαν τα στρώματα πηλού της οροφής.
Αξιόλογο οικοδόμημα του οικισμού ήταν και ο μεταγενέστερος χρονικά
ναός, που μάλλον ήταν αφιερωμένος στη λατρεία της Αθηνάς.
Κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα η Ανδρος υπήρξε μητρόπολη τεσσάρων σημαντικών
αποικιών στην περιοχή της Χαλκιδικής
και του Στρυμωνικού Κόλπου.
Ηταν οι αποικίες Ακανθος,
Σάνη, Στάγειρος
και Αργιλλος. Κατά τον
Ηρόδοτο στη διάρκεια των Περσικών Πολέμων οι Ανδριοι, όπως και οι άλλοι νησιώτες,
φέρονται να "μήδισαν", παρέχοντας "γην και ύδωρ" στους Πέρσες.
Κέντρο, βασική πόλη και πηγή πληροφοριών για εμάς, είναι για τους
κλασικούς χρόνους ο οικισμός που ήταν χτισμένος στη θέση της σημερινής Παλαιόπολης.
Η πόλη φέρεται να ιδρύθηκε το 700 π.Χ. περίπου, όταν εγκαταλείφθηκε ο οικισμός
της Ζαγοράς. Συστηματικές ανασκαφές δεν έχουν ακόμα γίνει. Τυχαία, αλλά σημαντικά
ευρήματα, είναι ο Ερμής της Ανδρου (αντίγραφο ελληνιστικών χρόνων) και ο έμμετρος
ύμνος προς τη θεά Ισιδα, που ακόμη χρησιμεύει σαν υπέρθυρο οικίας στην Παλαιόπολη.
Υπήρχε επίσης ακρόπολη, λιμάνι, αγορά και ικανή οχύρωση. Εχουν σωθεί
περίπου 60 αργυρά και χάλκινα νομίσματα σε πολλά από τα οποία εικονίζεται ο Διόνυσος,
αγαπημένος θεός της Ανδρου.
Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο η Ανδρος παρατάχθηκε με πλοία και οπλίτες
στο πλευρό των συμμάχων της Αθηναίων. Ως μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας πλήρωνε
72000 δραχμές (12 τάλαντα) ως νησιώτικο φόρο στο συμμαχικό ταμείο.
Το 411 π.Χ. οι Ανδριοι αποσκίρτησαν από την Αθήνα, πήγαν με το μέρος
της Σπάρτης, αλλά επανήλθαν
και εντάχθηκαν στη Β' Αθηναϊκά Συμμαχία το 378 π.Χ.
Μετά τη μάχη στη Χαιρώνεια,
το 338 π.Χ., όπου πολεμούν μαζί με τους Αθηναίους, η πόλη-κράτος της Ανδρου πέρασε
στη μακεδονική κυριαρχία.
Κατά την Ελληνιστική ιστορική περίοδο, που ακολουθεί το θάνατο του
Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Ανδρος καταρχάς βρέθηκε υπό άμεσο μακεδονικό έλεγχο και
συμμετείχε στο κοινό των νησιωτών. Από το 315 π.Χ. έως το 31 π.Χ., πέρασε διαδοχικά
κάτω από ρωμαϊκή, μακεδονική, πτολεμαϊκή και δεύτερη μακεδονική, υπό το Δημήτριο,
κυριαρχία. Το 199 π.Χ. ρωμαϊκά και περγαμηνά στρατεύματα αποβιβάστηκαν, πολιόρκησαν
και άλωσαν την Παλαιόπολη. Υπό την Πέργαμο των Ατταλιδών η Ανδρος παρέμεινε έως
ότου παραχωρήθηκε στους Ρωμαίους. Σημαντικό μνημείο των ελληνιστικών χρόνων αποτελεί
ο πύργος του Αγίου Πέτρου.
Βυζαντινή Περίοδος
Στα πρώιμα βυζαντινά χρόνια η Ανδρος εντάχθηκε διοικητικά στην επαρχία
Νήσων (με πρωτεύουσα τη Ρόδο).
Ο χριστιανισμός διαδόθηκε από τους πρώτους αιώνες στους κατοίκους της.
Η γεωγραφική θέση της πάνω στη βασική προς Κωνσταντινούπολη
θαλάσσια οδό, καθώς και η ανάγκη προστασίας της αυτοκρατορίας από αραβικές πειρατικές
επιθέσεις, έκαναν την Ανδρο σημαντικό κέντρο διοίκησης του "Θέματος του Αιγαίου
Πελάγους" και έδρα αυτοκρατορικών τελωνείων. Ανάλογη ήταν και η οικονομική
και πνευματική ακμή της περιόδου.
Γνωρίζουμε οτι περί το 820 μ.Χ. ο Λέων ο Μαθηματικός διδάχτηκε ρητορική,
φιλοσοφία και μαθηματικά στην Ανδρο, μελέτησε δε τις πλούσιες μοναστηριακές βιβλιοθήκες
του νησιού.
Ο 12ος αιώνας, περίοδος της δυναστείας των Κομνηνών, είναι η πιο τεκμηριωμένη
εποχή για το νησί. Πολύτιμες πληροφορίες μας παρέχουν ξένοι περιηγητές, που σταματούσαν
εκεί στο ταξίδι τους για τους Αγιους Τόπους.
Ο Αγγλοσάξωνας Seawurf, που πέρασε από την Ανδρο το 1204, μας πληροφορεί
πως η σηροτροφία και η επεξεργασία του μεταξιού γενικώς, ήταν η βασική ασχολία
των κατοίκων. Περιζήτητα ήταν κυρίως τα ανδριώτικα εξάτμιτα μεταξωτά, πολυτελή
βαριά υφάσματα, αλλά και τα αραχνούφαντα ζεντάτα, καθώς και τα σκινδάλια, που
ήταν λεπτές χρυσοκλωστές.
Ομως, παρά τη γενική ευημερία, γνωρίζουμε πως οι εχθρικές επιδρομές
συνεχίζονταν. Βενετοί, Νορμανδοί, Γενοάτες κατ' επανάληψη επιτέθηκαν και λεηλάτησαν
τον τόπο.
Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους η Ανδρος
έπεσε στον κλήρο των Ενετών. Το 1207 παραχωρήθηκε στον Μαρίνο Δάνδολο, συγγενή
του Δόγη της Βενετίας και παρέμεινε στην κυριαρχία τους ως το 1566. Οι Βενετοί
για να προστατέψουν το νησί από τις αλλεπάλληλες πειρατικές επιδρομές και από
τους Τούρκους, έχτισαν αμυντικούς πύργους, κάστρα, βίγλες.
Πρώτο και κύριο οχυρό επί Δάνδολου, στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο
του Βενετού δυνάστη, ήταν το Μέσα Κάστρο, που αποτέλεσε και τον πρώτο πυρήνα του
μετέπειτα Κάτω Κάστρου (Castel a basso), του μεσαιωνικού οικισμού της σημερινής
Χώρας. Η σημερινή ονομασία
Ρίβα επιβίωσε από την εποχή των Ενετών, μιάς και στην περιοχή αυτή υπήρχε η κύρια
αποβάθρα της Χώρας.
Εξακριβωμένοι βυζαντινοί ναοί της Ανδρου είναι οι εξής:
•Ο Ταξιάρχης της Μεσσαριάς
(1158)
•Ο Ταξιάρχης της Μελίδας
(11ος αιώνας)
•Ο Ταξιάρχης του Υψηλού (11ος αιώνας)
•Η Παναγία στο Μεσαθούρι (12ος αιώνας)
•Ο Αγιος Νικόλαος στο Κόρθι
(12ος αιώνας)
Βυζαντινές οχυρώσεις υπήρχαν κατά πάσα πιθανότητα στο σημερινό Κάστρο
της Φανερωμένης πάνω από του Κοχύλου, ενώ ερείπια πύργων υπάρχουν ψηλά στο χωριό
Μελίδα, καθώς και στη βάση του ναίσκου της Αγίας Σοφίας στον Παχύκαβο του Ορμου
Κορθίου.
Η δεύτερη μεσαιωνική οχύρωση που θεωρείται μεγαλύτερη και ισχυρότερη,
ήταν το Επάνω Κάστρο (Castel del alto). Ορισμένοι μελετητές ταυτίζουν το Επάνω
Κάστρο με το σημερινό Κάστρο της Φανερωμένης, άλλοι το τοποθετούν στην περιοχή
Παλαιοκάστρου πάνω από τον Ορμο
Κορθίου. Στο 19ο αιώνα ακόμα ξεχώριζαν στην περιοχή ερείπια οχυρώσεων, σπιτιών
και εκκλησιών, στέρνες, πηγάδια.
Μικρότερα κάστρα και οχυρώσεις υπήρχαν διάσπαρτα στο νησί. Τα ερείπιά
τους διακρίνονται ακόμα και σήμερα. Ανάμεσα σ' αυτά ο Πύργος του Μακροτάνταλου,
το Βρυόκαστρο στο Βαρίδι, το Καστελλάκι στις Γίδες.
Στην περίοδο της Ενετοκρατίας ανήκει και ο εποικισμός των Αλβανών, οι οποίοι
εγκαταστάθηκαν κυρίως στο βόρειο τμήμα της Ανδρου. Ενετικός πίνακας του 1470 αναφέρει
πως η Ανδρος κατοικείται από 2000 ανθρώπους, ενώ τουρκική αναφορά του 1567 μιλά
για 1800 κατοικίες Ρωμαίων και Αρβανιτών, καθώς και για 50-60 σπίτια Φράγκων.
Τουρκοκρατία
Η τουρκική κατάκτηση της Ανδρου έγινε το 1566 έπειτα από σύμφωνη γνώμη
των κατοίκων της. Το γεγονός αυτό της ηθελημένης υπαγωγής παρείχε ιδιαίτερα προνόμια
στο νησί. Την πραγματική διοίκηση στον τόπο μέχρι τον 17ο αιώνα ασκούσαν οι απόγονοι
βυζαντινών, φραγκικών και ανδριώτικων οικογενειών, που είχαν υιοθετήσει το φεουδαλικό
ενετικό σύστημα.
Η Ανδρος και αργότερα έχαιρε ευνοϊκής μεταχείρισης από τους Οθωμανούς.
Από τον 18ο αιώνα ανήκε ως "μαλικιανές", ένα είδος τιμάριου, στη Βαδιλέ
Σουλτάνα και το 1778 στην αδελφή του Σελίμ του Γ', Σαχ Σουλτάνα.
Οι Ανδριώτες πλήρωναν καθορισμένους φόρους και είχαν εξαιρεθεί από
αγγαρείες και άλλες πληρωμές, ήταν προστατευμένοι από τυχόν οθωμανικές επεμβάσεις,
είχαν εξασφαλίσει το ελεύθερο του εμπορίου και τα κληρονομικά τους δικαιώματα.
Την περίοδο 1770-1777 την Ανδρο, όπως και τις άλλες Κυκλάδες, έλεγχαν
οι Ρώσοι μέσω ενός ντόπιου άρχοντα, του λεγόμενου καντζιλλιέρη. Με την αναχώρηση
των Ρώσων πρωτοπαρουσιάστηκε στην Ανδρο ο θεσμός του κοτζάμπαση. Οι κοτζαμπάσηδες
του Κάτω Κάστρου και Κορθίου ήταν προεστοί εύποροι γαιοκτήμονες. Τις περισσότερες
φορές εκλέγονταν για ένα χρόνο και ήταν οι πραγματικοί διοικητές της Ανδρου.
Η οικονομία του τόπου εξακολούθησε να είναι αγροτική, στο Κάτω Κάστρο
όμως είχε αρχίσει να αναπτύσσεται μια νέα τάξη ναυτικών, οι "γεμιτζήδες",
που στο 19ο πια αιώνα πρόβαλε τις δικές της αξιώσεις. Το 1813 η Ανδρος είχε 40
καράβια χωρητικότητας 2800 τόννων και 400 περίπου ναυτικούς.
Στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι πληροφορίες αναφέρουν τη λειτουργία
ενός σχολείου, αυτού των Καπουτσίνων μοναχών, που ιδρύθηκε το 17ο αιώνα. Το 1768
ο αρχιεπίσκοπος Ανδρου Διονύσιος Καΐρης δημιούργησε το "Σχολείον Ελληνικών
Γραμμάτων". Στο Κόρθι από το 1814 λειτουργούσε το σχολείο της Αγίας Τριάδος.
Πρόσφατη Ιστορία
Το Μάιο του 1821 έπειτα από συγκέντρωση του λαού αποφασίστηκε η συμμετοχή
των Ανδριωτών στον αγώνα του υπόδουλου Γένους, με πολεμιστές, χρήματα και πολεμικά
καράβια. Το 1822 έως και το 1828 ξέσπασαν κοινωνικά κινήματα στο νησί, όπως αυτό
του Δημητρίου Μπαλή, με κύριες αφορμές την αβάσταχτη φορολογία που είχαν επιβάλει
οι τοπικοί άρχοντες.
Το νησί εξάλλου υπέφερε από την αποβίβαση σ' αυτό ατάκτων στρατευμάτων
των "λιάπηδων", που τρομοκρατούσαν κυρίως τους κατοίκους των χωριών.
Στα Οθωμανικά χρόνια παρατηρείται η αλματώδης ανάπτυξη της ναυτιλίας
στην Ανδρο, η οποία μετά το 1880 από ιστιοφόρος μετατράπηκε σε ατμήλατη, σύμφωνα
με τις νέες επιταγές. Η ανδριακή ναυτιλία κατόρθωσε να ξεπεράσει την κρίση των
δύο Παγκοσμίων Πολέμων και αποτελεί μέχρι τις μέρες μας βασική πηγή πλούτου για
τον τόπο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Κορθίου
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
