Πληροφορίες τοπωνυμίου

Εθνική Αντίσταση

ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ (Χωριό) ΦΘΙΩΤΙΔΑ
  Κοντά στο χωριό Γοργοπόταμος βρίσκεται η γέφυρα Γοργοποτάμου (210μ. μήκος και 30μ. ύψος). Κάτω από τη γέφυρα κυλάει ο Γοργοπόταμος ο αρχαίος Δύρας, που κατεβαίνει από το βουνό, μέσα σε ένα από τα πιο άγρια και αδιαπέραστα φαράγγια της Οίτης. Η γέφυρα του Γοργοποτάμου είναι συνδεδεμένη με την αντίσταση κατά του στρατού κατοχής. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 25ης Νοεμβρίου 1942 άρχισε η επιχείρηση Γοργοπόταμος, ένα από τα δύο μεγάλα σαμποτάζ κατά των κατακτητών για να τελειώσει τα ξημερώματα της 26ης με την επιτυχή ανατίναξη της στρατηγικής σημασίας γέφυρας. Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος 200 περίπου άντρες υπό τους Βελουχιώτη και Ζέρβα και 12 (Αγγλοι, Νεοζηλανδοί και ένας Ελληνικής καταγωγής) υπό τον συνταγματάρχη Μάγιερς. Οι τελευταίοι είχαν πέσει με αλεξίπτωτα στην Γκιώνα, στις αρχές Οκτωβρίου με σκοπό την ανατίναξη μιας από τις γέφυρες Γοργοποτάμου, Ασωπού, Παπαδιάς.
  Βούιξε το φαράγγι από τις εκρήξεις που γκρέμισαν τις πυλώνες της γέφυρας και ο απόηχός τους έφτασε έως τη Λαμία και έως τις κορυφές της Οίτης. Περιδεείς και εκμηδενισμένοι όσοι από τους Ιταλούς φρουρούς είχαν επιζήσει. Χαρούμενοι, θριαμβευτές οι Έλληνες μαχητές. Απώλειες οι Έλληνες δεν είχαν, μόνο δύο τραυματίες. Οι κατακτητές σε αντίποινα εκτέλεσαν στα κατεστραμμένα βάθρα της γέφυρας 30 περίπου Έλληνες από τα Καστέλλια και την Υπάτη. Επίσης συνέλαβαν και μετέφεραν στην Αθήνα, στη Γκεστάπο στον δάσκαλο της Λαμίας Κώστα Πιστόλη, επειδή έμαθαν ότι είχε βοηθήσει τους σαμποτέρ δίνοντάς τους πληροφορίες. Η ανατίναξη της γέφυρας Γοργοποτάμου επέφερε σοβαρές ανωμαλίες στον εφοδιασμό των γερμανικών στρατευμάτων στην Αφρική. Επίσης ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων και ήταν έναυσμα για τον πολλαπλασιασμό των αντιστασιακών προσπαθειών του ελληνικού λαού.
  Λίγους μήνες αργότερα, αργά το απόγευμα της 20ης Ιουνίου 1943, 6 Αγγλοι ειδικοί Σαμποτέρ με τη βοήθεια χωρικών κατέβηκαν με σχοινιά μέσα στο απροσπέλαστο φαράγγι του Ασωπού και ανατίναξαν τη μικρή γέφυρα (μήκος 30 μ.). Σε λίγες ώρες τα ξημερώματα της 21ης Ιουνίου η επιχείρηση Ασωπός που προετοιμάζονταν από τις αρχές του έτους, θα τελειώσει με επιτυχία . Έκπληκτοι οι Γερμανοί που μετά το σαμποτάζ του Γοργοποτάμου είχαν αναλάβει τη φύλαξη της γέφυρας Ασωπού, επειδή δεν περίμεναν ότι κάποιος θα μπορούσε να κατέβει το φαράγγι και να την ανατινάξουν αφού σκότωσαν τους Γερμανούς φρουρούς της γέφυρας, άρχισαν την επισκευή της. Ομάδα Ελλήνων και Πολωνών εργάσθηκαν ακατάπαυστα επί δύο μήνες. Όμως μετά το πέρας των εργασιών, είτε επειδή κάποιος από τους εργάτες είχε υπονομεύσει την κατασκευή της γέφυρας, είτε επειδή υπήρχαν κακοτεχνίες, μόλις πέρασε η πρώτη μηχανή η γέφυρα γκρεμίστηκεστο βάθος του φαραγγιού. Χρειάστηκαν άλλοι δύο μήνες για την κατασκευή της.
  Πρέπει να αναφέρουμε ιδιαιτέρως στη συμβολή των κατοίκων της περιοχής οι οποίοι βοήθησαν όπως μπορούσαν και στις δύο επιχειρήσεις.
Τα ιστορικά Στοιχεία συνέλεξε και επιμελήθηκε η Ιωάννα Νικολοπούλου

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Γοργοποτάμου

• http://www.dimosgorgopotamou.gr/istoria/istorikast...

ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ (Δήμος) ΦΘΙΩΤΙΔΑ
   Το νέο Ελληνικό Κράτος ως το 1836 ήταν διαιρημένο σε δέκα νομούς, ένας απ' αυτούς ήταν κι ο Νομός Φωκίδας και Λοκρίδας με πρωτεύουσα τα Σάλωνα (Αμφισσα). Η Φθιώτιδα αποτελούσε επαρχία. Δήμος της επαρχίας αυτής ήταν και ο Δήμος Ροδουντίων, (Από το κάστρο της Ροδουντίας, το οποίο είχαν χτίσει οι Αιτωλοί για να φρουρούν τις διαβάσεις των Θερμοπυλών. Ο Δήμος αυτός περιλάμβανε τα χωριά Παύλιανη, Γαρδικάκι, Κουμαρίτσι, Σκλήθρο, και Ομυαλό και είχε πρωτεύουσα την Παύλιανη.
  Από το έτος 1836 - 1845 το Ελληνικό κράτος διαιρέθηκε σε δέκα διοικήσεις, μια απ' αυτές ήταν και η της Φθιώτιδας και Λοκρίδας με έδρα τη Λαμία.
  Με την ένωση των δήμων Οιταίων, Ροδουντιαίων, και Δρυόπων ιδρύεται ο Δήμος Ηρακλειωτών. Ο Δήμος αυτός, ο οποίος πείρε το όνομά του από την αρχαία πόλη Ηράκλεια, με 21 χωριά είχε σαν έδρα το μεν καλοκαίρι το Μοσχοχώρι τον δε χειμώνα τα Αλπόσπιτα (Σημερινό Δ Δ. Γοργοποτάμου). Το 1911 ο Δήμος αποτελούνταν από τα χωριά Μοσχοχώρι, Αλεπόσπιτα, Βαρδάτες, Γαρδικάκι, Δαμάστα , Μονή Δαμάστας, Δέλφινο, Δρακοσπηλιά, Δυο Βουνά, Ελευθεροχώρι, Μουσταφάμπεη, Κομποτάδες, Κούβελος (Τραχίς), Κουμαρίτσι, Κωσταλέξι, Ματάκια Δυο Βουνών, Νεβρόπολη , Παύλιανη , Προκοβενίκος (Σκαμνός), Σκληθράκι, Φρατζή.
  Το 1912 αλλάζει το σύστημα διοίκησης των δήμων και δημιουργούνται κοινότητες ενός ή και 2-3 χωριών. Αργότερα το 1928 αλλάζουν τα ονόματα πολλών χωριών. Για αυτό αποφάσισε επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών. Έτσι π.χ έχουμε (Μουσταφάμπεη - Ηράκλεια, μάλιστα έως το 1940 κοιν. Ηρακλείας Τραχινίας , Προκοβενίκος-Σκαμνός, Γραδικάκι - Οίτη.
  Το 1919 το Ελευθεροχώρι αναγνωρίσθηκε σε ίδια κοινότητα και αποσπάσθηκε από τα άλλα. Το 1927 ο συνοικισμός Προκοβενίκος μετονομάσθηκε σε Σκαμνός και το 1930 το Γαρδικάκι Οίτη.
  Το 1999 με βάση το Νόμο 2539/97 (Νόμος Καποδίστρια) ιδρύθηκε ο Δήμος Γοργοποτάμου. Αποτελείται από δώδεκα Δημοτικά Διαμερίσματα (Βαρδάτες, Γοργοπόταμος. Δαμάστα, Δέλφινο, Δυο Βουνά, Ελευθεροχώρι, Ηράκλεια, Κουμαρίτσι, Μοσχοχώρι, Νέο Κρικέλο, Οίτη, Σκαμνός) με έδρα του Δήμου το μεγαλύτερο, το Δ.Δ Μοσχοχωρίου.
Τα ιστορικά Στοιχεία συνέλεξε και επιμελήθηκε η Ιωάννα Νικολοπούλου και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Οίτης

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Γοργοποτάμου

• http://www.dimosgorgopotamou.gr/istoria/istoriadex...