Εμφανίζονται 4 τίτλοι με αναζήτηση: Βιογραφίες για το τοπωνύμιο: "ΚΙΣΣΑΜΟΣ Πόλη ΧΑΝΙΑ".
1908 - 1984
Μέλος του ΕΑΜ Εθνικού Θεάτρου, εξορίστηκε την περιόδο 1947-1952. Ίδρυσε το 1955 το Λαϊκό Θέατρο στο Πεδίο του Αρεως. Μεγάλος ηθοποιός με λαϊκή απήχηση, σπάνιο αγωνιστικό ήθος και εξαίσια μεταλλική φωνή αθάνατων ποιητικών λόγων.
1914 - 1994
[Αυτοβιογραφικό σημείωμα (αποσπάσματα). Εκφωνήθηκε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
σε τιμητική εκδήλωση το 1982]
"...Γεννήθηκα το 1914 στην Κίσσαμο και μεγάλωσα στην ίδια επαρχία, όπου ήταν και
είναι ζωντανή η κρητική λαϊκή μουσική. Η μουσική με συγκινούσε από μικρό παιδί,
όπως τους περισσότερους νέους της εποχής μου, ιδιαίτερα όμως η κρητική μουσική
ριζώθηκε μέσα μου κι αυτό ίσως γιατί ο πατέρας μου ήταν ένας από τους σημαντικότερους
οργανοπαίκτες (λαγουτιέρης) της εποχής του.
Εκτός όμως από τον πατέρα μου πάρα πολλά άτομα της οικογένειας Κουτσουρέλη
έπαιζαν διάφορα όργανα, λαούτα, λύρες, βιολιά και μαντολίνα. Μάλιστα κι εγώ στα
πρώτα μου βήματα άρχισα με το μαντολίνο και θυμάμαι που οι δάσκαλοί μου στο Δημοτικό
Σχολείο χόρευαν στις εκδρομές που τους έπαιζα, για να μην αναφερθώ στην παιδική
μου ηλικία (4-5 ετών), που πάρα πολλές φορές χρησιμοποιούσα την σκούπα της μάνας
μου δήθεν για μαντολίνο, η οποία με μάλωνε και μου 'παιζε και καμιά στο χέρι γιατί
χαλούσα τις σκούπες.
Εν συνεχεία ασχολήθηκα σοβαρά με το λαούτο του πατέρα μου και με τη
δική του βοήθεια σε ηλικία 10 χρονών ήμουνα ήδη ένας σωστός λαουτιέρης. Σε λίγο
διάστημα, και συγκεκριμένα στα 12 χρόνια μου, ήμουν ένας τέλειος επαγγελματίας
και περιζήτητος συνεργάτης από τους κορυφαίους βιολιτζήδες και λυράρηδες της εποχής
εκείνης, όπως π.χ. ο Νικ. Χάρχαλης, ο Γ. Μαριάνος, ο Νικ. Κουφιανός κ.λπ.
Σε ηλικία 16 ετών ηχογράφησα τους πρώτους μου δίσκους στην «Κολούμπια»
με τον Γ. Μαργιάνο βιολί και Αλέκο Καραβίτη λύρα, αργότερα δε και πάντοτε πριν
από τον πόλεμο, έγραψα κι άλλους δίσκους με το Γεώργιο Μαργιάνο, ως και ατομικά
δικά μου με σόλο λαούτο.
...Το έτος 1939 μαζί με τον Καραβίτη παίξαμε για πρώτη φορά και σαν αντιπρόσωποι
όλης της Κρήτης κρητική μουσική από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών.
...Μετά τον πόλεμο συνέχισα την επαγγελματική μου δράση με συνθέσεις δικές μου
και με την επανάληψη στα πατροπαράδοτα κισαμίτικα συρτά, τα οποία εξακολουθώ να
λατρεύω και να τα μεταδίδω σ' όποιον συνάδελφο με πλησιάζει.
Στους μεταπολεμικούς μου δίσκους έχω συνεργασθεί με το Ν. Σαριδάκη
(Μαύρο) βιολί και κυρίως με τον αδελφό μου Στέλιο με σόλο λαούτα και τραγούδι.
Τα κομμάτια αυτά ήταν συνθέσεις δικές μου και σε συνεργασία και του αδελφού μου
Στέλιου. Τραγουδιστές χρησιμοποίησα τον Χρήστο Κορωνιωτάκη και Θεοχάρη Τζινευράκη,
οι οποίοι σήμερα δεν είναι στη ζωή. Μάλιστα πρέπει να σημειώσω με καμάρι ότι ο
πρώτος μεταπολεμικός μου δίσκος ήταν το «Χίτλερ να μην το καυχηθείς...», που έκαμε
τότε μεγάλο ντόρο.
Κατά το έτος 1949 προς 1950 ηχογράφησα μία ατομική μου σύνθεση με
τίτλο «Αρμενοχωριανός Συρτός», η οποία είχε μεγάλη επιτυχία, εκίνησε την προσοχή
και το ενδιαφέρον και των μεγάλων μουσικών και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως βάσις
από τον κ. Μίκη Θεοδωράκη για τη μουσική επένδυση της ταινίας «ΖΟΡΜΠΑΣ» και παρουσιάστηκε
ως δική του δήθεν σύνθεσις.
Από το έτος 1950 έως και 1958 εγώ και τ' αδέλφια μου, δηλαδή τα τρία
αδέλφια Γιώργης, Μανώλης και Στέλιος Κουτσουρέλης, εκπροσωπήσαμε υπεύθυνα ολόκληρη
τη μουσική της Κρήτης μέσω του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας Αθηνών με δύο εκπομπές
την εβδομάδα, «Κρητικό Μεσημέρι» και «Κρητική Βραδυά». Το σήμα της εκπομπής μας,
όπως θα το θυμούνται πολλοί ακόμη, ήταν: Τη μουσική της Κρήτης μας, π' όλος ο
κόσμος θέλει, σας την παρουσιάζουνε τ' αδέλφια Κουτσουρέλη. Κατά την ίδια περίοδο,
είχα ατομική υπεύθυνη εκπομπή στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Χανίων με τον τίτλο «Κρητικοί
Μουσικοί Περίπατοι».
Κατά το έτος 1958 εγκαταλείψαμε τις εκπομπές αυτές λόγω θανάτου του
αδελφού μας Μανώλη.
Κατά την ίδια περίοδο και πριν από το θάνατο του αδελφού μας τούτου,
είχα ηχογραφήσει δύο δίσκους στην Κολούμπια. Συνεργάστηκα με τον Κώστα Μουντάκη
και Γιώργη Τζιμάκη, που ήταν συνεργάτες της εκπομπής μας. Μάλιστα πρέπες να σημειώσω
εδώ ότι σ' ένα από τα κομμάτια μιας επιτυχίας μου με τίτλο «Νέος Καστελλιανός
Συρτός» ο Κώστας Μουντάκης σημείωσε τρομακτική επιτυχία τόσο στη λύρα όσο και
στο τραγούδι. Ετράβηξε πολύ την προσοχή του κοινού, ώστε δεν είναι υπερβολή να
λεχθεί ότι, ενθαρρυνθείς με αυτή την επιτυχία (διότι ήταν και ο πρώτος δίσκος
με τον οποίο άρχισε την καριέρα του) προχώρησε εμπρός με θάρρος και αυτοπεποίθηση,
μετέπειτα δε με την ικανότητά του και τη σκληρή δουλειά του, κατόρθωσε να διακριθεί
και να μεσουρανήσει.
Λόγω του πένθους εγκατέλειψα επί αρκετά χρόνια το επάγγελμα και ξαναγύρισα
ύστερα από απαίτηση και μεγάλη πίεση των φίλων μου και του ευρύτερου κοινού μετά
από δεκαετία περίπου. Μετά την επάνοδό μου στην ενεργό δράση ηχογράφησα με αρκετή
επιτυχία την σύνθεση, που την δεύτερη φορά δώσαμε τίτλο "Κρητικό Συρτάκι",
το "Αγρίμι-Αρωμα" (συρτά) με σόλο λαούτα και τραγούδι δικό μας.
Κατά το έτος 1974 αρχίσαμε μία συνεργασία με τον αείμνηστο Νίκο Ξυλούρη,
για ένα μεγάλο δίσκο με 12 τραγούδια. Επειδή όμως μια τέτοια δουλειά απαιτούσε
χρόνο πολύ, αναγκάστηκα να διακόψω και με σκοπό να συνεχίσω αργότερα. Έτσι από
τα κομμάτια της τότε συνεργασίας μας εκυκλοφορήσαμε ένα μικρό μόνο δίσκο με δύο
τραγούδια, το «Νενέ μου» που παίζω σόλο λαούτο και τραγουδεί ο Ξυλούρης και το
«Μπαρμπούνι» όπου συμμετέχει με τη λύρα. Δυστυχώς λόγω της ασθενείας και του θανάτου
του δεν κατέστη δυνατόν να ολοκληρώσωμε την εργασία που αρχίσαμε.
Σ' ένα δικό του δίσκο (του Ν. Ξυλούρη) με τίτλο «Τα που θυμούμαι τραγουδώ»,
που τον είχαμε αρχίσει πριν 2-3 χρόνια, με παρακάλεσε κι εγώ του επέτρεψα κι έβαλε
το «Νενέ μου» και μία από τις τελευταίες τότε επιτυχίες μου, «Κρουσταλλοβραχιονάτη
μου», με μουσική και στίχους αποκλειστικά δικούς μου.
Προτού τελειώσω το βιογραφικό μου σημείωμα, πρέπει να υπογραμμίσω
ότι με τον Νικόλαο Χάρχαλη έχω κάμει πρόχειρες ηχογραφήσεις σε πομπίνα όταν ήταν
87-88 ετών, τις οποίες πολλοί έχουν ηχογραφήσει και αντιγράψει σε κασσέτες -όχι
εμπορεύσιμες- που παρά την ηλικία του είχαν αρκετή επιτυχία (μετά από λίγο καιρό
πέθανε).
Επίσης πρέπει να σημειώσω ότι όμοιες ηχογραφήσεις έκαμα (σόλο λαούτο)
με το Νικόλαο Τσέγκα, ο οποίος ήταν πάρα πολύ σωστός τραγουδιστής, πλην όμως δεν
μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε επίσημη εργασία, διότι τη φωνή του δεν την τραβούσε
το μικρόφωνο, ίσως γιατί έκανε αρκετή χρήση οινοπνεύματος και τσιγάρου.
Τέλος, σημειώνω ότι κατά καιρούς είχα πολλές προσκλήσεις από το εξωτερικό,
πλην για διάφορους οικογενειακούς λόγους δεν πήγα ποτέ..."
Ο Γιώργης Κουτσουρέλης πέθανε στις 18 Ιουνίου 1994.
Πηγή: Αθανάσιου Π. Δεικτάκη, "Χανιώτες Λαϊκοί Μουσικοί που δεν υπάρχουν πια", Καστέλι Κισάμου 1999.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
1924 - 2003
Στην Κρήτη υπήρξαν μεγάλες μουσικές οικογένειες που κράτησαν ψηλά
τα σκήπτρα της μουσικής μας παράδοσης. Οι Κουτσουρέληδες υπήρξαν ας πούμε μουσικοί
«από κούνια». Από πάππου προς πάππου, από γενιά σε γενιά, πλήθος οργάνων πέρασε
από τα χέρια αυτής της οικογένειας. Ο Αντρέας Κουτσουρέλης από το Αρμενο Χωριό
Κισσάμου ήταν ένας παλιός τεχνίτης λαγουτιέρης. Την αγάπη του για την μουσική
την μετέδωσε στα παιδιά του. Ο Γιώργης, ο Μανώλης, ο Στέλιος. Ο Στέλιος Κουτσουρέλης
γεννήθηκε το 1924 στο Καστέλλι Κισσάμου και εκεί μεγάλωσε με τα ακούσματα του
πατέρα του και της παλιάς γενιάς των καλλιτεχνών της περιοχής. Μαζί με τα αδέρφια
του πορεύθηκε στα μουσικά μονοπάτια της εποχής εκείνης. Η τέχνη βέβαια του Γιώργη
ήταν αξεπέραστη, όμως και ο Στέλιος έπαιζε γλυκά και απλά, είχε ήχους που ταιριάζανε
τόσο στον χαρακτήρα του, όσο και στην μουσική ιδιομορφία των τοπικών μοτίβων.
Από τα γλέντια στο οικογενειακό καφενεδάκι, στα γλέντια της κρητικής υπαίθρου.
Αγαπούσε όμως και τα γράμματα και για αυτό τον λόγο τελείωσε και το γυμνάσιο.
Η φωνή του ήταν όμορφη και στρωτή. Αλλωστε για τον λόγο αυτό ήταν ο κύριος τραγουδιστής
στους δίσκους του Γιώργη Αγρίμι, Μπαρμπούνι, Φουρνιανός, Συρτάκι, Φιλεντέμ, Κρουσταλλοβραχιωνάτη
κ.α. Από τα γλέντια στα ραδιοφωνικά στούντιο μαζί με τα αδέρφια του παρουσίαζαν
τις αξέχαστες εκπομπές που πρόβαλλαν την κρητική μουσική σε όλη την Ελλάδα. Με
τον θάνατο όμως του αδερφού τους Μανώλη το 1958 σταμάτησαν και οι εκπομπές αλλά
και η καλλιτεχνικές τους δραστηριότητες.
Ο Στέλιος Κουτσουρέλης εκτός από λαγουτιέρης και τραγουδιστής ήταν
και άριστος συνθέτης. Ο κλάσσικός πλέον Εννιαχωριανός συρτός έχει μείνει στην
μουσική ιστορία του τόπου. Ηχογραφήθηκε με το λαγούτο του Γιώργη, με την λύρα
του Κώστα Μουντάκη και με το τραγούδι του Στέλιου. Όταν πρωτάκουσε τον συρτό αυτό
ο γίγαντας της κρητικής μουσικής, ο Νικολής Χάρχαλης, του απέδωσε τα εύσημα που
μόνο ένας μεγάλος δάσκαλος μπορεί: «Μπράβο Κουτσουρελάκι μικιό, λεβεντιά το σερτουλάκι
σου».
Ο Στέλιος Κουτσουρέλης διορίστηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος όπου και
σταδιοδρόμισε επαγγελματικά. Στην Αθήνα με κάθε ευκαιρία συνεργάστηκε με πολλούς
βιολάτορες και λυράρηδες και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στο κρητικό στοιχείο της
πρωτεύουσας. Το 1998 όμως υπέστη βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο με αποτέλεσμα να κουβαλάει
αυτή του την παραπληγία μέχρι το καλοκαίρι του 2003 που έφυγε από την ζωή. Αλλο
ένα μεγάλο κεφάλαιο της μουσικής μας άφησε, αλλά το έργο του σίγουρα θα μείνει
ζωντανό για τις ερχόμενες γενιές.
Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της cretan-music.gr
1920 - 2003
Ο Κώστας Παπαδάκης (Ναύτης) γεννήθηκε στο Καστέλλι Κισσάμου το 1920.
Ήταν γιoς του παλιού μεγάλου βιολάτορα Βασίλη Παπαδάκη ή Κοπανίδη. Ο Κώστας Παπαδάκης
σε ηλικία 5 ετών φεύγει από την Κίσσαμο και εγκαθίσταται μόνιμα στην πόλη των
Χανίων. Σε ηλικία 7 ετών πρωτοπιάνει ένα βιολί γκουρνέριους του 1710 όπου το είχε
φέρει ένας πρόγονος του από την Ιταλία και το οποίο βρίσκεται ακόμα στην κατοχή
του. Αυτό λοιπόν έμελλε να είναι και το όργανο της ζωής του.
Πρώτος του δάσκαλος ο πατέρας του αλλά και όλοι οι μεγάλοι μουσικοί
της εποχής του όπως ο Χάρχαλης, ο Κουφιανός, ο Μαριάνος, όπου τα ακούσματα τους
σημάδεψαν την ψυχή του μικρού Κώστα. Σε ηλικία μόλις 9 ετών κάνει το πρώτο του
γλέντι στους Λάκκους Κυδωνίας.
Το 1933 ο Κώστας Παπαδάκης συναντά τον μεγάλο Στρατή Καλογερίδη στο Ηράκλειο,
όπου αυτή η συνάντηση σημαδεύει την μετέπειτα πορεία του. Κατά τη θητεία του στο
ναυτικό, ο Κωστής Παπαδάκης έπαιζε πάντα με την ναυτική στολή. Από 'κεί λοιπόν
του έμεινε και το παρατσούκλι "Ναύτης".
Το 1938 καθώς βρισκόταν στην Αθήνα, εγκρίνεται από το τότε ραδιοφωνικό
σταθμό Αθηνών η παραχώρηση εβδομαδιαίας εκπομπής. Κατά την περίοδο του Β' Παγκοσμίου
πολέμου ο Κώστας Παπαδάκης επιστρέφει στην Κρήτη. Από το 1959 έως και το 1976
ζει στο εξωτερικό όπου διαπρέπει και μεταφέρει στους απόδημους Κρήτες τις νοσταλγικές
μελωδίες της Κρήτης και συγχρόνως προωθεί και προβάλει την κρητική μουσική στις
εκατοντάδες εμφανίσεις του. Από το 1976 κατοικεί μόνιμα στα Χανιά και είναι ακούραστο
μέλος του συλλόγου μουσικής νομού Χανίων "Ο Χάρχαλης". Είχε διακριθεί
με διάφορα βραβεία από τον Δήμο Χανίων, τον Δήμο Ηρακλείου και από διάφορα πολιτιστικά
σωματεία. Η πρώτη του ηχογράφηση γίνεται το 1938. Έκτοτε έχει κυκλοφορήσει πολλούς
δίσκους με δικές του συνθέσεις αλλά και με διασκευές. Μερικές από τις πολλές συνθέσεις
του είναι ο "Νέος Σεληνιώτικος συρτός", "Κουστογερακιώτικος συρτός',
"Συρτός του Ναύτη", "Ροδοπιανός", "Συρτός της Αυγής",
"Χαιρεθιανός συρτός", "Νέος Γραμπουσιανός συρτός" κ.α. Και
όπως λένε οι ειδικοί, δεν "βγαίνει γλέντι" σήμερα χωρίς να ακουστούν
έστω και 10 σκοποί του Ναύτη. Εκτός όμως από μοναδικός δεξιοτέχνης και συνθέτης,
ο Κώστας Παπαδάκης ήταν και άριστος γνώστης της παράδοσης. Πολλοί οι αγώνες του
για την μετάδοση και διάσωση της γνήσιας κρητικής μουσικής, οι εμφανίσεις του
στο εξωτερικό πολλές (Φλωρεντία, Μιλάνο, Αυστραλία, Αμερική, Γαλλία κ.λπ.) και
βέβαια η επισφράγιση μιας πολύχρονης έρευνας με το βιβλίο "Κρητική Λύρα, ένας
μύθος" του 1989. Ο Κώστας Παπαδάκης είχε παίξει μεγάλο ρόλο στην εκμάθηση του
βιολιού, καθώς είναι πολλοί οι μαθητές του που συνεχίζουν την μακραίωνη παράδοση
του τόπου μας. Μέχρι και το θάνατο του, ο Κώστας Παπαδάκης συνέχιζε να παλεύει
για την διάσωση των γνήσιων μορφών της μουσικής μας. Με το παίξιμο του που σπανίζει
στις μέρες μας , αλλά και με την πολύχρονη προσφορά του στα μουσικά δρώμενα της
Κρήτης, σίγουρα κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στο πάνθεον των μεγάλων μουσικών
που σημάδεψαν την πορεία και την εξέλιξη της γνήσιας παραδοσιακής μουσικής. Αυτός
λοιπόν είναι ο Κώστας Παπαδάκης "Ναύτης". Ο δεξιοτέχνης, ο συνθέτης,
ο διασκεδαστής, ο συγγραφέας, μα πάνω απ' όλα μια ατόφια κρητική παρουσία. "Εφυγε"
σε ηλικία 83 ετών...
Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!