Εμφανίζονται 65 τίτλοι με αναζήτηση: Βιογραφίες στην ευρύτερη περιοχή: "ΗΡΑΚΛΕΙΟ Νομός ΚΡΗΤΗ" .
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΠΥΡΓΟΣ (Λιμάνι) ΤΥΜΠΑΚΙ
1765 - 1824
(Μεσσαρά Κρήτης 1765 - Ύδρα
1824)
Αγωνιστής του 1821. Πολέμησε στην εξέγερση της Κρήτης
το 1824. Μετά την καταστολή της πέρασε στην Κάσο
και μετά την καταστροφή του νησιού διέφυγε στην Πελοπόννησο.
Σύντομα πέρασε στην Αττική και
υπό τις διαταγές του Γκούρα αγωνίστηκε εναντίον του Ομέρ Βρυώνη. Αργότερα εντάχθηκε
στο σώμα του Δημητρίου Καλλέργη και πήρε μέρος σε πολλές συγκρούσεις. Σκοτώθηκε
στη μάχη του Αναλάτου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων
1765 - 1824
(Μεσσαρά Κρήτης 1765 Ύδρα
1824)
Οπλαρχηγός του 1821. Στην προεπαναστατική περίοδο ως μουσουλμάνος
είχε υπηρετήσει στον τουρκικό στρατό. Διέθετε μεγάλη δύναμη στη Μεσσαρά και ως
«κρυπτοχριστιανός» εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των ομογενών του. Αμέσως μετά την
έκρηξη της Eπανάστασης πρωτοστάτησε στον ξεσηκωμό της Κρήτης.
Το 1823 τοποθετήθηκε από τον Εμμανουήλ Τομπάζη υπαρχηγός του ελληνικού στρατού
και αντιστάθηκε στις επιδρομές του Χουσεΐν Πασά. Μετά την υποταγή της Κρήτης
ακολούθησε τον Τομπάζη στην Ύδρα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων
ΠΟΜΠΙΑ (Κωμόπολη) ΜΟΙΡΕΣ
1797 - 1882
(Πόμπιο Ηρακλείου Κρήτης 1797 1882)
Αγωνιστής του 1821, από τους σπουδαιότερους οπλαρχηγούς των μετέπειτα
κρητικών επαναστάσεων. Με την έναρξη του αγώνα στη Μεγαλόνησο (Μάϊος 1821) εντάχθηκε
στα ένοπλα τμήματα της Μεσσαράς υπό το Μιχάλη Κουρμούλη. Το 1827 αγωνίστηκε εναντίον
των δυνάμεων του Κιουταχή στην Αττική.
Διορίστηκε υπασπιστής του Δημητρίου Καλλέργη και αργότερα αναδείχτηκε σε έναν
από τους σπουδαιότερους ηγέτες της Μεγάλης Κρητικής Επανάστασης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων
ΑΒΔΟΥ (Χωριό) ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ
1864 - 1928
Ιστορικός , φιλόλογος και λαογράφος
ΚΝΩΣΟΣ (Μινωικός οικισμός) ΚΡΗΤΗ
Chersiphron, or, as the name is written in Vitruvius and one passage of Pliny,
Ctesiphon, an architect of Cnossus in Crete, in conjunction with his son Metagenes,
built or commenced building the great temple of Artemis at Ephesus. The worship
of Artemis was most probably established at Ephesus before the time of the Ionian
colonization; and it would seem, that there was already at that distant period
some temple to the goddess. (Paus. vii. 2. Β§ 4.) We are not told what had become
of this temple, when, about the beginning of the 6th century B. C., the Ionian
Greeks undertook the erection of a new temple, which was intended for the centre
of their national worship, like the temple of Hera at Samos, which was built about
the same time by the Dorian colonies. The preparation of the foundations was commenced
about B. C. 600. To guard against earthquakes, a marsh was chosen for the site
of the temple, and the ground was made firm by layers of charcoal rammed down,
over which were laid fleeces of wool. This contrivance was suggested by Theodorus
of Samos. The work proceeded very slowly. The erection of the columns did not
take place till about 40 years later (B. C. 560). This date is fixed by the statement
of Herodotus (i. 92), that most of the pillars were presented by Croesus. This
therefore is the date of Chersiphron, since it is to him and to his son Metagenes
that the ancient writers attribute the erection of the pillars and the architrave.
Of course the plan could not be extended after the erection of the pillars; and
therefore, when Strabo (xiv.) says, that the temple was enlarged by another architect,
he probably refers to the building of the courts round it. It was finally completed
by Demetrius and Paeonius of Ephesus, about 220 years after the foundations were
laid ; but it was shortly afterwards burnt down by Herostratus on the same night
in which Alexander the Great was born, B. C. 356. It was rebuilt with greater
magnificence by the contributions of all the states of Asia Minor. It is said,
that Alexander the Great offered to pay the cost of the restoration on the condition
that his name should be inscribed on the temple, but that the Ephesians evaded
the offer by replying, that it was not right for a god to make offerings to gods.
The architect of the new temple was Deinocrates. The edifice has now entirely
disappeared, except some remnants of its foundations. Though Pliny (like others
of the ancient writers) has evidently confounded the two buildings, yet his description
is valuable, since the restored temple was probably built on the same foundations
and after the same general plan as the old one. We have also descriptions of it
by Vitruvius, who took his statements from a work on the temple, which was said
to have been written by the architects themselves, Chersiphron and Metagenes (vii.
Praef.12). There are also medals on which the elevation of the chief portico is
represented. The temple was Octastyle, Dipteral, Diastyle, and Hypaethral. It
was raised on a basement of 10 steps. Its dimensions were 425 X 220 feet. The
columns were 127 in number, 60 feet high, and made of white marble, a quarry of
which was discovered at a distance of only eight miles from the temple, by a shepherd
named Pixodarus. Thirty-six of the columns were sculptured (perhaps Caryatides
within the cella), one of them by the great sculptor Scopas (Plin. xxxvi. 14.
s. 21: but many critics think the reading doubtful). They were of the Ionic order
of architecture, which was now first invented (Plin. xxxvi. 23. s. 56, and especially
Vitruv. iv. 1.7, 8). Of the blocks of marble which composed the architrave some
were as much as 30 feet long. In order to convey these and the columns to their
places, Chersiphron and Metagenes invented some ingenious mechanical contrivances
(Vitruv. x. 6, 7, or x. 2.11, 12, ed. Schneider; Plin. xxxvi. 14. s. 21). The
temple was reckoned one of the seven wonders of the world, and is celebrated in
several epigrams in the Greek Anthology, especially in two by Antipater of Sidon.
From this account it is manifest that Chersiphron and Metagenes
were among the most distinguished of ancient architects, both as artists and mechanicians.
(Plin. H. N. vii. 25. s. 38, xvi. 37. s. 79, xxxvi. 14. s. 21; Vitruv. iii. 2.7,
vii. Praef.16; Strab. xiv.; Liv. i. 45; Diog. Laert. ii. 9; Philo Byzant. de VII
Orb. Mirac.)
This text is from: A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890) (eds. William Smith, LLD, William Wayte, G. E. Marindin). Cited Nov 2005 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
Son of Chersiphron of Cnosus
Γλύπτης και πατέρας του επίσης γλύπτη Αμφίων.
Acestor (Akestor), a sculptor mentioned by Pausanias (vi. 17.2) as having executed a statue of Alexibius, a native of Heraea in Arcadia, who had gained a victory in the pentathlon at the Olympic games. He was born at Cnossus, or at any rate exercised his profession there for some tine. (Paus. x. 15.4.) He had a son named Amphion, who was also a sculptor, and had studied under Ptolichus of Corcyra (Paus. vi. 3.2); so that Acestor must have been a contemporary of the latter, who flourished about Ol. 82. (B. C. 452.)
Amphion. A sculptor, son of Acestor, pupil of Ptolichus of Corcyra, and teacher of Piso of Calaureia, was a native of Cnossus, and flourished about B. C. 428 or 424. He executed a group in which Battus, the colonizer of Cyrene, was represented in a chariot, with Libya crowning him, and Cyrene as the charioteer. This group was dedicated at Delphi by the people of Cyrene. (Paus. vi. 3. 2, x. 15.4)
Epimenides. A poet and prophet of Crete.
His father's name was Dosiades or Agesarces. We have an account of him in Diogenes
Laertius (i. c. 10), which, however, is a very uncritical mixture of heterogeneous
traditions, so that it is difficult, if not altogether imposible, to discover
its real historical substance. The mythical character of the traditions of Epimenides
is sufficiently indicated by the fact of his being called the son of a nynmph,
and of his being reckoned among the Curetes. It seems, however, pretty clear,
that he was a native of Phaestus
in Crete (Diog. Laert. i. 109;
Plut. Sol. 12; de, Defect. Orac. 1), and that he spent the greater part of his
life at Cnossus, whence he is sometimes called a Cnossian.
There is a story that when yet a boy, he was sent out by his father
to fetch a sheep, and that seeking shelter from the heat of the midday sun, he
went into a cave. He there fell into a sleep in which lie remained for fifty-seven
years. On waking he sought for the sheep, not knowing how long he had been sleeping,
and was astonished to find everything around him altered. When lie returned home,
he found to his great amazement, that his younger brother had in the meantime
grown an old man.
The time at which Epimenides lived, is determined by his invitation
to Athens when he had already arrived at an advanced age. He was looked upon by
the Greeks as a great sage and as the favourite of the gods. The Athenians who
were visited by a plague in consequence of the crime of Cylon, consulted the Delphic
oracle about the means of their delivery. The god commanded them to get their
city purified, and the Athenians
sent out Nicias with a ship to Crete
to invite Epimenides to come and undertake the purification. Epimenides accordingly
came to Athens, about B.
C. 596 or Olymp. 46, and performed the desired task by certain mysterious rites
and sacrifices, in consequence of which the plague ceased. The grateful Athenians
decreed to reward him with a talent and the vessel which was to carry him back
to his native island. But Epimenides refused the money, and only desired that
a friendship should be established between Athens and Cnossus. Whether
Epimenides died in Crete or
at Sparta, which in later
times boasted of possessing his tomb (Diog. Laert. i. 115), is uncertain, but
he is said to have attained the age of 154, 157, or even of 299 years. Such statements,
however, are as fabulous as the story about his fifty-seven years' sleep.
According to some accounts, Epimenides was reckoned among the seven
wise men of Greece (Diog. Laert. Prooem. § 13; Plut. Sol. 12); but all that tradition
has handed down about him suggests a very different character from that of those
seven, and he must rather be ranked in the class of priestly bards and sages who
are generally comprised under the name of the Orphici; for everything we hear
of him, is of a priestly or religious nature: he was a purifying priest of superhuman
knowledge and wisdom, a seer and a prophet, and acquainted with the healing powers
of plants. These notions about Epimenides were propagated throughout antiquity,
and it was probably owing to the great charm attached to his name, that a series
of works, both in prose and in verse, were attributed to him, though few, if any,
can be considered to have been genuine productions of Epimenides, the age at which
he he lived was certainly notan age of prose composition in Greece.
Diogenes Laertius (i. 112) notices as prose works, one on sacrifices,
and another on the Political Constitution of Crete.
There was also a Letter on the Constitution which Minos had given to Crete;
it was said to have been addressed by Epimenides to Solon; it was written in the
modern Attic dialect, and
was proved to be spurious by Demetrius of Magnesia.
Diogenes himself has preserved another letter, which is likewise addressed to
Solon; it is written in the Doric dialect, but is no more genuine than the former.
The reputation of Epimenides as a poet may have rested on a somewhat surer foundation;
it is at any rate more likely that he should have composed such poetry as Chresmo
and Katharmoi than any other (Suidas, s. v. Epimenides; Strab. x ; Paus. i. 14.4).
It is, however, very doubtful whether he wrote the Genesis kai Theogonia of the
Curetes and Corybantes in 5000 verses, the epic on Jason and the Argonauts in
6500, and the epic on Minos and Rhadamanthys in 4000 verses; all of which works
are mentioned by Diogenes. There cannot, however, be any doubt but that there
existed in antiquity certain old-fashioned poems written upon skins; and the expression,
Epimenideion derma was used by the ancients to designate anything old-fshioned,
obsolete, and curious.
An allusion to Epimenides seems to be made in St. Paul's Epistle to
Titus (i. 12). Comp. Fabric. Bibl. Grace. vol. i. pp. 30, &c., 844; Hockh, Kreta,
vol. iii. p. 246, &c.; Bode, Gesch. der Hellen. Dichtk. vol. i. p. 463, &c., and
more especially C. F. Heinrich, Epimenides aus Creta, Leipzig, 1801, 8vo.
This text is from: A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, 1873 (ed. William Smith). Cited April 2005 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
ΦΑΙΣΤΟΣ (Μινωικός οικισμός) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Epimenides. A Cretan, contemporary with Solon, and born perhaps in B.C. 659, at
Phaestus, in the island of Crete, according to some accounts, or at Cnosus according
to others. Many marvellous tales are related of him. It is said that, going by
his father's order in search of a sheep, he laid himself down in a cave, where
he fell asleep and slept for fifty years, on which legend Goethe has written a
poem. He then made his appearance among his fellow-citizens with long hair and
a flowing beard, and with a knowledge of medicine and natural history which then
appeared more than human. Another story told of this Cretan was that he had the
power of sending his soul out of his body and recalling it at pleasure; that he
had familiar intercourse with the gods, and possessed the power of prophecy. The
event of his life by which he is best known was his visit to Athens at the request
of the inhabitants, in order to pave the way for the legislation of Solon by purifications
and propitiatory sacrifices. These rites were intended, according to the spirit
of the age, to allay the feuds and party dissensions which prevailed there; and,
although what he enjoined was mostly of a religious nature (for instance, the
sacrifice of a human victim, the consecration of a temple to the Eumenides, and
of two altars to Hybris and Anaidea, the two evil powers which were exerting their
influence on the Athenians), there can be little doubt that his object was political,
and that Solon's constitution would hardly have been accepted had it not been
recommended and sanctioned by some person who, like Epimenides, claimed from men
little less than the veneration due to a superior being.
The Athenians wished to reward Epimenides with wealth and public honours,
but he refused to accept any remuneration, and demanded only a branch of the sacred
olive-tree and a decree of perpetual friendship between Athens and his native
city. Epimenides is said to have lived, after his return to Crete, to the age
of 157 years. Other accounts give his age as nearly 230 years. Divine honours
were paid him by the Cretans after his death. Epimenides composed a theogony and
other poems concerning religious mysteries. He wrote also a poem on the Argonautic
Expedition, and other works, which are entirely lost. His treatise on oracles
and responses, mentioned by St. Jerome, is said to have been the work from which
St. Paul quotes in the epistle to Titus.
This text is from: Harry Thurston Peck, Harpers Dictionary of Classical Antiquities. Cited Nov 2003 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
1530 - 1592
Michael Damaskinos became famous at his time (referred 1570-1591). He developed the ability to work in different styles and to create excellent icons in the whole array, from impeccable byzantine to downright italian. Besides, he worked in Venice for the paintings of the church of St. George of the Greeks. He showed a new way to a blending of the traditional orthodox with the contemporary western art, and had many imitators.
Ο Νίκος Κούνδουρος γεννήθηκε το 1954 στο Ηράκλειο Κρήτης. Το 1960
εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο. Το
1975 παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου στο Κέντρο Εικαστικών και Γραφικών Τεχνών
του Λυκούργου Σταυράκου. Από το 1976 έως και το 1978 κάνει τον πρώτο κύκλο της
Καλών Τεχνών στη Μασσαλία. Σ'αυτό το διάστημα, δηλαδή τον Ιούνιο του 1977, παίρνει
έπαινο από την επιτροπή των καθηγητών για την επίδοσή του στο πρώτο έτος. Μέχρι
το 1983 κάνει ειδίκευση στο εργαστήριο της γλυπτικής μετάλλου με τον Κώστα Κουλεντιανό
και στο εργαστήριο της ζωγραφικής με τον Joel Kermareg. Στα χρόνια της διαμονής
του στην Γαλλία συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις στη salle de jugement της σχολής.
Με την επιστροφή του υπηρετεί την στρατιωτική του θητεία μεταξύ 1983-1985.
Στην Ελλάδα έλαβε μέρος στις ομαδικές εκθέσεις:
10/1986, 10/1987, 10/1988: Φεστιβάλ Αυγής
15-30/5/1990: Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης με τίτλο "Ανάμνηση από τη Θεσσαλονίκη"
10-18/3/1992: Σπίτι της Κύπρου
(η ίδια έκθεση μεταφέρθηκε στη Ρόδο 4-18/3/1992 και στο Βόλο 5/1992)
1992: "Δεύτερη Διεθνής Μπιενάλε Αφίσας του Μεξικού"
1-10/5/1993: toyer δημοτικού θεάτρου Αλεξανδρούπολης
11-28/1/1994: Βαλκανική έκθεση γελοιογραφίας
Πνευματικό Κέντρο δήμου Αθηναίων, κτίριο Κωστή Παλαμά
(Η ίδια έκθεση μεταφέρθηκε στις 5-20/2/2994 στην αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης της Διεθνής
Έκθεσης της Θεσσαλονίκης και τον Ιούνιο του 1994 στην Αλεξανδρούπολη και Σαμοθράκη
11-21/4/1994: Σπίτι της Κύπρου
8-21/12/1997: Κτίριο Κωστή Παλαμά (ροζ κτίριο)
4/3/2000: Χώρος Σύγχρονης Τέχνης "Elements"
(η ίδια έκθεση μεταφέρθηκε στο κτίριο της "Helexpo" 16-19/3/2000
5η Πανελλήνια έκθεση γελοιογραφίας
27/5 - 4/6/2000: Λειβαδιά
6η πανελλήνια έκθεση γελοιογραφίας
26/5-4/6/2001: Λειβαδιά
Δραστηριότητες
Τον Φεβρουάριο του 1995 γίνεται αναπληρωματικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου
του Πολιτιστικού Οργανισμού του δήμου Καλλιθέας, μέχρι τις 15/10/1996, που παραιτήθηκε
για να διδάξει στην εικαστική εκπαίδευση στον ίδιο Οργανισμό.
Τιμητικόν ενθύμημα από τη συμμετοχή του στον ποιητικό διαγωνισμό "Καφεχώρος
1997"
Έργο του ζωγραφικής βρίσκεται στα γραφεία της "Rainbow Computer A.E."
στην Αθήνα.
Έπαινος από τη συμμετοχή του στην 5η Πανελλαδική έκθεση Ερασιτεχνών Γελοιογράφων
του Λαφυστίου Λειβαδιάς, 27/5/2000
1ος νικητής του διαγωνισμού ζωγραφικής "Αποκτείστε τον δικό σας ζωγραφικό
πίνακα" της Pet Line, 19/12/2000
ΦΟΔΕΛΕ (Χωριό) ΓΑΖΙ
Domenico Theotocopuli (El Greco). One of the most remarkable Spanish artists, b. in Crete, between 1545
and 1550; d. at Toledo, 7 April, 1614. On 15 Nov., 1570, the miniature-painter
Giulio Clovio wrote to Cardinal N. Farnese, recommending El Greco to his patron,
describing him as a Cretan, who was then in Rome and had been a pupil of Titian.
El Greco, however, derived very little influence from his master, for his works,
beyond a certain influence of Bassano, Baroccio, Veronese, or Tintoretto, are
individual and distinct. El Greco came to Spain in 1577. He signed his name in
Greek characters, using the Latin form of his Christian name, and repeatedly declaring
himself as a native of Crete. He appeared before the tribunal of the Inquisition
at Toledo in 1582, as interpreter for one of his compatriots who was accused of
being a Moor; he then definitely announced that he had settled in Toledo. Nothing
is known of his parentage or early history, nor why he went to Spain; but in time
he became typically Spanish, and his paintings exhibit all the characteristics
of the people amongst whom he resided. From very early days he struck out a definite
line for himself, glorying in cold tones with blue, in the use of grey and many
varied tones of white, and in impressionistic work which foreshadowed ideas in
art that were introduced one hundred and fifty years later. His first authenticated
portrait is that of his patron and fellow-countryman, Clovio, now at Naples; his
last, that of a cardinal, in the National Gallery. His first important commission
in Spain was to paint the reredos of the Church of Santo Domingo of Diego at Toledo.
He may have been drawn to Spain in connexion with the work in the Escorial, but
he made Toledo his home. The house where he lived is now a museum of his works,
saved to Spain by one of her nobles.
His earliest important work is "El Espolio", which adorns the high
altar in Toledo, but by far his greatest painting is the famous "Burial of the
Count of Orgaz" in the Church of Santo Tome. The line of portraits in the rear
of the burial scene represents with infinite skill almost every phase of the Spanish
character, while one or two of the faces in the immediate background have seldom,
if ever, been equalled in beauty. It is one of the masterpieces of the world.
The influence of El Greco in the world of art was for a long time lost sight of,
but it was very real, and very far-reaching. Velasquez owed much to him, and,
in modern days, Sargent attributes his skill as an arist to a profound study of
El Greco's works. El Greco's separate portraits are marvels of discernment; few
men have exhibited the complexities of mental emotion with equal success. The
largest collection of his works outside of Spain belongs to the King of Rumania,
some of the paintings being at Sinaia, others in Bukarest. In the National Gallery
of London, in the collections of Sir John Sterling-Maxwell, the Countess of Yarborough,
and Sir Frederick Cook, in the galleries of Dresden, Parma, and Naples, and in
the possession of several eminent French collectors are fine examples of his work.
But to study El Greco's work to perfection one must visit Toledo, Illescas, Madrid,
the Escorial, and many of the private collections of Spain, and his extraordinary
work will be found worthy of the closest study. He was a man of eccentric habits
and ideas, of tremendous determination, extraordinary reticence, and extreme devoutness.
He was a constant attendant at the sacraments, made complete arrangements for
his funeral before he died, and was buried in the Church of Santo Tome.
GEORGE CHARLES WILLIAMSON.
Transcribed by WGKofron
With thanks to Fr. John Hilkert, Akron, Ohio
This text is cited Nov 2003 from The Catholic Encyclopedia, New Advent online edition URL below.
ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ (Αρχαία πόλη) ΚΡΗΤΗ
Cihumnus, Georgius, a native of Candace or Chandace, in the island of Crete, lived most probably during the later period of the Greek empire. He wrote a history in verse, beginning with the creation of the world and going down to the reign of David and Solomon, kings of Judaea, which is extant in MS. in the imperial library at Vienna, and was formerly in the library of John Suzzo (Susius) at Constantinople.
ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
1585 - 1657
Κατήρτισε τέσσερις συλλογές βίων αγίων, έκαμε μεταφράσεις ευχών καί ύμνων καί τά συγγράμματα: <<Καλοκαιρινή>>, <<Χριστιανών οδηγία>>, <<Αμαρτωλών Σωτηρία>>, <<Γεωπονικόν>>. Επί δύο αιώνες τά έργα του απετέλεσαν προσφιλές καί επωφελές ανάγνωσμα τού λαού.
1585 - 1664
Ιεροκήρυκας και λόγιος
ΚΝΩΣΟΣ (Μινωικός οικισμός) ΚΡΗΤΗ
Εδινε χρησμούς σε εξάμετρο και ισχυριζόταν ότι είχαν δοθεί από τον Αμφιάραο στους Αργείους που είχαν εκστρατεύσει κατά των Θηβών (Παυσ. 1,34,4).
ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ (Χωριό) ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ
1946
Ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης γεννήθηκε το 1946 στον Αγιο Θωμά Ηρακλείου
και από 12 χρονών άρχισε να παίζει λύρα και να τραγουδά ακούγοντας τους παλιούς
λυράρηδες του χωριού του. Είναι από τους δεξιοτέχνες της λύρας και άριστος τραγουδιστής.
Στη δισκογραφία εμφανίστηκε το 1965 με το δίσκο 45 στροφών «Εχάρισά σου την καρδιά»
(Nina Records) και από τότε έχει ηχογραφήσει αρκετούς δίσκους με δικά του κρητικά
τραγούδια και έχει συνεργαστεί με το δάσκαλο του κρητικού λαούτου και συνθέτη
Ευάγγελο Μαρκογιαννάκη στο δίσκο «Παίζω με το λαούτο μου» (1976).
Επίσης εδώ και αρκετά χρόνια είναι ο βασικός ερμηνευτής του συνθέτη
Γιάννη Μαρκόπουλου και έχει στο ενεργητικό του μερικούς από τους σημαντικότερους
δίσκους της ελληνικής μουσικής (Θεσσαλικός Κύκλος, Θητεία, Ανεξάρτητα, κ.α.).
Εκτός από την Κρήτη έχει τραγουδήσει σε όλα τα μέρη της Ελλάδας και
συχνά τον καλούν οι Κρητικοί της Αμερικής, του Καναδά, της Αυστραλίας και της
Ευρώπης.
Συμμετέχει σε πολλές ηχογραφήσεις διαφόρων ειδών μουσικής δημιουργώντας
μια απαραίτητη θέση της κρητικής λύρας στη γενική ελληνική ορχήστρα. Είναι παντρεμένος
με την Αρετή, και έχει δύο παιδιά, την Εργίνη και τον Νίκο.
Επιμέλεια: Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
ΒΑΘΥΠΕΤΡΟ (Οικισμός) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
1890
Η Φρόσω Γρυλλάκη-Μαυράκη γεννήθηκε στο Βαθύπετρο, οικισμό του δήμου
Αρχανών, γύρω στο 1890. Όταν μεγάλωσε παντρεύτηκε το Γ. Γρυλλάκη από τα Ανώγεια
και κατοίκησαν στις Αρχάνες με την οικογένειά τους. Από μικρό κορίτσι η Φρόσω
ένιωθε χαρά για την κρητική ξεφάντωση κι εκεί στην εξοχή, όπου έβοσκε τα πρόβατά
της, έφτιαχνε φλογέρες (μαντούρες) με καλάμι κι έπαιζε γλυκούς σκοπούς. Αργότερα
έφτιαχνε μόνη της ασκομαντούρες (άσκαυλους) από δέρμα μικρού κατσικιού, όπως είχε
μάθει από τους παλαιότερους. Ήταν τόσο όμορφο το παίξιμό της, που είχε μεγάλη
αποδοχή και προτίμηση στα γλέντια και τις χαρές. Ειδικά στις αποκριάτικες διασκεδάσεις
στις Αρχάνες των μέσων του 20ού αιώνα, που άφησαν εποχή κι έρχονταν να συμμετάσχουν
σ' αυτές και μερακλήδες από άλλες περιοχές. Ξακουστή για το όμορφο παίξιμό της,
σε ταξίδια της στην Αμερική, όπου πήγαινε να δει τα παιδιά της, η Φρόσω διασκέδαζε
στο βαπόρι επιβάτες και πλήρωμα με την ασκομαντούρα της. Λίγα χρόνια πριν το θάνατό
της, σε μεγάλη ηλικία, παρουσιάστηκε σε ντοκυμανταίρ για την τοπική μουσική παράδοση
από τον Νέστορα Μάτσα.
Βιογραφικά-Φωτογραφίες από την κ. Ειρήνη Ταχατάκη, Αρχάνες
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΒΑΛΗΣ (Χωριό) ΓΟΡΤΥΝΑ
Ο Γιώργης Παπαδάκης γεννήθηκε στο Βαλί Καινουργίου του νομού Ηρακλείου
(Μεσσαρά). Ο πατέρας του, γλεντζές και με ωραία φωνή, του μετέδωσε την αγάπη για
τη μουσική, το τραγούδι και την καλή παρέα και ο ίδιος του αγόρασε μια λύρα όταν
ήταν 16 χρονών.
Παρόλα αυτά δεν ήθελε να γίνει ο γιος του καλλιτέχνης. Ο Γιώργης όμως
είχε μεράκι με τη λύρα κι έφευγε από τα χωράφια, όπου ήταν απασχολημένος με γεωργικές
εργασίες, για να προλάβει την περίφημη ραδιοφωνική εκπομπή των αδελφών Κουτσουρέλη
"Κρητικό Μεσημέρι", μέσω της οποίας έρχεται σ' επαφή με τις μεγάλες
μουσικές εκτελέσεις του Σκορδαλού, του Μουντάκη και άλλων δημιουργών. Τα ακούσματα
αυτά, όπως επίσης και τα πρώτα του βιώματα στο χωριό με το λυράρη Φίλιππο Λατζουράκη
και άλλους οργανοπαίχτες της περιοχής, θα είναι εκείνα που θα τον στρέψουν καθοριστικά
στο χώρο της κρητικής μουσικής.
Από τα 23 του χρόνια ασχολείται επαγγελματικά με τη λύρα, εμφανίζεται
σε κέντρα, ταξιδεύει σε περιοδείες στο εξωτερικό, βγάζει δίσκους, πάντα με επιτυχία.
Το 1987 συνεργάστηκε δισκογραφικά με το δάσκαλο του κρητικού λαούτου και συνθέτη
Ευάγγελο Μαρκογιαννάκη από το Σπήλι Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνης δίνοντάς
μας το δίσκο "Γιώργος Παπαδάκης".
Εξάλλου έχει λάβει μέρος με μουσικές γέφυρες σε θεατρικές παραστάσεις,
καθώς επίσης και σε εκπομπές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές.
Έμπειρος και καταξιωμένος πλέον, αλλά και αγαπητός σε όλους τους φίλους
της καλής κρητικής μουσικής, δίκαια θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους και
αυθεντικότερους Κρητικούς μουσικούς της γενιάς του.
Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΒΟΡΙΖΙΑ (Χωριό) ΖΑΡΟΣ
1923
Παραδοσιακός χαμπιολάτορας και ασκομπαντουριέρης από τα ορεινά Βορίζα
Ηρακλείου, αλλά και επιδέξιος κατασκευαστής των δύο αυτών μουσικών οργάνων, με
τα οποία προμηθεύει τους ενδιαφερόμενους.
Το χαμπιόλι ή σφυροχάμπιολο ή θιαμπόλι και μπαμπιόλι (σουραύλι) και
η ασκομπαντούρα ή ασκομαντούρα (άσκαυλος, η γνωστή νησιώτικη τσαμπούνα) είναι
κρητικά πνευστά μουσικά όργανα, που η παρουσία τους στο νησί θεωρείται πολύ παλαιότερη
από των εγχόρδων, όπως γενικά τα πνευστά και τα κρουστά θεωρούνται τα πρώτα μουσικά
όργανα του ανθρώπου.
Ο Μαν. Φαραγκουλιτάκης, ηλικιωμένος ήδη (γεννήθηκε το 1923), είναι
από τους τελευταίους παίχτες πνευστών μουσικών οργάνων που έχουν απομείνει στην
Κρήτη. Ικανότατος παίχτης, είναι εμπειρικός και αυτοδίδακτος, δηλαδή ερασιτέχνης,
όπως όλοι οι μουσικοί του είδους του, που όμως μετέφεραν επάξια ώς την εποχή μας
(σε πανηγύρια, πολυήμερες παρέες και καντάδες, τις οποίες αναπολεί) μια από τις
παλαιότερες όψεις της κρητικής μουσικής κληρονομιάς, όψη με εξαιρετικό ενδιαφέρον,
που όμως, λόγω των συνθηκών, κινδυνεύει πολύ σοβαρά με εξαφάνιση.
Ζει στα Βορίζα με την οικογένειά του και έχει συνεργαστεί κατά καιρούς
με πολλούς Κρητικούς μουσικούς, όπως ο Ψαραντώνης, οι Σταυρακάκηδες κ.λπ., έχει
συμμετάσχει σε πλήθος ηχογραφήσεων, αλλά και σε συναυλίες εντός και εκτός Κρήτης,
καθώς και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Έχει το ψευδώνυμο Μπαξές, λόγω της αγάπης
του, όταν ήταν νέος μερακλής, για την επική φωνή του μεγάλου Ρεθεμνιώτη τραγουδιστή
Γιάννη Μπερνιδάκη ή Μπαξέ (Μπαξεβάνη).
Ο ίδιος διασώζει την ανάμνηση παλαιότερων συναδέλφων του, όπως ο Καργάκης,
«στ' αποπάνω χωριό» [το λεγόμενο Ξετρύπι, την «πάνω μπάντα τω Βοριζώ» -ο Καργάκης
«ήπαιζε ασκομαντούρα πολύ (=άριστη), σφυροχάμπιολ' όμως δεν ήπαιζε»], αλλά και
συγχρόνων του, όπως ο Καμπουδάκης από τα Σκούρβουλα και ο Πελοπίδας Σαριδάκης
από το Ζαρό (πέθανε το 2001), ενώ, ως κατασκευαστής μουσικών οργάνων για δική
του πρώτα απ' όλα χρήση, έχει καινοτομήσει εισάγοντας το σφυροχάμπιολο με εφτά
τρύπες, αντί για τις παραδοσιακές πέντε των παλιών κρητικών χαμπιολιών. Η καινοτομία
αυτή αυξάνει τις δυνατότητες του οργάνου, επιτρέποντας στο μουσικό να πλουτίσει
το ρεπερτόριό του και να παίξει αρτιότερα τις μελωδίες του. Ο ίδιος αναφέρει σχετικά:
«Τα παλιά είχανε πέντε τρύπες. Εγώ ήμαθα με πέντε. Αλλά τη γ-Κατοχή μέσα ήταν
ένα μ-παιδί απ' τη Μιαμού, απ' τ' Αστερούσια, και έπαιζε. Το γνώρισα στ' αεροδρόμιο
απού φτιάχνανε οι Γερμανοί στο Ντυμπάκι. Ήταν εκειά χιλιάδες κόσμος κι εδούλευγε.
Ήτανε στα σύρματα [συρματοπλέγματα]. Κι εγλεντίζανε κάθ' αργά οι γι-αθρώποι, είντα
'θελα κάμουνε; Και τον είδα εκειά και τον άκουσα μια φορά κι έπαιζε κι έπαιζε
με εφτά τρύπες, όπως είν' αυτό ακριβώς.
Εγώ εβάστουν ένα με πέντε. Και μου λέει: "Κουμπάρε Μανώλη, να
σάξεις ένα με εφτά που 'χει πιο πολλά πατήματα και παίζεις άνετα ότι δήποτε κοντυλιά
και νά 'ναι". Αυτός ήτανε πιο μεγάλος από μένα.-λεγότανε Χαρίδημος Γερμανάκης.»
Θεόδ. Ι. Ρηγινιώτης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΓΑΛΙΑ (Κωμόπολη) ΜΟΙΡΕΣ
Το μουσικό φαινόμενο που ονομάζεται Λευτέρης Μανασάκης ή Γαλιανός
έχει γενέτειρα τη Γαλιά. Η προσφορά του λυράρη στην Κρητική παραδοσιακή μουσική
αλλά και τις γενιές που ακολούθησαν τιμήθηκε στις 23 Αυγούστου 2001 με μια συναυλία
αφιερωμένη στη μνήμη του. Ο πλούτος της μουσικής του μπορεί να φανεί μόνο κατά
προσέγγιση και από μαρτυρίες όσων τον έζησαν από κοντά. Η έρευνα για τη δραστηριότητά
του και τη σύντομη ζωή του ξεκίνησε τα Χριστούγεννα του 2000, από μια τυχαία πληροφορία.
Η συλλογή υλικού συνεχίζεται ακόμη, με τη δέσμευση και την επιφύλαξη να παρουσιαστούν
περισσότερα στοιχεία στο μέλλον. Για την ώρα, μέσα από ένα ταξίδι στο παρελθόν
με χαρακτηριστικά στιγμιότυπα, θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε την εικόνα του
Λευτέρη Μανασάκη ή Γαλιανού.
Βρισκόμαστε στη Γαλιά, προπολεμικά: Η Αδαμαντία Θεοδωράκη έρχεται
νύφη από τη Φανερωμένη και λάμπει σαν ήλιος από την ομορφιά. Αλλά και ο μελλοντικός
σύντροφος της ζωής της, ο Παπα-Γιάννης Μανασάκης ο Δάσκαλος ξεχώριζε για την ομορφιά,
τη λεβεντιά και την αρχοντιά του. Ανθρωποι που τον έζησαν, μιλούν για το παίξιμό
του στη λύρα, το μεράκι που καμιά φορά τον έκανε να σηκώνει το ράσο και να σέρνει
πρώτος το χορό.
Το αρχοντικό του Παπα-Γιάννη και της Αδαμαντίας Μανασάκη στη Γαλιά
ήταν γεμάτο από μουσικά όργανα, ραδιόφωνο και γραμμόφωνο. Σε αυτό το περιβάλλον
γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Λευτέρης (1917) και τα άλλα παιδιά τους: Ο Γιώργος, ο
Μανώλης, η Μαρία, η Χαρίκλεια, η Δέσποινα, η Ευαγγελία και η Ελένη η μικρότερη,
η αδυναμία του Λευτέρη. Δυστυχώς δεν είναι όλοι κοντά μας.
Όλα τα αδέρφια ασχολήθηκαν με τη μουσική και το τραγούδι, αλλά ο Λευτέρης
ξεχώριζε: από μικρός έμαθε να κατασκευάζει και να παίζει τετράχορδη βιολόλυρα
(κουρδισμένη Mi-La-Re-Sol) και μαντολίνο. Του άρεσε να ακούει μουσική από όποια
πηγή έβρισκε. Από τα στοιχεία που έχουμε, στα 17 του κιόλας «κρατούσε» ολόκληρα
γλέντια και ήταν περιζήτητος, σε συνεργασία με ένα άλλο μουσικό φαινόμενο της
περιοχής, τον Καστελλολευτέρη από όπου και η φωτογραφία.
Αργότερα συνεργάστηκε και με άλλους οργανοπαίκτες, αλλά για την εποχή
που μιλάμε τώρα, ο Λευτέρης μαζί με τον Καστελλολευτέρη ξεσήκωναν νέους και γέρους
στο χορό. Για να γνωρίσουμε από κοντά αυτόν τον καλλιτέχνη, θα προσπαθήσουμε να
φανταστούμε μια μέρα από τη ζωή του σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν ως τώρα προκύψει:
Βρισκόμαστε στη Γαλιά, ένα καλοκαιρινό πρωϊνό, και ο Λευτέρης παίζει
λύρα στο καφενείο του, ενώ το Λενάκι η αδερφή του, απολαμβάνει το περγαμόντο που
μόλις την κέρασε. Μετά από λίγο, έρχονται παρέες και τραγουδούν μαζί του. Το απόγευμα
ξεκινά με τα πόδια για την Απόλιχνο, όπου τον έχουν καλέσει να παίξει σ’ ένα γλέντι
μαζί με τον Καστελλολευτέρη. Στο δρόμο συναντούν δύο παιδιά που έκαναν πως έπαιζαν
λύρα με δυο κομμάτια ξύλο. Ο Λευτέρης τους λέει: «Να πείτε στους γονέους σας να
σας αγοράσουν αληθινές και θα σας μάθω να παίζετε». Καθώς πλησιάζουν στην Απόλιχνο,
οι νοικοκυρές ετοιμάζονται και τους κερνούν με τη σειρά σε όλα τα σπίτια του χωριού.
Σε λίγο ξεκινά το γλέντι, στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, κάτω από τον πλάτανο,
τη λεμονιά και την καρυδιά όπου του άρεσε να κάθεται. Κάποιοι άλλοι λυράρηδες
που θα έπαιζαν μαζί στο γλέντι, παρατούν τα δοξάρια στο άκουσμα του Λευτέρη, όσο
κι αν επέμενε ο ίδιος να παραμείνουν. Πιο πέρα τον ακούει προσεκτικά ένας σπουδασμένος
του κλασσικού βιολιού, (σύμφωνα με μαρτυρία του Καστελλολευτέρη, ήταν ο Μαλεφιτσάκης)
βλέπει ότι το παίξιμό του δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από έναν βιρτουόζο και απορεί:
«Θεέ μου, αν είναι δυνατόν να βγαίνει από ένα τέτοιο κομμάτι ξύλο τέτοια αρμονία!».
Σ' ένα διάλειμμα του χορού, βλέπει μια παρέα παιδιών να προσπαθούν να χορέψουν,
και με το «μικρόβιο» του δασκάλου, τους δείχνει τα βήματα, έπειτα τους παίζει
να χορέψουν σωστά. Με τη βιολόλυρα ξεσηκώνει τους πρωτοχορευτές του χωριού, και
χορεύουν μόνοι τους σταυρωτά το σιγανό. Το γλέντι κρατά τρία μερόνυχτα. Κάποιες
στιγμές ο Λευτέρης με τον Καστελλολευτέρη σκαρφαλώνουν στις σπηλιές πάνω από την
εκκλησία και παίζουν. Οι μελωδίες τους απλώνονται παντού και μαγεύουν τους πάντες.
Όταν ο Λευτέρης ξεκινούσε να παίζει ένα σκοπό, μπορούσε να κρατήσει και μια και
δυo ώρες, μα δε βαριόταν κανείς ν' ακούει.
Πολλοί θυμούνται, (ανάμεσά τους και ο μαθητής του ο Ανδρέας ο Νικολούδης)
να έχουν μετρήσει 113-117 γυρίσματα σ' ένα Μαλεβιζιώτη «δίχως να δευτερώσει γύρισμα»!
Τελειώνοντας το γλέντι έπαιρναν το δρόμο για τη Γαλιά.
Στην τοποθεσία «ανεκουλουρίδα» ανατολικά του χωριού, σταματά και
παίζει μερικές κοντυλιές. Οι χωριανοί ανοίγουν τα παράθυρα και βγαίνουν στα σοκκάκια.
Ώσπου να φθάσουν στην πλατεία όλοι μαζί ξεκινά νέο γλέντι. Ο Λευτέρης ακούραστος
συνεχίζει να παίζει. Ξεκουράζεται λίγο και πηγαίνει για καντάδα στις όμορφες του
χωριού και στη διαλεχτή του με τις παρακάτω μαντινάδες (από τον Ανδρέα Νικολούδη):
«Ανοιξε το παράθυρο,το κρουσταλλένιο τζάμι
Έχω δυο λόγια να σου πώ και σφάλισέ το πάλι»
«Δώσε τση λάμπας λίγο φως να φέγγει να περάσω,
γιατ' είμαι ξενοχωριανός το δρόμο να μη χάσω».
Το σούρουπο επιστρέφει στο σπίτι του, παίρνει το Λενάκι στα γόνατά
του, της μαθαίνει να γράφει και να διαβάζει. Ακούει μουσική στο ραδιόφωνο, παίζει...Κάπως
έτσι θα έπρεπε να ήταν η καθημερινή του ζωή. Μια διαρκής έμπνευση και δημιουργία.
Όταν δεν έπαιζε για τον κόσμο που τον λάτρευε, έπαιζε για τον εαυτό του. Η μουσική
και η βιολόλυρα ήταν παντοτινή του συντροφιά, ιδιαίτερα στα χρόνια της θητείας
του (γύρω στα 1939). Αν ο Λευτέρης Μανασάκης δεν έφευγε τόσο νωρίς, η εξέλιξη
της Κρητικής παραδοσιακής μουσικής θα είχε πάρει διαφορετική πορεία. Αν είχε προλάβει
να ηχογραφηθεί, όπως ο σύγχρονός του Ανδρέας Ροδινός, θα ήταν σήμερα ανάμεσα στους
πρωτομάστορες.
Έτσι φαίνεται αν κρίνουμε από το έργο που παρέδωσε στα αδέρφια του,
ιδίως στο Μανώλη, στους σύγχρονούς του λυράρηδες και μαθητές του και στο σημερινό
άξιο συνεχιστή της Γαλιανής σχολής, τον ανηψιό του Γιάννη Τσικνάκη. Αξίζει εδώ
να σημειωθεί η τεράστια προσφορά του Μανώλη Μανασάκη σε αυτή την εξέλιξη, ο οποίος
μετά από σοβαρό τραυματισμό στον αριστερό καρπό άλλαξε όργανο: από ακκορντεόν
έμαθε να παίζει με υπομονή, επιμονή και πείσμα ένα είδος αυτοσχέδιου μαντολίνου.
Έπαιξε τους σκοπούς του χαμένου του αδελφού στο όργανο που ο ίδιος είχε κατασκευάσει,
το οποίο σήμερα ονομάστηκε ΛΕΜΑ (Λευτέρης Μανασάκης). Αυτή η καταπληκτική δουλειά
ηχογραφήθηκε, κι έτσι έφθασαν ως τις μέρες μας οι σκοποί του Γαλιανού Λευτέρη.
Η σημασία της Γαλιανής μουσικής παράδοσης
Αναλύοντας τους σκοπούς από την περιοχή της Γαλιάς που έχουν φθάσει
σε εμάς, μπορούμε να διαμορφώσουμε βάσιμες υποθέσεις για το παίξιμο του Λευτέρη
και για την πιθανή εξέλιξη των μελωδιών.
Η βασική μελωδία του σκοπού του Γαλιανού έχει κατά καιρούς εμφανισθεί
με πολλές παραλλαγές και αυτοσχεδιασμούς, δανείζοντας πολλά στοιχεία σε δισκογραφία
και συναυλίες επώνυμων και ανώνυμων μουσικών της περιοχής και της υπόλοιπης Κρήτης.
Παρ' όλ' αυτά, όσο εύκολη είναι η μίμηση μιας μελωδίας, τόσο πιο δύσκολη είναι
η απόδοση του συγκεκριμένου ύφους της Γαλιανής σχολής, ενώ δυσκολότερο έως αδύνατο
είναι να αντιγραφούν οι γαλιανοί σκοποί με ακρίβεια και σεβασμό στην πρωτότυπη
δημιουργία. Πρόκειται για μελωδία πλούσια σε ποικίλματα, αν όμως την ανάγουμε
στα βασικά της στοιχεία, βλέπουμε ότι κινείται μέσα σε πέντε φθόγγους: do re mi
sol la, ενώ τα σημεία έντασης και κορύφωσης κινούνται στο διάστημα τρίτης (mi-do).
Εκεί βρίσκεται και η αξία της: απόλυτη οικονομία, απόλυτη ισορροπία ήχων, χωρίς
να λείπει ή να περισσεύει τίποτα! Ο σκοπός του Γαλιανού αποτελεί τοπικό ιδίωμα
που εξακολουθεί να ερμηνεύεται σε μια εποχή μουσικών γενικεύσεων.
Η διατήρηση των σκοπών αυτών οφείλεται σε πολλούς συγχωριανούς του
που τους μετέδωσαν. Θα ήταν ευχής έργο να είχαμε το χρόνο και τα μέσα να τους
συγκεντρώσουμε όλους. Αναφέρω ενδεικτικά κάποιους από τους συνεργάτες του στα
γλέντια: Ο Καψαλοστελιανός στο μπουζούκι, ο Αντρεομιχάληςς στην κιθάρα, από τη
Γαλιά, ο Σάββας (Κουνδουράκης) από τη Φανερωμένη, ο Κουκλινός ο Κανάκης στη λύρα
και ο αδελφός του Μανώλης Μανασάκης στο ΛΕΜΑ, καθώς και ο μαθητής του Ανδρέας
Νικολούδης. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που είναι τώρα κοντά μας και πλαισίωσαν
με τη δική τους μουσική την βραδιά του αφιερώματος: είναι η κ. Ελένη Ζαχαριουδάκη,
η μικρότερη αδελφή του Λευτέρη, ο κ. Μανώλης Φαραγκουλιτάκης (Μπαξές), ο κ. Αλέκος
Φανουράκης, πασαδόρος του Ανδρέα Νικολούδη, και ο ανηψιός του, Γιάννης Τσικνάκης
με το συγκρότημα «Ακρίτες του Νότου» που αποτελείται από:
Τον Αλέκο Καλεμάκη, οργανοποιό-οργανοπαίκτη-τραγουδιστή, το Γιάννη
Τσικνάκη, την Κατερίνα Καλεμάκη φλογέρα-τραγούδι, το Φανούρη Καλεμάκη κιθάρα και
το Γιώργο Στεφανάκη στα κρουστά.
Μέχρι τώρα φέραμε στη μνήμη των παλαιότερων και γνωρίσαμε στους νεότερους
την καταγωγή, στοιχεία από τη ζωή και τη μουσική δημιουργία του Λευτέρη που ενέπνευσε
τη γενιά του και τις επόμενες γενεές. Έτσι φθάσαμε στο σήμερα, στη συνέχεια της
παράδοσης από το Γιάννη Τσικνάκη, ανηψιό του Μανώλη και του Λευτέρη Μανασάκη.
Ο Γιάννης Τσικνάκης, έχοντας αυτή τη βαριά κληρονομιά στους ώμους
του, φάνηκε αντάξιός της. Αξιοποίησε το χάρισμά του και κατάφερε να μάθει λύρα-έστω
και μεγάλος-στα 27 του χρόνια, δουλεύοντας παράλληλα. Σήμερα, διδάσκει τους γαλιανούς
σκοπούς στα νέα παιδιά, εκτός του ότι παίζει σε διάφορες εκδηλώσεις και πρόσφατα
κυκλοφόρησε η πρώτη του δισκογραφική δουλειά σε συνεργασία με τον Αλέκο Καλεμάκη.
Τι ήταν τελικά ο Λευτέρης Μανασάκης; Στα λόγια του κ. Πολύβιου Λιανουδάκη ήταν
«μια αστείρευτη πηγή, μια λίμνη ανεξάντλητη».
Η εικόνα που κυριαρχεί στη δική μου μνήμη είναι ότι ο Λευτέρης ο Μανασάκης
ή Γαλιανός ήταν ένας άνθρωπος με έμφυτη χάρη και ομορφιά σε όλες του τις εκδηλώσεις:
«έλαμπε σαν ήλιος» ένας ήλιος που φώτιζε όσους ήταν γύρω του. Ήταν άδικο που ο
Λευτέρης έφυγε τόσο νωρίς, είναι περισσότερο κι από άδικο ότι τα δάχτυλά του σταμάτησαν
να κρατούν το δοξάρι. Μένει όμως η λάμψη του. Αυτή τη λάμψη δε μπόρεσε κανείς
να τη σβήσει γιατί βλέπουμε ότι συνεχίζει να εμπνέει, να καθοδηγεί και να δυναμώνει
τα βήματα των άξιων συνεχιστών της μουσικής του, και μάλιστα στην εποχή που ζούμε
όπου ο μουσικός κόσμος της Κρήτης, δεν έχει πια τοπικά ιδιώματα, έχουν όλα ισοπεδωθεί
και εξαφανιστεί. (...)
Από τη συναυλία αφιερωμένη στη μουσική του Μανώλη και Λευτέρη Μανασάκη ή
Γαλιανού,
Γαλιά 23.08.01, Προαύλιο Δημοτικού Σχολείου
Κείμενα-παρουσίαση: Α. Μ. Γιαννακοδήμου (Ιστορικός Μουσικής-Μουσικολόγος)
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
1925 - 1999
Γεννήθηκε στη Γαλιά Ηρακλείου στις 30 Μαρτίου 1925. Είναι το 5ο παιδί
από τα οχτώ που απέκτησαν (τρία αγόρια και πέντε κορίτσια) ο παπα-Γιάννης και
η Αδαμαντία Μανασάκη. Μέσα σε ήχους από λύρες, μαντολίνα, βιολιά, ακορντεόν, "μπουζούκια",
κιθάρες κ.λπ. μεγάλωνε ο Μανώλης, γιατί στην οικογένεια του παπα-Γιάννη Μανασάκη
πατέρας και αδέλφια έπαιζαν κάποιο από τα παραπάνω μουσικά όργανα. Ξεχωριστή όμως
ανάμνηση για τον Μανώλη ήταν η μουσική του αδελφού του τού Λευτέρη.
Ο Λευτέρης ο Γαλιανός, έτσι τον ξεχώριζαν, έγινε γνωστός σ' όλη την
Κρήτη, πράγμα αρκετά δύσκολο για τα χρόνια εκείνα, για το χαρακτηριστικό του παίξιμο
στη λύρα και τις δικές του συνθέσεις (σσ: ο περίφημος «Γαλιανός συρτός» που αποδίδεται
σ' αυτόν περιλαμβάνεται στο μοναδικό δίσκο του Μανώλη). Ο Μανώλης μέχρι το 1944
έπαιζε βιολί, όργανο που συνηθιζόταν στην περιοχή, και ένα είδος μπουζουκιού που
είχε φτιάξει ο αδελφός του ο Λευτέρης. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1944 ο Μανώλης από
παγιδευμένο αναπτήρα που του «χάρισε» ένας Γερμανός λοχίας, χάνει τ' αριστερό
του χέρι από τον καρπό και μένει τυφλός για δυο χρόνια. Πριν βγει ο χρόνος και
συγκεκριμένα στις 23.11.44 σκοτώνεται ο Λευτέρης και σε 13 μέρες, στις 6.12.44,
ο άλλος αδελφός του, ο Γιώργης. Αδιαφορώντας για νόμους και κανόνες, με πάθος
και υπομονή, συνδέοντας το ακατόρθωτο με την ίδια του την ύπαρξη, θα καταφέρει
τελικά να ξαναπαίξει το μπουζούκι του...
Ο Μανώλης Μανασάκης άφησε τον κόσμο τούτο το 1999.
Νίκος Ε. Τζανιδάκης, από το οπισθόφυλλο του δίσκου "Κρήτη"-1990
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΓΕΡΓΕΡΗ (Κωμόπολη) ΡΟΥΒΑ
Ο Αντώνης Περιστέρης γεννήθηκε στη Γέργερη Ηρακλείου, χωριό με μεγάλη
παράδοση και πλούσια καλλιτεχνική παραγωγή. Ο πατέρας του έπαιζε ασκομαντούρα
και ο ίδιος ξεκίνησε με βιολόλυρα, όργανο πολύ διαδεδομένο τη δεκαετία του 1950
στο νομό Ηρακλείου. Του τη δάνειζε περιοδικά ο Δημήτρης Κοκολάκης και μ' αυτήν
ξεκίνησε να μαθαίνει από πολύ μικρός, περίπου 12 χρονών. Τα πρώτα του ακούσματα
τα πήρε από το Μιχάλη Φραγκιαδάκη (Ρεμαντώνη), που έπαιζε βιολόλυρα, και το Φανούρη
Κακουλάκη, που έπαιζε λυράκι (την παλιά κρητική λύρα, με τα γερακοκούδουνα στο
δοξάρι).
Από 16 χρονών ασχολείται επαγγελματικά, ενώ παράλληλα μαθαίνει την
τέχνη του επιπλοποιού, την οποία ασκεί μέχρι το 1968. Το 1962 έρχεται στην Αθήνα,
όπου παίζει σε διάφορα κρητικά ταβερνάκια της εποχής. Με τον Κώστα Μουντάκη γνωρίζεται
από παλιά και, όταν το 1968 ο Μουντάκης αντιμετωπίζει πρόβλημα με την όρασή του,
τον αντικαθιστά στου Μπασιά. Ο Αντώνης Περιστέρης έχει ταξιδέψει πολύ στο εξωτερικό
καλεσμένος από Κρήτες της Ομογένειας ή δίνοντας συναυλίες με τη Δόμνα Σαμίου,
με την οποία συνεργάζεται εδώ και περίπου 30 χρόνια, στο χώρο πάντα της κρητικής
παραδοσιακής μουσικής.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της cretan-music.gr
ΕΠΑΝΩ ΑΡΧΑΝΕΣ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ο Ιωάννης Βαρδάκης (Κοντόχας) ήταν ο σημαντικότερος λυράρης των πλούσιων
σε μουσική παράδοση Αρχανών Ηρακλείου Κρήτης. Έζησε ανάμεσα στο τέλος του 19ου
και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα στις Αρχάνες, απ' όπου καταγόταν, ήταν όμως γνωστός
και στην ευρύτερη περιοχή. Σπουδαίος καλλιτέχνης και δεινός ριμαδόρος (λαϊκός
ποιητής), με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το στοιχείο της σάτιρας, υπήρξε κοσμαγάπητος
και περιζήτητος στα μεγαλύτερα γλέντια της εποχής του, μα και στις απλές εκδηλώσεις,
τις χαρές και τα πανηγύρια του λαού μας. Πέθανε κατά τη διάρκεια της Γερμανικής
Κατοχής (1941-1944).
Η τοπική λαϊκή μούσα εξύμνησε το χαρακτήρα και τις ικανότητές του
με τις μαντινάδες:
Κοντόχα, παιγνιδιάτορα κι όμορφο παλληκάρι,
εγλεντιστή, τραγουδιστή, 'πό το Θεό 'χεις χάρη.
Δεν είδανε τα μάθια μου περβόλι στο χαράκι,
εγλεντιστή, τραγουδιστή ωσάν τον Κοντοχάκη.
Αναφέρομε το περιστατικό ενός μικρού θαυμαστή του (ήταν ο Μιχάλης
Νισιωτάκης πριν από περίπου 70 χρόνια), που σε κάποιο γλέντι τον πλησίασε και
του είπε μια μαντινάδα που του είχε μάθει από πριν η μάνα του:
Χαρώ τα 'γώ, λυράρη μου, τα πέντε σου δαχτύλια,
είντ' απαλά, ψιμυδευτά χαϊδεύγουνε τη λύρα!
Ο Κοντόχας, ενθουσιασμένος, του έδωσε αμέσως την απάντηση με μαντινάδα
της στιγμής:
Επαίνεσες με, μάθια μου, κι εγώ δα σε παινέσω
και στσ' ακριβές σου τσι χαρές λύρα πολύ θα παίξω.
Με το όνομα του Κοντόχα συνδέεται θρύλος για απαγωγή από νεράιδες,
που τον μετέφεραν στον Ανεραϊδόσπηλιο (πλησίον των Αρχανών, κάτω από την εκκλησία
του Αη Γιάννη του Μαγγανίτη) και τον υποχρέωσαν να του παίξει τη λύρα για να χορέψουν.
Το θρύλο καταγράφει ο Νίκος Γ. Χριστίδης στο βιβλίο του Ο νεραϊδόσπηλιος,
Ηράκλειο 1985, μεταφέροντας λογοτεχνικά την αφήγηση της Μαργής, ηλικιωμένης Αρχανιώτισσας:
«[...] Να ξέρετε πως οι ανεράιδες αγαπούν πολύ τις χαρές και τα γλέντια. Για κειονά
αρπάζουν τους τραγουδιστάδες και τους λυράρηδες. Τους θέλουνε να τους παίζουνε
και να τους τραγουδούνε στους χορούς τους. Για τούτο μια φορά είχε εξαφανιστεί
από το σπίτι του δυο μέρες ο λυράρης ο Κοντόχας. Τον βρήκανε, σχεδόν αναίσθητο,
κάτω από μια ελιά, στο "Φουρνί", και όταν τον συνεφέρανε και τον ρωτήσανε
πώς τό 'παθε, αυτός τους έλεγε:
-Εκειά που καθόμουνα μια μέρα στην αυλή μου και δοκίμαζα στο δοξάρι μου καινούργιες
κοντυλιές, νιώθω να μ' αρπάζει μια δύναμη και να με πετά στον αέρα. Εγώ φοβήθηκα
και έκλεισα τα μάτια μου. Όταν τ' άνοιξα, είδα πως βρισκόμουνα στον ανεραϊδόσπηλιο
τ' Αι-Γιαννιού. Έμεινα άφωνος μπροστά σ' ό,τι βλέπανε τα μάτια μου. Είδα όμορφες
κοπέλες να με παρακαλούνε να παίζω και να τραγουδώ. Κι όταν τους έκανα το χατήρι,
αυτές σαν αέρινα πλάσματα χορεύανε με μεγάλη όρεξη. Έπαιζα πολλές ώρες, μέχρι
που κουράστηκα. Αυτές όμως επιμένανε να συνεχίσω. Δεν μπορώ, τους έλεγα, θέλω
να κοιμηθώ. Τότε, μωρέ παιδιά, είδα "τσ' αγγέλους μου χαχαλιές" [=τα
χρειάστηκα, παραλίγο να πεθάνω]. Οι ανεράιδες θυμώσανε. Αρπάξανε πέτρες και ξύλα
κι αρχίσανε να τα πετούνε πάνω μου. Εγώ, όσο κι αν ήμουνα κουρασμένος και άυπνος,
άρχισα να τρέχω έξω από τη σπηλιά, κατά το φαράγγι. Οι νεράιδες με κυνηγήσανε
κι όταν οι δυνάμεις μου σωθήκανε ξάπλωσα κι άκουγα τις πέτρες να πέφτουνε βροχή
πάνω μου. Ήμουνα ναρκωμένος. Δεν μπορούσα ούτε να τρέξω πια ούτε να φωνάξω, αν
και το ήθελα πολύ. Μόνο που ανοιγόκλεινα τα χείλια μου και προσπαθούσα να σχηματίσω
τις φράσεις του "Πάτερ ημών...". Σε λίγο βασίλεψε ο ήλιος, ησυχία παντού.
Φαίνεται πως αποκοιμήθηκα, αποκαμωμένος όπως ήμουνα, ή πως οι νεράιδες με νομίσανε
ποθαμένο και φύγανε. Πάντως στην κατάσταση αυτή -και έδειχνε τότε τα γρατσουνίσματα
που είχε στα χέρια, στα πόδια και στο κεφάλι- με βρήκανε και με φέρανε καβαλάρη
στο σπίτι μου.
-Αυτά, παιδιά μου, έπαθε ο Κοντόχας, που παρά λίγο να χάσει η Αρχάνα τον καλύτερό
της τραγουδιστή και λυράρη...»
Δυστυχώς, λόγω των συνθηκών της εποχής, ο Κοντόχας δε μας άφησε ηχογραφημένο
ενθύμιο- από το μουσικό και ποιητικό του έργο σώζεται μόνον ένα σατιρικό στιχούργημα
που τραγουδούσε σε κάθε ευκαιρία. Με το τραγούδι αυτό, και άλλες μαντινάδες, υπό
τους ήχους της λύρας, τον προέπεμψαν φίλοι και συγγενείς στην κηδεία του, κατά
τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, όπως είπαμε.
Πρόκειται για ένα ποίημα που ψυχαγώγησε γενιές και γενιές σε δύσκολους
καιρούς σκορπώντας πάντα τη χαρά και το κέφι στις συντροφιές. Το διέσωσε ο Αρχανιώτης
Μανώλης Ανδρεδάκης, ηλικίας σήμερα περίπου 60 ετών, ο οποίος το έμαθε από τον
πατέρα του Ιωάννη Ανδρεδάκη, σήμερα περίπου 90 ετών, νεαρό της εποχής του μεσουρανήματος
του Κοντόχα. Από εκείνους σώθηκε όχι μόνον ο στίχος, αλλά και η μελωδία του κομματιού,
όπως το τραγουδούσε ο ίδιος ο Κοντόχας, καθώς και μερικά από τα τσαλίμια της φωνής
του.
Το τραγούδι αναφέρεται κατ' αρχάς σε κάποια εύθυμα περιστατικά της
ζωής του και στη συνέχεια διακωμωδεί την περίπτωση του κάτη (γάτου) που τρύπωσε
στη βράκα του μια χειμωνιάτικη νύχτα για να βρει θαλπωρή. Φαίνεται συντεθειμένο
από δύο τουλάχιστον διαφορετικά στιχουργήματα, γεγονός είναι όμως ότι πάντα το
τραγουδούσε ως έχει. Φυσικά, για μας πλέον, και η λαογραφική και γλωσσική του
αξία είναι μεγάλη. Τμήμα του περιλαμβάνεται στο εξαίρετο βιβλίο Λαογραφικά Αρχανών
Κρήτης, των διδασκαλισσών Ελένης Δουνδουλάκη και Ειρήνης Ταχατάκη, σελ. 168-170,
και αναδημοσιεύεται στο βιβλίο του Νίκου Μαν. Περακάκη Στου Χρόνου την Ανέμη,
Αθήνα 1978, 68-70. [...]
Επιμέλεια:Θοδωρής Ρηγινιώτης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
1905 - 1984
Μια από τις καλύτερες φωνές στην περιοχή Ηρακλείου στις αρχές του
20ού αιώνα ήταν της Αννας Καπετανάκη ή Κουλουραννιάς.
Καταγόταν από τις Αρχάνες, από την οικογένεια των Καπετανάκηδων, εγγονή
του Αριστάκη Καπετανάκη, που ήταν αδελφός του Γ. Καπετανάκη, αρχηγού της Επανάστασης
του 1987 με έδρα τις Αρχάνες. Πολλά μέλη της οικογένειας των Καπετανάκηδων είχαν
θαυμάσιες φωνές και ταλέντο στα λαϊκά μουσικά όργανα της Κρήτης. Η φωνή της Αννιάς
ήταν φανερή από τα μαθητικά της χρόνια στο Δημοτικό Σχολείο, σε σημείο που οι
δασκάλες της αρκετές φορές την κρατούσαν στο γραφείο για να τους τραγουδεί.
Κάποτε, που δούλευαν πολλές κοπέλες στο Ηράκλειο, στη σταφιδική (επεξεργασία
και συσκευασία σουλτανίνας) δούλευε εκεί και η Αννιά. Με το τραγούδι της την ώρα
της εργασίας γινόταν νεκρική σιγή στην αποθήκη. Ήταν του συρμού τότε το τραγούδι
«Οσμάν αγάς» το τραγουδούσε τόσο όμορφα, που ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης της
είχε και του τραγουδούσε κάθε μέρα, γιατί παρατήρησε ότι έτσι γινόταν περισσότερη
δουλειά από τις εργάτριες, μέσα στη σιωπή και την προσήλωσή τους:
Στου βοριά τα παραθύρια έπεσα να κοιμηθώ,
ενωρίς για να ξυπνήσω, να σε σφιχταγκαλιαστώ.
Με τα μάθια μου την είδα τη χανούμη στο γιαλό,
πού 'πλυνε τα δυο τζη χέρια και τον άσπρο τζη λαιμό.
Είχε ιδιαίτερη επιτυχία σ' ένα πολύ παλιό κρητικό σκοπό με το όνομα
τριοπατητηράτος, και σ' αυτόν τραγουδούσε σειρές μαντινάδες. Στα τελευταία χρόνια
της ζωής της ηχογράφησε κάποια μουσικά δείγματα με την ασύγκριτη φωνή της. Μαντινάδες
της Κουλουραννιάς:
Ώστο να ζω θα σ' αγαπώ κι άμε κατάγγειλέ με
και δες τα δικαστήρια και καταδίκασέ με.
Μην τον αφήνεις τον καιρό, μάθια μου, να περάσει,
κι άσκημος καταστένεται άθρωπος σα γεράσει.
Ειρήνη Ταχατάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
1885 - 1968
Σύγχρονη του λυράρη Κοντόχα, άφησε εποχή με τη μελωδική φωνή της. Στιχουργούσε
και τραγουδούσε μαντινάδες και ήταν περιζήτητη στα γλέντια, τις χαρές και τις
γιορτές του τόπου. Ήταν θεία της Κουλουραννιάς και κόρη του Αριστάκη Καπετανάκη
από τις Αρχάνες. Στα νεανικά της χρόνια ήταν παιδονόμος στο Δημοτικό και Γυμνάσιο
Αρχανών. Γι' αυτό τη βρίσκομε σε σχολικές φωτογραφίες της εποχής, αλλά και σε
φωτογραφίες από γλέντια. Παρόμοιες φωνές είχαν και η Αντριάνη, ανηψιά της και
ο Μανώλης Παχάκης ή Ντιντίνης, γιος της ανεψιά της Ευαγγελίας (το γένος Καπετανάκη
και οι δύο).
Ειρήνη Ταχατάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΖΑΡΟΣ (Κωμόπολη) ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ
Παραδοσιακός μουσικός, παίχτης σφυροχάμπιολου (σουραυλιού), που έζησε
και έδρασε στο χωριό Ζαρός Ηρακλείου μέχρι το θάνατό του, το 2001, συμμετέχοντας
για δεκαετίες στα τοπικά μουσικά δρώμενα του χωριού του και της ευρύτερης περιοχής,
είτε μόνος είτε δίπλα σε λυράρηδες και μαντολινάρηδες.
Εμπειρικός και αυτοδίδακτος, αφιλοκερδής και σεμνός, εκπροσώπησε επάξια
με το ανεπιτήδευτο παίξιμό του την περιφρονημένη πνευστή μουσική της Κρήτης σε
εκδηλώσεις και λίγες ηχογραφήσεις. Ταμείο γνώσεων ο ίδιος για τη μουσική παράδοση
του νομού Ηρακλείου από την περίοδο του Μεσοπολέμου μέχρι σήμερα, υπήρξε πολύτιμη
πηγή πληροφοριών για ερευνητές και λαογράφους.
Από τους τελευταίους χαμπιολάτορες που εντοπίζονται στο νησί, μετέφερε
στη γενιά μας όχι μόνο μια από τις παλαιότερες και γνησιότερες (γι' αυτό και πιο
ενδιαφέρουσες) όψεις της κρητικής μουσικής κληρονομιάς (όψη που, λόγω των συνθηκών,
κινδυνεύει πολύ σοβαρά με εξαφάνιση), αλλά και το υψηλό ήθος του αυθεντικού ευαίσθητου
παλαιινού μερακλή, που εξέφρασε τόσο με τη μουσική του όσο και με τη ζωή του και
ειδικότερα με κάθε πράξη και κάθε κουβέντα του. Ο ξαφνικός θάνατός του λύπησε
πολλούς νέους ανθρώπους, που τον γνώρισαν, τον εκτίμησαν και διδάχτηκαν απ' αυτόν
ήχους και ήθος.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
Μουσικός και κατασκευαστής μουσικών οργάνων από το χωριό Ζαρός Ηρακλείου,
όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα.
Έχοντας παρακολουθήσει ειδικές σπουδές οργανοποιίας στη Γερμανία,
κατά το διάστημα της εκεί παραμονής του τη σκληρή εποχή της μετανάστευσης, επέστρεψε
στην πατρίδα και ειδικεύτηκε στην κατασκευή λαούτου, μαντολίνου και μπουζουκιού,
για να γίνει ένας από τους κορυφαίους της Κρήτης σήμερα στον τομέα του, έγκυρος
και πασίγνωστος στους ενδιαφερόμενους.
Παίζει επίσης «λιανή μπαντούρα» (καλαμένιο πνευστό με επικρουστικό
γλωσσίδι, διαδεδομένο κάποτε σε όλη την Κρήτη, υπό εξαφάνισιν σήμερα) και είναι
από τους τελευταίους μπαντουράρηδες, που εκπροσωπούν στην εποχή μας αυτή την παλαιινή,
ιδιότυπη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πλευρά της κρητικής μουσικής, την οποία παρουσιάζει
κατά καιρούς συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις και ηχογραφήσεις, είτε μόνος είτε με
τη συνοδεία της βιολόλυρας του γιου του Δημήτρη.
Θεοδ. Ι. Ρηγινιώτης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
Ο Μηνάς Μπορμπουδάκης γεννήθηκε στις 19.4.74 στο Ηράκλειο Κρήτης.
Σε ηλικία τεσσάρων ετών πήρε τα πρώτα του μαθήματα μουσικής στο Ωδείο "Απόλλων".
Από το 1985 συνέχισε τα μαθήματα πιάνου και ανώτερων Θεωρητικών στην τάξη του
κ. Γ. Καλούτση. Μετά τις πτυχιακές του εξετάσεις στο πιάνο (άριστα παμψηφεί-1ο
βραβείο) και στο Ειδικό Αρμονίας (άριστα παμψηφεί) τον Ιούλιο του 1992, ξεκίνησε
μαθήματα σύνθεσης με τον κ. W. Hiller και πιάνου με τον κ. Ο. Dreβler στην ειδική
ακαδημία μουσικής του Μονάχου "Richard-Strauss Konservatorium". Τον Ιούνιο του
1997 έδωσε τις διπλωματικές του εξετάσεις στο πιάνο αποσπώντας τη μεγαλύτερη βαθμολογία
του ακαδημαϊκού έτους. Από το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους συνεχίζει μεταπτυχιακά
στην τάξη της κ. U. Mitrenga. Τον Ιούλιο του 1998 αποφοίτησε από την τάξη σύνθεσης
του W. Hiller.
Εχει εμφανισθεί σε πολυάριθμες συναυλίες τόσο σαν εκτελεστής όσο και
σαν συνθέτης στην Γερμανία, Αυστρία, Σερβία, Ρωσία, Γαλλία, Ιαπωνία και Ελλάδα.
Στο πρόγραμμα της 4ης Biennale του Μονάχου συμπεριλήφθηκε ο "Κρητικός Χορός",
για ορχήστρα χάλκινων πνευστών και κρουστά, που εκτελέσθηκε στην Philharmonie
τον Μονάχου. Επίσης, μετά από παραγγελία της Abonnentenorchester der Muenchener
Philharmoniker παρουσιάστηκαν τον Ιούλιο του 1995 οι "Τρεις Ισπανικοί Χοροί" για
μεγάλη ορχήστρα και χορευτές στην παραπάνω αίθουσα. Στα πλαίσια του 46ου φεστιβάλ
νέων του Bayreuth, παίχτηκε και ηχογραφήθηκε (CD Feidman in Bayreuth "Lίlίth')
σε πρώτη εκτέλεση η σκηνική του καντάτα "Σαμψών και Δαλιδά" με σολίστ τον παγκοσμίου
φήμης κλαρινετίστα Giora Feidman.
Εργα του έχουν ηχογραφηθεί Από την bayerischer Rundfunk (Προσευχή
για ειρήνη, Κρητικός Χορός, Απόηχοι ΙΙ, κ.α.), την ΕΡΤ (σουίτα για φλάουτο, τσέλο
και πιάνο), τη σέρβικη ραδιοφωνία και τηλεόραση (Θεσις-Αντιθεσις για ορχήστρα
έγχορδων) και έχουν παρουσιασθεί από διάφορα σύνολα μεταξύ των οποίων οι Belgrad
Sinfonietta, RSK Kammerorchester, Forum 21 κ.α.
Το καλοκαίρι του 1994 έλαβε μέρος στο σεμινάριο σύγχρονης μουσικής
δωματίου με τον George Crumb στην Πράγα. Το Νοέμβριο του ιδίου χρόνου συμμετείχε
σε σεμινάριο πιάνου με το Ρώσο πιανίστα Α. Nasedkin και το καλοκαίρι του 1995
έλαβε μέρος σαν σύνθετης στο 45ο φεστιβάλ νέων του Bayreuth. Τον Οκτώβριο του
1997 συμμετείχε στο Meisterklasskurs του Ρώσου πιανίστα R. Kehre. Τον Ιούλιο του
1998 έλαβε μέρος σε σεμινάριο σύνθεσης με τον L. Berio. Τo καλοκαίρι του 1995
του απονεμήθηκε η υποτροφία "Richard-Strauss Stipendium" της πόλης του Μονάχου.
Εργα (Επιλογή):
- Σιγή στον πέτρινο κήπο για σοπράνο, φλάουτο, κρουστά 4.10.95 Gasteig
- Απόηχοι της Αρχαιότητας VI για σύνολο 6.5.96 Kaiserslautern
- Αυλωδία για φλάουτα με ράμφος 18.6.96 Karajan Zentrum Wien
- Χορός για κλαρίνο, φωνή, νυκτά όργανα κι ανδρική χορωδία 7.11.96 Εrfurt
- Ερωτικόν για μεγάλη ορχήστρα 7.12.96 Herkulessaal Munchen
- Απόηχοι ΙΙΙ για άλτο φλάουτο και πιάνο 4.9.97 Sapporo Japan
- Χωροχρόνος Ι για 2 κρουστούς και 2 πιάνα 19.1.98 Gasteig
- Κρούσις για 2 ορχήστρες 2.10.99 Philharmonie Gasteig
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής "Λίλιαν Βουδούρη"
1518 - 1572
Ο πρώτος Ελληνας μουσικοσυνθέτης.
Ο Μήτσος Σταυρακάκης ζει στο Ηράκλειο. Ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική και κύρια το στίχο, πάνω από 35 χρόνια. Εχει εκδόσει 2 βιβλία με μαντινάδες και ποιήματα:το " Ήλιε μου κοσμογυρευτή" το 1984 και "Στη δίνη των ανέμω" το 1999. Συνεργάστηκε - δίνοντας στίχους- με τον Νικηφόρο Αεράκη στις "Αθιβολές", τον Ψαραντώνη στα "Αναστορήματα" και τις "Ρίζες μου", το Βασίλη Σκουλά στο "Σεργιάνισμα στην Κρήτη", το Νίκο Σωπασή στο "Γλέντια και Ξεφαντώματα", τους Νικηφόρο Σταυρακάκη και Βασίλη Σταυρακάκη στο "Στου κύκλου τα γυρίσματα" σε δίσκους των Χαΐνηδων, το Μήτσο Πασπαράκη στα "Φτερουγίσματα" και το Γιώργη Ξυλούρη (Ψαρογιώργη) στους "Αντίποδες". Η συνεργασία του με τον Ross Daly και το συγκρότημα Λαβύρινθος του οποίου ήταν ιδρυτικό μέλος και είχε την επιμέλεια των στίχων, αρχίζει από το 1980. Το συγκρότημα Λαβύρινθος έφερε ένα καινούργιο ανανεωτικό άνεμο στα μουσικά δρώμενα της Κρήτης γιατί συμμετείχαν σ' αυτό μουσικοί με πολύ ταλέντο και φρέσκες ιδέες. Απέφερε δε την δημιουργία δυο δίσκων, των "Ονείρου τόποι" και "Λαβύρινθος" που θεωρούνται κλασικοί στο είδος τους. Στην τελευταία του δισκογραφική δουλειά που φέρει τον τίτλο "Στη δίνη των ανέμω" ντύνει ο ίδιος μουσικά τους στίχους του, που τραγουδιούνται από το Βασίλη Σταυρακάκη, τη Σπυριδούλα Τουτουδάκη, το Γιώργη Ξυλούρη και τον ίδιο.
από την εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
ΠΟΜΠΙΑ (Κωμόπολη) ΜΟΙΡΕΣ
Το όνομα Φουστάνης έχει μουσική παράδοση 200 και πλέον ετών. Καταγωγή
από την Πόμπια με παλιότερους τους αείμνηστους Γιώργη Φουστάνη και το γιο του
Κων/νο Φουστάνη. Ο Γιάννης Φουστάνης πιο γνωστός σαν "Γιάγκος" είναι
ο συνεχιστής της παράδοσης σήμερα, απόμαχος πλέον κι αυτός. Ο Γιάγκος άρχισε να
ασχολείται με τη μουσική (λύρα) από 20 ετών περίπου μέχρι που σταμάτησε "γιατί
σιχάθηκε τον εαυτό του" όπως μας είπε. Πάνω από 30 χρόνια επαγγελματικής
σταδιοδρομίας συνεργάστηκε με αρκετούς μεσσαρίτες καλλιτέχνες όπως Φουκάκης, Σαλούστρος,
Παχαντρέας, Τσακίρηδης, Σκευαντώνης κ.ά.
Ο παππούς του ήταν ιδιαίτερα ετοιμόλογος και μάστορας στις αυτοσχέδιες
μαντινάδες. Επίσης υπήρξε σπεσιαλίστας στο μαλεβιζιώτη. "Ο παππούς μου όταν
ενθουσιαζόταν κατά το παίξιμό του έβγαζε το μαχαίρι και το κάρφωνε στο γόνατό
του συνεχίζοντας να παίζει", μας είπε.
Πεθαίνοντας ο γερο Φουστάνης τον ρώτησε η νύφη του "Πατέρα είσαι
καλά τι θέλεις να σου κάνω"; Κι αυτός απάντησε ετοιμόλογος καθώς ήταν με
το δίστιχο: "Σαν ίντα θέλεις να σου πω, ώστε να ζεις και να 'σαι πάντα στα
χρυσοπράσινα να στρώνεις να κοιμάσαι".
Δισκογραφικά έγραψε 3 δίσκους γραμμοφώνου.
βιογραφικό από το www.cretamusic.gr
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΡΟΥΦΑΣ (Χωριό) ΜΟΙΡΕΣ
1922
Γεννήθηκε το 1922 στο χωριό Ρουφά Καινουρίου του νομού Ηρακλέιου, από γονείς αγρότες.
Το κανονικό του όνομα ήταν Καμπουράκης Λευτέρης. Σε ηλικία 8 χρονών αρχιζε να
παίζει με τη λύρα του αδερφού του, συνέχισε με μαντολίνο, λαούτο και μπουζούκι.
Ήταν ο συνεργάτης του μεγάλη Λευτέρη Μανασάκη ή Γαλιανού. Συνεργάστηκε με το ραδιοφωνικό
σταθμό της ΕΡΤ παίζοντας μπουζούκι. Έπαιξε σε διάφορα κέντρα των Αθηνών
και στη Θεσσαλονίκη.
Στο ραδιόφωνο συνεργάστηκε με τον Τσιτσάνη και με άλλους καλλιτέχνες. Έπειτα κατέβηκε
στην Κρήτη όπου και παντρεύτηκε την Ειρήνη Κουρτικάκη. Απέκτησε δύο παιδιά, το
Στέλιο, που συνεχίζει την παράδοση του πατέρα του, και την Αθηνά. Το 1946 τον
ακούμε στο τραγούδι "Ο Χάρος τα κληρονομά". Στην Κρήτη συνεργάστηκε
με το Λεωνίδα Κλάδο, με τον οποίο γνωρίστηκε σε κάποιο γλέντι στα Σκούρβουλα,
το Χαραλαμπάκη, κ.α. Αποκορύφωμα της δημιουργίας του, η συνεργασία του με το Χαράλαμπο
Γαργανουράκη στο δίσκο "Ω να χαρώ χαρώ το" με το πασίγνωστο πλέον "Αστρα
μη με μαλώνετε" να ξεχωρίζει.
Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
ΣΚΑΛΑΝΙ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
1931
Ο Γεώργιος Σφακιανάκης (γνωστός ως Αβυσσινός), είναι γεννημένος την
1η Μαρτίου 1931 και κατάγεται από αγροτική οικογένεια. Μεγάλωσε στο Σκαλάνι όπου
και ζει μέχρι σήμερα. Το παρανόμι "Αβυσσινός" το πήρε από το δάσκαλό του που τον
αποκαλούσε έτσι επειδή είναι μελαχρινός. Ο Γιώργης Αβυσσινός ασχολήθηκε με τη
μουσική από πολύ μικρός. Σε ηλικία 15 ετών είχε γίνει ένας φτασμένος βιολάτορας
και έπαιζε στο καφενείο του πατέρα του στο Σκαλάνι. Εκεί πήγαιναν κάθε βράδυ Ηρακλειώτες
για να ακούσουν τον Γιώργη όπως έλεγαν.
Ο Αβυσσινός έπαιζε σε γάμους και πανηγύρια μέχρι που στρατεύτηκε.
Υπηρετώντας στο δέκατο ένατο σύνταγμα πεζικού ποτέ δεν αποχωρίστηκε το βιολί διασκεδάζοντας
με αυτό όλο το σύνταγμα. Μετά την απόλυσή του από το στρατό άνοιξε στο Σκαλάνι
το πρώτο του μαγαζί το 1960. Εκεί έγινε γνωστός σε όλη την Κρήτη και γενικότερα
στην Ελλάδα.
Το 1974 ο Αβυσσινός άνοιξε το μαγαζί που διατηρεί ακόμα και σήμερα
στα Σπήλια Ηρακλείου επειδή το πρώτο του μαγαζί ήταν πολύ μικρό για να φιλοξενήσει
τους θαμώνες του. Ο Γιώργης Αβυσσινός υπηρέτησε την Κρητική μουσική πάνω από 45
χρόνια και είναι αυτοδίδακτος. Μερικοί δίσκοι από τους πολλούς που ηχογράφησε
είναι οι: "Νυχτοξημερώματα", "Κοντυλιές και τραγούδια της Κρήτης με τον Αβυσσινό"
και πολλοί άλλοι. Έχει τιμηθεί από τον σύλλογο "Κρητική Μούσα" των Αθηνών το Νοέμβριο
1979, την ΠανΚαλοχωριανή ένωση "Το Ιστρον" στις 26 Ιουλίου, τον Πολιτιστικό σύλλογο
Δαφνών το 1999, τον δήμο Μαλλίων στις 3/9/1999, τον Παγκρήτιο Σύλλογο Καλλιτεχνών
Κρητικής μουσικής στις 8 Μαρτίου 1999 κ.α.
Έχει κάνει πολλές εμφανίσεις στην Ευρώπη, την Αμερική και τον Καναδά.
Είναι παντρεμένος με την Κατερίνα με την οποία έχει τρία παιδιά, τον Κωστή, τον
Γιάννη και τον Μανώλη και προς το παρόν τρία εγγόνια, την Κατερίνα, την Εριφύλη
και την μικρή Κατερίνα. Ο γιος του ο Κωστής συνεχίζει την μουσική παράδοση της
οικογένειας του παίζοντας λαούτο και τραγουδώντας πλάι στον πατέρα του.
Επιμέλεια βιογραφικού: Κώστας Βασιλάκης (από το CD "40 Χρόνια Αβυσσινός")
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
ΑΝΩ ΒΙΑΝΝΟ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
1862 - 1920
Χρονογράφος και Δημοσιογράφος
ΖΑΡΟΣ (Κωμόπολη) ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ
Το
1894 - 1988
Η πεζογράφος Έλλη Αλεξίου, από τις σπουδαιότερες του αιώνα μας, γεννήθηκε
στο Ηράκλειο Κρήτης το 1894. Όταν τελείωσε το γυμνάσιο σπούδασε στο Πανεπιστήμιο
της Σορβόννης. Από πολύ μικρή έμαθε ξένες γλώσσες κι ασχολήθηκε με την ευρωπαϊκή
λογοτεχνία. Το 1920 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εργάστηκε στην εκπαίδευση επί 42
χρόνια, 25 χρόνια στην Ελλάδα και 17 στο εξωτερικό.
Έκανε την εμφάνιση της στα Ελληνικά Γράμματα το 1931 με τη συλλογή
διηγημάτων "Σκληροί αγώνες για τη μικρή ζωή". Αργότερα εξέδωσε το μυθιστόρημα,
που περιγράφει τον τρόπο ζωής των μικρών κοριτσιών σε κάποιο παρθεναγωγείο της
Αθήνας, με τίτλο "Γ' Χριστιανικόν Παρθεναγωγείoν". Το έργο αυτό κυκλοφόρησε στην
ρουμάνικη, γερμανική και σλοβένικη γλώσσα.
Αργότερα το 1938 μας έδωσε μια δεύτερη συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο
"Ανθρωποι". Στη συνέχεια μας έδωσε τα μυθιστορήματα "Με τη Λύρα", "Βοηθός νηπιαγωγού",
"Παραπόταμοι" (μεταφράστηκε και στα βουλγάρικα), "Ο Χοντρούλης και η Πηδηχτή"
(ιστορία για τα παιδιά), "Και ούτω καθεξής" και "Λούμπεν", τη συλλογή παραμυθιών
"Ήθελε να τη λένε κυρία" και τέσσερις τόμους διηγημάτων με τους τίτλους "Σπονδή",
"Αναχωρήσεις και μεταλλαγές", "Μυστήρια" και "Προσοχή συνάνθρωποι". Επίσης έδωσε
τα έργα : "Ρωτώ και μαθαίνω", "Και υπέρ των ζώντων", "Δεσπόζουσα", "Χορεύω και
τραγουδώ", "Μια μέρα στο γυμνάσιο", και επίσης τη συλλογή ανέκδοτων λογοτεχνών
- καλλιτεχνών - "Υπό εχεμύθειαν".
Στα 1966 μας έδωσε μια βιογραφία του Καζαντζάκη με τίτλο "Για να γίνει
μεγάλος". Με το έργο αυτό, αν και είχε πικρή προσωπική πείρα από το γάμο της αδελφής
της Γαλάτειας με τον Καζαντζάκη, προσπαθεί με αμεροληψία να μας δώσει πιστά τη
ζωή του Καζαντζάκη και το προοδευτικό ανέβασμά του στο χώρο της λογοτεχνίας.
Το έργο λοιπόν της Αλεξίου είναι πολύπλευρο και πολυτάλαντο και καλύπτει
πολλούς τόμους. Η Έλλη Αλεξίου, ζώντας μέσα σ' ένα λογοτεχνικό οικογενειακό περιβάλλον
και κάνοντας από μικρή συντροφιά με μεγάλους και προοδευτικούς ανθρώπους, τάχθηκε
με το αριστερό στρατόπεδο. Οι προοδευτικές της ιδέες την ανάγκασαν πολλές φορές
να αυτοεξοριστεί για αρκετό διάστημα, αλλά της χάρισαν μια κορυφαία θέση στην
λογοτεχνία μας.
Εκτός από τα παραπάνω έργα, η Έλλη Αλεξίου έχει μεταφράσει ακόμα πολλά
δοκίμια και μυθιστορήματα από τα ρώσικα και τα γαλλικά. Επίσης έχει γράψει κριτικές
μελέτες κι άρθρα σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Το 1979 κυκλοφόρησαν τα "Απαντα",
από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Η Έλλη Αλεξίου πέθανε τον Σεπτέμβριο του 1988.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη
ιστοσελίδα, με φωτογραφία
Ο ύμνος του ΕΛΑΝ
1881 - 1962
Θεατρογράφος, κριτικός, μεταφράστρια και συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας.
ΓΟΡΤΥΣ (Αρχαία πόλη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Thales or Thaletas, the celebrated musician and lyric poet. The two forms of the
name are mere varieties of the same word: but Thales seems to be the more genuine
ancient form; for it not only has the authority of Aristotle, Strabo, and Plutarch,
but it is also used by Pausanias (i. 14. Β§ 4) in quoting the verses composed
in honour of the musician by his contemporary Polymnestns. Nevertheless, it is
more convenient to follow the prevailing custom among modern writers, and call
him Thaletas.
The position of Thaletas is one of the most interesting, and at the
same time most difficult points, in that most interesting and difficult subject,
the early history of Greek music and lyric poetry. The most certain fact known
of him is, fortunately, that which is also the most important; namely, that he
introduced from Crete into
Sparta certain principles or elements of music and rhythm, which did not exist
in Terpander's system, and thereby founded the second of the musical schools which
flourished at Sparta (Plut. de Mus. 9, p. 1135, b. ).
He was a native of Crete,
and, according to the best writers, of the city of Gortyna. (Polymnestus, ap.
Paus. l. c. ; Plut. de Mus. l. c.) Suidas has preserved other traditions, which
assigned him to Cnossus or
to Elyrus (Suid. s. v., for
the articles Thaletas Kres and Thaletas Knossios refer without doubt to the same
individual, and in the former article the words e Illurios ought to be Elurios
: comp. Meursius, Cret. i. 9; KΌster, ad loc. ; MΌller, Hist. Lit. of Greece,
vol. i. p. 159).
In compliance, according to tradition, with an invitation which the
Spartans sent to him in obedience to an oracle, he removed to Sparta,
where, by the sacred character of his paeans, and the humanizing influence of
his music, he appeased the wrath of Apollo, who had visited the city with a plague,
and composed the factions of the citizens, who were at enmity with each other
(Paus. l. c. ; Plut. Lycurg. 4 ; Ephorus, ap. Strab. x. pp. 480, 482; Sext. Empir.
adv. Rhet. ii. p. 292, Fabric. ; Aelian. V. H. xii. 50.). At Sparta
he became the head of a new school (katastasis) of music, which appears never
afterwards to have been supplanted, and the influence of which was maintained
also by Xenodamus of Cythera,
Xenocritus of Locris, Polymnestus
of Colophon, and Sacadas
of Argos (Plut. de Mus. l.
c.). These matters will be examined more fully presently; but the brief outline
just given is necessary for the understanding of the chronological investigation
which follows.
In studying the early history of Greek lyric poetry, nothing would
be more desirable, if it were possible, than to fix the precise dates of the musicians
and poets who contributed to its development ; that so we might trace the steps
of its progress, in relation to the time they occupied, the social state of the
people amongst whom they were made, and the order in which they followed from
one another. It must, however, be confessed that, after all the labour which scholars
have bestowed on the subject, there is an uncertainty, generally to the extent
of half a century, and in some cases more, respecting the dates of the earliest
poets, while the more important point of their relative order of succession and
their distance from each other in time is beset with great difficulties. These
remarks apply most strongly to Thaletas, the various dates assigned to whom, by
ancient and modern writers, range over a period from before the time of Homer
down to the year B. C. 620.
How uncertain, and even fabulous, were the traditions followed by
the generality of the ancient writers respecting the date of Thaletas,
is manifest from the statements of Suidas, that he lived before the time of Homer,
of Demetrius Magnes (ap. Diog. i. 38), that he was " very ancient, about the time
of Hesiod and Homer and Lycurgus," and of the many other writers, who make him
contemporary with Lycurgus, and even an elder contemporary. In nearly all the
accounts, above referred to, of the removal of Thaletas to Sparta,
he is said to have gone thither at the invitation of Lycurgus, who used his influence
to prepare the minds of the people for his own laws ; while some even speak of
him as if he were a legislator, from whom Lycurgus derived some of his laws (Sext.
Empir. l. c. ; Arist. Pol. ii. 9. Β§ 5, ii. 12.). These accounts, which Aristotle
condemns as anachronisms, can easily be explained. The influence of music upon
character and manners was in the opinion of the ancients so great, that it was
quite natural to speak of Terpander and Thaletas as fellow-workers with the great
legislator of the Spartans in forming the character of the people; and then such
statements were interpreted by later writers in a chronological sense; for similar
traditions are recorded of Terpander as well as of Thaletas. Moreover, in the
case of Thaletas, the supposed connection with Lycurgus would assume a more probable
appearance on account of his coming from Crete,
from whence also Lycurgus was supposed to have derived so many of his institutions;
and this is, in fact, the specific form which the tradition assumed (Ephor. ap.
Strab. x. p. 482; Plut. Lycurg. 4), namely, that Lycurgus, arriving at Crete
in the course of his travels, there met with Thaletas, who was one of the men
renowned in the island for wisdom and political abilities (hena ton nomizomenon
ekei sophon kai politikon), and who, while professing to be a lyric poet, used
his art as a pretext, but in fact devoted himself to political science in the
same way as the ablest of legislators (poieten men dokounta lupikon melon kai
proschema ten technen tauten pepoiemenon, erloi de haper hoi kratistoi ton nomotheton
diaprattomenon). Add to this the great probability that later writers mistook
the sense of the word nomoi in the ancient accounts of Thaletas; and his association
with Lycurgus is explained. It is not worth while to discuss the statement of
Jerome (Chron. s. a. 1266, B. C. 750), who says that Thales of Miletus
(probably meaning Thales of Crete,
for the philosopher's age is well known) lived in the reign of Romulus. Perhaps
this may only be another form of the tradition which made him contemporary with
Lycurgus.
The strictly historical evidence respecting the date of Thaletas is
contained in three testimonies. First, the statement of Glaucus, one of the highest
authorities on the subject, that he was later than Archilochus (Plut. de Mus.
10, p. 1134, d. e.). Secondly, the fact recorded by Pausanias (i. 14. Β§ 4), that
Polymnestus composed verses in his praise for the Lacedaemonians, whence it is
probable that he was an elder contemporary of Polymnestus, and therefore older
than Alcman, by whom Polymnestus was mentioned (Plut. de Mus. 5, p. 1133, a.).
Thirdly, in his account of the second school or system (katastasis) of music at
Sparta, Plutarch tells us
(de Mus. 9, p. 1134, c.) that the first system was established by Terpander; but
of the second the following had the best claim to be considered as the leaders
(malista aitian echousin hegemones genesthai), Thaletas, Xenodamus, Xenocritus,
Polymnestus, and Sacadas; and that to them was ascribed the origin of the Gymnopaedia
in Lacedaemon, of the Apodeixeis
in Arcadia, and of the Endymatia
in Argos. This important
testimony is very probably derived from the work of Glaucus. Lastly, Plutarch
(de Mus. 10, p. 1134, e.) mentions a vague tradition, which is on the face of
it improbable, and which is quite unworthy to be placed by the side of the other
three, that Thaletas derived the rhythm called Maron and the Cretic rhythm from
the music of the Phrygian
flute-player Olympus (ek gar tes Olumpou auleseos Thaletan phasin exeirgasthai
tauta: the context shows that Plutarch here deserts his guide, Glaucus, and sets
up against him the traditions of other writers, we know not whom).
Now, from these testimonies we obtain the results, that Thaletas was
younger than Archilochus and Terpander, but older than Polymnestus and Alcman,
that he was the first of the poets of the second Spartan school of music, by whose
influence the great Dorian festivals which have been mentioned were either established,
or, what is the more probable meaning, were systematically arranged in respect
of the choruses which were performed at them.
These conditions would all be satisfied by supposing that Thaletas
began to flourish early in the seventh century B. C., provided that we accept
the argument for an earlier date of Terpander than that usually assigned to him.
To escape from the difficulty as Clinton does (F. H. vol. i. s. a. 644), by making
Terpander later than Thaletas, is altogether inadmissible; for, if we reject Plutarch's
account of the two musical schools at Sparta,
the first founded by Terpander, and the second by Thaletas, the whole matter is
thrown into hopeless confusion. Such a mistake, made by so eminent a chronologer,
through following implicitly Eusebius and the Parian
marble, is an excellent example of the danger of trusting to the positive statements
of the chronographers in opposition to a connected chain of inference from more
detailed testimonies. On the other hand, MΌller, while pointing out Clinton's
error, appears to us to place Thaletas much too low, in consequence of accepting
the tradition recorded by Plutarch respecting Olympus, whom also he places later
than Terpander (Hist. Lit. vol. i. pp. 158, 159). The fact is that we have no
sufficient data for the time of Olympus; and even if we had, the tradition recorded
by Plutarch is much too doubtful to be set up against the evidence derived from
the relations of Thaletas to Archilochus and Alcman. When MΌller says that Clinton
" does not allow sufficient weight to the far more artificial character of the
music and rhythms of Thaletas " (i. e. than those of Terpander), he seems to imply
that a long time must necessarily have intervened between the two. Not only is
there no ground for this idea, but it is opposed to analogy. There is no ground
for it; for it is clear from all accounts that the second system of music was
not gradually developed out of the first, by successive improvements, but was
formed by the addition of new elements derived from other quarters, of which the
first and chief were those introduced by Thaletas from Crete.
It is also opposed to analogy, which teaches us that the period of most rapid
improvement in any art is that in which it is first brought under the dominion
of definite laws, by some great genius, whose first efforts are the signal for
the appearance of a host of rivals, imitators, and pupils. Moreover, if there
be any truth in the tradition, it would seem probable that Terpander and Thaletas
were led to Sparta by very
similar causes at no very distant period; and it seems most improbable that, after
music had attained the degree of developement to which Terpander brought it at
Sparta, the important additional
elements, which existed in the Cretan system, should not have been introduced
for a period of forty years, which is the interval placed by MΌller, between Terpander
and Thaletas. MΌller's mode of computing backwards the date of Thaletas from that
of Sacadas (B. C. 590) is altogether arbitrary; but if such a method he allowable
at all, surely thirty years is far too short a time to assign as the period during
which the second school of Spartan music chiefly flourished. On the whole, decidedly
as Clinton is wrong as to Terpander, he is probably near the mark in fixing the
period of Thaletas at B. C. 690--660 ; though it might be better to say that he
deems to have flourished about B. C. 670 or 660, and how much before or after
those dates cannot be determined. It appears not unlikely that he was already
distinguished in Crete, while
Terpander flourished at Sparta.
The improvement effected in music by Thaletas appears to have consisted
in the introduction into Sparta
of that species of music and poetry which was associated with the religious rites
of his native country; in which the calm and solemn worship of Apollo prevailed
side by side with the more animated songs and dances of the Curetes, which resembled
the Phrygian worship of the
Magna Mater (MΌller, p. 160). His chief compositions were paeans and hyporchemes,
which belonged respectively to these two kinds of worship. In connection with
the paean he introduced the rhythm of the Cretic foot, with its resolutions in
the Paeons; and the Pyrrhic dance, with its several variations of rhythm, is also
ascribed to him. He seems to have used both the lyre and the flute (See MΌller,
pp. 160, 161). Plutarch and other writers speak of him as a lyric poct, and Suidas
mentions, as his works, mele and poiemata tina muthika, and it is pretty certain
that the musical compositions of his age and school were often combined with suitable
original poems, though sometimes, as we are expressly told of many of the nomes
of Terpander, they were adapted to the verses of Homer and others of the older
poets. Be this as it may, we have now no remains of the poetry of Thaletas. (Fabric.
Bibl. Graec. vol. i. pp. 295--297; MΌller, Hist. of the Lit. of Anc. Greece, vol.
i. pp. 159--161; Ulrici, Gesch. d. Hellen. Dichtkunst, vol. ii. pp. 212, foll.,
a very valuable account of Thaletas; Bernhardy, Geschichte der Griech. Lit. vol.
i. pp. 267, 270, vol. ii. pp. 420, 421, 427.)
This text is from: A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, 1873 (ed. William Smith). Cited April 2005 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
ΓΟΡΤΥΣ (Αρχαία πόλη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
The mercenaries from Greece amounting to five thousand were led by Hippolochus of Thessaly. Antiochus had also fifteen hundred Cretans who came with Eurylochus, and a thousand Neo-Cretans commanded by Zelys of Gortyna; with whom were five hundred javelin-men of Lydia
Afraid of the Gortynians, because they had narrowly escaped losing their city in the previous year by an attack led by Nothocrates, the Cydonians sent envoys to Eumenes demanding his assistance in virtue of their alliance with him. The king selected Leon and some soldiers, and sent them in haste to Crete; and on their arrival the Cydonians delivered the keys of their city to Leon, and put the town entirely in his hands. . . .
ΜΥΡΤΙΑ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
1883 - 1957
Ο Μανόλης Λιδάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης
και άρχισε να ασχολείται με τη μουσική από πολύ νεαρή ηλικία. Στα εννέα του χρόνια
ξεκίνησε τις σπουδές του στο ωδείο όπου σπούδασε θεωρία της μουσικής, κιθάρα και
πνευστά.
Η πρώτη του επίσημη επαφή με τις ζωντανές εμφανίσεις έγινε στις δύο
φιλαρμονικές ορχήστρες του Ηρακλείου, στις οποίες ο Λιδάκης έπαιζε εμφώνιο και
τρομπέτα από το 1970 ως το 1977. Το 1982 έρχεται στην Αθήνα
και πηγαίνει στο στρατό. Στα χρόνια που μεσολάβησαν δούλεψε ως μουσικός και τραγουδιστής
σε ταβερνάκια και μπουάτ της Κρήτης.
Στην Αθήνα παρακινούμενος από
φίλους, παίρνει μέρος στην τηλεοπτική εκπομπή “Να η ευκαιρία”. Αυτή
η συμμετοχή τον οδήγησε στην υπογραφή του πρώτου του συμβολαίου με δισκογραφική
εταιρία.
Ο πρώτος δίσκος έγινε με το Γιώργο Κατσαρό σε στίχους του Ηλία Λυμπερόπουλου
και τίτλο “Μετά από Σένα“. Ακολούθησε η συμμετοχή του στο δίσκο “Μίλα
μου απλά” με την Ελένη Δήμου και το Γιάννη Πάριο. Επίσης, συμμετείχε στους
δίσκους “Ρεπορτάζ” του Γιάννη Μαρκόπουλο με το Γιώργο Νταλάρα, “Πρώτο
βράδυ στην Αθήνα” του
Νίκου Ξυδάκη και σε αρκετούς άλλους. Από το 1983 που ο Μανόλης Λιδάκης ξεκίνησε
τη δισκογραφική του καριέρα τραγούδησε σε πολλά νυχτερινά κέντρα μαζί με μεγάλα
ονόματα και έλαβε μέρος σε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα.
Το 1988 αλλάζει δισκογραφική εταιρία. Υπογράφει στη Sony Music κι
αρχίζουν πια οι μεγάλες επιτυχίες. Σταθμός θεωρείται ο δίσκος “Ούτε που
ρώτησα” που κυκλοφόρησε το 1990. Ένας δίσκος τον οποίο υπογράφουν οι: Δήμητρα
Γαλάνη, Γιάννης Σπανός, Σταμάτης Κραουνάκης, Αρλέτα, Λίνα Νικολακοπούλου, Ευτυχία
Παπαγιαννοπούλου, Μανόλης Χιώτης κ.ά. Το Μάιο του 1992 κυκλοφορεί ο δίσκος “Καράβι
απόψε το φιλί”. Σ’αυτό το δίσκο ο Μανόλης Λιδάκης δίνει ξεκάθαρα το
ερμηνευτικό του στίγμα με ένα τρόπο ανεπανάληπτο σε τραγούδια των Β. Τσιτσάνη,
Μπαγιαντέρα, Κ. Ερνάνη, Δημ. Χριστοδούλου, Ι. Παπαϊωάννου, Τ. Γκρους, Ευτ. Παπαγιαννοπούλου
κ.ά. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος (πάνω από 60.000 πωλήσεις).
Τον Ιούνιο του 1995 κυκλοφορεί ο νέος δίσκος “4 κύκλοι Τραγουδιών”.
Τίτλος του πρώτου κύκλου “Ολοι μου λένε τι να κάνω“ με τραγούδια της
Βάσως Αλαγιάννη. Τίτλος του δεύτερου κύκλου “Τραγούδια του Δημήτρη Γκόγκου
ή Μπαγιαντέρα”. Τίτλος του τρίτου κύκλου “Με τα φτερά του έρωτα”
με τραγούδια του Ηλία Κατσούλη και Τάσου Γκρους και τίτλος του τέταρτου κύκλου
“Νύχτες στη Φρεαττύδα” με τραγούδια των: Μαρίας Παπαδοπούλου, Θοδωρή
Γκόνη, Τάσου Ρεντζή, Μάρκου Σπυριδάκη, Κ. Παπαδόπουλου, Κ. Βουγιουκλάκη και δύο
διασκευές του Θύμιου Παπαδόπουλου. Μια ακόμη ολοκληρωμένη δουλειά από το σπουδαίο
ερμηνευτή. Ο δίσκος έγινε χρυσός και μέχρι σήμερα έχει φτάσει τις 40.000 πωλήσεις.
Τον Απρίλιο του 1997 κυκλοφορεί ένα CD single με δύο παλιά κρητικά
τραγούδια διασκευασμένα από τον ίδιο. Τίτλος του “Αστρα μη με μαλώνετε”.
Τον Ιούνιο του 1998 κυκλοφορεί ο νέος του δίσκος, “Ο ήλιος του Γενάρη”.
Τα τραγούδια υπογράφουν ο Γιάννης Σπάθας, ο Ορφέας Περίδης, ο Χάρης και Π. Κατσιμίχας,
ο Θοδωρής Γκόνης, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. Ο δίσκος σύντομα έγινε χρυσός, ενώ μέχρι
σήμερα έχει πλησιάσει τις 50.000.
Δεκέμβριος 1999: Κυκλοφορεί ένα διπλό CD με τίτλο “Σαν παλιό
κρασί”. Το πρώτο CD περιλαμβάνει τραγούδια ηχογραφημένα ζωντανά, την τελευταία
πενταετία, στις συναυλίες του Μανόλη. Το δεύτερο περιέχει δώδεκα ανέκδοτες ηχογραφήσεις
παλιών καλών τραγουδιών. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο δίσκος έγινε πλατινένιος
και μέχρι σήμερα έχει πουλήσει 80.000 άλμπουμ.
Ιούνιος 2001: Κυκλοφορεί το άλμπουμ “Υλικό ονείρων”. Απο
τα δεκατέσσερα τραγούδια του άλμπουμ τα επτά έχει συνθέσει ο Γιώργος Ανδρέου,
ενώ σε δύο από αυτά έχει γράψει και τους στίχους (“Εγώ με την αγάπη μάλωσα”,
“Μ’ έναν όρκο μυστικό”. Σε ένα τρίτο τραγούδι ο Γιώργος Ανδρέου
πειραματίζεται με παραδοσιακούς ήχους από τη Μικρά
Ασία και ο Λάκης Λαζόπουλος προσθέτει τους στίχους του. Είναι το “Αν
η ψυχή είχε φωνή”. Ο Κώστας Λειβαδάς έχει γράψει τα “Για να σε συναντήσω”
και “Σ’ έχω δε σ’ έχω”. Δύο τραγούδια είναι του Σωκράτη
Μάλαμα σε στίχους του Αλκη Αλκαίου. Στο τραγούδι που δίνει τον τίτλο στο άλμπουμ,
που είναι εμπνευσμένο από την “Τρικυμία” του William Shakespeare ο
Μανόλης Λιδάκης τραγουδάει ντουέτο με την Ελένη Τσαλιγοπούλου.
Το Δεκέμβριο του 2002 ξεκινάει τον πρώτο κύκλο των κοινών του εμφανίσεων
με την Ελένη Τσαλιγοπούλου στη μουσική σκηνή “Σφεντόνα”, τις οποίες
ακολουθεί ένας δεύτερος κύκλος εμφανίσεων στο “Fix Community” της
Θεσσαλονικης αλλά και περιοδείες
κατά τη διάρκεια καλοκαιριού του 2003 σ’ όλη την Ελλάδα.
Παράλληλα, συμμετέχει στην τελευταία δισκογραφική δουλειά του Παντελή Θαλασσινού
“Στης καρδιάς μου τ’ ανοιχτά” και αποδίδει το τραγούδι του γάμου
στο διπλό CD της όπερας σε δύο πράξεις “Ερωτόκριτος και Αρετή” σε
σύνθεση Γιάννη Μαρκόπουλου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
του Πολιτιστικού-Αθλητικού
Οργανισμού Δήμου Αστυπάλαιας (2003).
Diogenes Apolloniates, (Diogenes ho Apolloniates), an eminent natural philosopher, who lived in the fifth century B. C. He was a native of Apollonia in Crete, his father's name was Apollothemis, and he was a pupil of Anaximenes. Nothing is known of the events of his life, except that he was once at Athens, and there got into trouble from some unknown cause, which is conjectured to have been the supposition that his philosophical opinions were dangerous to the religion of the state. (Diog. Laert. ix.57.) He wrote a work in the Ionic dialect, entitled Peri Phuseos, " On Nature," which consisted of at least two hooks, and in which he appears to have treated of physical science in the largest sense of the words. Of this work only a few short fragments remain, preserved by Aristotle, Diogenes Laertius, and Simplicius. The longest of these is that which is inserted by Aristotle in the third book of his History of Animals, and which contains an interesting description of the origin and distribution of the veins. The following is the account of his philosophical opinions given by Diogenes Lartius :--" He maintained that air was the primal element of all things; that there was an infinite number of worlds, and an infinite void; that air, densified and rarified, produced the different members of the universe; that nothing was produced from nothing, or was reduced to nothing; that the earth was round, supported in the middle, and had received its shape from the whirling round of the warm vapours, and its concretion and hardening from cold." The last paragraph, which is extremely obscure in the original, has been translated according to Panzerbeiter's explanation, not as being entirely satisfactory, but as being the best that has hitherto been proposed. Diogenes also imputed to air an intellectual energy, though without recognizing any distinction between mind and matter. The fragments of Diogenes have been collected and published, with those of Anaxagoras, by Schorn, Bonn, 1829, 8vo; and alone by Panzerbeiter, Lips. 1830, 8vo, with a copious dissertation on his philosophy.
This text is from: A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, 1873 (ed. William Smith). Cited Oct 2005 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
ΚΝΩΣΟΣ (Μινωικός οικισμός) ΚΡΗΤΗ
Aenesidemus (Ainesidemos), a celebrated sceptic, born at Cnossus, in Crete, according
to Diogenes Laertius (ix. 116), but at Aegae, according to Photius (Cod. 212),
probably lived a little later than Cicero. He was a pupil of Heracleides and received
from him the chair of philosophy, which had been handed down for above three hundred
years from Pyrrhon, the founder of the sect. For a full account of the sceptical
system see Pyrrhon.
As Aenesidemus differed on many points from the ordinary sceptic, it will be convenient
before proceeding to his particular opinions, to give a short account of the system
itself.
The sceptic began and ended in universal doubt. He was equally removed
from the academic who denied, as from the dogmatic philosopher who affirmed; indeed,
he attempted to confound both in one, and refute them by the same arguments (Sext.
Emp. i. 1). Truth, he said, was not to be desired for its own sake, but for the
sake of a certain repose of mind (ataraxia) which followed on it, an end which
the septic best attained in another way, by suspending his judgment (epoche),
and allowing himself literally to rest in doubt (i. 4). With this view he must
travel over the whole range of moral, metaphysical, and physical science. His
method is the comparison of opposites, and his sole aim to prove that nothing
call be proved, or what he termed, the isostheneia, of things. In common life
he may act upon Phainomena with the rest of men : nature, law, and custom are
allowed to have their influence; only when impelled to any vehemlent effort we
are to remember that, here too, there is much to be said on both sides, and are
not to lose our peace of mind by grasping at a shadow.
The famous deka tropoi of the sceptics were a number of heads of argument
intended to overthrow truth in whatever form it might appear. The opposite appearances
of the moral and natural world (Sext. Emp. i. 14), the fallibility of intellect
and sense, and the illusions produced upon them by intervals of time and space
and by very change of position, were the first arguments by which they assailed
the reality of things. We cannot explain what man is, we cannot explain what the
senses are: still less do we know the way in which they are acted upon by the
mind (ii. 4-7): beginning with ouden horizo, we must end with ouden mallon We
are not certain whether material objects are anything but ideas in the mind: at
any rate the different qualities which we perceive in them may be wholly dependent
on the percipient being; or, supposing them to contain quality as well as substance,
it may be one quality varying with the perceptive power of the different senses
(ii. 14). Having thus confounded the world without and the world within, it was
a natural transition for the sceptic to confound physical and metaphysical argluments.
The reasonings of natural philosophy were overthrown by metaphysical subtleties,
and metaphysics made to look absurd by illustrations only applicable to material
things. The acknowledged imperfection of language was also pressed into the service;
words, they said, were ever varying in their signification, so that the ideas
of which they were the signs must be alike variable. The leading idea of the whole
system was, that all truth involved either a vicious circle or a petitio principii,
for, even in the simplest truths, something must be assumed to make the reasoning
applicable. The truth of the senses was known to us from the intellect, but the
intellect operated through the senses, so that our knowledge of the nature of
either depends upon the other. There was, however, a deeper side to this philosophy.
Everything we know, confessedly, runs up into something we do not know: of the
true nature of cause and effect we are ignorant, and hence to the favourite method,
apo tou eis apeiron ekballein, or arguing backward fiom cause to cause, the very
imperfection of human faculties prevents our giving an answer. We must know what
we believe; and how can we be sure of secondary causes, if the first cause be
wholly beyond us? To judge, however, from the sketch of Sextus Empiricus (Pyrrh.
Hyp.), it was not this side of their system which the sceptics chiefly urged:
for the most part, it must be confessed, that they contented themselves with dialectic
subtleties, which were at once too absurd for refutation, and impossible to refute.
The causes of scepticism are more fully given under the article Pyrrhon.
One of the most remarkable of its features was its connexion with the later philosophy
of the Ionian school. From the failure of their attempts to explain the phenomena
of the visible world, the Ionian philosophers were insensibly led on to deny the
order and harmony of creation: they saw nothing but a perpetual and ever-changing
chaos, acted upon, or rather self-acting, by an inherent power of motion, of which
the nature was only known by its effects. This was the doctrine of Heracleitus,
that "the world was a fire ever kindling and going out, which made all things
and was all things." It was this link of connexion between the sceptical and Ionian
schools which Aenesidemus attempted to restore. The doctrine of Heracleitus, although
it spoke of a subtle fire, really meant nothing more than a principle of change;
and although it might seem absurd to a strict sceptic like Sextus Empiricus to
affirm even a principle of change, it involved no real inconsistency with the
sceptical system. We are left to conjecture as to the way in which Aenesidemus
arrived at his conclusions : the following account of them seems probable. It
will be seen, from what has been said, that the sceptical system had destroyed
everything but sensation. But sensation is the effect of change, the principle
of motion working internally. It was very natural then that the sceptic, proceeding
from the only arche, which remained to him, should suggest an explanation of the
outward world, derived from that of which alone he was certain, his own internal
sensations. The mere suggestion of a probable cause might seem inconsistent with
the distinction which the sceptics drew between their own absolute uncertainty
and the probability spoken of by the Academics indeed, it was inconsistent with
their metaphysical paradoxes to draw conclusions at all : if so, we must be content
to allow that Aenesidemus (as Sextus Empiricus implies) got a little beyond the
dark region of scepticism into the light of probability.
Other scattered opinions of Aenesidemus have been preserved to us,
some of which seem to lead to the same conclusion. Time, he said, was to on and
to proton soma (Pyr. Hyp. iii. 17), probably in allusion to the doctrine of the
Stoics, that all really existing substances were somata: in other words, he meant
to say that time was a really existing thing, and not merely a condition of thought.
This was connected with the principle of change, which was inseparable from a
notion of time : if the one had a real existence (and upon its existence the whole
system depended), the other must likewise have a real existence. In another place,
adapting his language to that of Heracleitus, he said that "time was air" (Sext.
Emp. adv. Logicos, iv. 233), probably meaning to illustrate it by the imperceptible
nature of air, in the same way that the motion of the world was said to work by
a subtle and invisible tire. All things, according to his doctrine, were but Phainomena
which were brought out and adapted to our perceptions by their mutual opposition:
metaphorically they might be said to shine forth in the light of Heracieitus's
fire. He did not, indeed, explain how this union of opposites made them sensible
to the faculties of man : probably he would rather have supported his view by
the impossibility of the mind conceiving of anything otherwise than in a state
of motion, or, as he would have expressed it, in a state of mutual opposition.
But Phainomena are of two kinds, ioia and koina (Sext. Emp. adv. Log. ii. 8),
the perceptions of individuals, and those common to mankind. Here again Aenesidemus
seems to lose sight of the sceptical system. which (in speculation at least) admitted
no degrees of truth, doubt, or probability. The same remark applies to his distinction
of kinesis into metabatike and metabletike, simple motion and change. He seems
also to have opposed the perplexity which the sceptics endeavoured to bring about
between matter and mind; for he asserted that thought was independent of the body,
and "that the sentient power looked out through the crannies of the senses" (Adv.
Log. i. 349). Lastly, his vigorous mind was above the paltry confusion of physical
and metaphysical distinctions; for he declared, after Heracleitus, "that a part
was the same with the whole and yet different from it". The grand peculiarity
of his system was the attempt to unite scepticism with the earlier philosophy,
to raise a positive foundation for it by accounting from the nature of things
for the never-ceasing changes both in the material and spiritual world.
Sextus Empiricus has preserved his argument against our knowledge
of causes, as well as a table of eight methods by which all a priori reasoning
may be confuted, as all arguments whatever may be by the deka tropoi. I. Either
the cause given is unseen, and not proven by things seen, as if a person were
to explain the motions of the planets by the music of the spheres. II. Or if the
cause be seen, it cannot be shewn to exclude other hypotheses: we must not only
prove the cause, but dispose of every other cause. III. A regular effect may be
attributed to an irregular cause ; as if one were to explain the motions of the
heavenly bodies by a sudden impulse. IV. Men argue from things seen to things
unseen, assuming that they are governed by the same laws. V. Causes only mean
opinions of causes, which are inconsistent with phenomena and with other opinions.
VI. Equally probable causes are accepted or rejected as they agree with this or
that preconceived notion. VII. These causes are at variance with phenomena as
well as with abstract principles. VIII. Principles must be uncertain, because
the facts from which they proceed are uncertain.
It is to be regretted that nothing is known of the personal history
of Aenesidemus. A list of his works and a sketch of their contents have been preserved
by Photius (Cod. 212). He was the author of three books of Purrhoneiai Hupotuposeis,
and is mentioned as a recent teacher of philosophy by Aristocles (Apud Euscb.
Praeparat. Exang. xiv. 18). It is to Aenesidemus that Sextus Empiricus was indebted
for a considerable part of his work.
This text is from: A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, 1873 (ed. William Smith). Cited Sep 2005 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
ΕΠΑΝΩ ΑΡΧΑΝΕΣ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
1974
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
