Πληροφορίες τοπωνυμίου

Cydonians were autochthonous

ΚΥΔΩΝΙΑ (Αρχαία πόλη) ΧΑΝΙΑ
  Of these peoples, according to Staphylus, the Dorians occupy the part towards the east, the Cydonians the western part, the Eteo-Cretans the southern; and to these last belongs the town Prasus, where is the temple of the Dictaean Zeus; whereas the other peoples, since they were more powerful, dwelt in the plains. Now it is reasonable to suppose that the Eteo-Cretans and the Cydonians were autochthonous

Perseus: Strabo, Geography
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=...

Η κρητική φορεσιά

ΡΕΘΥΜΝΟ (Νομός) ΚΡΗΤΗ
  Η περίφημη κρητική ενδυμασία ακόμα και σήμερα φοριέται κυρίως από τους άνδρες σε καθημερινή βάση σε ορισμένα χωριά ενώ αποτελεί το επίσημο ένδυμα για άνδρες και γυναίκες σε κάθε παραδοσιακή εκδήλωση. Είναι αρκετά πολυποίκιλη και συνδυάζει την υφαντική με την κεντητική τέχνη. Την ανδρική φορεσιά που έκανε την εμφάνισή της το 16ο αι. κατασκευάζει ειδικός ράφτης και αποτελείται από το «σαρίκι», δηλαδή το πλεκτό, μαύρο μαντήλι για το κεφάλι και τα «στιβάνια» που είναι τα υποδήματα της στολής. Η επίσημη διακοσμούνταν με πλούσια κεντήματα σε βαθυκύανες ή μαύρες αποχρώσεις και συνοδεύονταν πάντα από το ασημένιο μαχαίρι και το σαρίκι. Η γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά καθιερώθηκε κατά το τελευταίο τέταρτο του 16ου αι. και περιλαμβάνει δύο παραλλαγές: τη Σφακιανή, δηλαδή τη φορεσιά της περιοχής των Σφακίων που αργότερα αποτέλεσε την επίσημη στολή ολόκληρης της Κρήτης, και την Ανωγειανή που παρουσιάστηκε στα μέσα περίπου το 17ου αι. κι επειδή φορέθηκε ιδιαίτερα στην περιοχή των Ανωγείων Μυλοποτάμου πήρε αυτό το όνομα.

Ιστοσελίδα Νομαρχιακής Επιτροπής Τουρισμού Ρεθύμνης
• http://www.rethymnon.gr/folk/folk_gr03.htm (2 φωτ.)

Μουσική και Χοροί

  Η στενή σχέση των κρητικών με τη μουσική και το χορό ανιχνεύεται ήδη από τις απαρχές του μύθου και της ιστορίας της. Γνωστοί και χαρακτηριστικοί μύθοι όπως αυτός των Κουρητών που χόρευαν χτυπώντας τις ασπίδες τους για να καλύψουν το κλάμα του Δία όσο καθώς και ιστορικές μαρτυρίες και έργα τέχνης όπως η περίφημη σαρκοφάγος από την Αγία Τριάδα στην οποία για πρώτη φορά απεικονίζεται επτάχορδη λύρα της αλλά και η μαρτυρία του Ομήρου σχετικά με την ασπίδα του Αχιλλέα που απεικόνιζε γλέντι στην Κνωσό, περιγράφουν με σαφήνεια μια γεωγραφική περιοχή στην οποία η μουσική και ο χορός είχαν βαρύνουσα σημασία και μάλιστα σε κάθε περιστατικό της καθημερινής τους ζωής: στη θρησκευτική ζωή, τη διασκέδαση, τη γέννηση, το γάμο, το θάνατο ακόμα και στον πόλεμο.
  Το βασικό όργανο της κριτικής μουσικής, η κρητική λύρα, αρχίζει να κάνει έντονη την παρουσία της γύρω στον 17ο αι. μ.Χ. και από τον 18ο αι. και μετά καθιερώνεται πλήρως. Φυσικά η αρχική μορφή της λύρας ήταν αρκετά διαφορετική από τη σημερινή που πρωτοκατασκευάστηκε το 1940 από τον Ρεθυμνιώτη Μανόλη Σταγάκη.Η αχλαδόσχημη λύρα που έχει επικρατήσει μέχρι τις μέρες μας συνοδευόταν παλαιότερα από το μπουλγαρί και αργότερα από το λαούτο το οποίο και έχει επικρατήσει. Τόσο ο ήχος και το σχήμα της κρητικής λύρας όσο και τα παραδοσιακά ακούσματα της κρητικής μουσικής διαμορφώνονται μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και σ΄ αυτό κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν λυράρηδες από το Ρέθυμνο. Χωρίς αμφιβολία την περίοδο αυτή οι Ρεθεμνιώτες Κώστας Μουντάκης και Θανάσης Σκορδαλός ήταν εκείνοι που χάραξαν το δρόμο και οδήγησαν προς την καθιέρωση και την παγκόσμια αναγνώριση της κρητικής παραδοσιακής μουσικής στις επόμενες δεκαετίες. Παράλληλα μ΄ εκείνους αλλά και ακόμα παλαιότερα μεγάλοι και άξιοι καλλιτέχνες από το Ρέθυμνο όπως ο Μανόλης Λαγός, ο Ανδρέας Ροδινός και ο Στέλιος Φουσταλιέρης που επιδόθηκε κυρίως στο μπουλγαρί, έθεταν τα θεμέλια της κρητικής, παραδοσιακής μουσικής. Με τη λύρα λοιπόν και το λαούτο και πιο σπάνια και με βιολί και κιθάρα τραγουδούν τις μαντινάδες που είναι μικρά δίστιχα κυρίως με ερωτικό περιεχόμενο. Εκτός από τις μαντινάδες τραγουδιόνται και τα ριζίτικα, αργά τραγούδια με αφηγηματικό χαρακτήρα και θέμα το γάμο, το θάνατο, ιστορικά γεγονότα, ηρωικά πρόσωπα κ.α.
  Σε συνδυασμό με την παραδοσιακή μουσική και τα τραγούδια όπως αυτά διαμορφώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, οι κρητικοί και οι ρεθυμνιώτες που ξεχωρίζουν για τη λεβεντιά τους ανέπτυξαν και την τέχνη του χορού που οι ρίζες του θα πρέπει να αναζητηθούν στη μινωική εποχή. Εκτός από τους κυκλικούς χορούς υπάρχει και η σούστα που χορεύεται από ζευγάρια. Πρόκειται για ένα ερωτικό και ταυτόχρονα πολύ ζωηρό χορό που χορεύεται σχεδόν στις μύτες των ποδιών.

Ιστοσελίδα Νομαρχιακής Επιτροπής Τουρισμού Ρεθύμνης
• http://www.rethymnon.gr/folk/folk_gr04.htm (6 φωτ.)

Ο κρητικός γάμος και η βάφτιση

  Ο κρητικός γάμος και η βάφτιση είναι δύο ακόμα εκδηλώσεις που συνδέονται άμεσα με τη θρησκεία ενώ παράλληλα αποτελούν σημαντικές ευκαιρίες για διασκέδαση και σύσφιξη των φιλικών και συγγενικών δεσμών. Ιδιαίτερα ο κρητικό γάμος είναι μια ξεχωριστή εκδήλωση με πολύ γλέντι που μπορεί να διαρκέσει ακόμα και μέρες, Το τελετουργικό ξεκινάει με την «συνεπαρσά» όπου ο γαμπρός, οι συγγενείς και οι φίλοι του πηγαίνουν όλοι μαζί παίζοντας λύρα και τραγουδώντας μαντινάδες, να πάρουν τη νύφη από το σπίτι της. Εκεί είναι συγκεντρωμένοι οι συγγενείς και οι φίλοι της νύφης που αφού ανταλλάξουν μαντινάδες με την ομάδα του γαμπρού, παραδίδουν τη νύφη ρίχνοντας πυροβολισμούς στον αέρα. Το γλέντι που ακολουθεί την τελετή είναι τρικούβερτο και περιλαμβάνει κρητικούς χορούς και τραγούδια καθώς και άφθονο κρασί και κρέας.

• http://www.rethymnon.gr/folk/folk_gr01.htm

Μικρασιάτες Πρόσφυγες

ΜΕΤΟΧΙ (Συνοικία) ΣΟΥΔΑ
Στο συνοικισμό Μετόχια σήμερα κατοικούν κυρίως Μικρασιάτες Πρόσφυγες που ήρθαν στη Κρήτη με την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, φέρνοντας μαζί τους την σπουδαία πολιτιστική παράδοση της Μικράς Ασίας.

Αρτεμις & Απόλλων

ΚΕΡΑΙΑ (Αρχαία πόλη) ΜΥΘΗΜΝΑ
Συμπεραίνεται από τα αργυρά και μολύβδινα νομίσματα της πόλης που απεικονίζουν τους θεούς.

ΙΤΑΝΟΣ (Δήμος) ΛΑΣΙΘΙ
  Ο Δήμος Ιτάνου είναι από τους μικρότερους Δήμους του Νομού Λασιθίου, με πληθυσμό γύρω στους 2500 κατοίκους. Η φύση όμως προίκησε αυτή τη μικρή περιοχή με τόσες ομορφιές που την καθιστούν μοναδική στην Κρήτη. Πουθενά αλλού δεν έχουν συγκεντρωθεί τόσοι Αρχαιολογικοί χώροι, που μαρτυρούν την ένδοξη ιστορία αυτής της περιοχής. Ψηλά βουνά, φαράγγια, σπήλαια, υπέροχες ονειρεμένες παραλίες είναι τα στοιχεία που κάνουν τον ανατολικότερο αυτό Δήμο της Κρήτης μοναδικό.
  Μοναδικοί όμως είναι και οι άνθρωποι που ζουν σ΄αυτό τον τόπο και κρατούν ακόμα ζωντανές τις παραδόσεις και τον παραδοσιακό τρόπο ζωής. Η βασική τους ασχολία είναι η γεωργία και ειδικά το μάζεμα της Ελιάς, που λόγω της ποσότητας κρατάει σχεδόν όλο τον χειμώνα. Αλλωστε η περιοχή του Δήμου Ιτάνου όπως και ολόκληρη η Επαρχία Σητείας φημίζεται για το καλύτερο και ποιοτικότερο ελαιόλαδο του κόσμου. Το καλοκαίρι οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, το ψάρεμα και τον τουρισμό. Από την φύση τους γλεντζέδες, γνωρίζουν πως να χαίρονται και να διασκεδάζουν με τρόπους μοναδικούς, με μουσική και χορούς που ξυπνούν τις παραδόσεις και μεταδίδονται αναλλοίωτοι από γενιά σε γενιά. Τους καλοκαιρινούς μήνες οργανώνουν πανηγύρια και γιορτές, με λύρα και ντόπιους μεζέδες, με καλεσμένους όλους τους ξένους επισκέπτες, που έχουν την ευκαιρία να δούν, να συμμετέχουν και να μάθουν Κρητικούς χορούς από τους πάντα πρόθυμους και ταλαντούχους χορευτές.

Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Δήμου Ιτάνου

Ιστοσελίδα Δήμου Ιτάνου
• http://www.palaikastro.com/cultural/indexgr.html (4 φωτ.)