Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ (Πόλη) ΤΡΙΚΑΛΑ

• http://www.epcon.gr/scripts/baseis/Hyperchu.asp?Co...

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Τηλέφωνο: +30 24320 22752
  Ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται στα ΒΑ του Δήμου Καλαμπάκας και αποτελούσε άλλοτε την Μητρόπολη της Επισκοπής Σταγών.
  Ο ναός είναι ευρύχωρη τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Κτίστηκε πιθανότατα τον 10ο ή 11ο αιώνα, στη θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής, από την οποία διασώζεται τμήμα του ψηφιδωτού της δαπέδου, ενώ από τα υλικά του άμβωνα αυτής έχει ανασυγκροτηθεί ο σημερινός μαρμάρινος άμβωνας που σώζεται στο κέντρο του ναού. Από την παλαιοχριστιανική βασιλική διασώζεται επίσης το μαρμάρινο κιβώριο και το σύνθρονο. Εσωτερικά είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 12ο-17ο αιώνα.
  Στο ναό πραγματοποιήθηκαν αναστηλωτικές εργασίες και εργασίες συντηρήσεως των τοιχογραφιών.
  Πληροφορίες για το ναό δίνονται στους επισκέπτες από την Ι. Μητρόπολη Σταγών και Μετεώρων.

Ναός Παναγίας Δουπιανής

ΚΑΣΤΡΑΚΙ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ

• http://www.epcon.gr/scripts/baseis/Hyperchu.asp?Co...

Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά

ΒΥΤΟΥΜΑΣ (Χωριό) ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
Τηλέφωνο: +30 24320 86255

Μονή Αγίας Τριάδος Μετεώρων

ΜΕΤΕΩΡΑ (Τοποθεσία ιδιαίτερης ομορφιάς) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24320 22220

Πάνω σ' ένα πανύψηλο βράχο με ιδιόμορφο σχήμα και με έκταση 5-6 στρεμμάτων, που βρίσκεται βορειοδυτικά της Μονής Αγίου Στεφάνου, είναι κτισμένη η Μονή της Αγίας Τριάδας. Είναι το πιο δυσπρόσιτο από τα Μοναστήρια των Μετεώρων.

Η ανάβαση στη Μονή παλιότερα γινόταν με ανεμόσκαλες και με το δίχτυ. Σήμερα η πρόσβαση γίνεται με δύσκολη πεζοπορία και αφού ανέβουμε 140 σκαλιά σκαμμένα μέσα στην πέτρα που έγιναν στα 1925 και μας οδηγούν με ασφάλεια στην κορυφή του βράχου. Το 1970 κατασκευάστηκε και ένας εναέριος μεταφορέας πραγμάτων και υλικών για τις ανάγκες και τη συντήρηση της Μονής.

Ο επισκέπτης προσκυνητής αντικρίζει από ψηλά τη μαγευτική θέα, την κοιλάδα της Καλαμπάκας με τον Πηνειό Ποταμό, τον Κόζιακα και τα όρη Χάσια.

Η Μονή της Αγίας Τριάδας θεωρείται από τους ειδικούς το τρίτο αρχαιότερο μοναστήρι των Μετεώρων. Οι πρώτοι ερημίτες πρέπει να έκτισαν εδώ τα ασκηταριά τους στις αρχές του 14ου αιώνα. Η Μονή κτίστηκε το 1438 μΧ. από κάποιο μοναχό Δομέτιο αλλά δεν επιβεβαιώνεται. Για να χτιστεί το μοναστήρι και να ανεβάσουν τα υλικά χρειάστηκαν 70 χρόνια. Από επιγραφή και άλλες μαρτυρίες γίνεται γνωστό ότι ο κύριος Ναός (καθολικό) κτίστηκε το 1475-76 μΧ σύμφωνα άλλωστε και με τη χρονολογία που είναι χαραγμένη και εντοιχισμένη στο νότιο εξωτερικό τοίχο.

Το μοναστήρι έχει δύο Ναούς. Τον κυρίως ναό που το λέμε και καθολικό και το μικρό Ναό του Ιωάννου του Προδρόμου.

Ο κυρίως Ναός είναι δικίονος σταυροειδής με κεντρικό τρούλο στη στέγη. Η τοιχογράφηση έγινε το 1741 επί μητροπολίτη Σταγών Θεοφάνη και ο ηγούμενος της Μονής ήταν ο Παρθένιος, οι ζωγράφοι ήταν ο Αντώνιος Ιερέας και ο αδελφός του Νικόλαος. Στο τέμπλο υπάρχουν πολλές παλιές εικόνες. Ενδιαφέρος παρουσιάζουν οι εικόνες της Παναγιάς που έγινε το 1718 μΧ και η εικόνα του Χριστού που έγινε το 1662 μΧ. Στον εσωνάρθηκα υπάρχουν τοιχογραφίες που έγιναν το 1692 επί μητροπολίτη Σταγών Αρσενίου και ηγουμένου της Μονής Ιωνά. Δίπλα στο Ιερό υπάρχει ένα μικρό σκευοφυλάκιο που έγινε το 1684. Υπάρχουν ακόμη η τράπεζα, αίθουσα υποδοχής, κελιά και δεξαμενές ακόμη θα δούμε και μια μικρή λαογραφική συλλογή.

Ο μικρός Ναός του Ιωάννου του Προδρόμου είναι κυκλικός με θόλο, λαξευμένος στο βράχο με πολλές τοιχογραφίες. Ο Ναός κτίστηκε και αγιογραφήθηκε στα 1682 από τους μοναχούς Δαμασκηνό, Ιωνά και Παρθένιο.

Το 1909 σε μια κρύπτη ο Βυζαντινολόγος Ν. Βέης ανακάλυψε 47 σπάνια χειρόγραφα, που μαζί με τα χειρόγρφα των Μονών Ρουσάνου και Αναπαυσά φυλάσσονται στο σκευοφυλάκιο της Μονής Αγίου Στεφάνου από το 1953.

Δυστυχώς το πλούσιο σκευοφυλάκιο της Μονής έχει λεηλατηθεί και η βιβλιοθήκη της Μονής πυρπολήθηκε στα χρόνια της κατοχής από τους Γερμανούς και Ιταλούς. Από το 1942 μέχρι το 1961 το μοναστήρι έμεινε έρημο με αποτέλεσμα να χαθούν πολλά από τα κειμήλια τις εικόνες και τα χειρόγραφά του. Οι 26 εικόνες που σώθηκαν μεταφέρθηκαν στη Μονή Βαρλαάμ.

Το 1972 το μοναστήρι ανακαινίστηκε.

Η ανδρική Μονή της Αγίας Τριάδας ανήκει στη μητρόπολη Σταγών και Μετεώρων με έδρα την Καλαμπάκα.

Μονή Αγίου Στεφάνου Μετεώρων

Τηλέφωνο: +30 24320 22279
  Με θέα στον θεσσαλικό κάμπο, πάνω από τη Καλαμπάκα, ισορροπεί η ευκολότερα προσπελάσιμη αγιομετεωρίτικη Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου - με την πολυμελή και δραστήρια γυναικεία αδελφότητα, η οποία παράλληλα με το πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο της, έχει ανακαινιστικό και οικοδομικό έργο στη μονή.
  Η απαρχή της μοναστικής ζωής στον αγιοστεφανίτικο βράχο ανάγεται στο 1192 (επιγραφή Ιερεμία). Ως επίσημοι κτήτορες της Μονής τιμώνται οι Οσιοι Αντώνιος (πρώτο μισό 15ου αι.) και Φιλόθεος (μέσα του 16ου αι.).
  Ο μικρός ναός του Αγίου Στεφάνου, που είναι μια μονόκλιτη βασιλική, κτίστηκε το 1350. Το 1545 ο ναΐσκος επεκτάθηκε και ανακαινίστηκε εν μέρει στην ιστόρηση, δια χειρός Νικολάου ιερέως. Ο σημερινός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους (1798), είναι αγιορείτικου τύπου και κοσμείται με ξυλόγλυπτα. Ο Ναός βομβαρδίστηκε το 1943 και τα τελευταία χρόνια επισκευάστηκε και ιστορείται από τον επιφανή σύγχρονο αγιογράφο κ. Βλάση Τσοτσώνη.
  Η Τράπεζα σήμερα έχει μετατραπεί σε Μουσείο με εκθέματα τα κειμήλια της Μονής: χειρόγραφα, μεταβυζαντινές εικόνες, χρυσοκέντητα άμφια και υφαντά, ξυλόγλυπτα, περίτεχνα έργα αργυροχοΐας κ.ά. Η Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου διακρίθηκε για τη σημαντική προσφορά της στους αγώνες του Εθνους (υπήρξε το στρατηγείο του Μακεδονικού Αγώνα), στην ελληνική παιδεία και τα γράμματα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2007 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Καλαμπάκας.

Μονή Ρουσάνου

Τηλέφωνο: +30 24320 22649
  Ιδρύθηκε το 1529, πάνω σε χαλάσματα παλαιοτέρων εγκαταστάσεων, με κτήτορες τους αυταδέλφους ιερομόναχους οσίους Ιωάσαφ και Μάξιμο, που κατάγονταν από τα Γιάννενα.
  Η Μονή είναι ένα τετραώροφο συγκρότημα που πήρε τη βασική οικοδομική του μορφή κατά την Τρίτη δεκαετία του 16ου αι. Το Καθολικό και κελλιά βρίσκονται στο ισόγειο, ενώ στους ορόφους βρίσκονται δωμάτια υποδοχής, το Αρχονταρίκι, άλλα κελλιά και βοηθητικοί χώροι. Τα τελευταία χρόνια επιτελείται σημαντικό και εκτεταμένο αναστηλωτικό-ανακαινιστικό έργο στο κτιριακό συγκρότημα της Μονής, από την αδελφότητα.
  Η αγιογράφησή του (1560) είναι από τα σημαντικότερα τοιχογραφικά σύνολα της μεταβυζαντινής εποχής. Οι τοιχογραφίες, που καλύπτον όλον τον κυρίως ναό και τον νάρθηκα, ανήκουν στην Κρητική Σχολή (κατά τη γνώμη ειδικών επιστημόνων στον μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός, Τζώρτζη). Στα μέσα του 16ου αι. πρέπει να λειτούργησε στην Μονή βιβλιογραφικό εργαστήριο.
  Αν και ο ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος, τιμάται η μνήμη της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), της οποίας υπάρχει μικρό παρεκκλήσιο.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2007 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Καλαμπάκας.

Μονή Μεγάλου Μετεώρου

Τηλέφωνο: +30 24320 22278

Στον ψηλότερο και μεγαλύτερο σε έκταση μετεωρίτικο βράχο βρίσκεται η Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου (Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού), η οποία ιδρύθηκε περί το 1340 από τον Αγιο Αθανάσιο το Μετεωρίτη (1302-1380), μεγάλη ασκητική φυσιογνωμία που οργάνωσε το πρώτο ιερό κοινόβιο των Αγίων Μετεώρων. Διάδοχος και συγκτίτωρ του Αγίου Αθανασίου υπήρξε ο όσιος Ιωάσαφ (1350-1423), πρώην βασιλεύς Ιωάννης Ούρεσης Παλαιολόγος.

Ο επισκέπτης της Μονής μπορεί να χαρεί: τον Πύργο (1520) όπου δεσπόζει ο Εξώστης με το δίχτυ, το Κελλάρι (σημερινό Μουσείο λαογραφίας με παλαιά σκεύη και εργαλεία), το Οστεοφυλάκιο, το Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (1388, το ιερό του ναού - 1545, ο κυρίως ναός και ο νάρθηκας επί ηγουμενίας Συμεών του εξ Ιωαννίνων), αγιορείτικου τύπου τοιχογραφίες εξαιρετικής βυζαντινής τέχνης του 1483 στο ιερό (μακεδονική σχολή) και του 1552 στον κυρίως ναό και το νάρθηκα (κρητικής τεχνοτροπίας - κατά τη γνώμη των ειδικών επιστημόνων ανήκουν στο μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός, Τζώρτζη), την Παλαιά Τράπεζα (1557) σημερινό Μουσείο Κειμηλίων της Μονής, την Εστία (μαγειρείο 1557, σημερινό Μουσείο Λαογραφίας με παλαιά χάλκινα, πήλινα και ξύλινα σκεύη), το ανακαινισμένο Νοσοκομείο-Γηροκομείο (1572) που λειτουργεί ως Μουσείο Κειμηλίων και τα παρεκκλήσια της Θεομήτορος (Παναγίας της Μετεωρίτισσας Πέτρας, 14ος αι.), του Τιμίου Προδρόμου (αρχές 17ου αι.) των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (1789) και του Αγίου Νεκταρίου. Στη Μονή φυλάσσονται χειρόγραφοι κώδικες μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, χρυσόβουλα, πατριαρχικά σιγίλια και άλλα έγγραφα, πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα, σπάνια παλαίτυπα (15ου - 19ου αι.) φορητές μεταβυζαντινές εικόνες (14ου και 15ου αι.) παλαιά περίτεχνα χειροτεχνήματα ξυλόγλυπτα, χρυσοκέντητα, αργυρά κλπ.

Μονή Βαρλαάμ

Τηλέφωνο: +30 24320 22277
  Η Ιερά Μονή Βαρλαάμ κατά την παράδοση πρωτοκατοικήθηκε από τον ασκητή-αναχωρητή Βαρλαάμ τον 14ο αι. Ιδρύθηκε το 1517/18 όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι αυτάδελφοι όσιοι Θεοφάνης (+1544) και Νεκτάριος (+1550) οι Αψαράδες, που κατάγονταν από τα Γιάννενα.
  Το αγιορείτικου τύπου καθολικό της μονής, αφιερωμένο στους Αγίους Πάντες, κτίστηκε το 1542. Ο κυρίως ναός τοιχογραφήθηκε το 1548 από τον Θηβαίο ζωγράφο Φράγκο Κατελάνο κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας του. Ο νάρθηκας τοιχογραφήθηκε το 1566 από τους αυταδέλφους Θηβαίους ζωγράφους Γεώργιο και Φράγκο Κονταρή.
  Το παρεκκλήσιο των Τριών Ιεραρχών, μονόκλιτο δρομικό ναΐδριο, κτίστηκε το 1627 και τοιχογραφήθηκε το 1637 με τοιχογραφίες που αποτελούν χαρακτηριστικό ζωγραφικό σύνολο μεταβυζαντινής αγιογραφίας, του πρώτου μισού του 17ου αι. Αλλα κτίσματα είναι η παλαιά Τράπεζα (σήμερα Μουσείο), η Εστία ή Μαγειρείο και το Νοσοκομείο.
  Στα τέλη του 16ου αι. και στις αρχές του 17ου αι. λειτουργούσε το πιο οργανωμένο βιβλιογραφικό εργαστήριο των μετεωρίτικων μονών, ενώ λειτουργούσε και εργαστήριο χρυσοκεντητικής.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2007 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Καλαμπάκας.

Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά

Τηλέφωνο: +30 24320 22375
  Κοντά στο χωριό Καστράκι, ανάμεσα στα ερειπωμένα μοναστήρια Προδρόμου, Αγίας Μονής και Παντοκράτορος, βρίσκεται η Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά. Ο οργανωμένος μοναχικός βίος στην Μονή ανάγεται στις πρώτες δεκαετίες του 14ου αι. Το μοναστήρι ανακαινίστηκε ριζικά στις αρχές του 16ου αι., οπότε και ανεγέρθηκε εκ θεμελίων ο ναός του Αγίου Νικολάου.
  Στον δεύτερο όροφο βρίσκεται το καθολικό της Μονής (μικρός μονόχωρος ναός, σχεδόν τετράγωνος, με μικρό τρούλο στο κέντρο της στέγης), που αγιογραφήθηκε το 1527 από τον Κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη Στρελίτζα (+1559), τον επιλεγόμενο Μπαθά, ιδρυτή της Κρητικής Σχολής στην βυζαντινή αγιογραφία. Οι τοιχογραφίες του ναού του Αγίου Νικολάου είναι το παλαιότερο ενυπόγραφο έργο του Θεοφάνη και φέρει την προσωπική σφραγίδα με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τέχνης του αγιογράφου.
  Στον πρώτο όροφο βρίσκεται η κρύπτη και το παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου, στους τοίχους του οποίου διατηρούνται υπολείμματα παλαιών τοιχογραφιών (14ου αι.) και στον τελευταίο όροφο βρίσκονται η παλαιά Τράπεζα (με τοιχογραφίες), που σήμερα χρησιμεύει ως επίσημος χώρος υποδοχής, το Οστεοφυλάκιο και το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2007 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Καλαμπάκας.

Μονή Υπαπαντής

Η μονή της Υπαπαντής ανήκει στη μονή του Μεγάλου Μετεώρου. Πρόκειται ουσιαστικά για μια κατεστραμμένη μονή, η οποία έχει αναστηλωθεί μερικώς και είναι επισκέψιμη υπό προϋποθέσεις.

Ο ιερομόναχος Νείλος, μνημονεύεται σε σχετικά έγγραφα και επιγραφές ως ιδρυτής και κτίτορας της μονής κατά τα έτη 1366-7.