Εμφανίζονται 100 (επί συνόλου 144) τίτλοι με αναζήτηση: Προσκυνήματα στην ευρύτερη περιοχή: "ΗΡΑΚΛΕΙΟ Νομός ΚΡΗΤΗ" .
ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ (Χωριό) ΜΟΝΟΦΑΤΣΙΟ
The church of the Profitis Ilias, at the north end of the village, is built on a rock considered to be the geographical centre of Crete. There are also nine churches from the Venetian era in the area indicating its former glory.
Η εκκλησία του Προφήτη Ηλία, στο βόρειο άκρο του χωριού, είναι χτισμένη
σ' ένα ογκόλιθο που θεωρείται ότι είναι το γεωγραφικό κέντρο της Κρήτης. Οι εννέα
Βενετικές εκκλησίες που βρίσκονται στην περιοχή μαρτυρούν την προηγούμενη αίγλη
της.
ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ (Μοναστήρι) ΒΙΑΝΝΟ
Το ενδιαφέρον μοναστήρι της Αγίας Μονής απέχει περίπου δέκα λεπτά
με το αυτοκίνητο από την Ανω Βιάννο. Η εκκλησία του μοναστηριού έχει μια θαυμάσια
διακοσμημένη εξωτερική πόρτα.
ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ (Αρχαιολογικός χώρος) ΤΥΜΠΑΚΙ
Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Αγίας Τριάδας βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Γαλατά που ανακαινίστηκε το 1302 και περιέχει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Στο βόρειο τοίχο έξω από την εκκλησία βρίσκεται ένας τάφος με μια παράσταση δικέφαλου αετού, που ήταν το σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και χρονολογείται το 1581. Η εκκλησία έχει επίσης χαραγμένη μια παράσταση πεπονιού καθώς και μια περίτεχνα χαραγμένη πόρτα. Το τέμπλο της εκκλησίας είναι χτισμένο από πέτρα. Στο καμπαναριό υπάρχει μια επιγραφή.
ΑΓΙΕΣ ΠΑΡΑΣΚΙΕΣ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Απόδειξη της μεγάλης αίγλης που γνώρισε παλιότερα αποτελούν οι οχτώ
εκκλησίες που υπάρχουν σε διάφορα σημεία και χρειάζονται επισκευή. Από αυτές μονάχα
μία, της Αγίας Ζώνης, περιέχει τοιχογραφίες οι οποίες μάλιστα δε φαίνονται καθόλου
καλά. Η εκκλησία επίσης περιλαμβάνει κάποιες παλιές εικόνες. Βρίσκεται κοντά στο
κέντρο του χωριού.
ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Ο Αγιος Βασίλειος έχει μια πολύ παλιά βυζαντινή εκκλησία που αναπαλαιώθηκε
το 1291. Στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου υπάρχουν μερικές πολύ ενδιαφέρουσες
και καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες του Φωκά. Η εκκλησία ανήκει στο Μοναστήρι Σινάι,
που βρίσκεται κοντά στο χωριό.
Από τον Αγιο Βασίλειο μπορείτε να φτάσετε στην εκκλησία των Αγίων
Αποστόλων και της Παναγίας. Πρόκειται για μια βενετική εκκλησία ψηλά στο βουνό,
κοντά στο βενετικό κάστρο, πάνω σ' ένα δύσβατο δρόμο. Η εκκλησία είναι ανοικτή
και έχει μέσα ένα ανάγλυφο και θέα προς το βενετικό κάστρο.
ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ (Χωριό) ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ
Η περιοχή του Αγίου Θωμά υπολογίζεται ότι είχε 38 εκκλησίες κατά το
παρελθόν. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Θωμά,
μια τρίκλιτη βασιλική με ένα νάρθηκα μπροστά. Ο νάρθηκας υποδιαιρείται σε τρία
μέρη και είναι ψηλός όσο το κεντρικό κλίτος. Υπάρχει ένας τρούλος στη διασταύρωση
του νάρθηκα και του κεντρικού κλίτους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
Η εκκλησία της Παναγίας της Σπηλιώτισσας είναι χτισμένη σε μια σπηλιά
του βουνού. Ακριβώς έξω από τη σπηλιά υπάρχει στο βουνό μια αρχαία ελληνική επιγραφή
σε μάρμαρο. Περίπου το 1910 δύο Άγγλοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σε ανασκαφές ένα
άγαλμα θεάς που βρίσκεται σήμερα στη Βοστώνη.
Η μικρή εκκλησία του Αγίου Ιασάτου είναι και ασυνήθιστη και εντυπωσιακή.
Είναι σκαμμένη σ' ένα μεγάλο βράχο και μπροστά υπάρχουν ερείπια ενός αρχαίου ελληνικού
ναού.
Η βυζαντινή εκκλησία του Μιχαήλ Αρχάγγελου απέχει 5 λεπτά από το κέντρο
του χωριού και περιέχει τοιχογραφίες του 12ου αιώνα.
ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ (Χωριό) ΤΥΜΠΑΚΙ
Η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Παύλου περιτριγυρίζεται από ένα μικρό
νεκροταφείο και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του δρόμου. Η εκκλησία χρονολογείται
από τον 14ο αιώνα κι έχει τοιχογραφίες, με καλύτερη αυτή των Ευαγγελιστών. Η εκκλησία
σχηματίζει ένα μικρό σταυρό μ' ένα μεγάλο θόλο κι ένα μικρότερο θόλο πάνω από
το τέμπλο. Έχει ιδιόμορφη αρχιτεκτονική ως το νάρθηκα, ο οποίος είναι τοποθετημένος
στο μπροστινό μέρος της εκκλησίας και είναι τόσο μεγάλος, όσο ολόκληρη η εκκλησία.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ (Χωριό) ΓΟΡΤΥΝΑ
Ανάμεσα στην Πλώρα και στη Μονή Απεζανών βρίσκεται το χωριό Αγιος
Κύριλλος. Στη βόρεια έξοδο του χωριού, η εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται
στην κορυφή του λόφου. Η εκκλησία έχει ένα πέτρινο τέμπλο, υποστηρίζεται από καμάρες
και περιέχει τοιχογραφίες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΑΛΑΓΝΙ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Η εκκλησία του Σωτήρα βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.
Η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας στο Αλάγνι έχει σταυροειδή αρχιτεκτονική
με έναν τρούλο στο κέντρο. Έξω από την εκκλησία υπάρχει ένας ενδιαφέρων παλιός
τάφος.
ΑΝΩ ΑΣΙΤΕΣ (Χωριό) ΜΑΛΕΒΙΖΙΟ
Η εκκλησία του Μιχαήλ Αρχάγγελου βρίσκεται στην τοποθεσία Βλαχιανά
στα ανατολικά του χωριού Ανω Ασίτες. Η δίκλιτη εκκλησία έχει πολύ προσεγμένες
διακοσμήσεις με παραστάσεις στο εξωτερικό των πορτών της κυκλικές διακοσμήσεις
και ένα ασυνήθιστο πίσω παράθυρο. Ταυτόχρονα μπορείτε ν' απολαύσετε τη θέα της
κοιλάδας από κάτω.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΑΝΩ ΒΙΑΝΝΟ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Στην Αγία Βαρβάρα σώζεται μια μόνο τοιχογραφία, αυτή των Αποστόλων
Πέτρου και Παύλου.
Μια παλαιότερη εκκλησία της Αγίας Πελαγίας του 1360 έχει περισσότερες
τοιχογραφίες και είναι σε καλύτερη κατάσταση.
ΑΝΩ ΜΟΥΛΙΑ (Χωριό) ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ
Η βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Αποστόλων βρίσκεται στο κέντρο του
χωριού και έχει σταυροειδή αρχιτεκτονική με έναν τρούλο στο κέντρο κι ένα μεγάλο
νάρθηκα στο μπροστινό μέρος της εκκλησίας, τόσο ψηλό όσο ο τρούλος.
Στο μέσο του χωριού βρίσκονται οι βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Παντελεήμονα
και της Παναγίας.
ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Στο νεκροταφείο βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Μιχαήλ Αρχάγγελου.
Η εκκλησία έχει σταυροειδή αρχιτεκτονική και το κάθετο κλίτος είναι ψηλότερο από
το κύριο. Έχει κι ένα νάρθηκα με ένα θόλο και είναι διακοσμημένη από καμάρες με
κολόνες. Η πόρτα της εισόδου έχει ενδιαφέρουσα διακόσμηση και μια ασυνήθιστη παράσταση
πεπονιού στον εξωτερικό τοίχο. Η εκκλησία περιέχει κι αυτή τοιχογραφίες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
In the village cemetery there is the Byzantine church of Michael Archangelos. The church has cruciform architecture and the transept is higher than the nave. The church has a narthex with a dome, and decorated blind arches with columns. Its entrance door has interesting decorations and there is an unusual melon relief on the external wall. The church also contains frescoes.
Η Παναγία, στο Αρκαλοχώρι, με παλιές τοιχογραφίες
Ο προφήτης Ηλίας, δεσπόζει στο Αρκαλοχώρι, κτισμένος στο λόφο πού βρέθηκε και το αρχαίο σπήλαιο.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Στη θέση "Πρινιάς", κοντά στο Αρχοντικό η Παναγια Ζωοδόχος Πηγή, με παλιές τοιχογραφίες.
Ο Αγιος Ιωάννης, στο δρόμο πρός τον αρχαιολογικό χώρο, στη Γαλαθιανή Κεφάλα.
ΑΣΤΡΑΚΟΙ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Η εκκλησία της Παναγίας έχει μια μοναδική παράσταση βυζαντινού αετού
χαραγμένου μπροστά, και μέσα υπάρχει ένας τάφος με ένα οικόσημο πάνω του.
ΒΑΘΥΠΕΤΡΟ (Οικισμός) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ο δρόμος συνεχίζει στην κορυφή του βουνού Γιούκτας και στη βυζαντινή
εκκλησία της Μεταμόρφωσης, Αγιος Γεώργιος, Αγιοι Πάντες και Αγία Ζώνη. Και από
αυτό το σημείο η θέα είναι εντυπωσιακή και περιλαμβάνει τη διπλή κορυφή του λόφου
στο Κανλί Καστέλι, τα βουνά της δυτικής Κρήτης και τα βουνά Αστερούσια στο νότο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Crete TOURnet
ΒΟΡΙΖΙΑ (Χωριό) ΖΑΡΟΣ
Η βυζαντινή εκκλησία του Τιμίου Σταυρού έχει θαυμάσια εξωτερική διακόσμηση
κι ένα ενδιαφέρον παράθυρο. Κάποιες τοιχογραφίες υπάρχουν ακόμα στο εσωτερικό.
Τα δύο κλίτη της εκκλησίας κατασκευάστηκαν και ζωγραφίστηκαν σε διάφορες εποχές. Το βορειότερο κλίτος είναι το παλαιότερο αφού οι χρονολογίες 1332 και 1404 είναι χαραγμένες στον τοίχο. Το νοτιότερο είναι το αμέσως επόμενο με μια επιγραφή που χρονολογείται από το 1400 έως το 1428. Η εκκλησία είναι ένα πολύ σπάνιο παράδειγμα εκκλησίας με δύο νάρθηκες στην είσοδο και οι δύο στις δεξιές γωνιές των δύο κλιτών. Η εκκλησία περιέχει ενδιαφέρουσες εξωτερικές διακοσμήσεις με τούβλα. Οι πόρτες και τα γύρω παράθυρα είναι καταπληκτικά χαραγμένα. Είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα της γοτθικής επιρροής στην εξωτερική διακόσμηση των βυζαντινών εκκλησιών της Κρήτης. Η εκκλησία περιλαμβάνει και κάποιες πολύ καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΒΩΡΟΙ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Στο δρόμο από τους Βόρους προς το Τυμπάκι (1 χιλιόμετρο) βρίσκεται
η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με τοιχογραφίες και μια επιγραφή του 1380.
ΓΕΡΓΕΡΗ (Κωμόπολη) ΡΟΥΒΑ
Κοντά στη Γέργερη βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Χανσοτιάς
με τοιχογραφίες (σε κακή κατάσταση) από το 1443. Το πλαϊνό παράθυρο της εκκλησίας
είναι ένα από τα πιο καλλιτεχνικά στην Κρήτη.
Near the village is the church of the Panagia Hanoutias which contains frescoes (in poor condition) dating from 1443. The side window of the church is one of the most artistic ones in Crete. The church is in the village cemetery on a right hand turn before the signposted turn to Rouva.
Η Βυζαντινή εκκλησία του Σωτήρα Χριστού βρίσκεται δίπλα στη σύγχρονη
μεγάλη εκκλησία του χωριού. Έχει αρκετά ασυνήθιστες παραστάσεις στους εξωτερικούς
της τοίχους.
Στην περιοχή Απόμαρμοι (νότια από τη Γέργερη, υπάρχει μια πινακίδα
στη δυτική άκρη του χωριού) υπάρχει η μονόκλιτη Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας
με μαρμάρινες παραστάσεις στο εσωτερικό.
ΔΡΑΠΕΤΙ (Χωριό) ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Η Αγία Αννα κι ο Αγιος Νικόλαος είναι η εκκλησία του νεκροταφείου
του χωριού. Πρόκειται για μια δίκλιτη εκκλησία με τοιχογραφίες του 15ου αιώνα.
ΕΠΑΝΩ ΑΡΧΑΝΕΣ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Η ευρύτερη περιοχή των Αρχανών περιλαμβάνει μερικές βυζαντινές εκκλησίες.
Στη εκκλησία της Παναγίας (κοντά στο ρολόι) του 14ου αιώνα, υπάρχουν ενδιαφέρουσες
τοιχογραφίες.
Βυζαντινό μνημείο με τοιχογραφίες επαρχιακής παλαιολόγειας τέχνης.
ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Μέσα στο χωριό υπάρχει η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.
Μέσα στο χωριό υπάρχει η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, η οποία περιέχει τοιχογραφίες. Συγκεκριμμένα, στον Άγιο Ιωάννη υπάρχουν ορισμένες εντυπωσιακές τοιχογραφίες, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει αυτή του Χριστού που ανεβαίνει στον Παράδεισο. Ο G. Gerola (αρχές 20ου αιώνα, Ιταλός ιστορικός και φωτογράφος) τη θεωρεί ως μια από τις καλύτερες της Κρήτης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
Within the village is the Byzantine church Agios Ioannis which contains frescoes. In particular, Agios Ioannis has very striking frescoes, especially the one of Christ ascending into heaven. Giuseppe Gerola (1900 Italian historical photographer) considered it to be among the best in Crete.
Η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Λιμνιώτισσας βρίσκεται στην
περιοχή του Κεφαλά. Η μονόκλιτη εκκλησία έχει καμάρες στο πλάι με πλίνθινες διακοσμήσεις,
μερικές τοιχογραφίες κι έναν τρούλο (έχει καταρρεύσει). Ένα παράθυρο στη μέση
έχει έναν κίονα στο κέντρο.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ (Χωριό) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Μέσα στο χωριό Ευαγγελισμός βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Ευαγγελισμού
με μερικές ασυνήθιστες τοιχογραφίες, συμπεριλαμβανόμενης και μιας που παρουσιάζει
τον Αδάμ και την Εύα στον Παράδεισο. Η εκκλησία έχει σταυροειδή αρχιτεκτονική
χωρίς θόλο και το κάθετο κλίτος είναι ψηλότερο από το κεντρικό.
ΖΑΡΟΣ (Κωμόπολη) ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ
Στο χωριό Παναγία, κοντά στο Ζαρό υπάρχει η πολύ ενδιαφέρουσα τρίκλιτη
βασιλική της Παναγίας. Στο εσωτερικό της θα δείτε μαρμάρινες παραστάσεις και μια
κολόνα προηγούμενης εκκλησίας ή αρχαίου ναού. Πάνω στην πόρτα της εισόδου υπάρχει
ένα μικρό παράθυρο διακοσμημένο με Βυζαντινές μαρμάρινες παραστάσεις.
Το κείμενο παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
Με την ανάκτηση της Κρήτης από το Νικηφόρο Φωκά, η έδρα της επισκοπής μεταφέρεται από τη Γόρτυνα στον Χάνδακα που γίνεται τώρα η πρωτεύουσα του νησιού. Ο νέος μητροπολιτικός ναός που είναι ο επισημότερος και μεγαλύτερος στην πόλη είναι αφιερωμένος στον Απόστολο Τίτο. Εδώ, μεταξύ των άλλων κειμηλίων, συγκεντρώθηκαν η Τιμία Κάρα του Αποστόλου Τίτου και η θαυματουργή εικόνα της Μεσοπαντίτισσας. Οι Βενετοί, όταν κατάλαβαν την Κρήτη, εγκατάστησαν στην ορθόδοξη επισκοπή τον λατίνο αρχιεπίσκοπο μετατρέποντας το ναό του Άγιου Τίτου σε επισκοπή λατίνων. Στα μέσα του 15ου αι. ο ναός ανακαινίζεται από τον λατίνο αρχιεπίσκοπο Φ.Ντάντολο. Όμως άλλες καταστροφές θα προκληθούν στο ναό από σεισμούς και πυρκαϊά με αποτέλεσμα να ξανακτιστεί εξαρχής γύρω στα 1557. Είχε σχήμα βασιλικής, σχεδόν τετράγωνο, χωρίς κόγχες, με τρούλο στη μέση και κωδωνοστάσιο στη νοτιοδυτική του γωνία. Το εσωτερικό του χωριζόταν σε τρία κλίτη με δύο τοξοστοιχίες. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας ο ναός παραχωρήθηκε στο Φαζίλ Αχμέτ Κιοπρουλή και μετατράπηκε σε τζαμί, ενώ το κωδωνοστάσιο σε μιναρέ. Ο μεγάλος σεισμός του 1856 καταστρέφει το ναό που κτίζεται πάλι από την αρχή. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, η Εκκλησία της Κρήτης επισκεύασε κατάλληλα το ναό και το 1925 αφιερώθηκε και πάλι στον Απόστολο Τίτο. Ανατολικά του ναού ήταν το μέγαρο της Αρχιεπισκοπής.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Πρόκειται για λατινική μονή των Σταυροφόρων (Crosecchieri) που κατά την τουρκοκρατία μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Αγκεμπούτ Πασά. Έχει σχήμα βασιλικής με το μεσαίο κλίτος ψηλότερο από τα άλλα. Τα κλίτη επικοινωνούσαν μεταξύ τους με δύο σειρές κιόνων που σχημάτιζαν τόξα. Η στέγη στο μεσαίο κλίτος είναι δίκλινη και στα πλαϊνά μονόκλινη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Πρόκειται για το Μικρό Ναό του Αγίου Μηνά και της Παντάνασσας που βρίσκεται νοτιοδυτικά της μονής της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών. Αναφέρεται στους καταλόγους των εκκλησιών του Χάνδακα της εποχής της Βενετοκρατίας. Από το ναό της περιόδου πριν το 1735 σώζεται ένα χαρακτηριστικό γοτθικό παράθυρο στο βόρειο κλίτος. Κατά την άλωση της πόλης από τους Τούρκους, ο ναός βρέθηκε σε αχρηστία μέχρι και το 1735 οπότε, μετά από ενέργειες του τότε μητροπολίτη Γεράσιμου Λετίτζη, στο πατρικό σπίτι του οποίου ανήκε η παλαιά εγκαταλελειμμένη εκκλησία, γίνονται τα εγκαίνια του ανακαινισμένου πια νέου μητροπολιτικού ναού που γίνεται το κέντρο των ορθοδόξων χριστιανών της τουρκοκρατούμενης πόλης. Ο ναός έχει δύο κλίτη καμαροσκέπαστα, το βόρειο είναι αφιερωμένο στην Παναγία την Παντάνασσα (Υπαπαντή) και το νότιο στον Αγιο Μηνά. Η σημερινή μορφή του μνημείου ελάχιστα διαφέρει από εκείνη της τουρκοκρατίας.
Το τέμπλο του ναού, ιδιαίτερο εκείνο του κλίτους της Υπαπαντής, αποτελεί εξαίρετο δείγμα εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής (είναι επίχρυσο και χωρίζεται με κιονίσκους ανάμεσα στους οποίους τα πλαίσια των εικόνων). Πολλά από τα κειμήλια του ναού βρίσκονται σήμερα στη συλλογή της Αγίας Αικατερίνης, τα περισσότερα όμως έχουν καταστραφεί. Πολλές από τις εικόνες του ναού που σώζονται μέχρι σήμερα αποτελούν έργα Κρητών αγιογράφων του 18ου αιώνα με μεγάλη καλλιτεχνική αξία. Από το κλίτος του Ναού της Παντάνασσας ενδεικτικά αναφέρομε την εικόνα της Γέννησης του Χριστού (του Γεωργίου Κυδωνιαίου), την εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας (του Γεωργίου Καστροφύλακα,), την Υπαπαντή (του Γεωργίου Καστροφυλάκου,), τον Άγιο Μηνά (ανώνυμη εικόνα) και άλλες εξίσου αξιόλογες. Από το κλίτος του Αγίου Μηνά ενδεικτικά αναφέρομε την εικόνα του Αγίου Τίτου με 12 παραστάσεις από το μαρτύριο των αγίων δέκα μαρτύρων της Κρήτης, τον Αγιο Μηνά με δώδεκα παραστάσεις με θέματα από το μαρτύριο και τα θαύματα του Αγίου, την Πλάση του Αδάμ και άλλες.
Από τα πολυτιμότερα έργα του ναού είναι οι 6 εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού: Η Βάτος, η θεία Λειτουργία, Μη μου Άπτου, η Προσκύνησις των Μάγων, ο Μυστικός Δείπνος, και η Α' Οικουμενική Σύνοδος, που σήμερα βρίσκονται στη συλλογή της Αγίας Αικατερίνης. Ο μικρός ναός του Αγίου Μηνά συνδέεται με μια από τις πλέον φρικιαστικές στιγμές της ιστορίας του τόπου. Τον Ιούνιο του 1821 οι Τούρκοι έσφαξαν το μητροπολίτη, Γεράσιμο Παρδάλη, επισκόπους, ηγούμενους, κληρικούς και απλούς πολίτες που βρέθηκαν μέσα στο ναό και στον περίβολό του. Αξίζει εδώ να αναφερθεί και το θαύμα του 1826 που συνδέεται άμεσα με τον Άγιο Μηνά και την εκκλησία του. Εκείνο το Πάσχα και ενώ εκκλησιάζονταν οι χριστιανοί μέσα στο ναό, οι Τούρκοι αποφάσισαν να τους επιτεθούν και να τους σφάξουν. Τη στιγμή όμως που ήταν έτοιμοι για την αποτρόπαια αυτή πράξη τους, εμφανίστηκε μπροστά τους ένας αξιωματικός καβαλάρης με γυμνό σπαθί που τους απέτρεψε και τους κατεδίωξε από το ναό. Αυτοί πάλι νομίζοντας ότι πρόκειται για το πρωτοπαλίκαρό τους Αγιάν Αγά έφυγαν φοβισμένοι. Οι χριστιανοί πίστεψαν ότι πρόκειται για θαύμα και ότι ο καβαλάρης ήταν ο ίδιος ο Άγιος Μηνάς που προστάτεψε τους κατοίκους και την πόλη τους. Ο ναός καταστράφηκε από το μεγάλο σεισμό του 1856 και μετά από ένα χρόνο αρχίζει και πάλι να επισκευάζεται. Στα χρόνια αυτά, δηλαδή στα μέσα του 19ου αιώνα, τοποθετείται καμπάνα για πρώτη φορά στη Μητρόπολη.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
ΚΑΛΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ (Λιμάνι) ΜΟΙΡΕΣ
Κοντά στη θάλασσα υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου στη Μονή Οδηγήτριας.
Η εκκλησία είναι χτισμένη σε μια σπηλιά ενός βραχώδους λόφου. Έχει ένα μονάχα
κλίτος και δύο εγκάρσιους νάρθηκες μπροστά που σχηματίζουν ένα Τ με την εκκλησία.
Και οι δύο νάρθηκες έχουν ένα θόλο, ο δεύτερος από τους οποίους στηρίζεται σ'
ένα τύμπανο που έχει στενά παράθυρα. Η πόρτα της εκκλησίας έχει ασυνήθιστη πέτρινη
κατασκευή κι ένα καμπαναριό ακριβώς πάνω από την πόρτα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΚΑΜΑΡΙΩΤΗΣ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ
Η τρίκλιτη Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Καμαριώτη είναι
αφιερωμένη στον Αγιο Νικόλαο, στον Αφέντη Χριστό και στον Αγιο Γεώργιο. Η πόρτα
της που βρίσκεται ανάμεσα στο νάρθηκα και την κυρίως εκκλησία είναι μοναδική με
εξαιρετική διακόσμηση. Στο υπέρθυρο της πόρτας της εισόδου βρίσκεται το λιοντάρι
του Αγίου Μάρκου και στις δύο πλευρές του οικόσημα του 14ου αιώνα. Το κεντρικό
κλίτος έχει το οικόσημο των Καλλέργων (μια σημαντική Κρητική οικογένεια κατά τη
Βενετοκρατία) και ένα Βυζαντινό δικέφαλο αετό. Στη νότια πόρτα υπάρχει η χρονολογία
1629.
Το κείμενο παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
Η Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας
έχει δύο κλίτη και αρκετές τοιχογραφίες. Ένας παλιός τάφος υπάρχει επίσης στο
εσωτερικό της.
ΚΑΠΕΤΑΝΙΑΝΑ (Οικισμός) ΚΟΦΙΝΑΣ
Η μονόχωρη εκκλησία έχει ένα νάρθηκα στο μπροστινό μέρος που βρίσκεται
δεξιά από το κλίτος κι έχει μήκος σχεδόν όσο και η εκκλησία και σχηματίζει ένα
Τ με αυτήν. Ο νάρθηκας υποδιαιρείται σε τρία κλίτη παράλληλα προς την εκκλησία.
Η εκκλησία της Παναγίας περιέχει τοιχογραφίες σε καλή κατάσταση, έχει μια θαυμάσια
πόρτα με διακοσμήσεις και μια επιγραφή του 1401. Σε μικρή απόσταση βαδίζοντας
έξω από τα Καπετανιανά υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες βυζαντινές εκκλησίες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΚΑΣΤΕΛΛΙ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Στο Καστέλι βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Φωτεινής και
του Αγίου Σπυρίδωνα. Η εκκλησία έχει ιδιόρρυθμο σχήμα με δύο κλίτη, το ένα κοντύτερο
και μικρότερο από το άλλο. Η εξωτερική διακόσμηση στα παράθυρα και στις πόρτες
παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
ΚΑΤΩ ΒΙΑΝΝΟ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Κοντά στο χωριό Κάτω Βιάννος βρίσκεται η εκκλησία του Σωτήρα που περιέχει
κι αυτή τοιχογραφίες.
ΚΕΡΑΜΟΥΤΣΙ (Χωριό) ΤΥΛΙΣΟΣ
Πρόκειται για μια μικρή εκκλησία με μερικές τοιχογραφίες.
Η εκκλησία της Παναγίας, που έχει ωραία αρχιτεκτονική και μερικές
τοιχογραφίες, βρίσκεται σ' ένα χωράφι στη δυτική πλευρά του χωριού.
ΚΟΥΝΑΒΟΙ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Η βυζαντινή εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, του Αγίου Νικολάου
και του Αγίου Δημητρίου έχει τρία κλίτη και πέντε μπλε τρούλους σε σχήμα σταυρού,
που ο κεντρικός είναι ψηλότερος από τους υπόλοιπους. Η πόρτα έχει διακοσμηθεί
πολύ όμορφα.
ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ (Κωμόπολη) ΜΑΛΕΒΙΖΙΟ
Στον Αγιο Χαράλαμπο οι ντόπιοι παγίδεψαν κι έκαψαν 300 Τουρκαλβανούς
κατά το δεύτερο χρόνο της Κρητικής Επανάστασης εναντίον των Τούρκων. Οι Τούρκοι
χρησιμοποίησαν ένα μικρό παιδάκι ως όμηρο που κι αυτό με τη σειρά του πέθανε από
ασφυξία.
Η μικρή εκκλησία της Παναγίας της Κεράς, πάνω από τον Αγιο Χαράλαμπο,
φαίνεται πολύ παλιά. Αυτή κάηκε από τους Τούρκους το 1866. Η Μεταμόρφωση του Χριστού
και ο Άγιος Γεώργιος είναι δύο ακόμα Βυζαντινές εκκλησίες της περιοχής.
ΛΕΝΤΑΣ (Οικισμός) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου χτίστηκε πάνω σε
αρχαία βασιλική, χρησιμοποιώντας τα οικοδομικά υλικά της. Τα ερείπια της παλαιότερης
τρίκλιτης βασιλικής φαίνονται ακόμα.
ΛΥΚΤΟΣ (Αρχαία πόλη) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Η πόλη υπήρχε και κατά τη Βυζαντινή Εποχή. Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού
είναι χτισμένη στη θέση παλαιότερης βασιλικής του 5ου αιώνα.
ΜΑΤΑΛΑ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Η μικρή βυζαντινή εκκλησία της Παναγιάς είναι χτισμένη μέσα στη σπηλιά
με δύο μαρμάρινα τέμπλα και κιονόκρανα από μια παλιότερη εκκλησία της Πρώτης Βυζαντινής
Περιόδου.
Η βυζαντινή εκκλησία του Τιμίου Σταυρού είναι μια μικρή, καλοδιατηρημένη,
άσπρη εκκλησούλα. Έχει σταυροειδές σχήμα μ' ένα θόλο και πολύ χαρακτηριστικές
καμάρες στο εσωτερικό.
ΜΟΝΟΧΩΡΟ (Οικισμός) ΜΟΙΡΕΣ
Στο μικρό χωριουδάκι Μονόχωρο βόρεια από τις Μοίρες, βρίσκεται η βυζαντινή
εκκλησία της Παναγίας. Η εκκλησία της Παναγίας έχει τοιχογραφίες του 1345, σε
μια από τις οποίες εικονίζεται κι ο δωρητής μέσα σ' ένα κήπο. Η εκκλησία έχει
μια ασυνήθιστη πόρτα με παραστάσεις και ζωγραφιές. Ακόμα μια παλιά αλλά γκρεμισμένη
εκκλησία βρίσκεται μπροστά από την Παναγία.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΠΗΓΗ (Οικισμός) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Στην Πηγή, η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα είναι μια από
τις παλαιότερες της Κρήτης και βρίσκεται σε μια γαλήνια τοποθεσία γεμάτη δέντρα
και νερά. Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική και τα τρία κλίτη διαχωρίζονται
από τέσσερις καμάρες που έχει το καθένα. Η τελευταία καμάρα προς το ιερό είναι
ψηλότερη και κυκλική. Οι καμάρες στηρίζονται σε κολόνες με κιονόκρανα. Μια κολόνα
έχει κατασκευαστεί από κιονόκρανα μόνο το ένα πάνω στο άλλο. Αυτό, όπως και πολλά
άλλα μέρη της εκκλησίας μοιάζουν να έχουν παρθεί από παλιότερο ρωμαϊκό ή βυζαντινό
κτίριο, που βρισκόταν στην περιοχή. Οι εξωτερικοί τοίχοι της εκκλησίας είναι διακοσμημένοι
με μάρμαρα, σταυρούς κι επιγραφές. Στη μια πλευρά της εκκλησίας υπάρχουν πλίνθινες
βυζαντινές καμάρες που φτάνουν περίπου ως την κορυφή.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΠΟΤΑΜΙΕΣ (Χωριό) ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ
Το εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού είναι μικρό, μονόχωρο και περιέχει
μερικές τοιχογραφίες.
ΠΥΡΓΟΣ (Χωριό) ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΟΙ
Στο κέντρο του χωριού, στη νότια πλευρά του δρόμου φαίνεται πολύ καθαρά
η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Κωνσταντίνου. Θα δείτε μερικές πολύ
καλά διατηρημένες τοιχογραφίες και κάποιες παλιές επιγραφές χρονολογημένες από
1314. Οι τοιχογραφίες του νότιου κλίτους είναι μοναδικές στο βυζαντινό κόσμο,
καθώς παρουσιάζουν μια σειρά από γεγονότα της ζωής του βυζαντινού Αυτοκράτορα
Κωνσταντίνου του Μέγα. Σκηνές από τη γέννηση, την παιδική του ηλικία, την ενθρόνιση
του γιου του και τη μάχη στη γέφυρα της Μίλβιας εικονίζονται εδώ.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΠΥΡΓΟΥ (Χωριό) ΜΑΛΕΒΙΖΙΟ
Μέσα στο χωριό βρίσκεται η Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας. Έχει συμμετρική
σταυροειδή αρχιτεκτονική μ' ένα τρούλο. Βρίσκεται ανάμεσα στα παλιά κτίρια του
χωριού.
Η νεώτερη μεγάλη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου έχει μία διακόσμηση με
λιοντάρια στην οροφή της.
Εξω από το χωριό στο δρόμο προς Ασίτες υπάρχει μια πινακίδα προς την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής. Η εκκλησία αυτή ήταν μέρος του μοναστηριού Γοργολιάνη. Βρίσκεται σε μια πανέμορφη τοποθεσία με θέα προς την κοιλάδα από τη μια μεριά και προς τα βουνά από την άλλη. Τα δέντρα και τ' αμπέλια συμπληρώνουν θαυμάσια το σκηνικό. Πρόσφατα βρέθηκαν στην περιοχή και μερικά μεγάλα πηγάδια. Σήμερα διατηρούνται το δύο κλίτη της εκκλησίας όμως πρέπει να πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική. Υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις σε πέτρα στο εξωτερικό της. Στον αυλόγυρο βρέθηκαν επίσης ένας παλιός μύλος κι ένα πιεστήριο για την παραγωγή κρασιού. Η εκκλησία έχει ανακαινιστεί και ο περίβολος της είναι πραγματικά ευχάριστος.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΡΟΔΙΑ (Κωμόπολη) ΓΑΖΙ
Στον κύριο δρόμο του χωριού υπάρχει μια ενδιαφέρουσα βενετική βίλα
και η εκκλησία της Παναγίας. Η εκκλησία έχει όμορφες πύλες όπως επίσης και η βίλα
δίπλα της.
Εκκλησία της Β΄ βυζαντινής περιόδου από την οποία πήρε το όνομα του ο οικισμός της Ροδιάς.
ΡΟΥΚΑΝΙ (Χωριό) ΤΕΜΕΝΟΣ
Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη χρονολογείται από τον 11ο αιώνα. Έχει
σταυροειδή αρχιτεκτονική μ' ένα θόλο στο κέντρο. Τα μέρη της εκκλησίας που βρίσκονται
έξω από το σταυρό είναι χαμηλότερα από την κύρια εκκλησία και υπάρχουν εξαιρετικές
διακοσμήσεις με τούβλα στις καμάρες και στα παράθυρα. Στο πίσω μέρος υπάρχει ένα
παράθυρο που χωρίζει στα δύο από μια κολόνα με κιονόκρανο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΣΑΡΧΟΣ (Χωριό) ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ
Η Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Κεράς έχει μια από τις πιο πολυδιακοσμημένες
πόρτες στην Κρήτη κι ένα καλλιτεχνικό πίσω παράθυρο. Η εκκλησία έχει δύο κλίτη
και ήταν καλυμμένη με τοιχογραφίες, από τις οποίες όμως λίγες φαίνονται σήμερα.
ΣΙΒΑ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται στη δυτική πλευρά του δρόμου
στο βόρειο άκρο του χωριού. Είναι εύκολο να τη χάσετε καθώς είναι πιο κάτω από
το επίπεδο του δρόμου. Η εκκλησούλα είναι χτισμένη στην πλαγιά του λόφου κι έχει
ένα κυλινδρικό θόλο και απομεινάρια από τοιχογραφίες.
ΣΚΛΑΒΕΡΟΧΩΡΙ (Οικισμός) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Στο χωριό Σκλαβεροχώρι βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Σύλληψης
της Παρθένου. Οι καλά διατηρημένες τοιχογραφίες του 15ου και 16ου αιώνα είναι
υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας.
ΣΚΟΤΕΙΝΟ (Χωριό) ΓΟΥΒΕΣ
Πάνω απ' τη σπηλιά του Σκοτεινού βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της
Αγίας Παρασκευής, η οποία χρονολογείται από την Ενετοκρατία.
ΦΟΔΕΛΕ (Χωριό) ΓΑΖΙ
Η Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας, στα βορειοδυτικά του χωριού, χτίστηκε
στα ερείπια μίας παλιότερης εκκλησίας του 17ου αιώνα. Η παλιότερη εκκλησία ήταν
μια τρίκλιτη βασιλική. Η νεότερη χρονολογείται από τις αρχές της δεύτερης Βυζαντινής
περιόδου (11ος αιώνας) κι έχει το τυπικό σταυροειδές σχήμα των Βυζαντινών εκκλησιών.
Οι δύο άξονες του σταυρού είναι ψηλότεροι από την υπόλοιπη εκκλησία που έχει ορθογώνια
περίμετρο. Ένας θόλος με παράθυρα βρίσκεται στην κορυφή και τα παράθυρα στα πλάγια
της εκκλησίας είναι διακοσμημένα με τούβλα και κάμαρες. Υπάρχουν επίσης αρκετές
τοιχογραφίες με μια μαρμάρινη παράσταση από προηγούμενη εκκλησία που παρουσιάζει
ένα άγριο ζώο και δύο αγριοκάτσικα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΑΝΩ ΒΙΑΝΝΟ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ο Αγιος Γεώργιος (1401) με τοιχογραφίες από τον Ιωάννη Μουσούρο παρουσιάζει
ενδιαφέρον. Η εκκλησία βρίσκεται κάτω από το χωριό, σε μια όμορφη κοιλάδα.
ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται σε μια πανέμορφη
δασώδη περιοχή κι έχει αξιοπρόσεκτες εξωτερικές διακοσμήσεις και λίγες ζωγραφιές
στο εσωτερικό.
ΛΙΝΟΠΕΡΑΜΑΤΑ (Χωριό) ΓΑΖΙ
ΑΓΙΟΣ ΜΥΡΩΝ (Χωριό) ΜΑΛΕΒΙΖΙΟ
Η εκκλησία του Αγίου Μύρωνα, πήρε το όνομά της από έναν κάτοικο του
χωριού που έγινε επίσκοπος της Κνωσού κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ. Χρονολογείται κατά
τη δεύτερη Βυζαντινή περίοδο αν και χτίστηκαν τμήματα μιας πρωτοχριστιανικής βασιλικής
σ' αυτήν. Πρόσφατα η εκκλησία επισκευάστηκε ολόκληρη. Έχει τη συνηθισμένη σταυροειδή
σε ορθογώνιο αρχιτεκτονική των Βυζαντινών εκκλησιών της δεύτερης Βυζαντινής περιόδου.
Το κλίτος του σταυρού είναι ψηλότερο από τα υπόλοιπα μέρη της εκκλησίας. Στο κέντρο
υπάρχει ένας τρούλος και στο μπροστινό μέρος ένας νάρθηκας. Πρόκειται για μια
τρίκλιτη κι έχει ένα εσωτερικό θόλο καθώς κι αρκετές εξωτερικές καμάρες. Ο κυκλικός
χώρος όπου στηρίζεται ο τρούλος έχει οχτώ παλιά παράθυρα και οι καμάρες τους υποστηρίζονται
με οχτώ μικρές κολόνες. Τα δύο παράθυρα στο πάνω μέρος του κάθετου κλίτους είναι
κι αυτά παλιά. Η εκκλησία γιορτάζει στις 8 Αυγούστου και γίνεται μεγάλο πανηγύρι
στο χωριό. Η μεγάλη κι εντυπωσιακή Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Μύρωνα είναι εύκολο
να βρεθεί στο χωριό, εκεί βρίσκεται επίσης η σκήτη και ο τάφος του.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
Ο μικρός ναός του Αγίου Μηνά δεν επαρκούσε πια για να καλύψει τις θρησκευτικές ανάγκες της ολοένα και αυξανόμενης κοινότητας των χριστιανών της πόλης, και έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη για την ανέγερση ενός νέου μητροπολιτικού ναού. Ο χώρος που θα καταλάμβανε ο νέος ναός ήταν πριν κήπος που ανήκε σε τούρκο από τον οποίο και αγοράστηκε. Ο αρχιτέκτονας ήταν ο Αθανάσιος Μούσης και το 1862 τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος ενός από τους πιο μεγαλοπρεπείς και επιβλητικούς ναούς της Ελλάδας. Η έκρηξη της κρητικής επανάστασης το 1866 απαιτεί την άμεση διακοπή των εργασιών που θα συνεχιστούν το 1883 για να ολοκληρωθούν το 1895, οπότε γίνονται και τα εγκαίνια του νέου περικαλλούς Μητροπολιτικού Ναού. Ο ναός παραπέμπει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο που εδράζεται σε υψηλό τύμπανο, ενώ εσωτερικά συνδυάζει και στοιχεία τρίκλιτης βασιλικής. Έχει δύο κωδωνοστάσια, ένα στη βορειοανατολική και ένα στη νοτιοανατολική γωνία. Το δεξιό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Αγιο Τίτο και το αριστερό στους Αγίους Δέκα Μάρτυρες της Κρήτης. Η εσωτερική όψη του ναού υπέστη κατά καιρούς διάφορες αλλαγές με προσθήκες νέων στοιχείων. Με σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Ορλάνδου το ξυλόγλυπτο τέμπλο αντικαταστάθηκε με άλλο μαρμάρινο, το ίδιο και ο επισκοπικός θρόνος. Η αγιογράφηση του ναού ανατέθηκε στον αγιογράφο Στ. Καρτάκη που ακολούθησε πιστά τους κανόνες και τα πρότυπα της βυζαντινής αγιογραφίας. Τα εκατό χρόνια από τα εγκαίνια του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Μηνά (1995) γιορτάστηκαν με κάθε επισημότητα που αρμόζει σε παρόμοια περίσταση και στη συγκεκριμένη σε έναν από τους πιο λαμπρούς και επιβλητικούς ναούς της Ελλάδας.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ (Οικισμός) ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 711209
Μια πλαγιά του Ψηλορείτη
φιλοξενεί το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Ειρήνης. Μια χριστιανική γωνιά, με
πολλά λουλούδια και πράσινο με μοναχές που φροντίζουν να είναι όλα εντάξει. Ο
δρόμος που φτάνει ως εδώ περνά από την κωμόπολη Κρουσώνας
και απέχει από το Ηράκλειο
25 χιλιόμετρα. Το μοναστήρι ιδρύθηκε σε πρόσφατες εποχές, μετά το Β΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο, αλλά δεν είναι καινούργιο. Στην ίδια θέση υπήρχε παλιό μοναστήρι, που
είχε καταστραφεί το 1822. Οι Τούρκοι είχαν σφάξει όλους τους καλόγερους. Και το
μοναστήρι ρήμαξε. Χρειάστηκε να περάσουν πάνω από 120 χρόνια για να ζωντανέψουν
τα ερείπια. Με μεγάλο κόπο οι καλόγριες ανοικοδόμησαν τα ερείπια. Και σκάβοντας
στο χώρο της Μονής βρήκαν σκεπασμένα με χώμα και λήθη Σταυρούς και άλλα ιερά σκεύη
τα οποία χρησιμοποιούσαν οι παλιοί καλόγεροι πριν το 1821. Τα σκεύη φυλάσσονται
σήμερα στη Μονή ως κειμήλια.
(Από το Βιβλίο του Ν. Ψιλάκη "Βυζαντινές μνήμες της Κρήτης", Ηράκλειο
1994)
Σήμερα το Μοναστήρι έχει 24 Μοναχές και είναι Κοινοβιακό.
Το μοναστήρι της Αγίας Ειρήνης είναι πολύ παλιό και χρονολογείται από τα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας στην Κρήτη. Είναι πανέμορφο σε μια πανοραμική τοποθεσία ψηλά στο βουνό. Ο δρόμος για να το επισκεφτείτε είναι πολύ καλός. Η κύρια εκκλησία είναι μια δίκλιτη βασιλική. Το μοναστήρι ήταν ένα από τα πλουσιότερα της περιοχής κατά τα πρώτα χρόνια της Τούρκικης κατοχής αλλά καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1822 και οι μοναχοί του θανατώθηκαν. Ξαναχτίστηκε το 1940 και οι πρώτοι μοναχοί έφτασαν το 1944. Σήμερα κατοικείται από γυναίκες και είναι ένα από τα πιο ακμαία μοναστήρια της Κρήτης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΑΓΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ (Λιμάνι) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Χρονολογείται από το 1300 μ.Χ.
Το μοναστήρι βρίσκεται κάτω από το χωριό και μπορεί να φτάσει κανείς
σε αυτό μετά από περπάτημα δέκα λεπτών.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
