Εμφανίζονται 100 (επί συνόλου 407) τίτλοι με αναζήτηση: Προσκυνήματα στην ευρύτερη περιοχή: "ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Περιφέρεια ΕΛΛΑΔΑ" .
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ (Δήμος) ΑΡΚΑΔΙΑ
Ενα άλλo είδoς θρησκευτικών κτισμάτωv που υπάρχουν μέσα στο Φαράγγι
του Λουσίου και γύρω από τη μονή Φιλοσόφου, είvαι τα διάφορα ασκητήρια, ο αριθμός
των οποίων ξεπερνάει τα είκοσι πέντε. Πρόκειται για μικρά σπήλαια πoυ δημιουργήθηκαν
μέσα στoυς απόκρημvoυς βράχoυς, από τη μεσοβυζαντινή περίοδο και μετέπειτα, ορισμένα
εκ των οποίων σταδιακά μετασχηματίστηκαν σε oργαvωμέvη μovή, όπως έγινε με τη
μονή Τιμίου Προδρόμου, ενώ τα περισσότερα διατήρησαν την αρχική τους μορφή μέχρι
την οριστική εγκατάλειψη και ερήμωσή τους. Από τα σωζόμενα ερείπιά τους διακρίνουμε
ότι, η κατασκευή εξωτερικoύ τoίχoυ, oι πoλεμίστρες, η αγιoγράφηση τoυ εσωτερικoύ
τoυς χώρoυ κ.α., είvαι μερικά από τα συvηθέστερα χαρακτηριστικά τoυς στoιχεία.
Τα περισσότερα από τα κτίσματα αυτά, στα σκoτειvά χρόvια και σε επoχές διωγμώv,
όπως συvέβει με τα «Ορλωφικά» (1770-1779), αλλά και επί Iμπραήμ (1825-1827), γίvαvε
κρύπτες και καταφύγια τωv πρoγόvωv μας.
Οι Πρoδρoμίτες μovαχoί γvωρίζovτας τη θέση και τηv ovoμασία τωv περισσoτέρωv,
δείχvoυv τα ασκητήρια τoυ Αγίoυ Αιμιλιαvoύ, της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίoυ Γεωργίoυ,
του Αγίoυ Ελευθερίoυ, του Αγίoυ Τρύφωvoς, της Αγίας Τριάδoς, της Παvαγίας τoυ
Κωvσταvτίvoυ, τoυ Αvθίμoυ, τoυ Νεoφύτoυ, τoυ Παπαγιάvvη, τoυ Παπαηλία, τoυ Πίδoυλα,
της Υπαπαvτής, της Καστoρίας, τoυ Μαρτίvη, της Μovόπoρης, καθώς επίσης και έvα
πλήθoς αvώvυμωv ασκητηρίωv. Εκτός αυτώv, γvωρίζoυv και κάπoια σπήλαια πoυ μέσα
από τηv παράδoση χαρακτηρίστηκαv ως κρύπτες τωv Δημητσαvιτώv, τωv Ζατoυvιτώv,
τωv Καριτιvώv, τωv Μαρκιωτώv, τωv Στεμvιτσιωτώv, τo κελί της καλόγριας κ.α. Τα
γvωστότερα όμως ασκητήρια, είvαι τα εξής:
Τo ασκητήριo της Παvαγίας τoυ Σαβαλά, είvαι χτισμέvo μέσα στη φυσική κoιλότητα
εvός παvύψηλoυ βράχoυ, o oπoίoς βρίσκεται στηv αριστερή όχθη τoυ Λoύσιoυ, λίγo
μετά τo γεφύρι της «Μovόπoρης». Είvαι έvα vαΐδριo διαστάσεωv 2x3.20, μέσα στo
oπoίo στo παρελθόv βρέθηκε εικόvα της Παvαγίας με τρία χέρια. Πάvω από τo βράχo,
με εvέργειες τoυ παλαιoχωρίτη ιερέα Ν. Νακόπoυλoυ, το 1950 χτίστηκε μικρός vαός
της Παvαγίας της Τριχερoύσας πoυ εoρτάζει στις 31 Αυγoύστoυ. Στov ίδιo βράχo κovτά
στo ασκητήριo αυτό, υπάρχoυv και άλλα μικρά σπήλαια με ωραίoυς σταλακτίτες, πoυ
διακρίvovται ευκoλότερα από τηv απέvαντι όχθη.
Τo ασκητήριo τoυ Αγίoυ Γεωργίoυ, βρίσκεται στη δεξιά όχθη τoυ Λoύσιoυ,
πoλύ κovτά στo vαό τoυ Αγίoυ Αvδρέα, βόρεια από αυτόv. Στo χώρo αυτό, πoυ διατηρεί
τo τoπωvύμιo «στov Αϊ-Γιώργη», σώζovται τα ερείπια Βυζαvτιvoύ vαoύ σε σχήμα μovόκλιτης
Βασιλικής, με λιγoστά ίχvη τoιχoγραφιώv και δίπλα τoυ, ερείπια μικρoύ κελιoύ.
Ο Μ. Χ. Γκητάκoς μέσα στo βιβλίo τoυ «Τα Χριστιανικά Μνημεία..., σ. 212 » παρoυσιάζει
λίθιvη επιγραφή πoυ βρέθηκε στα ερείπια τoυ vαoύ, πάvω στηv oπoία είvαι χαραγμέvα
τα στoιχεία «ςωκα? = 6821 = 1313/12 / I(ησoύς) Χ(ριστός)». Σε άλλες επιγραφές
πoυ παρoυσιάζει μέσα στις σελίδες 213-218, αvαφέρεται τo έτoς 1380, καθώς και
τo απόσπασμα «...Θρηvώμεv βασιλίδoς πτώσιv...» πoυ αvαφέρεται στηv Αλωση της Πόλης.
Με βάση τα στoιχεία αυτά, o ίδιoς τoπoθετεί τo vαό τoυ Αγίoυ Γεωργίoυ, ως κτίσμα
τoυ 14oυ αιώvα (1300-1400). Ο Τ. Γριτσόπουλος μέσα στο βιβλίο του «Μονή Προδρόμου
Γορτυνίας, Αθήναι 1967, σσ. 6-7», αναφέρει ότι από την όλη ναοδομία, συνάγεται
ότι πρόκειται για κτίσμα μεταγενέστερο του ναού του Αγίου Ανδρέα.
Τo ασκητήριo της Μεταμoρφώσεως τoυ Σωτήρoς, βρίσκεται μέσα στo βράχo, κάτω
από τov oμώvυμo vαό πoυ έχει χτιστεί στo τέρμα τoυ αυτoκιvητοδρόμoυ πoυ oδηγεί
στη μovή Τιμίoυ Πρoδρόμoυ. Μέσα στo κoίλωμα τoυ βράχoυ, υπάρχει σπήλαιo, στηv
πρόσoψη τoυ oπoίoυ υπάρχoυv αρκετές πoλεμίστρες και τέσσερα μέτρα πάvω από αυτό,
βρίσκεται τo ασκητήριo πoυ έχει διαστάσεις 3x4 μέτρα. Ο Ν. Μoυτσόπoυλoς μέσα στo
βιβλίo τoυ «Η Αρχιτεκτονική των Εκκλησιών..., σ. 185», αvαφέρει ότι μέσα στo ασκητήριo
σώζovταv ίχvη εικόvας τoυ Iησoύ, σχεδόv κατεστραμμέvης, πάvω στηv oπoία υπήρχε
η επιγραφή «Iησoύς Χριστός Σωτήρ τoυ Κόσμoυ». Από τηv παράδoση τωv Πρoδρoμιτώv
μovαχώv, αvαφέρεται ότι, στo ασκητήριo αυτό, σε κάπoιo μικρό χρονικό διάστημα
λειτoύργησε γυvαικεία μovή.
Τo ασκητήριo τωv Ταξιαρχώv, πoυ είvαι και τo αξιoλoγότερo όλωv τωv ασκητηρίωv
της περιoχής, βρίσκεται λίγα μέτρα πιo κάτω από τo ασκητήριo της Μεταμoρφώσεως
και έχει διάμετρo 6.10 μέτρα. Από τηv παράδoση μας έχει διασωθεί η πληρoφoρία
ότι τo ασκητήριo αυτό ήταv αγιoγραφημέvo, εvώ ίχvη ελάχιστωv αγιoγραφιώv σώζovται
ακόμη και σήμερα. Πάvω από τηv Αγία Τράπεζα, σε ύψoς δύo μέτρωv από τo έδαφoς,
υπάρχει η oλoέvα και φθίvoυσα κτητoρική επιγραφή, τηv oπoία έχoυv δημoσιεύσει
στo παρελθόv πoλλoί ερευvητές, με αρκετές διαφoρές αvαγvώσεως τόσo στo κείμεvo,
όσo και στη χρovoλoγία της, πoυ τηv τoπoθετoύv μέσα στα έτη από 1386 μέχρι 1428.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Τ. Γριτσόπουλος αναγνωρίζει στην επιγραφή το έτος 1427/28,
ενώ ο Ν. Μoυτσόπoυλoς τo έτoς 1396. Όλοι πάντως οι ερευνητές συμφωνούν ότι πρόκειται
για το αρχαιότερο ασκητήριο της περιοχής. Η αvαφoρά πoυ υπάρχει πάvω στηv επιγραφή
ότι τo ασκητήριo αυτό βρίσκεται πλησίov τoυ Ατσιχώλoυ, πoυ αποδεδειγμένα αvαφέρεται
στov παλαιό -Βυζαvτιvό- Ατσίχωλo, έχει δημιoυργήσει στoυς ερευvητές τηv αμφιβoλία
για τηv ύπαρξη ή όχι της μovής Τιμίoυ Πρoδρόμoυ μέσα στo έτoς πoυ αvαφέρεται πάvω
στηv επιγραφή αυτή.
Τo ασκητήριo τoυ Αγίoυ Ελευθερίoυ, βρίσκεται λίγα μέτρα βoρειότερα από
τη μovή Τιμίoυ Πρoδρόμoυ και έχει μετασχηματισθεί σε vαό.
Τo ασκητήριo της Αγίας Ελεoύσας, είναι το μοναδικό ασκητήριο που βρίσκεται
έξω από τov χώρo τωv πoλλώv ασκητηρίωv, μέσα όμως στα όρια τoυ Φαραγγιoύ. Πρόκειται
για ένα μικρό μονόχωρο ναΐδριο, τo oπoίo βρίσκεται λίγo έξω από τη Ζάτoυvα στo
βράχo κάτω από τo δρόμo.
Εκτός από τα προαναφερόμενα ασκητήρια, ένα άλλο αξιόλογο μνημείο, είναι και ο ναός του Αγίου Ανδρέα που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο Λoύσιo, αvατoλικά από τα ερείπια τωv λoυτρώv της αρχαίας Γόρτυvoς, λίγα μόλις μέτρα από τo γνωστό γεφύρι τoυ «Κόκκoρη». Ο vαός αvήκει στov τύπo της μovόκλιτης βασιλικής με τρoύλo, οι εσωτερικές του διαστάσεις είναι 3.30x4.75 και έχει έvαv μεγάλo σε όγκo τρoύλo. Στo εσωτερικό τoυ vαoύ διατηρoύvται ίχvη παλαιάς τoιχoγραφήσεως, σε oρισμέvα σημεία διακρίvovται δύo επάλληλες στρώσεις τoιχoγραφιώv ενώ στη vότια πλευρά τoυ ανατολικού θόλoυ, σώζovται μoρφές Αγγέλωv. Οι νεώτεροι ερευνητές υπoστηρίζουν ότι, o vαός έχει ιδρυθεί πάvω στα ερείπια κάπoιoυ ρωμαϊκoύ oικoδoμήματoς, πoυ και αυτό με τη σειρά τoυ, είχε χτιστεί πάvω στα ερείπια αρχαίoυ ιερoύ. Αναφορικά με τηv ίδρυση τoυ vαoύ, μέχρι σήμερα δεv έχει χρovoλoγηθεί με βεβαιότητα αφoύ oι απόψεις τωv μελετητώv παρoυσιάζoυv μεγάλες χρovoλoγικές απoκλίσεις. Σήμερα, ο vαός τoυ Αγίoυ Αvδρέα, απoτελεί μετόχιo της μovής Τιμίου Πρoδρόμoυ.
Κείμενο: Γεωργίου Παν. Θεοχάρη
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Δημητσάνης
ΑΓΓΕΛΟΚΑΣΤΡΟ (Χωριό) ΣΟΛΥΓΕΙΑ
Χαρακτιστικότερος όλων των ναών, ο ναός του Αγίου Νικολάου, με βυζαντινές
τοιχογραφίες, που για πολλούς αιώνες ήταν το κέντρο της θρησκευτικής ζωής της
περιοχής και σήμερα έχει κηρυχθεί διατηρητέος.
ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ (Οικισμός) ΛΕΥΚΤΡΑ
ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ (Οικισμός) ΜΙΔΕΑ
Ναός
σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, σύνθετου τετρακιόνιου τύπου, με νάρθηκα και
προστώα. Εδράζεται σε κρηπίδα. Είναι κτισμένος χαμηλά κατά το ψευδοϊσόδομο σύστημα
και ψηλότερα κατά το πλινθοπερίκλειστο. Ποικιλία κεραμοπλαστικών κοσμεί τις όψεις.
Το μνημείο χρονολογείται στα τέλη του 12ου ή στον 13ο αιώνα. Στο εσωτερικό ο ναός
έχει τοιχογραφίες βυζαντινών χρόνων.
Για την ιστορία του ναού δεν υπάρχει μαρτυρία. Η χρονολόγησή του επιτυγχάνεται
με βάση τα ανασκαφικά και αρχιτεκτονικά δεδομένα. Η σύνδεσή του με τον αρχαιολάτρη
αρχιεπίσκοπο Κορίνθου William de Meerbeke είναι πιθανή. Το 1691 είναι μετόχι της
"εν Ναυπλίω" Μονής του Αγ. Θεοδοσίου και παραχωρείται από τον Morosini στον επίσκοπο
Ρεθύμνης Αθανάσιο Χορτάτζη που ήταν στην Πελοπόννησο. Τον Ιούνιο του 1825, κατά
την πυρπόληση του ΄Αργους από τον Ιμπραήμ θα πρέπει να πυρπολήθηκε και η Μονή.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα (1855) και από τις αρχές του 20ου αιώνα
(1912), ήδη, ξεκίνησαν εργασίες επισκευής του μνημείου. Εκτελούνται εργασίες αποκατάστασης
και ανάδειξης του ναού καθώς και συντήρησης και αποκάλυψης των τοιχογραφιών. Σήμερα
λειτουργεί ως νεκροταφειακός ναός του χωριού.
Ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν το 1989 και το 1990 έφεραν
στο φως την κρύπτη του ναού κάτω από το ΄Αγιο Βήμα, τους στυλοβάτες του αρχικού
τέμπλου καθώς και ταφές στον κυρίως ναό και στο νάρθηκα (που χρονολογούνται στα
ύστερα βυζαντινά χρόνια ή στην Τουρκοκρατία).
Σε κοντινές αποστάσεις, στην αργολική πεδιάδα, υπάρχουν τα ακόλουθα
εξαιρετικά σημαντικά μνημεία:
•Αγία Μονή Αρείας Ναυπλίου (1149)
•Κοίμηση Θεοτόκου Χώνικα (αρχών 12ου αιώνα)
•Μεταμόρφωση του Σωτήρα στο Πλατανίτι
•Κοίμηση Θεοτόκου στο ΄Αργος (12ου αιώνα).
ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ (Κωμόπολη) ΚΟΡΙΝΘΙΑ
Η πόλη των Αγίων Θεοδώρων οφείλει την ονομασία της στο παραδοσιακό
εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, κτισμένο στη θέση παλαιοχριστιανικής εκκλησίας.
Μεγάλη ιστορική σημασία έχει η πλατιά λίθινη πλάκα που φέρει χαραγμένο επίγραμμα
των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων και βρίσκεται δεξιά της εισόδου της εκκλησίας. Το
επίγραμμα αυτό προέρχεται από τον τάφο ενός δεκαπεντράχρονου κοριτσιού και το
περιεχόμενό του θα μπορούσε να συγκριθεί με τα σημαντικότερα της αρχαιότητας.
(Κείμενο: Μαρία Γεωργιάδου, Θηρεσία Κοντογιάννη)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (2002) της Νομαρχίας
Κορινθίας.
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Χωριό) ΒΟΙΑ
Στην περιοχή του Αγ. Γεωργίου υπάρχει ο ομώνυμος ναός που κτίσθηκε
στα θεμέλια του Βυζαντινού ναού του Αγ. Ονουφρίου. Στο παραπλεύρως κελλί ζούσε
ο ερημίτης καλόγερος Πατροκοσμάς. Στους δρομολάτες που τον επισκέπτοντο δεν παρέλειπε
να συμβολεύει: "Βρε ελάτε να κατοικήσετε εδώ που είναι ευλογημένος τόπος
και μια μέρα θα γίνει μεγάλο χωριό".
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
της Τοπικής Εκκλησίας Δήμου
Βοιών.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Χωριό) ΒΟΙΑ
Ο ναός βρίσκεται 5 χιλ. ΝΑ του χωριού Αγ. Νικόλαος. Μονόχωρος ναός
(5.50μ.Χ3.50 μ.) του 20ου αιώνα με δίρρυτη στέγη, κτισμένος στη θέση παλαιοτέρου
στο επίνειο του οικισμού Καλύβια.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
της Τοπικής Εκκλησίας Δήμου
Βοιών.
ΑΓΟΡΙΑΝΗ (Χωριό) ΠΕΛΛΑΝΑ
Τηλέφωνο: +30 27310 61301
Ο ναός είναι κοιμητηριακός και ανήκει στο σταυροεπίστεγο τύπο. Στα
ανατολικά απολήγει σε ημικυκλική αψίδα, ενώ στα δυτικά προσκολλάται μεταγενέστερος
νάρθηκας. Στα βόρεια του ναού έχει προστεθεί σε μεταγενέστερη εποχή λιθόκτιστο
οστεοφυλάκιο. Ο ζωγραφικός διάκοσμος του ναού, που σώζεται σχεδόν ολόκληρος, εντάσσεται
σε καλό επαρχιακό καλλιτεχνικό ρεύμα και χρονολογείται στον 14ο αιώνα.
Λειτουργεί ως κοιμητηριακός ναός του χωριού.
Στο παρελθόν έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες επισκευής της στέγης του
ναού. ΄Εχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών του. Πρόσφατα
εγκρίθηκε και προωθείται η εκτέλεση σειράς επειγουσών εργασιών για τη στερέωση
και προστασία του ναού. Eνδιαφέρον παρουσιάζουν τα πλησιέστερα χωριά,
όπου σώζονται αξιόλογα μνημεία. Στο Λογγανίκο υπάρχουν ο Αγ. Γεώργιος, οι Αγ.
Απόστολοι (14ου αιώνα) και η Κοίμηση της Παναγίας (15ου αιώνα). Ο ενοριακός ναός
της Γέννησης της Παναγίας στο Καστόρι κοσμείται με αξιόλογη ζωγραφική
(αρχών 20ου αιώνα) και με ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση το μοναστήρι της Παναγίας κατείχε μεγάλη έκταση, περιβαλλόταν από πυκνούς θάμνους και υδρευόταν από τη"νεραϊδόβρυση". Σήμερα δεν σώζεται τίποτα από το παλαιότερο μοναστήρι (πιθανόν του 17ου αιώνα). Υπάρχει, όμως, μικρό εκκλησάκι και δίπλα του μεγαλοπρεπής ναός, ο οποίος κτίστηκε για να εκπληρωθεί το τάμα που έκαναν στρατιώτες από την Αγόριανη στο πεδίο της μάχης του Δεμίρ-Ισάρ, το 1913. Η θεμελίωσή του έγινε το 1924 και τα εγκαίνια το 1958.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πελλάνας
Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Στο εσωτερικό του παλιού ναού σώζεται μία μοναδική Δευτέρα Παρουσία σε πρωτότυπη σύνθεση, δωρεά Πανάγου Μανίνου (1901) καθώς και ξυλόγλυπτο τέμπλο. Τα δύο αρχοντικά: του μεγάλου ευεργέτη Πανάγου Μανίνου και των κληρονόμων Παπαδόπουλου (Βρουντούρη).
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πελλάνας
ΑΝΩ ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ (Χωριό) ΑΡΓΟΛΙΔΑ
Βρίσκεται στον οικισμό της Ανω Επιδαύρου και απέχει 4χλμ από την Αρχαία
Επίδαυρο. Είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια βασιλικής του 7ου-10ου αιώνα που
και αυτή με τη σειρά της είχε χτιστεί πάνω σε αρχαίο ναό, του οποίου τα απομεινάρια
βλέπουμε σήμερα κάτω από τον υπάρχοντα ναό.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Επιδαύρου.
ΑΝΩ ΜΠΟΥΛΑΡΙΟΙ (Χωριό) ΟΙΤΥΛΟ
ΑΝΩ ΤΡΙΚΑΛΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Ο επισκέπτης στα Κάτω Τρίκαλα μπορεί να δει το ναό του Αγίου Δημητρίου,
χτισμένο το 1697.
Ξυλόστεγος, με ουρανιά και γυναικωνίτη, εντυπωσιάζει με τις εξπρεσιονιστικού
χαρακτήρα τοιχογραφίες του 18ου αιώνα, με κορυφαία την Ακρα Ταπείνωση, όπου χαρακτηριστικές
είναι οι τριγωνικές σκιές κάτω από τα μάτια, δηλωτικές του πάθους που διακατέχει
τα θεία πρόσωπα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Ξυλοκάστρου.
Στα Ανω Τρίκαλα βρίσκεται ο Αγιος Νικόλαος, 19ου αιώνα, μητρόπολη
του χωριού, τρίκογχος, ανήκει σε τύπο ναού Αγίου
Ορους 10ου αιώνα, με τοιχογραφίες του Ν. Σαντοριναίου και αξιόλογες φορητές
εικόνες.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Ξυλοκάστρου.
ΑΡΕΟΠΟΛΗ (Κωμόπολη) ΛΑΚΩΝΙΑ
Στο διατηρητέο παραδοσιακό τμήμα της Αρεόπολης η πλακόστρωτη πλατεία
της 17ης Μαρτίου 1821, συντηρεί τις ιστορικές μνήμες. Εδώ, έξω από την
εκκλησία των Ταξιαρχών, την ημέρα εκείνη, οι Μανιάτες, με επικεφαλής
τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, ευλόγησαν τα όπλα τους και άρχισαν
τον Αγώνα, απελευθερώνοντας στις 23 Μαρτίου την Καλαμάτα.
Ο ιστορικός ναός των Ταξιαρχών, του 17ου αιώνα, χτισμένος από καλά κατεργασμένους
λίθους, είναι σταυροειδής με δεκάπλευρο τρούλο και δεκάπλευρη αψίδα και έχει ιδιαίτερα
αξιόλογο γλυπτό διάκοσμο. Έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο. Διατηρητέα μνημεία
έχουν ανακηρυχθεί και οι εκκλησίες του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου,
καμαροσκέπαστη με χτιστό τέμπλο και τοιχογραφίες του 1746, του Αγίου Πολύκαρπου,
καμαροσκέπαστη με τρίπλευρη αψίδα και τοιχογραφίες των τελευταίων βυζαντινών χρόνων,
των Αγίων Πάντων, σε ερειπωμένο μοναστήρι στη θέση Ξιφαριάνικα,
καμαροσκέπαστη με χτιστό τέμπλο και αγιογραφίες λαϊκής τέχνης, και της Παναγίας
Τσιπιώτισσας, καθολικό μοναστηριού, επίσης σταυροειδής δικιόνιος με οκτάπλευρο
τρούλο, χτιστό τέμπλο και μεταβυζαντινές τοιχογραφίες.
(κείμενο: Σωτήρης Μπακανάκης)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
της Νομαρχίας Λακωνίας.
ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ (Οικισμός) ΑΣΩΠΟΣ
Στο εκκλησάκι αυτό με τον διαμορφωμένο περιβάλλοντα χώρο του, στον παραλιακό οικισμό του Αρχάγγελου συρρέει πλήθος προσκυνητών, στις 8 Νοέμβριου, εορτή των Ταξιαρχών καθώς και την παραμονή και ακολουθούν εορταστικές εκδηλώσεις στον ομώνυμο οικισμό.
ΑΣΠΡΟΚΑΜΠΟΣ (Οικισμός) ΛΟΥΤΡΑΚΙ ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ
Η Ζωοδόχος Πηγή, ναός μονόκλιτος με δίρριχτη κεραμοσκεπή στέγη, βρίσκεται
στον Ασπρόκαμπο της Περαχώρας.
Οικοδομήθηκε από αρχαίο υλικό κατά το ισοδομικό σύστημα τοιχοδομίας και ανακαινίσθηκε
το 1987.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
ΑΣΣΟΣ (Κωμόπολη) ΚΟΡΙΝΘΙΑ
Στο χωριό του Ασσου, στην ενδοχώρα, ξεχωρίζει ο ναός των Ταξιαρχών.
Πρόκειται για μονόχωρη μεγάλων διαστάσεων Βασιλική, με δίρριχτη κεραμοσκεπή στέγη,
τρίπλευρη αψίδα ιερού, εισόδους στη δυτική και νότια πλευρά, με τοξωτά υπέρθυρα
και αγιογραφίες μεγάλου καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος. Οικοδομήθηκε το 1822, σε
ανάμνηση της φυγής των Τούρκων την ημέρα της γιορτής των Ταξιαρχών.
(Κείμενο: Μαρία Γεωργιάδου, Θηρεσία Κοντογιάννη)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (2002) της Νομαρχίας
Κορινθίας.
ΑΣΩΠΟΣ (Κωμόπολη) ΛΑΚΩΝΙΑ
Λιθόκτιστη εκκλησία στην κεντρική πλατεία του Δημοτικού διαμερίσματος Ασωπού με προδιαγραφές Βυζαντινής τεχνοτροπίας, η οποία έχει ανεγερθεί προ του 1900.
Γραφικό εκκλησάκι στην ανατολική πλευρά του Δημοτικού διαμερίσματος Ασωπού στο οποίο συρρέουν χιλιάδες προσκυνητές κατά την ημέρα της ομώνυμης εορτής και την παραμονή (7 και 8 Σεπτεμβρίου), όπου αντίστοιχα γίνεται στην πλατεία η παραδοσιακή τοπική εορταστική εκδήλωση.
ΒΑΣΤΑΣ (Χωριό) ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ
Ο ναός της Αγίας Θεοδώρας αποτελεί μοναδικό φαινόμενο και είναι από
τα πιο αξιόλογα αξιοθέατα της Αρκαδίας. Η εκκλησία κτίστηκε μεταξύ του 1050-1100
προς τιμήν της οσιομάρτυρος Θεοδώρας. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Βάστα της Μεγαλόπολης
σε μια κατάφυτη ειδυλλιακή ρεματιά με πυκνό δάσος από θεόρατες βελανιδιές. Η οδική
πρόσβαση γίνεται από το Ισαρι
μετά από μια πανέμορφη κατηφορική διαδρομή (μισής ώρας περίπου).
Στη μικρή αυτή εκκλησία η Φύση έχει θαυματουργήσει. Δεκαεφτά πελώρια
δένδρα είναι φυτρωμένα πάνω στη στέγη της, ενώ από τα θεμέλιά της αναβλύζουν τα
νερά ενός κεφαλαριού. Το φαινόμενο αυτό φαίνεται να οφείλεται στο ότι η εκκλησία
είναι πέτρινη και θολωτή με αρκετή περιεκτικότητα σε χώμα. Σε αυτό το λίγο χώμα
φύτρωσε αρχικά ένα πουρνάρι που σιγά-σιγά μεγάλωσε και έριξε και τους δικούς του
καρπούς. Ετσι πάνω στην οροφή της εκκλησίας φύτρωσαν αρκετά πουρνάρια, σφεντάμια
και κοκορεβιθιές που η λαϊκή παράδοση το απέδωσε σε θαύμα.
Σύμφωνα με την παράδοση, η οσιομάρτυς εμαρτύρησε για την πίστη της
και εκτελέστηκε από τους διώκτες της. Λίγο πριν εκτελεστεί, προσευχήθηκε: "...Κάνε
Κύριε στο μνήμα μου να φυτρώσουν δέντρα που να μαρτυρούν την προστασία σου στην
αγνότητά μου. Και το αίμα μου να γίνει νερό και να ποτίζει. Αμήν". Ετσι μετά το
θάνατό της δεκαεπτά δένδρα που αντέχουν σε κάθε άνεμο, φύτρωσαν από θαύμα γύρω
από το ναό.
Αρκετές δοξασίες υπάρχουν αναφορικά με την ιστορική αλήθεια. Σύμφωνα
με μια θεώρηση (Επισκ. Θεόφιλου Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως "Η Αγία
Θεοδώρα του Βάστα Μεγαλοπόλεως") η Αγία Θεοδώρα, για να καλύψει τις υποχρεώσεις
της οικογενείας της, μεταμφιέστηκε σε άνδρα και κατατάχτηκε στο στρατό του Βυζαντίου
σαν "καπετάν Θοδωρής". Εκεί κατηγορήθηκε άδικα για πράξεις άνομες και θανατώθηκε
στο σημείο αυτό. Αλλη θεωρία (Αθ. Μπάκα, "Θεοδώρα, Βασίλισσα - Σεβαστή - Αυγούστα
& Αγία. Εκκλησία - Μνημείον εις Βάστα Αρκαδίας") διατείνεται ότι Αγία Θεοδώρα
ήταν η Αυγούστα Θεοδώρα, κόρη του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Η΄ της μακεδονικής
δυναστείας, που λέγεται πως βασίλεψε σαν άνδρας από το 1055 μέχρι το 1056. Η Αυγούστα
Θεοδώρα κατά τους ισχυρισμούς του Μιχαήλ ΣΤ΄ του Στρατιωτικού που την διαδέχθηκε
με κίνημα αρρώστησε βαριά και πέθανε, ενώ κατ' άλλους εικάζεται ότι ο ίδιος την
δολοφόνησε και την έθαψε εδώ.
500 μ. από την εκκλησία, ακολουθώντας το κεφαλάρι, είναι η θέση "Νερόμυλος",
μαγευτική τοποθεσία πνιγμένη στο πράσινο. Εδώ υπήρχε παλιότερα νερόμυλος. Στη
θέση του σήμερα υπάρχει εξοχικό κέντρο. Ο μηχανισμός του νερόμυλου έχει αποκατασταθεί
από τους ιδιοκτήτες και λειτουργεί κανονικά.
Η εκκλησία προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες προσκυνητών και επισκεπτών, ενώ γιορτάζει
στις 11 Σεπτεμβρίου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΒΟΡΔΟΝΙΑ (Χωριό) ΠΕΛΛΑΝΑ
Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου, βρίσκεται κάτω από το φράγκικο κάστρο.
Πρόκειται για τον παλαιότερο ναό της περιοχής. Χτίστηκε το 1712 περίπου, ενώ σήμερα
σώζονται τα ερείπιά του. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρξε ορμητήριο των
αγωνιστών και χρησίμευσε και ως κοιμητήριο. Τα οστά των αγωνιστών φυλάσσονται
σε οστεοφυλάκιο κοντά στο Ναό. Διέθετε χειροποίητες εικόνες του 1700 και τοιχογραφίες.
Το 1870 με την κατάρρευση του ναού οι τοιχογραφίες καταστράφηκαν. Το 1972 με απόφαση
του Γεωργίου Τσενέ και των κατοίκων της Βορδόνιας ο ναός ξαναχτίστηκε σε άλλο
σημείο βόρεια του Αγίου Γεωργίου και οι εικόνες του παλαιού ναού μεταφέρθηκαν
εκεί.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πελλάνας
Στη θέση "Κιρίμπεη". Σώζονται τα ερείπια του ναού και μερικές αξιόλογες εικόνες, οι οποίες φυλάσσονται σήμερα στο Ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
Πρόκειται για τον Ναό της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, που χτίστηκε σε κορυφή κοντά στο βουνό το 1825-1827. Οι εικόνες χρονολογούνται από το 1780-1790 και οι περισσότερες είναι κεντημένες στο χέρι και στη συνέχεια κολλημένες σε ξύλο. Πλάι στην εκκλησία υπάρχει σταυρός μέσα στον κορμό δένδρου. Η παράδοση αναφέρει ότι τον τοποθέτησαν εκεί οι κάτοικοι της περιοχής όταν κεραυνός έπεσε στο δένδρο και το άνοιξε στα δύο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πελλάνας
ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΟΙ (Κωμόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Ιστορικός ναός στη κεντρική Πλατεία των Γαργαλιάνων ο οποίος θεμελιώθηκε επί Βενετών
τον 17ο αιώνα και αποπερατώθηκε στις αρχές του 18ο αιώνα. Στο ναό αυτό εκκλησιάσθηκε
ο Μακρυγιάννης το 1825 πριν αναχωρήσει για το Ναβαρίνο.
Στον ιερό του ναού σώζεται εικόνα με τις σπαθιές του Ιμπραήμ όταν λεηλάτησε τη
πόλη.
Πρόκειται για ναό μονόκλιτο, σταυρεπίστεγο, με τοιχογραφημένη την Αγία Τράπεζα.
ΓΟΡΤΥΣ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Ο Αγιος Ανδρέας, μονόκλιτη τρουλωτή εκκλησία, είναι χτισμένος πάνω σε λείψανα ρωμαϊκού κτιρίου. Τμήματα της τοιχοποιίας του τελευταίου έχουν ενσωματωθεί στο ναό. Ο ιδιότυπος τρούλος του, ύψους 2μ., είναι μια παραλλαγή των ψηλών κυλινδρικών τρούλων με χαμηλά και στενά παράθυρα που συναντάμε σε πολλές εκκλησίες στην Ηπειρο. Ισως πρόκειται για μια παραλλαγή που ανήκει στον 12ο αιώνα. Ο Αγιος Ανδρέας είναι ένας από τους πιο κομψούς βυζαντινούς ναούς της περιοχής, ενταγμένος στο ήρεμο τοπίο του ποταμού. Δίπλα στον Αγιο Ανδρέα, προς την ανάντη ροή του ποταμού, ο μύλος του Κόκκορη είναι κατάλοιπο μιας εποχής που οι νερόμυλοι δούλευαν ασταμάτητα στην περιοχή για να παράγουν μπαρούτι ή να αλέθουν γεννήματα.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Τρικολώνων
ΔΑΙΜΟΝΙΑ (Χωριό) ΑΣΩΠΟΣ
Στο Δημοτικό διαμέρισμα Δαιμονιάς υπάρχουν δύο εκκλησίες, το παλαιό εκκλησάκι και η νεότερη που γιορτάζουν στις 24 Σεπτεμβρίου με αντίστοιχο παραδοσιακό τοπικό πανηγύρι.
Η νεότερη εκκλησία γιορτάζει και του Αγίου Παντελεήμονα 27 Ιουλίου.
ΔΕΡΜΑΤΙΑΝΙΚΑ (Χωριό) ΒΟΙΑ
Αγίου Δημητρίου, Προφήτη Ηλία και Αγίου Κυπριανού.
ΔΙΡΟΣ (Χωριό) ΛΑΚΩΝΙΑ
Ο Βυζαντινός αυτός ναός που είναι χτισμένος τον 11ον αιώνα αποτελεί
ένα θαυμάσιο υπόδειγμα του σταυροειδούς ρυθμού με έξοχη τοιχοδομία κι ωραίες αναλογίες.
Η όλη δομή και οι αρχιτεχτονικές λεπτομέρειες του μνημείου μας κάνουν βάσιμα να
υποθέσουμε πως βρισκόμαστε μπροστά σε έργο που εκφράζει - απηχεί τέχνη υψηλή μεγαλείτερου
κέντρου - σίγουρα της Σπάρτης.
Εσωτερικά η εκκλησία δεν διασώζει παρά ελάχιστες τοιχογραφίες. Πάντως,
η θαυμάσια αναστηλωτική εργασία, αποκατέστησε το μνημείο στην πρωτινή του αρχιτεκτονική
λάμψη. Το κεραμοπλαστικό του κέντημα και η όλη εργασία στο μνημείο δείχνουν με
πόσο δέος, προσοχή κι ευσυνειδησία εργάστηκε ο αρχιτέκτονας και το συνεργείο γιά
να αναβιώσουν και να στερεώσουν το παλιό αρχιτεκτονικό σχήμα και το μεγαλείο της
ωραίας αυτης βυζαντινής εκκλησίας.
Κείμενο από: Το διρό της Μάνης - Γ. Μαντούβαλος
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Συλλόγου Λακώνων Επιστημόνων
ΕΒΡΟΣΤΙΝΑ (Χωριό) ΚΟΡΙΝΘΙΑ
Ο ναός αυτός έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο, και συνδέεται
στενά με τους αγώνες του έθνους κατά την επανάσταση του 1821. Είναι προεπαναστικό
κτίσμα, το οποίο κτίσθηκε πάνω στα ερείπια προϋπάρχοντος ναού, που αναφέρεται
στα Βενετικά αρχεία από το 1696. Έχει πραγματοποιηθεί στο ναό αυτό δύο φορές πολεμικό
συμβούλιο υπό την προεδρία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Είναι ένα από τα σπάνια μνημεία
της Χριστιανοσύνης από άποψης ρυθμού και αρχιτεκτονικής με τους δέκα επτά τρούλους.
Έχει κτισθεί επί Τουρκοκρατίας σε διάστημα 39 ημερών μετά από χορήγηση 40 ημερών
προθεσμίας από την Τουρκική Διοίκηση. Το 1991 κατέρρευσε ο κεντρικός τρούλος και
ένα μέρος της στέγης του ναού και αναστηλώθηκε το 1993. Στο προαύλιο του ναού
βρίσκεται ο τάφος και η προτομή του Ζαχολίτη οπλαρχηγού της επανάστασης του ’21
Παναγιωτάκη Γεραρή.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Ευρωστίνης
Με εξαιρετικής τέχνης λιθόκτιστο καμπαναριό και ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1838. Απέναντι από την εκκλησία βρίσκεται μικρή πλατεία όπου έχει τοποθετηθεί η προτομή του μεγάλου Νομοδιδασκάλου Γεωργίου Μπαλλή που καταγόταν από τη Ζάχολη.
ΕΛΛΗΝΟΕΚΚΛΗΣΙΑ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΥΣΑ
Ο Ναός της Σαμαρίνας της άλλοτε Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, τιμάται σήμερα στο όνομα της Ζωοδόχου Πηγής (Θεοτόκου) και είναι γνωστός με την κοινή ονομασία Σαμαρίνα. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Ελληνοεκκλησιά (Σάμαρι) και εξαρτιόταν απο την βυζαντινή επισκοπή της Ανδρούσας. Ως κτίσμα ανήκει στα τέλη του 12ου και αρχές του 13ου αιώνα, περί το 1200 μ.Χ. κατά την τοπική παράδοση. Κατά μια εκδοχή χτίσθηκε πάνω στα ερείπια παλιού ειδωλολατρικού ναού αφιερωμένου στη θεά Ρέα. Το σχήμα του κυρίως ναού είναι σταυροειδές, ενώ ο τρούλος είναι διακοσμημένος με τούβλα και στηρίζεται σε δύο κίονες και σε πεσσούς του τέμπλου. Τα τέσσερα υποστηρίγματα των αψίδων, που υποβαστάζουν τον τρούλο, είναι κίονες και δύο μαρμάρινοι πεσσοί του τέμπλου, που φέρουν τον τρούλο πιο κοντά προς το Αγιο Βήμα, ενώ στα θολωτά ημισφαίρια είναι φανερή η επίδραση της κωνσταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Μεσσηνίας
ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ (Δήμος) ΑΡΓΟΛΙΔΑ
Κτίσθηκε τον 11ο αιώνα περίπου. Οι αγιογραφίες στην αρχική τους μορφή και τα ηχητικά αγγεία, από τα οποία διασώζονται αρκετά έως σήμερα, σε ευθεία γραμμή καί σε κανονικές αποστάσεις, μαρτυρούν την αρχική ωραιότητα του παλαιοχριστιανικού αυτού μνημείου. Παλαιότερα, στην Ανατολική εξωτερική πλευρά της κόγχης του ιερού, υπήρχε ξύλινο σήμαντρο, όπου σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, ο ναός είχε χρυσή καμπάνα με τον ήχο της ν' ακούγεται έως την Αίγινα
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, το γραφικό και αξιόλογο αυτό χριστιανικό μνημείο, είναι κτίσμα του 13ου αιώνα. Ο ναός εξωτερικά, δίνει την εικόνα μικρού εξωκκλησιού, εσωτερικά όμως εντυπωσιάζει ο εικονογραφικός του πλούτος.
ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Χωριό) ΤΕΓΕΑ
Ο Ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και είναι μια πανέμορφη εκκλησία βυζαντινού ρυθμού. Βρίσκεται στο χώρο της Παλαιάς Επισκοπής της Τεγέας. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, οπότε και συγκεντρώνεται κόσμος από όλη την περιοχή, ενώ παράλληλα στο γύρω χώρο διοργανώνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι της Πελοποννήσου. Χτίστηκε με δαπάνες του Τεγεατικού Συνδέσμου το 1888 στα ερείπια παλαιότερου ναού, για να αντικαταστήσει την ερειπωμένη βυζαντινή βασιλική (11ου ή 12ου αιώνα) που αποτελούσε τη μητρόπολη του μεσαιωνικού Νικλίου. Ο ναός είναι χτισμένος επάνω στο κοίλο αρχαίου θεάτρου.
Κοντά στην εκκλησία σώζονται υπολείμματα μεσαιωνικών τοιχών, ενώ δίπλα είναι ο αρχαιολογικός χώρος της Επισκοπής και το όμορφο πάρκο του Τεγεατικού Συνδέσμου. Στον μεσαίωνα περιβαλλόταν από φρούριο, ίχνη του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα. Από τα χρόνια της Επανάστασης και μέχρι το 1851 γινόταν εκεί το πανηγύρι του "Κάλλους", όπου εκτός από τις θρησκευτικές τελετές γίνονταν και συνοικέσια.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΕΡΗΜΟΣ (Οικισμός) ΟΙΤΥΛΟ
Ναός του 12ου αιώνα, σταυροειδής εγγεγραμμένος, δικιόνιου τύπου, με
νάρθηκα. Τοιχοδομία επιμελημένη, σύμφωνα με το πλινθοπερίκλειστο σύστημα δομής,
διακοσμητικές πλίνθινες ταινίες και γλυπτά διαφράγματα. Αθηναϊκός τρούλος και
μεταγενέστερο τοξωτό καμπαναριό με εντοιχισμένα τα γλυπτά του παλαιότερου τέμπλου.
Το εσωτερικό του ναού καλύπτεται από επιχρίσματα, τοιχογραφίες μεταβυζαντινών
χρόνων στο βόρειο τοίχο και την αψίδα.
Η 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ήδη από το 1992 πραγματοποιεί
εργασίες ανακεράμωσης, στεγανοποίησης, επισκευής λιθοδομών και διακοσμητικών αρχιτεκτονικών
στοιχείων του ναού. Κατά τη διάρκεια των εργασιών στεγανοποίησης των θεμελίων
του ναού αποκαλύφθηκε οστεοφυλάκειο στη ΝΑ εξωτερική γωνία καθώς και δεξαμενή
σε μικρή απόσταση από το νότιο τοίχο. Η περιοχή στην οποία βρίσκεται ο ναός είναι
πλούσια σε βυζαντινά μνημεία.
Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται ο Ναός Ταξιαρχών στο Κουλούμι (13ος),
ο Ναός Αγίου Ιωάννη στον οικισμό Μίνας
(βυζαντινών χρόνων), ο Ναός Αγίας Σουλανής, κ.α.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
ΕΡΜΙΟΝΗ (Κωμόπολη) ΑΡΓΟΛΙΔΑ
Η Μητρόπολη της πόλης, ιστορική εκκλησία βυζαντινού ρυθμού του 16ου
αιώνα, είναι κτισμένη ακριβώς στη θέση του αρχαίου ναού της Χθονίας Δήμητρας όπως
αποδεικνύουν οι μεγάλοι λίθοι στα θεμέλια και το προς Βορρά Αρχαίο Τείχος. Εδώ
έγινε η ορκωμοσία των πληρεξουσίων της Γ΄Εθνοσυνέλευσης.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Ερμιόνης.
ΗΡΑΙΟΝ (Αρχαίο ιερό) ΛΟΥΤΡΑΚΙ ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ
Στην περιοχή του Ηραίου υπάρχουν σήμερα τρεις εκκλησίες: του Αγίου
Νικολάου, του Αγίου Ιωάννη μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και της Μεταμόρφωσης του
Σωτήρος κοντά στη λίμνη της Βουλιαγμένης.
Ο Αγιος Νικόλαος οικοδομήθηκε πριν από 200 περίπου χρόνια πάνω σε φυσική ακρόπολη,
ανατολικά από το λιμάνι του Ηραίου. Είναι μία μονόκλιτη βασιλική με θόλο, της
οποίας η μεσαία κόγχη είναι τοποθετημένη μέσα σε πελώριο βράχο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει
η εξωτερική δυτική πλευρά του: διασώζει παράθυρο- πολεμίστρα διακοσμημένο με ένα
μαρμάρινο κέντημα-στολίδι από παλαιοχριστικανικό ναό.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
ΚΑΛΟΓΕΡΟΡΡΑΧΗ (Χωριό) ΑΝΔΡΟΥΣΑ
ΚΑΜΑΡΙ (Χωριό) ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟ
Στα τέλη του 17ου αιώνα ιδρύεται μια σπουδαία μονή με μεγάλη ακμή
ακόμα στις μέρες μας, η μονή της Παναγίας της Κορφιώτισσας στο Καμάρι. Χτισμένη
στο λόφο Κορφιώτισσα, είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ατενίζοντας
όλο τον Κορινθιακό και προσφέροντας στον επισκέπτη μια ανεπανάληπτη θέα.
(Κείμενο: Μαρία Γεωργιάδου, Θηρεσία Κοντογιάννη)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (2002) της Νομαρχίας
Κορινθίας.
ΚΑΡΙΤΣΑ (Χωριό) ΓΕΡΟΝΘΡΟΙ
Η σημερινή πολιούχος Ευαγγελίστρια είναι η μεγαλύτερη και η κύρια
εκκλησία του χωριού. Η υψηλή της υπόσταση, ο βυζαντινός σταυροειδές ρυθμός της,
οι τοίχοι της και ο τρούλος της πάνω στην σκεπή με κεραμίδια κυριαρχούν τη θέα
της Δώθε Γειτονιάς.
Σύμφωνα με εντοιχισμένο μάρμαρο η εκκλησία θεμελιώθηκε το 1892. Ολόκληρη
η εκκλησία χτίστηκε από ντόπιο μάρμαρο που βρέθηκε στο Σφοντάμι, ένα πολύ απότομο
σημείο στην πλαγιά της Τσούκας.
Η εξόρυξη και η μεταφορά του μαρμάρου έγινε με προσωπική εργασία των
κατοίκων και κούρασε το χωριό πάρα πολύ. Επειδή τα ζα δε μπορούσαν να περάσουν
τα απότομα μέρη, το μάρμαρο κουβάλησαν οι άντρες πάνω σε "ξυλογαϊδάρες".
Ξυλογαϊδάρες ήταν απλές συσκευές παρόμοιες με σκάλες που είχαν τα κενά καλυμμένα
από τάβλες. Την κάθε φορτωμένη ξυλογαϊδάρα τη σήκωναν δύο ή τέσσερις άντρες ανάλογα
με το βάρος.
Ντόπιες μαρτυρίες αναφέρουν ότι η κατεργασία των μαρμάρων έγινε από
ειδικούς μαρμαράδες από τη Χίο! Το ωραιότατο τέμπλο είναι επίσης μαρμάρινο και
είναι καλλιτεχνική τους δημιουργία.
Πήρε κοντά 30 χρόνια να χτιστεί η εκκλησία γιατί η χρηματοδότηση του
έργου έγινε από τους ντόπιους. Αυτό σίγουρα μαρτυρεί και την απελπιστική φτώχεια
της εποχής εκείνης.
Τελικά η εκκλησία εγκαινιάστηκε γύρω στα 1920 από το "γερόπαπα"
του χωριού Δημήτρη Χρόνη. Από τότε η Ευαγγελίστρια είναι πολιούχος και κύρια εκκλησία
της Καρίτσας.
Ο παπα-Χρόνης που είχε γεννηθεί το 1842 χειροτονήθηκε στα 30 χρόνια
του, το 1872. Απεβίωσε στα 85 χρόνια του, το 1927. Για δύο-τρία χρόνια μετά το
θάνατο του παπα-Χρόνη το χωριό έμεινε δίχως παπά και η Ευαγγελίστρια ήταν κάτω
από τη μέριμνα της ενορίας του Μαριού, που έστελνε τον παπά της να λειτουργήσει
στην Καρίτσα "κάπου κάπου" όπως θυμούνται οι γεροντότεροι. Ο ντόπιος
Αναστάσιος Μαλαβάζος χειροτονήθηκε γύρω στα 1930 και λειτούργησε στην Ευαγγελίστρια
μέχρι το 1964 όποτε πέθανε στα 67 του χρόνια. Κι οι δυο αυτοί παπάδες της Καρίτσας,
ο παπα-Χρόνης και ο παπα-Αναστάσης, έχουν θαφτεί σύμφωνα με την παράδοση πίσω
από Το Ιερό της Ευαγγελίστριας.
Από το 1964 και μετά η Ευαγγελίστρια λειτουργείται από παπάδες άλλων
ενοριών. Ο παπα-Νίκος Χιώτης του Αλεποχωριού
ερχόταν μέχρι το 1974 και ο παπα-Βαγγέλης Μαλτέζος από την Καλλιθέα
μέχρι το 1996.
Πιο πάνω από το Βράχο του Μπέη, ανάμεσα στο Τουνταίικο Ρουμάνι και
το νεκροταφείο ο Αϊ-Κωνσταντίνος αγναντεύει την Ευαγγελίστρια. Ο Αϊ-Κωσταντίνος
είναι μια μικρή εκκλησούλα η οποία για πολλά χρόνια, μέχρι περίπου το 1920, ήταν
η κύρια εκκλησία του χωριού. Πιθανολογούμε ότι εγκαινιάστηκε το 1861. Η εντοιχισμένη
πέτρα πάνω από την είσοδο είναι δυσδιάκριτη και δε διαβάζονται καλά οι αριθμοί,
γι' αυτό δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι.
Στα χρόνια μετά την εδραίωση της Ευαγγελίστριας ως πολιούχο, η εκκλησία
του Αϊ-Κωσταντίνου έπαθε μεγάλες φθορές μέχρι που κινδύνεψε να πέσει η πλακοστρωμένη
σκεπή. Ευτυχώς στις αρχές της δεκαετίας του '60, με πρωτοβουλία του παπα-Αναστάση,
άλλαξαν την σκεπή. Εβαλαν καινούργια τσιμεντένια σκεπή, σοφάτισαν τα ντουβάρια
από μέσα και απέξω τα έκαναν "πεταχτό". Το 1992 ο αυστραλοκαριτσιώτης,
ο αείμνηστος Γιάννης Τσολομύτης, έστρωσε με τσιμέντο τον περίβολο.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση υπήρχε παλιότερα στη θέση αυτή η πρώτη
πολιούχος Αγία Παρασκευή η οποία κάηκε και μετά την ανοικοδόμησή της μετονομάστηκε
Αϊ-Κωσταντίνος. Κάποιες ανησυχίες πάντως ακόμη εκφράζονται στο χωριό για τη μεταβολή
αυτή.
Ο Αϊ-Κωσταντίνος γιορτάζει στις 21 του Μάη. Η εκκλησία λειτουργείται
την ημέρα αυτή και το βραδάκι γίνεται δημόσιο πανηγύρι.
Περίπου 200 μέτρα πιο χαμηλά από την κορυφή του Ελατιά βρίσκεται το
ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη. Σύμφωνα με εντοιχισμένη πλάκα στην σκεπή "Η οικοδομή
αυτή εγίνετο διά χρημάτων του Χ. Μαλαβάζου το 1869". Aλλη πέτρα στην πόρτα
αναφέρει το χρόνο 1899. Iσως τότε έγινε κάποια ανακαίνιση. Ο "Αγιάννης"
γιορτάζεται στις 29 του Αυγούστου. Την παραμονή και ανήμερα του Αγιαννιού γίνεται
το μεγαλύτερο, το χρονιάτικο, πανηγύρι του χωριού. Πολλοί Καριτσιώτες από την
Ελλάδα και το εξωτερικό επιθυμούν να βρίσκονται στο χωριό για το διήμερο αυτό
πανηγύρι. Πρωί-πρωί την ημέρα της γιορτής όλοι στο χωριό, παρέες-παρέες, ανεβαίνουν
στο βουνό για να προσκυνήσουν στο ξωκλήσι ενώ το απόγευμα συνεχίζεται το γλέντι
και ο δημόσιος χορός στην πλατεία.
Εκεί που αρχινάει η μεγάλη ανηφόρα και οι στροφές για το χωριό βρίσκουμε
το πανέμορφο ξωκλήσι του Αϊ-Νικόλα. Εντοιχισμένη πέτρα δείχνει ο Αϊ-Νικόλας εγκαινιάστηκε
ή ανακαινίστηκε το 1896. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1956 στο σκάψιμο για να ανοιχτεί
η δημοσιά, δίπλα στο εκκλησάκι, βρέθηκαν πολλά οστά ανθρωπινά που πολλοί πιστεύουν
σημαδεύουν παλιό νεκροταφείο του χωριού, προφανώς όταν ήταν στη θέση του Αϊ-Θανάση.
Το πλαίσιο πολλών ταφών είναι φτιαγμένο με εγχώριες λιθόπλακες, παρόμοιο με παμπάλαιο
τρόπο ταφής. Η εκκλησία λειτουργείται κάθε χρόνο στις 6 του Δεκέμβρη.
Λίγο πιο πέρα από το παμπάλαιο Πλατύ Πηγάδι βρίσκεται η Αγία Κυριακή.
Η εκκλησία γιορτάζει στις 7 Ιουλίου με πολλούς προσκυνητές από το χωριό. Το απόγευμα
ακολουθεί δημόσιο πανηγύρι στην Καρίτσα.
Στη Στερνίτσα, εκεί κοντά στον παλιό οικισμό και την αρχαία στέρνα,
βρίσκεται το ερημοκλήσι Αϊ-Δημήτρης. Το έχτισε η μητέρα του "Παπαναστάση"
στη μνήμη της γκρεμισμένης εκκλησούλας, Αϊ-Δημήτρη, του αφανισμένου οικισμού στην
Στερνίτσα. Γιορτάζει στις 26 του Οκτώβρη.
ΚΑΡΥΕΣ (Χωριό) ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΑ
Ο Μεγαλοπρεπής ναός της Αγ. Παρασκευής, χτίστηκε το 1600-1620, είναι
βυζαντινού ρυθμού και βρίσκεται στη Ν.Α. άκρη του χωριού. Επισκευάστηκε το 1887
και η νέα αυτή χρονολογία αντικατέστησε την παλαιά στο υπέρθυρο της εισόδου του
ναού.
Κατά την παράδοση η Αγ. Παρασκευή ήταν ένα μικρό εκκλησάκι που βρίσκονταν
στο αλωνάκι πάνω από τις βρύσες του Σάκαλη. Η εικόνα της έφευγε από το εκκλησάκι
και την έβρισκαν στη θέση όπου για το λόγο αυτό χτίστηκε η νέα εκκλησία. Την περίοδο
της τουρκοκρατίας ο Ιμπραήμ πυρπόλησε την εκκλησία αλλά κάηκε μόνο το εικονοστάσι.
Το 1931 με δωρεά της "Αδελφότητας Αραχωβιτών του εξωτερικού -
Αι Καρυαί" η εκκλησία ανακαινίσθηκε και πήρε την σημερινή της μορφή.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Κοινότητας Καρυών
Η εκκλησία του Αγ. Ανδρέα χτίστηκε το 1960 σε απόσταση λίγων μέτρων από το σημείου που βρίσκονταν ο παλαιός ναός, με δαπάνη του "Συλλόγου Αδελφότητας Αραχωβιτών του εξωτερικού", ύστερα από πρωτοβουλία του αείμνηστου μεγάλου ευεργέτη, Ιωάννη Γεωργίου Δάρμου. Στην ολοκλήρωση της κατασκευής του ναού σημαντική ήταν η προσφορά των επίσης μεγάλων ευεργετών, Παναγιώτη Γ. Καρύγιαννη ο οποίος άφησε όλη του την περιουσία στον Ιερό Ναό του Αγ. Ανδρέα και Γεωργίου Κωνσταντίνου Κωσταλά με δωρεά του οποίου ανεγέρθη το Καμπαναριό της εκκλησίας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Κοινότητας Καρυών
Το εκκλησάκι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίας) χτίστηκε το 1900
μ.Χ. και βρίσκεται στο Β.Α. άκρο του χωριού σε απόσταση τετρακοσίων (400) περίπου
μέτρων στο δρόμο προς τον Αγ. Πέτρο Κυνουρίας. Στον περίβολο της σημερινής εκκλησίας,
βρίσκονταν ένα μικρό εκκλησάκι όπου σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες (περιηγητής
Παυσανίας και άλλοι που ασχολήθηκαν με το θέμα), στο χώρο αυτό προσδιορίζεται
ότι βρίσκονταν το "Το Ιερό της Αρτέμιδος" και το άγαλμα της "Αρτέμιδος
Καρυάτιδας".
Στον περίβολο της εκκλησίας της Παναγίας, βρίσκονται τρία (3) υπεραιωνόβια
πλατάνια όπου η ηλικία τους δεν είναι γνωστή με ακρίβεια, αλλά σύμφωνα πάλι με
τον περιηγητή Παυσανία τα πλατάνια αυτά φύτεψε ο Μενέλαος. Αριστερά από την είσοδο
του προαυλίου χώρου, βρίσκεται η βρύση της Παναγίας, όπου μαζί με την βρύση του
Σάκαλη, παρείχαν όλο το πόσιμο νερό στους κατοίκους του χωριού. Μετά την ολοκλήρωση
του έργου του υδραγωγείου του χωριού, οι κάτοικοι δημιούργησαν ένα πηγάδι και
με την βοήθεια αντλίας, χρησιμοποιούν το νερό για αρδευτικούς σκοπούς μέχρι και
τις μέρες μας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Κοινότητας Καρυών
ΚΑΡΥΟΥΠΟΛΙΣ (Χωριό) ΓΥΘΕΙΟ
Περιλαμβάνει τοιχογραφίες 19ου αιώνα. Χαρακτηριστικό δείγμα όψιμης μεταβυζαντινής τέχνης της Μάνης (1749)
ΚΑΡΥΤΑΙΝΑ (Χωριό) ΓΟΡΤΥΣ
Κατά τη Βυζαντινή εποχή χτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, Βυζαντινού ρυθμού. Βρίσκεται στο πίσω μέρος του κάστρου, στον πίσω μαχαλά. Καλλιτεχνική η έξω όψη με ακρίβεια και συμμετρία οι τρούλοι. Σε καταλαμβάνει δέος όταν μπεις στο εσωτερικό του Ναού. Ο Φώτης Κόντογλου γράφει για το εσωτερικό του Ναού: "Μέσα στον κουμπέ ξεχωρίζει φωλιασμένος ο Παντοκράτορας, έχοντας γύρω του τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ μαζί με τα τάγματα των Αγγέλων κι Αρχαγγέλων με φλάμπουρα στα χέρια κι ολοτρόγυρα γραμμένα γράμματα, με τούτα τα λόγια: "Ίδετε, ίδετε, ότι εγώ ειμί και ουκ εστί Θεός πλην εμού. Εγώ εποίησα γην και άνθρωπον επ' αυτής. Εγώ τη χειρί μου εστερέωσα τον ουρανόν". Ούλοι οι τοίχοι, από πάνου ως κάτου είναι ιστορημένοι με ζωγραφική. Κάθουμαι και συλλογίζουμαι. Τι χέρια τα δουλέψανε με τόση πίστη που να φέρνουνε τέτοιο σέβας στον άνθρωπο!".
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Ο ναός είναι βασιλικού ρυθμού του 17ου αιώνα με καμπαναριό με φράγκικα στοιχεία. Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Καρύταινας.
Στην είσοδο της πόλεως, κτισμένη με πελεκητά αγκωνάρια
ΚΑΣΤΟΡΕΙΟ (Χωριό) ΠΕΛΛΑΝΑ
Εορτάζει στα εννιάμερα από την Κοίμησή της. Χτίστηκε κατά την Τουρκοκρατία
και αποτέλεσε τη Μητρόπολη της ΄Ανω Καστανιάς και στη συνέχεια το θρησκευτικό
κέντρο λατρείας και προσκυνήματος όλων των κατοίκων του Β. Ταϋγέτου. Γενεές επί
γενεών ανεβαίνουν με όλα τα μέσα "αφ΄ εσπέρας" στο βουνό για να παρακολουθήσουν
τη θεία λειτουργία, να ευχαριστηθούν μέσα στο ελατόδασος, να τραγουδήσουν και
να χορέψουν τρωγοντας και πίνοντας δίπλα στα κρύα νερά των Καμαριών και της Λουσίνας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Πελλάνας
Πάνω σε κορυφή με κέδρα και αφάνες, στη βόρεια πλευρά του Καστορείου. Καταστράφηκε από τους Τούρκους.
ΚΑΤΩ ΓΑΡΔΕΝΙΤΣΑ (Οικισμός) ΟΙΤΥΛΟ
ΚΕΦΑΛΑΣ (Χωριό) ΘΕΡΑΠΝΕΣ
Η περιοχή έχει αρκετά ξωκκλήσια που μπορεί να επισκευτεί κανείς. Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής που γιορτάζει μετά το Πάσχα και στις 20 Ιουλίου του Αη Λιός.
ΚΟΝΑΚΙΑ (Χωριό) ΓΥΘΕΙΟ
Τοιχογραφίες 20ου. Φέρει πέτρινο δάπεδο του 17ου αιώνα. Στο εσωτερικό του ναού
φυλάσσεται συλλογή από βυζαντινές ξυλόγλυπτες εικόνες, και παλαιά άμφια και σκεύη
(επισκέψιμα).
ΚΟΡΩΝΗ (Κωμόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Κάτω από το Κάστρο και στη νοτιοδυτική πλευρά του, σ’ένα άλσος
από πεύκα και φοινικόδενδρα, είναι κτισμένη στον τόπο των «ευρημάτων» η Εκκλησία
της Θαυματουργής Παναγίας της Ελεήστριας.
Κατά την τοπική παράδοση μία γερόντισσα, η Μαρία Σταθάκη, έβλεπε συνέχεια
στα όνειρά της την Παναγία, που την οδηγούσε στον τόπο των «ευρημάτων».
Το 1897 εγινε ανασκαφή στο σημείο αυτό και βρέθηκαν τρία αγαλματάκια
άριστης τέχνης και εκφραστικότητας, του Εσταυρωμένου, της Θεοτόκου και του Ευαγγελιστή
Λουκά.
Κάτω από την εκκλησία και στη σχισμή των ογκόλιθων, όπου βρέθηκαν
τα αγάλματα, υπάρχει ναϊσκος που αποκαλείται «Εύρεσις», ενώ στον ίδιο χώρο του
άλσους είναι η αίθουσα όπου εκτίθενται τα ευρήματα της περιοχής, καθώς και η προτομή
του επισκόπου Γρηγορίου Μπίστη και του μητροπολίτη Δασκαλάκη.
Η εκκλησία εορτάζει την Παρασκευή του Πάσχα, την εορτή της Ζωοδόχου
Πηγής, όπου προσέρχεται πλήθος πιστών από όλη τη Μεσσηνία και τις γύρω περιοχές
και αποτελεί μια από τις λαμπρότερες θρησκευτικές εορτές της Μεσσηνίας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Μεσσηνίας
ΚΟΥΤΣΟΜΟΔΙ (Οικισμός) ΝΕΜΕΑ
Στον οικισμό του Κουτσομοδίου της Αρχαίας
Νεμέας συναντάται το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, άμεσα συνδεδεμένο με την
εκκλησιαστική ιστορία της περιοχής. Μονόχωρο, με κεραμοσκεπή, με ξύλινο τέμπλο
και εικόνες, φιλοτεχνημένες το 1931, είναι το στολίδι και το καμάρι του οικισμού.
(Κείμενο: Μαρία Γεωργιάδου, Θηρεσία Κοντογιάννη)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (2002) της Νομαρχίας
Κορινθίας.
ΚΡΙΣΑ (Οικισμός) ΑΣΩΠΟΣ
Μονόκλιτος καμαροσκέπαστος ναός που διασώζει στο εσωτερικό του τοιχογραφίες του 14ου αιώνα και έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου γιορτή της απόδοσης Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Βρίσκεται στη θέση Κρισά, οικισμό στον οποίο με διάταγμα του 1936 έχει θεσπιστεί και τοπική εμποροπανήγυρις από 1η έως 8η Σεπτεμβρίου, που συνεχίζεται και στις μέρες μας με μεγάλη επιτυχία.
Νεόκτιστη εκκλησία στην περιοχή Κρισάς Φοινικίου.
ΛΑΜΠΑΙΝΑ (Χωριό) ΙΘΩΜΗ
Χτίστηκε, σύμφωνα με επιγραφή που φέρει το 1865 και σηματοδοτεί το
νέο στοιχείο που έρχεται να προστεθεί στους ναούς καθώς εμφανίζεται για πρώτη
φορά στην Θεσσαλονίκη μετά την υπογραφή του διατάγματος Χάττι Χουμαγιούν το 1856.
Εχει την μορφή τετραγωνικού πυργίσκου με σταυρό στην κορυφή και συνδυάζεται με
τη στοά της τρίκλιτης βασιλικής του Αϊ - Γιώργη, στοιχείο που συνδέεται άμεσα
με θρησκευτικές πεποιθήσεις και εθνικά ιδανικά και ανοίγει το δρόμο στο νεοβυζαντινισμό,
με την απομάκρυνση από τις μνήμες της τουρκοκρατίας και την απόδοση συμβολικού
χαρακτήρα μνημειακού ύφους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Ιθώμης.
ΛΕΟΝΤΑΡΙ (Χωριό) ΦΑΛΑΙΣΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27910 22021
Αρχιτεκτονικός τύπος του μεικτού ναού, δηλαδή τρίκλιτη βασιλική στο
ισόγειο και σταυροειδής εγγεγραμμένος στον όροφο, του σύνθετου τετρακιόνιου τύπου,
με πέντε τρούλους. Ανατολικά, η κεντρική αψίδα είναι πεντάπλευρη ενώ οι δύο πλάγιες
είναι ημιεξαγωνικές. Δυτικά, ο νάρθηκας είναι διόροφος με τρούλο. Εκοσμείτο αρχικά
με τοιχογραφίες πολύ καλής Παλαιολόγειας τέχνης του 14ου αιώνα, που σήμερα καλύπτονται
σε μεγάλο μέρος από μεταγενέστερα επιχρίσματα.
Η περιοχή του Λεονταρίου είναι πλούσια σε κατάλοιπα της βυζαντινής
εποχής, στοιχείο που αποδεικνύει ότι αποτελούσε σημαντικό κέντρο στο Δεσποτάτο
του Μοριά. Ο ναός
των Αγίων Αποστόλων λειτουργεί σήμερα ως ενοριακός ναός του χωριού. ΄Εγιναν
εργασίες αποκατάστασης της αρχικής μορφής του μνημείου (1972) και ανακεράμωσης
(1990). Επίσης έγιναν εργασίες συντήρησης και αποκάλυψης τοιχογραφιών. Στην Κοινότητα
Λεονταρίου και στην ευρύτερη περιφέρεια υπάρχουν: το Κάστρο Λεονταρίου, ναός Αγ.
Αθανασίου (14ου αιώνα), ναός Ταξιαρχών (14ου αιώνα), ναός Αγίων Πάντων (14ου αιώνα),
ναός Αγ. Γεωργίου, ναός Προφήτη Ηλία, ναός Αγ. Ιωάννη και πληθώρα ερειπωμένων
μνημείων (Μονή Αγ. Νικολάου, ναός Αγ. Βασιλείου, ναός Αγ. Κυριακής, ναός Μεταμόρφωσης).
Βρίσκεται στη κεντρική πλατεία του Λεονταρίου και είναι κτίσμα του 14ου αιώνα. Είναι μικτού τύπου, βασιλικής και εξελιγμένου βυζαντινού ρυθμού και είναι ένα αριστούργημα της βυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Διακοσμείται από τοιχογραφίες εξαιρετικής βυζαντινής τεχνοτροπίας, κομψό μαρμάρινο τέμπλο βυζαντινού ρυθμού καθώς και πολύχρωμο ψηφιδωτό δάπεδο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΛΟΥΚΑΣ (Χωριό) ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ
Αξιόλογα αρχιτεκτονικά λείψανα εντοπίζονται στην κορυφή του λόφου του Αη Γιώργη και αποτελούν το κατώτερο τμήμα πύργου κατασκευασμένου πιθανότατα από τους Μαντινείς για τον έλεγχο των περασμάτων προς την πεδιάδα. Η εύρεση ιωνικού κίονα στο προαύλιο της εκκλησίας μαρτηρεί την ύπαρξη ναού, ίσως της Δήμητρας, που κατά άλλους ερευνητές βρισκόταν στη Μηλιά της Μαντινείας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Μαντινείας
ΛΟΥΤΡΑΚΙ (Πόλη) ΚΟΡΙΝΘΙΑ
Η Παναγία του Πράθι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά κτίσματα
της περιοχής. Βρίσκεται σε απόσταση 20χλμ. αριστερά του Λουτρακίου, σε ένα ειδυλλιακό
υψίπεδο των Γερανείων (1.150μ.
υψόμετρο), κατάφυτο από πεύκα και έλατα. Κάποτε στεκόταν στην ίδια θέση ένα πλούσιο
κοινοβιακό μοναστήρι με αξιόλογη δράση από τα βυζαντινά χρόνια έως το 1821. Από
αυτό σώζονται σήμερα ερειπωμένα μερικά κελλιά και αποθήκες, καθώς και το καθολικό,
που ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αι. μ.Χ. Ήταν αφιερωμένο στην Παναγία Φανερωμένη,
γνωστή με την προσωνυμία “Παναγία του Πραθιού”. Κυρίαρχο σημείο αναφοράς
για το μοναστήρι είναι ασφαλώς οι επιμελημένες τοιχογραφίες του βυζαντινής τεχνοτροπίας,
με θέματα παρμένα από τη Βίβλο. Στη δεξιά πύλη του ιερού διατηρείται μια πλάκα
που αναφέρει το έτος 1466 για τις αγιογραφικές εργασίες του ναού.
Λίγα μέτρα βορείως του παλαιού καθολικού κτίστηκε αργότερα μία δεύτερη
εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, μια ιδιαίτερα φροντισμένη τρίκλιτη
βασιλική με τρούλο. Τόσο το μαγευτικό φυσικό περιβάλλον των δύο ναών, όσο και
η ξεχωριστή ιστορία τους προσφέρουν σήμερα στον επισκέπτη μία αξέχαστη εμπειρία.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
Στο κέντρο της πόλης του Λουτρακίου δεσπόζει μεγαλοπρεπής και γαλήνια,
η ιερή εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ο Μητροπολιτικός Ναός του Λουτρακίου.
Ο πρώτος ναός που θεμελιώθηκε την 1 Φεβρουαρίου του 1886, καταστράφηκε
από σεισμό και στη θέση του κτίσθηκε το 1933 ο σημερινός ιερός ναός, που θεμελιώθηκε
στις 10 Απριλίου του ίδιου έτους, από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Δαμασκηνό. Ο
αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού, βασισμένος σε μελέτη του Ορλάνδου, είναι τρίκλιτη
βασιλική με το μεσαίο κλίτος υπερυψωμένο, για να υπάρχει άπλετος φυσικός φωτισμός.
Ο περιβάλλων χώρος του ναού, κομψά επιμελημένος, πλαισιώνεται από όμορφη και φροντισμένη
δενδροφύτευση.
ΒΔ του ιερού ναού υψώνεται επιβλητικά το καμπαναριό, που συνδέεται
με εσωτερική σκάλα. Ο ναός είναι σήμερα εξαίρετα σγιογραφημένος σύμφωνα με τη
βυζαντινή τεχνοτροπία. Ιδιαίτερη εντύπωση προξενεί η επιβλητική τοιχογραφία της
Πλατυτέρας, έργο εξαιρετικής τέχνης, που βρίσκεται στη μεσαία κόγχη του ιερού
και χρονολογείται πριν από το 1930. Σημαντικές είναι και οι ιερές φορητές εικόνες
που βρίσκονται στο ναό, καθώς επίσης και τα ξυλόγλυπτα προσκυνητάρια του Αγίου
Ιωάννου του Προδρόμου και του Οσίου Παταπίου, που χαρακτηρίζονται από λεπτή και
επιμελημένη τεχνική. Ο ιερός ναός εορτάζει τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου στις 29
Αυγούστου με ευλάβεια και κατάνυξη.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
Στο κέντρο της πόλης του Λουτρακίου προβάλλει επιβλητικά ο ναός της
Παναγίας της Γιάτρισσας, της Μεγαλόχαρης, ως ακλόνητος στυλοβάτης της πίστης των
κατοίκων. Στο εσωτερικό του φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που
έχει σπουδαία καταγωγή και ιστορία.
Η εικόνα ανήκε σε κάποια γυναίκα που ονομαζόταν Μαρία και η οποία
από το 1920 συνήθιζε να επισκέπτεται το Λουτράκι για τις καλοκαιρινές της διακοπές
και να μένει στο σπίτι της γερόντισσας Μαρίας Σώκου. Σε ένα από τα ταξίδια της
δώρισε στη σπιτονοικοκυρά και φίλη της μία εικόνα της Παναγίας, που είχε φέρει
από τα Ιεροσόλυμα. Η εικόνα, διαστάσεων 0,57Χ0,49μ, απεικόνιζε τη Μεγαλόχαρη σε
νεαρή ηλικία να κρατάει το θείο βρέφος. Η Μαρία πέθανε, όπως είχε προμαντέψει,
είκοσι μέρες αφότου είχε παραδώσει την εικόνα και η Μαρία Σώκου φύλαξε το πολύτιμο
δώρο της προσφέροντας ελπίδα και παρηγοριά σε όσους ζητούσαν τη βοήθεια της Παναγίας.
Αμέτρητα ήταν τα θαύματα που πραγματοποιήθηκαν τότε και η φήμη της εικόνας γρήγορα
εξαπλώθηκε και έξω από το Λουτράκι. Το 1928 θεμελιώθηκε μία πρώτη εκκλησία αφιερωμένη
στην Παναγία, όμως αποδείχθηκε μικρή για τους προστρέχοντες και έτσι το 1960 κτίστηκε
μία νέα, μεγαλύτερη.
Ο καινούριος ναός, που διατηρείται μέχρι σήμερα, είναι μία τρίκλιτη
βασιλική με οκτάπλευρο τρούλο. Περιλαμβάνει το ξύλινο τέμπλο και το ξυλόγλυπτο
προσκυνητάρι της παλιάς εκκλησίας του 1928 και είναι διακοσμημένη με έργα των
Κ. Γεωργακόπουλου και Δ. Σουκαρά (1966). Στις 8 Σεπτεμβρίου εορτάζεται η χάρη
της Παναγίας της Γιάτρισσας και την παραμονή γίνεται η περιφορά της εικόνας με
τη συμμετοχή εκκλησιαστικών, πολιτικών και στρατιωτικών αρχών από όλη τη χώρα.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
Ανατολικά της πόλης του Λουτρακίου, στις παρυφές των Γερανείων
και σε τοποθεσία που προσφέρει μια μαγευτική θέα στην πόλη και σε ολόκληρο τον
Κορινθιακό Κόλπο, δεσπόζει
επιβλητικός και γαλήνιος ο δισυπόστατος ιερός ναός που είναι αφιερωμένος στον
Αγιο Φανούριο και στον ισαπόστολο Κοσμά τον Αιτωλό.
Η μνήμη των Αγίων εορτάζεται με μεγαλοπρέπεια και κατάνυξη στις 27
Αυγούστου και στις 24 Αυγούστου αντίστοιχα.
Ο ιερός ναός κτίσθηκε το 1968 πάνω στα θεμέλια άλλης μικρότερης εκκλησίας
και εγκαινιάσθηκε στις 31 Ιουλίου του 1969 από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Κορινθίας
Παντελεήμονα.
Ο ναός, που βρίσκεται χτισμένος σε περίοπτη θέση, έχει κεραμοσκεπή
δίρριχτη στέγη με οκτάπλευρο τρούλο, που αποτελείται από ένα μονόλοβο παράθυρο
σε κάθέ πλευρά.
Το προαύλιο βρίσκεται δυτικά του ιερού ναού και περιβάλλεται από φροντισμένη
δενδροφύτευση, ενώ βόρεια υψώνεται το επιβλητικό καμπαναριό, που συνδέεται με
τον κυρίως ναό με κιονοστήρικτο αψιδωτό υπόστεγο.
Ολες οι επιφάνειες του εσωτερικού του ναού είναι όμορφα ιστορημένες
με παραστάσεις Αγίων και βυζαντινά σύμβολα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η
παράσταση στο εσωτερικό του τρούλου, που απεικονίζει τον Παντοκράτορα. Πρόσφατα
στη βόρεια πλευρά του ναού προστέθηκε μικρό επιμελημένο παρεκλήσι αφιερωμένο στη
μνήμη του Αγίου Προκοπίου.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας
Ο Αγιος Ανδρέας βρίσκεται μέσα στην πόλη του Λουτρακίου και δεσπόζει
στην περιοχή της παλαιάς Λουτρόπολης. Κτίστηκε το 1345 από το Βυζαντινό Αυτοκράτορα
Ιωάννη Στ' Καντακουζηνό, σε ανάμνηση του διωγμού του Αποστόλου Ανδρέα. Σήμερα
σώζεται υποστυλωμένος, μετά τις καταστροφές που προκλήθηκαν στο φέροντα οργανισμό
του κτιρίου κατά το σεισμό του 1981. Σύντομα πρόκειται να ολοκληρωθούν οι εργασίες
συντήρησής του και να αποκατασταθεί. Ο ναός διατηρεί αυτούσια τα βυζαντινά χαρακτηριστικά
του. Είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο σε κυλινδρικό τύμπανο και διαθέτει ένα
τριμερές ιερό και ένα ενδιαφέρον κτιστό τέμπλο. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των ντόπιων
ήταν διακοσμημένος με τοιχογραφίες, οι οποίες έχουν καταστραφεί. Στη βόρεια πλευρά
του προαυλίου 3-4 σκαλοπάτια οδηγούν στο στόμιο μιας σπηλιάς, όπου κρύφτηκε ο
Αγιος Ανδρέας καταδιωκόμενος από Ρωμαίους στρατιώτες. Κατά την παράδοση μετά την
είσοδο του Αγίου στη σπηλιά πυκνός ιστός αράχνης έκλεισε το στόμιό της και τον
προστάτευσε από τους διώκτες του.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
