Πληροφορίες τοπωνυμίου

Μικρή βόλτα στο χωριό

ΑΝΩ ΒΛΑΣΙΑ (Χωριό) ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ
Η εικόνα που βλέπει ο ταξιδιώτης καθώς πλησιάζει το χωριό είναι μοναδική. Η Ανω Βλασία είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω στις απότομες πλαγιές του βουνού, αλλά το θέατρο είναι το ίδιο το βουνό και τα απέραντα τοπία του, που ανοίγονται έξω από κάθε ανωβλασίτικο μπαλκονάκι. Οι χιονισμένες κορυφές του Ωλενού, της Λεπίδας και της Μουγγίλας να γυαλίζουν στο πρωινό φως, οι κεραμιδένιες στέγες των σπιτιών με τις καμινάδες να καπνίζουν σκορπώντας την αψιά τους μυρωδιά ολόγυρα, γειτονιές με ανηφορικά καλντερίμια, πέτρινοι τοίχοι και μάντρες, θεόρατες στοίβες με φρεσκοκομμένα ελατίσια κούτσουρα που περιμένουν να ζεστάνουν τα χωριατόσπιτα, καστανιές, μηλιές και καρυδιές στις αυλές, και κάτω χαμηλά το απαλό γρασίδι του Σελινούντα και ένα γύρο τούφες από έλατα. Αν και πολιορκημένα από τον «αδίστακτο» σοβά (δυστυχώς απαραίτητο υλικό για να μην μπαίνει υγρασία αφού η άλλη, πιο καλαίσθητη, λύση με το αρμολόγημα είναι σαφώς ακριβότερη) και τις σύγχρονες παρεμβάσεις, τα περισσότερα σπίτια του χωριού διατηρούν την όμορφη πέτρινη κορμοστασιά τους.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καλαβρύτων

• http://www.kalavrita.gr/DynSITE/index.php?contentI... (1 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Καλαβρύτων

ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ (Κωμόπολη) ΑΧΑΪΑ
  Τα Καλάβρυτα, πρωτεύουσα της επαρχίας Καλαβρύτων, είναι μία πόλη που γεωγραφικά ανήκει στην Αχαϊα αλλά στην πραγματικότητα ανήκει σε όλους τους Έλληνες. Μία πόλη παγκόσμιο σύμβολο της Ελευθερίας.
  Από τα Καλάβρυτα ξεκίνησε το 1821 η Επανάσταση των Ελλήνων κατά της Τουρκοκρατίας. Στην ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας φυλάσσεται το Λάβαρο του 1821. Κοντά στα Καλάβρυτα βρίσκεται η Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, το καταπληκτικότερο προσκύνημα της Ορθοδοξίας στην Πελοπόννησο. Η Μονή, κτισμένη το 326 μ.Χ. σε υψόμετρο 924 μέτρων, καταστράφηκε τέσσερις φορές. Πάντα όμως σωζόταν η Αγία Εικόνα της Θεοτόκου, η οποία κατά την παράδοση αποτελεί έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.
  Τα Καλάβρυτα κατά την διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου έγιναν στόχος των γερμανικών δυνάμεων κατοχής. Το 1943 οι Γερμανοί εκτέλεσαν όλους τους άνδρες της πόλης και έκαψαν τα σπίτια και τις εκκλησίες. Ένας μεγάλος Σταυρός πάνω από την μαρτυρική πόλη θυμίζει στον επισκέπτη το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων.
  Σήμερα τα Καλάβρυτα είναι μία γραφική πόλη με εξαιρετικές φυσικές ομορφιές και αφετηρία για περιηγήσεις στις γύρω περιοχές. Εδώ καταλήγει ερχόμενο από το Διακοπτό το τραινάκι του Οδοντωτού.
  Στο χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων οι λάτρεις των χειμερινών σπορ συναντούν μία από τις καλύτερες πίστες της Ελλάδας, ενώ σε απόσταση 17 χιλιομέτρων από την πόλη βρίσκεται το θαυμάσιο "Σπήλαιο των Λιμνών", ένα σπάνιο δημιούργημα της φύσης. Το μοναδικό σπήλαιο του κόσμου που οι λίμνες του είναι κλιμακωτές, σε τρία επίπεδα.
  Στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους όπως οι Αρχαίοι Λουσσοί, το Κλήμα του Παυσανία, η αρχαία πόλη του Κλείτορα, το Κάστρο της Ωριάς, η Χελωνοσπηλιά αλλά και τόπους με ξεχωριστή φυσική ομορφιά όπως οι πηγές του Λάδωνα και του Αροανείου.
  Ολόγυρα από τα Καλάβρυτα, σκαρφαλωμένες στις πλαγιές του Χελμού και του Ερύμανθου, υπάρχουν 75 Κοινότητες και οικισμοί, οι περισσότεροι κτισμένοι μέσα σε δάση ελάτων και πλατανιών.
  Η Δάφνη και η Κλειτορία είναι δύο από τις πιο γραφικές κωμοπόλεις της Αχαϊας με πλούσιες πνευματικές και εμπορικές δραστηριότητες αλλά και φυσικές ομορφιές.
  Ολόκληρη η επαρχία Καλαβρύτων - από τα Τριπόταμα, το Λειβάρτζι, τη Βλασία ως τα Καλάβρυτα - με τις συνεχείς εναλλαγές των τοπίων, τις ειδυλλιακές και γραφικές γωνίες της, την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και την συνεχώς αναπτυσσόμενη τουριστική υποδομή αποτελεί μία περιοχή που ενθουσιάζει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Αχαϊας (1999).

ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ (Χιονοδρομικό κέντρο) ΑΧΑΪΑ
Το Χιονοδρομικό Κέντρο Καλαβρύτων βρίσκεται στη Β.Δ. πλευρά του Χελμού και σε υψόμετρο 1700μ. (Ξερόκαμπος) έως 2.340μ. (Νεραϊδόραχη).

Λειτουργεί από το 1988 και διαθέτει:

• 7 αναβατήρες,
• 12 πίστες,
• άνετους χώρους στάθμευσης,
• καφετέριες,
• εστιατόρια,
• κατάστημα πώλησης και ενοικίασης εξοπλισμού σκι,
• σχολή σκι και
• σταθμό Α' Βοηθειών.

Απέχει 14 χλμ. από τα Καλάβρυτα και μόλις 203 χλμ από την Αθήνα.

Το Κέντρο λειτουργεί καθημερινά, κατά τη χειμερινή περίοδο (από το Δεκέμβριο έως και τον Απρίλιο) από τις 09:00 έως τις 16:00.

Το κείμενο παρατίθεται το Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Χιονοδρομικού Κέντρου Καλαβρύτων.

• http://www.kalavrita-ski.com/gr/home.asp (2 φωτ.)

Δημοτικό Διαμέρισμα Κερτέζης

ΚΕΡΤΕΖΗ (Χωριό) ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ
  Η Κέρτεζη, ένα από τα μεγαλύτερα Δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Καλαβρύτων στο νομό Αχαΐας, βρίσκεται σε υψόμετρο 822 μέτρα, δυτικά της πόλης των Καλαβρύτων, στους πρόποδες των Καλλιφωνίων ορέων. Μπροστά της απλώνεται η κοιλάδα του Ερασίνου (Βουραϊκού) ποταμού.
  Περιβάλλεται από δάση καστανιάς, ελάτης και βελανιδιάς. Στην εδαφική της έκταση, 27 τ.χλμ., περίπου υπάρχουν τρεις βασικές πηγές του Ερασίνου ποταμού. Η αρχαία Νερομάνα, το Κεφαλόβρυσο και το Μάτι. Επίσης υπάρχουν και οχτώ εγκαταλελειμμένοι νερόμυλοι.
  Κατά την αρχαιότητα, στην κοιλάδα του Ερασίνου ποταμού που αποτελούσε μέρος της Αζανίας, επαρχίας της Αρκαδίας, βρισκόταν η πόλη των Κυναίθων. Μέχρι σήμερα η θέση της πόλης αυτής δεν έχει εντοπιστεί.
  Στην κοιλάδα του Ερασίνου πιθανότατα υπήρχαν και άλλοι οικισμοί. Δείγματα αρχαίου οικισμού βρίσκουμε στο Κάστρο της Παναγιάς της Κέρτεζης. Κατά τις ανασκαφές που έγιναν από τον Ορλάνδο και Φιλαδελφέα, στο νεκροταφείο της Κέρτεζης (1927-1928), βρέθηκε χάλκινο αγαλματίδιο και θεμέλιο με μεγάλους λίθους, πιθανότατα ιερού τείχους στο οποίο ανήκε το αγαλματίδιο. Πάνω στο τείχος αυτό είναι κτισμένη η εκκλησία του νεκροταφείου, κτίσμα παλαιό ίσως και του 13ου αιώνα, με αξιόλογες τοιχογραφίες.
  Για το χωριό της Κέρτεζης, το παλαιότερο γραπτό στοιχείο αποτελεί η επιστολή των Ιωαννιτών της Ρόδου, όπου αναφέρεται ότι μετά την πώληση από τον Παλαιολόγο σε αυτούς της Κορίνθου, του Μυστρά και των Καλαβρύτων, στις 23 Μαΐου του 1402, παραχώρησαν στον Εμμανουήλ Ενκλάβα, ως προνόμιο, την Κέρτεζη και τους Σαββανούς (Καλλιφώνιο).
  Στην Κέρτεζη, η μονή της Αγίας Λαύρας διέθετε μετόχι στο όνομα του Αγίου Νικολάου, το οποίο κατέστρεψαν οι Τούρκοι το 1585, όταν καταστράφηκε και η Μονή της Αγίας Λαύρας και το χωριό Πλαίσιο, σε αντίποινα επεισοδίου κλοπής από τους κατοίκους του χωριού.
  Στα 1700 βρίσκουμε την Κέρτεζη στην απογραφή Γριμάνι με 245 κατοίκους.
  Στην επανάσταση, η Κέρτεζη πρωτοστατεί με τους οπλαρχηγούς Στριφτόμπολα και Τζένο και με αρκετούς στρατιώτες. Μετά τη απελευθέρωση, το 1828, στην Κέρτεζη αρχίζει αμέσως η ανασυγκρότηση και η ανάπτυξη. Με εισφορές από τους κατοίκους ιδρύεται το σχολείο στο οποίο φοιτούν μαθητές και από τα γύρω χωριά.
  Παράλληλα με το γεωργικό και τον κτηνοτροφικό χαρακτήρα της οικονομίας του χωριού αναπτύσσονται δραστηριότητες οικοτεχνίας και βιοτεχνίας: Νερόμυλοι, νεροτριβές, ένα μαντάνι, κεραμιδοκάμινα, ασβεστοκάμινα, τεζάχια (παραγωγή ξυλείας οικοδομών), σιδηρουργεία (γύφτικα), ξυλουργεία, σαγματοκοπεία, πεταλωτήρια, σαραθροποιεία, καμίνια για την παραγωγή ρακής, ραφεία, τσαγκαράδικα και αργαλειοί.
  Οι οχτώ αλεστικοί νερόμυλοι διέθεταν οριζόντια φτερωτή. Οι νερόμυλοι που βρίσκονταν χαμηλά, κάτω από το χωριό, άλεθαν κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες και εξυπηρετούσαν τα χωριά της περιοχής που δεν είχαν αρκετά νερά για να λειτουργήσουν τους νερόμυλους, οι οποίοι υπήρχαν σε μερικά από αυτά. Όταν τα νερά ήταν απαραίτητα για την άρδευση των περιοχών αυτών, ψηλότερα από τους κάτω μύλους, τότε αναγκαστικά διέκοπταν και αυτοί την λειτουργία τους το καλοκαίρι. Στις περιπτώσεις αυτές, το νερό έπρεπε να εκτραπεί πριν φτάσει στο μύλο. Οι νερόμυλοι άλεθαν κυρίως τα γεννήματα της περιοχής, όπως σιτάρι, κριθάρι, βρώμη και αραβοσίτι.
  Επίσης, αναπτύχθηκαν και δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών, όπως καφενεία, καταστήματα τροφίμων, κουρεία, μοδίστρες, ξενοδόχοι, μεταφορείς που αργότερα έγιναν αυτοκινητιστές. Σπουδαίο ρόλο στην οικονομία του χωριού έπαιξε και η αμπελοκαλλιέργεια. Επίσης, σε οργανωμένη μορφή, λειτουργούσαν στην Κέρτεζη εποχιακά, κυρίως την άνοιξη, τυροκομεία.
  Το 1870 δημιουργήθηκε ο δήμος Καλλιφωνίας, ο οποίος περιέλαβε και την Κέρτεζη σαν πρωτεύουσα και τα χωριά Καλλιφώνιο, Πριόλιθο, Κάνδαλο και Λαγοβούνι. Ο δήμος καταργήθηκε το 1914. Μετά από το 1950, η μετανάστευση είχε σαν αποτέλεσμα την εγκατάλειψη των παραδοσιακών δραστηριοτήτων του χωριού.
  Σήμερα η Κέρτεζη παρουσιάζει σημαντική γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο χωριό λειτουργεί και Σχολή Παραδοσιακών Χορών.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κρυονερίου

ΚΡΥΟΝΕΡΙ (Χωριό) ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ
Τηλέφωνο: +30 26920 41450
   Το Δημοτικό Διαμέρισμα Κρυονερίου βρίσκεται στην πλαγιά ενός λόφου στον οδικό άξονα Καλαβρύτων - Πατρών και 20 χμ. περίπου έξω από τα Καλάβρυτα.
  Το Κρυονέρι πήρε το όνομά του από τα πολλά νερά που αναβλύζουν στην κεντρική πλατεία του χωριού. Η ονομασία αυτή αντικατέστησε το 1955 το όνομα Ασάνι που μάλλον έχει τούρκικη ή αρβανίτικη προέλευση. Σύμφωνα με απόψεις παλαιοτέρων η αρχική τοποθεσία του χωριού βρισκόταν νότια της σημερινής, όπως μαρτυρά και η ονομασία Κονάκια η οποία διατηρείται ακόμη και σήμερα για την περιοχή αυτή.
  Μετά την ίδρυση ταυ ελληνικού κράτους ανήκε, μαζί με τα άλλα γειτονικά χωριά, στο Δήμο Λαπαθών. Αυτόνομη κοινότητα έγινε το 1912, στα πλαίσια της διοικητικής αποκέντρωσης που εφάρμοσε η κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλοι, για να ενταχθεί το 1998 στο Δήμο Καλαβρύτων σύμφωνα με το νόμο «Ιωάννης Καποδίστριας».
  Στα χρόνια πριν το 1950 είχε περίπου 300 κατοίκους οι οποίοι ήταν σχεδόν αποκλειστικά γεωργοί ή κτηνοτρόφοι. Στο χωριό λειτουργούσαν Δημ. Σχολείο, καφεπαντοπωλείο, νερόμυλος και χάνι. Μετά το 1950, όταν άρχισε η μαζική μετακίνηση των κατοίκων του προς τα αστικά κέντρα, ο πληθυσμός του σταδιακά μειώθηκε για να φτάσει σήμερα να έχει λιγότερους από 100 κατοίκους, στην πλειοψηφία τους συνταξιούχους κυρίως του ΟΓΑ. Ο μικρός αριθμός κατοίκων έχει ως αποτέλεσμα να μη λειτουργεί καμία δημόσια υπηρεσία στο χωριό και οι κάτοικοι του να εξυπηρετούνται από τις Δημόσιες υπηρεσίες που εδρεύουν στα Καλάβρυτα με τα οποία συνδέεται συγκοινωνιακά με λεωφορεία του ΚΤΕΛ. Αν και είναι θαυμάσιο παραθεριστικό κέντρο δεν υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια. Πολλοί καταγόμενοι από το χωριό όμως έχουν επισκευάσει τα πατρικά τους σπίτια» με αποτέλεσμα το Κρυονέρι να έχει όψη σύγχρονου χωριού, και το επισκέπτονται τακτικά.
   Σημαντικό ρόλο παίζει στο χωριό ο Σύλλογος των απανταχού Κρυονεριτών με μεγάλη δραστηριότητα τόσο σε εκτέλεση διαφόρων έργων όσο και στον πολιτιστικό τομέα με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνει.
  Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης το μοναδικό καφενείο που υπάρχει στο χωριό και που φέρει την παλιά ονομασία του χωριού. «Το Ασάνι». Είναι το σημείο συνάντησης των κατοίκων του και το «κέντρο» του χωριού.
  Είναι το πρώτο χωριό της περιοχής που, χάρη στο ενδιαφέρον των προέδρων και των κοινοτικών συμβουλίων, του Συλλόγου Κρυονεριτών αλλά και πολλών Κρυονεριτών απέκτησε σύστημα ύδρευσης, ασφαλτοστρωμένους δρόμους (γύρω στο 1970), γήπεδο μπάσκετ, σύστημα αποχέτευσης, χώρο για στάθμευση αυτοκινήτων (πάρκιγκ) και περιφερειακό δρόμο.
  Το χωριό γιορτάζει στις 26 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής, στην οποία είναι αφιερωμένη η εκκλησία του. Εκτός από την κεντρική εκκλησία υπάρχουν ακόμη τα ξωκλήσια της Παναγίας, του Αγίου Κωνσταντίνου και του Αγίου Νικολάου.
  Αξιοθέατα του χωριού είναι:
•η παραδοσιακή πέτρινη βρύση που βρίσκεται στην πλατεία του και που έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο. Πρόκειται για ένα σπουδαίο έργο που εντυπωσιάζει τόσο με την εμφάνισή του όσο και με την ποσότητα του νερού που τρέχει από αυτήν.
•ο παραδοσιακός νερόμυλος που σήμερα δε λειτουργεί αλλά προγραμματίζεται από τον ιδιοκτήτη του η επισκευή του και η αξιοποίηση του στο άμεσο μέλλον.
•η εκκλησία με την πλακόστρωτη αυλή, το πνευματικό κέντρο και το μνημείο πεσόντων που βρίσκεται σε αυτήν.
•η ειδυλλιακή κοιλάδα που απλώνεται μπροστά στο χωριό και που διαρρέεται από παραπόταμο του Σελινούντα. Η παλιά γέφυρα και τα λατάνια που υπάρχουν σε όλο το μήκος του δημιουργούν ένα θαυμάσιο τοπίο.
•Συναισθηματική αξία έχει για τους Κρυονερίτες και το κτίριο που στεγαζόταν παλαιότερα το Δημοτικό Σχολείο και που σήμερα έχει επισκευαστεί και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.

Δημοτικό Διαμέρισμα Λαγοβουνίου

ΛΑΓΟΒΟΥΝΙ (Χωριό) ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ
  Το χωριό Λαγοβούνι βρίσκεται δώδεκα (12) χιλιόμετρα έξω από την πόλη των Καλαβρύτων, ακολουθώντας τον αυτοκινητόδρομο Καλαβρύτων -Κλειτορίας. Κατά την Τουρκοκρατορία, δηλαδή πριν από το χίλια οχτακόσια είκοσι εννιά (1829), βρισκόταν σε άλλη κλειστή, γύρω - γύρω από βουνά, θέση, μισή ώρα Νοτιοανατολικά. Ήταν τέσσερις (4) οικισμοί κυρίως ποιμένων με κεντρικό οικισμό τον Αγιο Νικόλαο. Στον άνω οικισμό που λεγόταν Βαρδία ή Βαρδιά ή Μονή της Αγίας Λαύρας, είχε Μετόχι και οι Λαγοβουνιώτες κάτοικοί του ποίμαιναν τα γιδοπρόβατα της Μονής.
  Μετά την απελευθέρωση το χίλια οχτακόσια είκοσι εννιά (1829), άρχισαν οι κάτοικοι να κατεβαίνουν από την κλειστή για το φόβο των Τούρκων εκείνη περιοχή στη σημερινή θέση, όπου τα αμφιθεατρικά σε πλαγιά σπίτια του δίνουν εξαιρετική θέα από τον στο κάτω μέρος του επαρχιακό δρόμο.
  Αρχαιότερο έγγραφο από τα Γενικά Αρχεία του κράτους και της Μονής της Αγίας Λαύρας, το χωριό αναφέρεται ως Λαγοβούνι το χίλια εφτακόσια τρία (1703). Πόσο αρχαιότερο είναι δεν γνωρίζουμε. Πιθανότατα είναι από την εποχή της Φραγκοκρατορίας μετά το χίλια διακόσια τέσσερα (1204) και η ονομασία του υπάρχει η άποψη, μάλλον σωστή, ότι προήλθε από την λατινική λέξη Lagus, που σημαίνει λίμνη και την ελληνική Βουνό. Λαγγοβούνι - Λαγοβούνι. Το ότι οι Φράγκοι είχαν κάποια ξεχωριστή δραστηριότητα στην περιοχή προκύπτει από το ότι κοντά στο χωριό πάνω από μεγάλη πηγή είχε ανεγερθεί εκκλησιά των Φράγκων. Η τοποθεσία αυτή φέρει μέχρι σήμερα την ονομασία «Φραγκοκλησιά».
  Κοντά στη σημερινή θέση του χωριού στο λόφο Σφακοβούνι ή Aγιος Χαράλαμπος, υπήρχε ο αρχαιότερος προϊστορικός οικισμός της περιοχής της τέως επαρχίας Καλαβρύτων μαζί με άλλους δύο (2), ένα (1) στην περιοχή του χωριού Κάνδαλος και τρίτο (3) στο Στρογγυλόβουνο έξω από την πόλη των Καλαβρύτων.
  Στους οικισμούς αυτούς ο αρχαιολόγος Σάμψων έχει βρει κεραμικά και άλλα υλικά που βεβαιώνουν τους πολύ παλαιούς προϊστορικούς χρόνους της ύπαρξής τους. Μάλιστα σχετική ανακοίνωση έχει κάνει ο εν λόγω Αρχαιολόγος στο Επιστημονικό Συνέδριο που η Παγκαλαβρυτινή Ένωση με την Εταιρία Πελοποννησιακών Σπουδών οργάνωσε στην πόλη των Καλαβρύτων.
  Ένα άλλο γεγονός πριν την Επανάσταση του χίλια οχτακόσια είκοσι ένα (1821) έλαβε χώρα στη θέση «Σκάλα» Λαγοβουνίου, δυτικά του χωριού. Εκεί ο αγωνιστής Στριφτόμπολας με ομάδα του έστησε ενέδρα σε Τούρκικο απόσπασμα των Καλαβρύτων, που γύριζε στα χωριά της περιοχής για λεηλασία. Οι Τούρκοι καβαλάρηδες ετράπησαν σε άτακτη φυγή στον λασπώδη κάμπο, όπου τα άλογά τους κόλλησαν και αναγκάσθηκαν να φύγουν τρέχοντας προς Καλάβρυτα πεζοί με μερικούς τραυματίες.
  Το χωριό πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έσφυζε από ζωή με υπερτριακόσιους κατοίκους, ασχολούμενους με την γεωργία και την κτηνοτροφία, την καλλιέργεια των χωραφιών - του αποδοτικού κάμπου - και των άλλων στις πλαγιές περιοχών, απέδιδαν όσο ήταν δυνατό για τις ανάγκες των κατοίκων. Τώρα ελλείψει εργατικών χεριών μένουν κατά το πλείστον ακαλλιέργητα. Ο αναδασμός που πρόσφατα έγινε επίσης κατά το μεγαλύτερο μέρος δεν ωφέλησε, αφού τα χωράφια μένουν χέρσα. Ίσως τα πράγματα να βελτιωθούν, αν φροντίδι της Πολιτείας, Εταιρία έκανε μονοκαλλιέργεια με ωφέλεια κάθε οικογένειας, ανάλογα προς τον αριθμό των στρεμμάτων.
  Πολύ φιλοπρόοδοι ήσαν παλαιότερα οι Λαγοβουνιώτες και έστελναν σχεδόν όλοι τα παιδιά τους στο Γυμνάσιο. Τότε η φοίτηση των παιδιών ήταν τέσσερα (4) χρόνια στο Δημοτικό, τρία (3) στο ενδιάμεσο Ελληνικό Σχολείο και τέσσερα (4) στο Γυμνάσιο. Υπήρξε εποχή που στο τετρατάξιο Γυμνάσιο φοιτούσαν τριάντα τρία (33) παιδιά από το Λαγοβούνι και από την πόλη των Καλαβρύτων τριάντα δύο (32), όπως με έκπληξη διαπίστωναν οι τότε καθηγητές. Γι αυτό από το Λαγοβούνι προήλθαν πολλοί Ιερείς, πολλοί υπάλληλοι του Δημοσίου, πολλοί αξιωματικοί, πολλοί εκπαιδευτικοί και πολλοί επιστήμονες. Τώρα η ερημιά κυριαρχεί. Το Δημοτικό Σχολείο από δεκαπενταετίας είναι κλειστό. Οι Λαγοβουνιώτες όμως της διασποράς υπερβαίνουν τους τριακόσιους (300).
  Και παλιά και τώρα οι Λαγοβουνιώτες ήσαν και είναι φιλόθρησκοι. Τούτο βεβαιώνεται από το ότι εκτός από τον λίαν περικαλλή κεντρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου υπάρχουν και πέντε εξωκλήσια, οι Αγιος Νικόλαος, Προφήτης Ηλίας, Αγιος Νεκτάριος, Αγία Βαρβάρα και Αγιος Χαράλαμπος. Το τελευταίο εξωκλήσι έχει εγκαινιασθεί από τον αείμνηστο Μητροπολίτη Τιμόθεο. Το φιλόθρησκο βεβαιώνεται επίσης από το γέμισμα του Καθεδρικού Ναού Χριστούγεννα, Πάσχα και Δεκαπενταύγουστο, που επισκέπτονται το χωριό οι Λαγοβουνιώτες της διασποράς. Ξεχωριστή είναι η αγάπη των τελευταίων για το χωριό τους και το δείχνουν με το ότι έχουν καταλλήλως επισκευάσει τα σπίτια τους ή έχουν κατασκευάσει καινούρια.
  Από το χίλια εννιακόσια εξήντα πέντε (1965) ιδρύθηκε Σύλλογος των Απανταχού Λαγοβουνιωτών στην Αθήνα σαν συνέχεια παλαιότερου Συλλόγου των εν Αμερική Λαγοβουνιωτών. Ο Σύλλογος αυτός έχει πολλά ωφέλιμα έργα προσφέρει στο χωριό και συνεχίζει την αξιόλογη δράση του.

ΧΕΛΜΟΣ (Βουνό) ΑΧΑΪΑ
  Ο επιβλητικός όγκος του Χελμού καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα του βορινού τείχους της Πελοποννήσου (που το σχηματίζουν τα βουνά Ζήρεια, Χελμός και Παναχαϊκό) ανάμεσα στον Κράθη και το Βουραϊκό και από το Αροάνιο μέχρι τη θάλασσα. Οι ψηλές κορφές του βουνού που ξεπερνούν τα 2300μ (2318μ η Ψηλή Κορφή) σχηματίζουν ένα πέταλο γύρω από την κοιλάδα της Στύγας, στην άκρη του οποίου δεσπόζει η μεγάλη ορθοπλαγιά της Νεραϊδόρραχης. Διαμορφωμένα από τους παγετώνες τα ανάγλυφα των κορυφών έχουν αφήσει φανερά τα σημάδια τους στις παρυφές των λεκανών στα 2050μ, μοναδική του είδους της στην Πελοπόννησο.
  Η κοιλάδα της Στύγας δεν είναι μόνο το πιο επιβλητικό τοπίο της ορεινής Πελοποννήσου, είναι και η περιοχή με τα σπανιότερα είδη φυτών της πλούσιας χλωρίδας του Χελμού. Στις βραχώδεις πλαγιές της κοιλάδας σώζονται δύο είδη της ασιατικής χλωρίδας, ενώ επανεμφανίζονται άλλα που δεν τα βρίσκουμε νοτιότερα από τον Ολυμπο, όπως η Viola delphinantha. Εδώ εμφανίζονται και φυτά αποκλειστικά ενδημικά του Χελμού και πολλά ενδημικά των βουνών του Μοριά. Κοντά στα σπάνια φυτά πετούν και οι σπάνιες πεταλούδες του Χελμού, πόλος έλξης για τους εντομολόγους.
  Μεγάλα ελατοδάση καλύπτουν τις βόρειες, ανατολικές και νότιες πλευρές του βουνού, ενώ στις νοτιανατολικές παρυφές απλώνεται το μεγάλο δάσος της Ζαρούχλας με εναλλασσόμενα έλατα, μαυρόπευκα και φυλλοβόλες βελανιδιές που φτάνει μέχρι τις παρυφές της λεκάνης του Φενεού.  
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.