gtp logo

Πληροφορίες τοπωνυμίου

Εμφανίζονται 100 (επί συνόλου 182) τίτλοι με αναζήτηση: Προσκυνήματα  στην ευρύτερη περιοχή: "ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Περιφέρεια ΕΛΛΑΔΑ" .


Προσκυνήματα (182)

Εκκλησίες

Κοίμηση της Θεοτόκου

ΑΒΔΕΛΛΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι η κεντρική εκκλησία της Αβδέλλας, στην πλατεία του χωριού. Κάηκε το 1905 και ξανά χτίστηκε το 1955.
   Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός του Αγίου Γερμανού

ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ
  Ο ναός του Αγίου Γερμανού, στην ομώνυμη κοινότητα,, είναι αφιερωμένος στον Αγιο Γερμανό, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, που κατά την τοπική παράδοση πέθανε στην περιοχή και τάφηκε στο ναό. Είναι εγγεγραμμένος σταυροειδής ναός με τρούλο, που ανιδρύθη λίγα χρόνια πριν το 1006 μ.Χ. Διασώζει τμήματα τοιχογραφιών που χρονολογούνται στον 11ο και 12ο αιώνα μ.Χ., ενώ το σύνολο του σημερινού ορατού διακόσμου χρονολογείται στο 1743.
(κείμενο: Ανδρέας Ανδρέου)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Φλώρινας - Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Φλώρινας.

Ναός Αγίου Αθανασίου

Χρονολογείται στα 1816.

Ναός Αγίου Γεωργίου

ΑΕΤΟΣ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα.

Αγιος Αθανάσιος

ΑΗΔΟΝΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ενας από τους μεγαλύτερους ναούς της περιοχής είναι ο πέτρινος ναός του Αγίου Αθανασίου (1904), λιθόστρωτος και διακοσμημένος με ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Προφήτης Ηλίας

ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η σπουδαιότερη από όλες τις εκκλησίες είναι η εκκλησία του Προφήτη Ηλία που είναι και ο πολιούχος του οικισμού. Κατασκευάστηκε στις 19/8/1873, ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής, έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και είναι κατάγραφη με τοιχογραφίες.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Αγίου Νικολάου

ΑΚΡΙΤΑΣ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε το 1872.

Αγιος Παντελεήμονας

ΑΛΑΤΟΠΕΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μέσα στον οικισμό του χωριού συναντάμε την εκκλησία του Αγ. Παντελεήμονα (1880), στο ρυθμό της βασιλικής, με φλύσχη και μάρμαρο στην εξωτερική της κατασκευή, που προσφέρουν μια όμορφη εναλλαγή χρωμάτων και υλικού. Διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο και στα μαρμάρινα αγκωνάρια υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Γεώργιος

  Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου δίπλα στο χωριό, που χτίστηκε πρόσφατα στη θέση παλιότερης. Από τον παλιό ναό σώζονται ογκόλιθοι που φέρουν επιγραφές. Ενας θρύλος αναφέρει πως κάποιος Τούρκος Μπέης καταδίωκε μια ελληνίδα, η οποία ανέβηκε πάνω σε βράχο προτιμώντας να σκοτωθεί παρά να του παραδοθεί. Πριν απ' αυτό είχε περάσει μπροστά από την εκκλησία του Αγ. Γεωργίου, τάζοντας μια οκά λάδι για την σωτηρία της. Ο μπέης άκουσε το τάμα της και έταξε στην εκκλησία 5 οκάδες λάδι προκειμένου να συλλάβει το θύμα του. Ο άγιος άκουσε την παράκληση της κοπέλας και την ώρα που αυτή ήταν έτοιμη να πέσει στο γκρεμό, ο βράχος άνοιξε και εκείνη εξαφανίστηκε μέσα του.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Αγίου Αθανασίου

ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ
Χτίστηκε το 1864.

ΑΣΚΙΟ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Η περιοχή είναι ιδιαίτερα γνωστή για τον μεγάλο αριθμό βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών που διαθέτει, ιδιαίτερα στην Εράτυρα όπου υπάρχουν πολύ καλά διατηρημένες 23 εκκλησίες, αλλά και στο Σισάνι που ήταν μεγάλο θρησκευτικό κέντρο ήδη από τον 11ο αιώνα. Οι σημαντικότερες εκκλησίες της περιοχής είναι: Αγιος Γεώργιος, Αγιοι Ανάργυροι, Αναλήψεως, Κοιμήσεως Θεοτόκου, Αγιος Νικόλαος, Αγιοι Απόστολοι και η Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου στην Εράτυρα, Αγία Παρασκευή στα Νάματα, Αγιος Νικόλαος, Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σισανίου και Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως στο Σισάνι, Αγίας Αναλήψεως και Παναγίας στη Γαλατινή, Αγίας Κυριακής στο Καλονέρι.

Αγίου Δημητρίου

ΑΣΠΡΟΥΛΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου χτίστηκε πριν το 1500 και οι εικόνες του είναι από τον 16ο αιώνα.

Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Χρονολογείται από το 1886, όμως υπάρχουν και πλήθος από αξιόλογα ξωκλήσια σε όλα τα Δ.Δ. του Δήμου μας, που το καθένα έχει τη δική του ιστορία.

Οι εκκλησίες

ΒΕΛΒΕΝΤΟΣ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Στην ευρύτερη περιοχή του Βελβεντου υπάρχουν 74 εκκλησίες και μεταξύ αυτών ορισμένες αποτελούν λαμπρά Βυζαντινά μνημεία. Κατά την παράδοση, το Βελβεντό ήταν ο τόπος στον οποίο οι Βυζαντινοί άρχοντες που αποσύρθηκαν από τα εγκόσμια, ήρθαν και θεμελίωσαν ναούς για να μονάσουν. Ο Αγιος Μηνάς (12ος αϊ.), η Αγία Παρασκευή (14ος αϊ.), ο Αγιος Δημήτριος Γρατσάνης και ο Προφήτης Ηλίας Παλαιογρατσάνου (15ος αϊ.), ο Αγιος Νικόλαος (16ος αϊ.) και το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδος (17οςαι.) είναι ορισμένα απ' αυτά. Η κεντρική εκκλησία "Κοίμησης της Θεοτόκου" κτίστηκε το 1804 πάνω στη θέση παλαιότερης εκκλησίας του Τίμιου Προδρόμου (16ος αϊ.) που τμήμα της σώζεται μέσα στο ιερό του Ναού. Ανεκτίμητης αξίας χειροποίητα τέμπλα, αγιογραφίες και φορητές εικόνες κοσμούν τις εκκλησίες αυτές, ενώ στο υπό διαμόρφωση παλιό Γυμνάσιο θα στεγαστεί και η συλλογή των εικόνων και των ιερών κειμηλίων.

Ναός Αγίου Νικολάου

ΒΕΥΗ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε τον 16ο αιώνα.

ΒΟΣΚΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Από τα θεμέλια Παλαιοχριστιανικής εκκλησίας συμπεραίνεται ότι υπήρχε Χριστιανικός οικισμός από τα προ του 5ου αι., χρόνια που πρέπει να λειτουργούσε μέχρι τα χρόνια της άλωσης της περιοχής από τους Τούρκους. Η εκκλησία με διακοσμημένο ψηφιδωτό δάπεδο ανακαλύφθηκε το 1935.

Αγίου Δημητρίου

ΓΗΛΟΦΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Είναι κι αυτό ένα από τα σπάνια μνημεία της θρησκευτικής μας παράδοσης. Το θαυμασμό σου και το λατρευτικό σου οίστρο προκαλούν οι ανεξίτηλες τοιχογραφίες του και οι υπέροχες εικόνες.

Αγία Παρασκευή

ΔΑΣΥΛΛΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
500 μ. Ν του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που τοποθετείται χρονικά στον προηγούμενο αιώνα και διασώζει μία εικόνα, η οποία από τους κατοίκους θεωρείται θαυματουργή.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας ‹«¨

Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης

ΔΕΣΚΑΤΗ (Κωμόπολη) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ενδιαφέρουσα από αρχιτεκτονική άποψη θεωρείται η εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Δεσκάτη. Πρόκειται για μεγάλων διαστάσεων τρίκλιτη βασιλική με προστώο και υπερκείμενο γυναικωνίτη, που χρονολογείται στα 1885. Η παρουσίας της μαρτυρεί τον αστικό χαρακτήρα του οικισμού της Δεσκάτης, στα τέλη του 19ου αι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ιερά Μονή Ευαγγελιστρίας (Βουνασιώτισσα)

Πρόκειται για ένα βυζαντινό μοναστήρι πάνω στη Βουνάσια, στο δυτικό της τμήμα το οποίο αποτελεί σπάνια θρησκευτική και ιστορική παρακαταθήκη της περιοχής. Οι παλαιές βυζαντινές εικόνες, το ξυλόγλυπτο τέμπλο, οι σπάνιες τοιχογραφίες του, αιχμαλωτίζουν τον επισκέπτη και τον ξεναγούν σε μεταφυσικά πελάγη πνευματικής απεραντοσύνης.

Αγιος Αθανάσιος

ΔΟΤΣΙΚΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου (1865) στο κέντρο του χωριού παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον λόγω του ότι σώζονται σ' αυτήν παλιές αγιογραφίες και εικόνες. Μετά την επέμβαση και τις αναστηλωτικές εργασίες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, η κατάσταση διατήρησής της είναι πολύ ικανοποιητική.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Καθολικό Μονής Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

ΔΡΥΟΒΟΥΝΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Η Ιερά Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Δρυόβουνο οικοδομήθηκε το 1101 μ.Χ. και είναι Βυζαντινού ρυθμού. Οι αγιογραφίες του Ναού χρονολογούνται από το 1458 μ.Χ. και ο νάρθηκας από το 1805 μ.Χ. Εχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες για την κατασκευή κελιών και σήμερα η Ιερά Μονή μπορεί να φιλοξενεί επισκέπτες.

Ιερός Ναός Αγίου Μηνά

Η χαραγμένη σε πέτρα επιγραφή φανερώνει πως ο Ναός υπάρχει από το 1509 μ.Χ.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ (Οικισμός) ΓΡΕΒΕΝΑ
Δύο παλιές (Αγ. Αθανάσιος και Αγ. Παρασκευή) και τρεις καινούριες (Αγ. Αθανάσιος, Αγ. Κοσμάς και Αγ. Ιωάννης) εκκλησίες υπάρχουν στον Αγιο Κοσμά, μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν η εκκλησία του Αγ. Νικολάου (19ος αιώνας) 1,5 χλμ. Ν, η εκκλησία των Εισόδων της Θεοτόκου (αρχές 20ου αιώνα) και αυτή της Αγ. Παρασκευής στις Εκκλησιές.

Αγία Παρασκευή

ΕΛΑΤΗ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Ναός κτισμένος το 1726 με καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες.

Αγιος Αθανάσιος

ΕΛΑΤΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Αξίζει κανείς να επισκεφτεί την εκκλησία του Αγ. Αθανασίου στο κέντρο του Ελατου. Οι κάτοικοι υποστηρίζουν πως είναι χτισμένη στη θέση όπου παλιά βρισκόταν μια άλλη εκκλησία και ένα παλιό σχολείο που επικοινωνούσαν μεταξύ τους από το χώρο του Ιερού, γκρεμίστηκαν όμως το 1928. Η εκκλησία εκείνη είχε πάρει το όνομά της από κάποιον γενίτσαρο που χρηματοδότησε την κατασκευή της.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ιερός ναός Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης

ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Χτίστηκε κατά τη δεκαετία του '70 και αναπαλαιώθηκε το 1997. Στον τόπο που χτίστηκε η σημερινή εκκλησία είχαν βρεθεί μνήματα και θεμέλια παλιάς εκκλησίας. Κατά την παραμονή και την ημέρα της εορτής των αγίων τελείται θεία λειτουργία και γίνονται εκδηλώσεις με τη φροντίδα του Μορφωτικού Συλλόγου Αγίου Δημητρίου-Ρυακίου. Περιμετρικά του χώρου της εκκλησίας υπάρχει εκκλησιαστικό πάρκο με αίθουσα για τους επισκέπτες.

Παλαιοχριστιανική: στη θέση όπου βρίσκεται η εκκλησία ανακαλύφθηκε δάπεδο, του 4ου-5ου αι., με ψηφιδωτές απεικονίσεις.

Αγιος Κωνσταντίνος

ΕΜΠΟΡΙΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ

ΕΡΑΤΥΡΑ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Αγιος Γεώργιος, Αγιοι Ανάργυροι, Αναλήψεως, Κοιμήσεως Θεοτόκου, Αγιος Νικόλαος και Αγιοι Απόστολοι.

Ναός Αγίου Γεωργίου

   Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Εράτυρας και εκτός από τον ναό, στο χώρο βρίσκεται το Λαογραφικό Μουσείο Εράτυρας και η «Μητρόπολη», που σήμερα φιλοξενεί τον ιερέα του χωριού.
  Ο ναός οικοδομήθηκε το 1844 στη θέση παλαιότερου και κτίστηκε στον τύπο της πεντάκλιτης βασιλικής και παρουσιάζει την εξής ιδιομορφία: το 1ο και το 5ο κλίτος είναι εξωνάρθηκες με αρκετά πλατείς κίονες. Στο επάνω μέρος τους στεγάζονται οι γυναικωνίτες, που στην απόληξή της ανατολικής τους πλευράς υπάρχουν 2 παρεκκλήσια, του Αγίου Χαράλαμπους στο νότιο κλίτος και του Αγίου Δημητρίου στο βόρειο κλίτος.
   Το 1928 κατασκευάστηκε ο υπερυψωμένος εξαγωνικός τρούλος για να αυξηθεί το φως στο εσωτερικό του ναού.
   Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν τοιχογραφημένες παραστάσεις, που καλύπτουν σχεδόν όλους τους τοίχους. Η εικονογράφηση έγινε από Ερατυραίους αγιογράφους. Ξεκίνησε το 1850 και συνεχίστηκε ως το τέλος του 19ου αιώνα.
  Περίφημο είναι το μοναδικής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, ένα από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα του Ελληνικού χώρου. Το επιβλητικό αυτό τέμπλο συντηρήθηκε πριν λίγα χρόνια.
  Η «Μητρόπολη» είναι ένα μικρό κτίριο που κατασκευάστηκε από πέτρες του παλιού καμπαναριού, το οποίο ανατινάχτηκε το 1948, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Αρχικά, φιλοξενούσε τον εκάστοτε Δεσπότη όταν αυτός λειτουργούσε στην Εράτυρα και αργότερα φιλοξένησε το Λαογραφικό Μουσείο Εράτυρας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου


Ναός Αγίου Νικολάου

   Βρίσκεται 2 χλμ. περίπου βόρεια της Εράτυρας, στο δρόμο για τον Aγιο Αθανάσιο. Η απλή κατασκευή και η λιτή αρχιτεκτονική της σύνθεση δεν προδιαθέτουν τον επισκέπτη για τον εσωτερικό χώρο της εκκλησίας με την πλούσια ζωγραφική διακόσμηση, που καλύπτει όλους τους τοίχους. Οι αγιογραφίες του 1737 είναι μοναδικής, για το 18ο αιώνα, τέχνης.
  Αξιοπρόσεκτη είναι η τοιχογραφία με τους κτήτορες του ναού που φορούν την παραδοσιακή στολή των αρχόντων της Σέλιτσας.

Κοίμηση της Θεοτόκου

   Βρίσκεται 1 χλμ. βόρεια της Εράτυρας, στο δρόμο για τον Αγιο Αθανάσιο. Ο ναός είναι τρίκλιτος με ξύλινη στέγη, μια απλή κατασκευή, χωρίς καμιά μνημειακή μορφή εξωτερικά. Κανένα αρχιτεκτονικό στοιχείο δεν ταράζει το απλό και αυστηρό ύφος του μνημείου, εκτός από την προεξοχή αψίδας του ιερού. Αυτό, όμως, που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη είναι η πλούσια εσωτερική ζωγραφική διακόσμηση του ναού, με πλούσια και ολοκληρωμένη θεματολογία.
  Από επιγραφή που βρίσκεται πάνω από τη θύρα του νάρθηκα, προκύπτει η χρονολογία ανέγερσης και αγιογράφησης του ναού, που είναι το έτος 1763. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου


Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

ΖΕΥΓΟΣΤΑΣΙ (Οικισμός) ΚΑΣΤΟΡΙΑ
Ο υφιστάμενος ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει μεγάλη θρησκευτική και ιστορική αξία. Έχει κτισθεί τον 11ο αιώνα κι έχει πολλές τοιχογραφίες της βυζαντινής εποχής.Είναι Βυζαντινού ρυθμού και χτίστηκε τον 11ο αιώνα. Στο εξωτερικό υπάρχει αγιογραφία της Παναγίας με το Θείο Βρέφος

Αγιος Δημήτριος

ΚΑΛΗΡΑΧΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Στην εκκλησία του Αγ.Δημητρίου (1800) 1 χλμ. Νότια της Καληράχης διασώζονται αξιόλογες τοιχογραφίες.

Αγία Παρασκευή

Ενδιαφέρουσα είναι ακόμη η σύγχρονη εκκλησία της Αγ. Παρασκευής ΒΔ στο δρόμο προς Μέγαρο.

Αγίων Αποστόλων

Σε καλή κατάσταση διατηρείται ο ναός των Αγ. Αποστόλων (1864) στην άκρη του χωριού, ο οποίος είναι χτισμένος στη θέση παλιότερης εκκλησίας που έκαψαν οι Γερμανοί.

Ναός Αγίου Αθανασίου

ΚΑΛΛΙΘΕΑ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ
19ος αιώνας

Ναός Αγίας Παρασκευής

19ος αιώνας

Ναός της Παναγίας

ΚΑΛΛΟΝΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μέσα στο χωριό υπάρχει άλλος ένας ναός της Παναγίας, αρκετά παλιός, με χαρακτηριστικό του την πηγή «Αγιονέρι», που σύμφωνα με τους κατοίκους το νερό της είναι αγιασμένο και θαυματουργό και πολλοί το πίνουν για ιατρικούς λόγους.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Ο Δήμος Καμβουνίων έχει στα όριά του αρκετά ενδιαφέροντα εκκλησιαστικά μνημεία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρων παρουσιάζουν οι Ναοί που βρίσκονται διάσπαρτοι σε διάφορα σημεία των Δ.Δ. του Δήμου και χρονολογούνται από τον 17ο και 18ο αιώνα.

Ναός Αναλήψεως

ΚΑΡΥΕΣ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ
19ος αιώνας

΄Αγιος Στέφανος

ΚΑΣΤΟΡΙΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Τρίκλιτη βασιλική "Ανατολικού" τύπου με νάρθηκα και υπερώο. Τα κλίτη και ο νάρθηκας στεγάζονται με ημικυκλινδρικές καμάρες, ενώ το υπερώο με καμάρα τομής τετάρτου κύκλου. Στο εσωτερικό της αψίδας διατηρείται υποτυπώδες σύνθρονο με επισκοπική καθέδρα στο κέντρο. Στο νότιο τμήμα του υπερώου διαμορφώνεται μικρό παρεκκλήσιο της Αγίας ΄Αννας.
  Στην εκκλησία έχουν διατηρηθεί δύο κύρια στρώματα ζωγραφικής. Το πρώτο καλύπτει το νάρθηκα, τα πλάγια κλίτη, το κεντρικό κλίτος έως το ύψος του φωταγωγού και μέρους του υπερώου, και χρονολογείται στο τέλος του 9ου ή τις αρχές του 10ου αιώνα. Το δεύτερο στρώμα αναπτύσσεται στον υψηλό φωταγωγό, τις κατώτερες ζώνες των πεσσών και χρονολογείται στις τελευταίες δεκαετίες του 12ου αιώνα.
  Ο ναός έχει δεχτεί κατά καιρούς διάφορες επεμβάσεις για τη στερέωση και προστασία του.

Βασιλική Αγίου Στεφάνου

  The triple-aisled basilica of Ayios Stephanos in Kastoria is one of the oldest ecclesiastical monuments of the Balkan Peninsula. It has attractive tile decoration and wall-paintings, the earliest of which date to the 9th century.
  These wall-paintings are of exceptional significance as an example of early painting reflecting a high level of iconographic and artistic attainment. The painting is flat and abstract, with strange colour combinations, and the compositions are geometrically arranged.
  Some scattered dedicatory or liturgical scenes in the narthex and on the lower sections of the walls in the main body of the church date to the 12th century. Scenes on the ceiling of this part of the church must have been executed around 1200, while some others date to the 13th and 14th centuries.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


Παναγία Κουμπελίδικη

  Τρίκογχη εκκλησία με τρούλλο, που η ίδρυσή της τοποθετείται στον 10ο αιώνα. Ο εξωνάρθηκας αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη. Η ζωγραφική που διακοσμεί το ναό ανήκει σε τρεις διαφορετικές φάσεις. Οι παλαιότερες τοιχογραφίες χρονολογούνται στην τέταρτη εικοσαετία του 13ου αιώνα και διατηρούνται στον χώρο των καμαρών του κυρίως ναού, πλην της ανατολικής, και στις επιφάνειες των τοίχων του εσωνάρθηκα πλην του δυτικού. Την ανατολική κεραία του σταυρού, την αψίδα του ιερού και τον εξωνάρθηκα καλύπτουν τοιχογραφίες του 17ου αιώνα.
  Ο ναός βομβαρδίστηκε την δεκαετία το 1940 και αναστηλώθηκε την δεκαετία του 1950. Ανακατασκευάστηκε ο τρούλλος του και ορισμένα σημεία της ανωδομής που είχαν καταρρεύσει.

Παναγία Κουμπελίδικη

  The Panayia (Virgin) Koumbelidiki or Skoutariotissa, a small triconch church dated to the 10th century, has become the emblem of Kastoria. The small dimensions of the church and its high dome with a variety of masonry work make it an architectural gem of the city.
  The 13th century wall-paintings are in poor condition. Their attraction now lies largely in the Dormition of the Virgin at the west end of the main body of the church, and in the rare representation of the Holy Trinity in the narthex.
  Taken as a whole, the painting is conventional and lacks an inner quality, yet it contains certain innovative features that foretell the creative outburst of the Palaeologan age. Some of the painting in the narthex dates to the 17th century, while the murals on the west front of the church were executed in 1496.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


Ταξιάρχης Μητροπόλεως

  Ναός, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη Μητρόπολη και "βλέπει" προς τη νότια πλευρά της πόλης. Είναι τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με νάρθηκα. Για την οικοδόμηση του μνημείου έχουν χρησιμοποιηθεί υλικά από αρχαιότερους παλαιοχριστιανικούς ναούς της περιοχής. Το οικοδομικό αυτό υλικό σε δεύτερη χρήση είναι κυρίως κίονες, κιονόκρανα και ορθογωνισμένοι λίθοι. Στην αρχιτεκτονική του κτίσματος δεν διατηρείται η αρχική τοιχοποιία του βορείου κλίτους, που κατέπεσε λόγω στατικής ανεπάρκειας.
  Εσωτερικά, τα τοξωτά ανοίγματα αντί να στηρίζονται σε πεσσούς ή τοίχους, στηρίζονται σε κίονες. Έτσι, γίνεται πιο λειτουργικός ο κεντρικός χώρος.
  Η εξωτερική τοιχοδομία του Ταξιάρχη και ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος διατηρούν την ίδια λογική μ' αυτήν των άλλων μεγάλων μνημείων της Καστοριάς, με κάποιες επιμέρους διαφοροποιήσεις, που αιτιολογούνται, επειδή είναι ναός μικρότερος σε διαστάσεις.
  Η εσωτερική διακόσμηση του μνημείου με τοιχογραφίες έγινε σε δύο στάδια. Το πρώτο στρώμα τοιχογραφιών, το οποίο είναι σύγχρονο με την οικοδόμηση του μνημείου (10ος αιώνας) διακρίνεται στις κόγχες του βορείου και νοτίου κλίτους και στους τοίχους του νάρθηκα. Η ζωγραφική αυτή σώζεται σε κακή κατάσταση και ως εκ τούτου είναι αδύνατον να διαπιστωθεί η ποιότητά της. Το δεύτερο στρώμα τοιχογραφιών καταλαμβάνει τις επιφάνειες των τοίχων του κυρίως ναού και χρονολογείται στα 1359, σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει πάνω από την είσοδο του ναού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Ταξιάρχης Μητροπόλεως

  The church of the Taxiarchis (Archangel) of the Metropolis, a small triple-aisled basilica with narthex, is of 10th century construction. Its considerable interest lies equally in its antiquity and in its original wall-paintings.
  While they have deteriorated through age, these paintings are of importance to the study of art in the Middle Byzantine period. The old murals were painted over in 1359/60, the more recent being the ones most visible today.
  These later murals display their own characteristic techniques that do not follow the rules governing painting as formulated at the time in the large urban centres of Byzantium. From then on a local painting workshop existed in Kastoria; it was inspired by locally conceived aesthetic canons and persisted until the first years of the 16th century.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


Αγιος Νικόλαος του Κασνίτζι

  Μικρός και μονόχωρος δρομικός ναός με νάρθηκα που βρίσκεται στην πλατεία Ομονοίας, πολύ κοντά στη βυζαντινή ακρόπολη.
  Στο μνημείο αυτό, ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος ακολουθεί το πλινθοπερίκλειστο σύστημα. Οι κεραμεικές πλάκες σχηματίζουν οριζόντιες στρώσεις διπλές ή τριπλές, ενώ ανάμεσα στους ακανόνιστους ασβεστόλιθους μεσολαβούν βήσαλα.
  Από την εσωτερική διακόσμηση και εν μέρει την επιγραφή που υπάρχει στον δυτικό τοίχο του μνημείου συμπεραίνεται ότι ο ναός κτίσθηκε στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα. Κτήτωρ του ναού είναι ο Βυζαντινός αξιωματούχος μάγιστρος Κασνίτζης. Στον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα εικονίζεται η κτητορική παράσταση. Ο μάγιστρος Κασνίτζης προσφέρει το ομοίωμα της εκκλησίας στον Αγιο Νικόλαο, ενώ εικονίζεται και η σύζυγός του Αννα.
  Ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες που μοιάζουν στο ύφος μ' αυτές του δευτέρου στρώματος του ναού των Αγίων Αναργύρων.Το εικονογραφικό πρόγραμμα του μνημείου στάθηκε πρότυπο για τη διακόσμηση μεταγενεστέρων μνημείων, κυρίως του 14ου και του 15ου αιώνα. Στον ανατολικό τοίχο, στην κόγχη του ιερού, εικονίζονται η Παναγία Πλατυτέρα των Ουρανών, ο Ευαγγελισμός και ψηλά η Δέηση.
  Οι υπόλοιποι τοίχοι χωρίζονται σε τρεις ζώνες. Στην κάτω ζώνη εικονίζονται ολόσωμες οι μορφές Αγίων. Το χαρακτηριστικό είναι ότι επιλέγονται Αγιοι με πλήρη στρατιωτική περιβολή, λόγω και του αξιώματος του κτήτορος. Στην δεύτερη ζώνη εικονίζονται Αγιοι σε στηθάρια, ενώ στην τρίτη ζώνη παριστάνονται σκηνές από το Δωδεκάορτο.
  Στο νάρθηκα το εικονογραφικό πρόγραμμα είναι αφιερωμένο στον Αγιο Νικόλαο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Ayios Nikolaos Kasnitzis

  Ayios Nikolaos Kasnitzis is a small single-aisled church with 12th century wall-paintings. These paintings provide a perfect example of how a church of this shape is to be decorated.
  The upper register of the painted surface is covered with scenes from the Gospels and the lower with a row of full-length figures of saints. In the narthex there are scenes from the life of Saint Nicholas, whom the church honours, and representations of the donors, Nikephoros Kasnitzis and his wife Anna.
  As for the artistic intent, all the figures display a similarity of style, being the work of a painter bent on portraying tall, supple bodies and noble faces, and using subdued colours devoid of abrupt transitions of tone. The prevalent harmony and the rejection of all inessentials create a sense of that unique inner solemnity which reflects the religious ideals current in the Komnenian age.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.


Αγιοι Ανάργυροι

  Από τα αρχαιότερα μνημεία της Καστοριάς, έχει κτισθεί στην απότομη πλαγιά της βόρειας πλευράς της πόλης. Είναι τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα. Το μεσαίο κλίτος υπερυψώνεται αρκετά, ώστε να φαντάζει σαν "ορθογώνιος" τρούλος. Ο νάρθηκας επικοινωνεί με τον ναό, μέσω τριών εισόδων, εκ των οποίων η νότια έχει αχρηστευθεί από τους Βυζαντινούς ακόμη χρόνους.
  Η εξωτερική διακόσμηση των όψεων είναι αρκετά ασυνήθιστη και αξιόλογη και δεν περιορίζεται μόνο στην εναλλαγή σχημάτων κεραμικών πλίνθων και ακανόνιστων λίθων, αλλά έχει και μαρμάρινο διάκοσμο, αμφικιόνια, επίκρανα και παραθυρώματα.
  Η εσωτερική διακόσμηση του ναού αποτελείται από δύο στρώματα. Το πρώτο στρώμα ζωγραφικής, το οποίο διακρίνεται σε ορισμένα τμήματα των τοιχών του νάρθηκα, υπολογίζεται ότι ανήκει χρονικά στις αρχές του 11ου αιώνα. Το δεύτερο στρώμα, μεταφέρει την πιο όμορφη ζωγραφική της Καστοριάς από τις τελευταίες δεκαετίες του 12ου αιώνα. Ειναι η περίοδος της βασιλείας των Κομνηνών και οι χορηγοί της διακόσμησης του ναού, η οικογένεια των Λημνιωτών, επιδεικνύουν την πολιτιστική τους στάθμη μέσω αυτού του έργου. Την ζωγραφική αυτή δημιούργησαν καλλιτέχνες με ιδιαίτερα χαρίσματα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Agioi Anargyroi

  The church of Ayioi Anargyroi (dedicated to Saints Kosmas and Damianos) is a three-aisled basilica of the 11th century with marvellous tile decoration and interesting proportions. It has two layers of wall-paintings that belong to the 11th and 12th centuries respectively.
  The earliest murals, which are clearly visible where the later ones have crumbled away, are not particularly expressive, being of a very conservative character.
  The 12th century paintings, on the other hand, present a rich iconography and display all the signs of conspicuous artistic merit consistent with the dynamism of Komnenian art. Elongated figures of saints, their faces imbued with an intense spirituality, their stance noble, almost theatrical, create scenes in harmonious colours that comprise one of the most important works of Byzantine art.
  One may marvel at the figures, among several others, of the donor Theodoros Limniotis, his wife Anna, their son Ioannis, and of the monk Theophilos Limniotis.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.


Αγιος Αθανάσιος του Μουζάκη

  Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία του 14ου αιώνα. Ο Αγιος Αθανάσιος οικοδομήθηκε σε μια χρονική περίοδο αρκετά κρίσιμη για την πόλη της Καστοριάς. Η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή δεν ελέγχονταν πλέον από τους Βυζαντινούς και η εναλλαγή στη εξουσία τοπικών αρχόντων ήταν εύκολη υπόθεση. Έτσι, γύρω στα 1387 εμφανίζεται στην Καστοριά η αρχοντική οικογένεια Μουζάκη, αλβανικής καταγωγής, η οποία παραλαμβάνει τη διακυβέρνηση της πόλης από τους Σέρβους.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Παναγία Φανερωμένη

  Μονόχωρη ξυλόστεγη βασιλική του 14ου αιώνα, η οποία σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, χρησίμευε ως καθολικό της μονής Κινστερνιωτίσσης. Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της πόλης και είναι κτισμένη πάνω σε βράχο, κοντά στις κατεστραμμένες πλέον κινστέρνες της βυζαντινής εποχής.
  Απλό κτίσμα, επιχρισμένο εξωτερικά, δεν μας δίνει τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε τη διακόσμηση της τοιχοποιϊας του. Μόνο η αψίδα του ιερού μαρτυρεί μια ανάλογη προσπάθεια διακόσμησης με τα τυφλά αψιδώματα που φέρει στις τρεις πλευρές της. Εσωτερικά, διατηρεί τοιχογραφίες του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα. Η ποιότητα της ζωγραφικής είναι πολύ καλή, είναι όμως ιδιαίτερα δύσκολη η μελέτη της, επειδή οι τοιχογραφίες είναι μαυρισμένες από την κάπνα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Αγιος Γεώργιος του Βουνού

  Μνημείο του 14ου αιώνα, που βρίσκεται στη συνοικία Βαρλαάμ, ονομάζεται δε "του βουνού", επειδή είναι κτισμένο στους πρόποδες του βουνού του Αγίου Αθανασίου.
  Είναι μικρή μονόκλιτη βασιλική με νάρθηκα από τις δύο πλευρές, δυτική και νότια. Η είσοδός του βρίσκεται στη νότια πλευρά. Είναι απλή κατασκευή, λιθόκτιστη, με συνδετικό υλικό τη λάσπη, όπως συνηθίζεται στα περισσότερα μνημεία της Καστοριάς του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα. Ο ναός εσωτερικά είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες του δευτέρου μισού του 14ου αιώνα. Δυστυχώς, ενώ δημιουργήθηκε θέση πάνω από την είσοδο του ναού για την επιγραφή, για ανεξήγητους λόγους δεν γράφτηκε. Ο νάρθηκας του μνημείου είναι επίσης κατάγραφος με τοιχογραφίες του 17ου αιώνα. Εδώ όμως υπάρχει επιγραφή.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Αγιος Νικόλαος του Κυρίτση

  Μικρός βυζαντινός ναός, ο οποίος επισκευάστηκε το 1654 και επεκτάθηκε προς τη νότια πλευρά. Η οικογένεια του κτήτορος Κυρίτση είναι γνωστή στην Καστοριά και από τα πρώτα σχολεία που ίδρυσε επί Τουρκοκρατίας.
  Με την επισκευή του 17ου αιώνα, ο ναός διακοσμήθηκε εσωτερικά με τοιχογραφίες στον δυτικό τοίχο και σε τμήματα του βόρειου και ανατολικού τοίχου. Η αρχική ζωγραφική του 14ου αιώνα έχει διασωθεί κυρίως στον βόρειο τοίχο, πάνω από την πρώτη ζώνη των ολόσωμων Αγίων, και προσδιορίζεται χρονικά γύρω στα 1370.

Αγιοι Τρείς

  Μονόχωρη ξυλόστεγη βασιλική με μεταγενέστερες προσθήκες στη βόρεια και νότια πλευρά υπό μορφή ανοιχτών προστώων. Οταν έγιναν αυτές οι προσθήκες επισκευάστηκε και η δυτική πλευρά του ναού.
  Ο ναός εσωτερικά ήταν κατάγραφος. Καλύφθηκαν όμως οι τοιχογραφίες με ασβέστη, ίσως μετά την απελευθέρωση από οτυς Τούρκους. Έγιναν προσπάθειες αποκάλυψης των τοιχογραφιών από συντηρητές, με αποτέλεσμα να εμφανιστούν εκτός από κάποιες φιγούρες και η κτητορική επιγραφή. Χρόνος δημιουργίας των τοιχογραφιών είναι το 1401. Η τοιχογράφηση είναι σύγχρονη με την κατασκευή του ναού. Η επισκευή της δυτικής πλευράς και η σύγχρονη κατασκευή των ανοιχτών προστώων φέρουν χαρακτηριστικά του 19ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης έγινε μερική επισκευή στη στέγη του ναού.
  Η ζωγραφική είναι καλής ποιότητας και προσφέρει εξαιρετικές πληροφορίες για την τέχνη της Καστοριάς στις αρχές του 15ου αιώνα.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Αγιος Νικόλαος Μοναχής Ευπραξίας

  Μικρή μονόχωρη εκκλησία με μεταγενέστερο συνεχόμενο νάρθηκα στη νότια και δυτική πλευρά. Σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει από την κλειστή πλέον είσοδο, ο ναός ανακαινίσθηκε το 1486 από τη μοναχή Ευπραξία. Ακριβώς κάτω από την επιγραφή ήταν η είσοδος του ναού (τώρα είναι παράθυρο), ενώ μετά την κατασκευή του νάρθηκα άλλαξε η διαρρύθμιση και η είσοδος μετακινήθηκε προς τα δυτικά.
  Οι τοιχογραφίες που σώζονται εντός του ναού, στον ανατολικό, βόρειο και νότιο τοίχο, είναι πολύ καλής ποιότητας και σπάνιες από εικονογραφικής άποψης. Στο ναό αυτό μεγάλη εικονογραφική σημασία έχει η παράσταση της βασιλικής δέησης στην κάτω ζώνη του βόρειου τοίχου. Η ζωγραφική του τέλους του 15ου αιώνα είναι έργο του καλλιτεχνικού εργαστηρίου της Καστοριάς, το οποίο δίνει μια διαφορετική νότα στην τέχνη που έχει διάρκεια περίπου μισό αιώνα. Τοιχογραφίες, οι οποίες ανήκουν στο πρώτο μισό του 17ου αιώνα, υπάρχουν και στο νάρθηκα, κοντά στη είσοδο του μνημείου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Αγιος Νικόλαος της Αρχόντισσας Θεολογίας

  Σε μια πολύ όμορφη τοποθεσία της Καστοριάς, τη συνοικία Μουζεβίκη, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Μαζί με την Παναγία Μουζεβίκη και τον Aγιο Θωμά αποτελούν μια ενότητα της ενορίας Αγίου Θωμά.
  Ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής, μακρόστενης, που καταλήγει προς τα ανατολικά σε πεντάπλευρη αψίδα. Η τοιχοποιία του μνημείου αποτελείται από λιθοδομή στην ποία παρεμβάλλονται οριζόντιες ξυλοδεσιές. Ο ναός εωτερικά είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες των δύο χρονικών περιόδων, του τέλους του 15ου αιώνα και του 1663. Οι επιγραφές που σώζονται, μία στην είσοδο του κυρίως ναού και μία στην είσοδο του νάρθηκα, αφορούν τη δεύτερη τοιχογράφηση. Από τη ζωγραφική του 15ου αιώνα σώζονται μόνο τρεις σκηνές στο βόρειο τοίχο. Οι σκηνές αυτές είναι δημιουργίες του καλλιτεχνικού εργαστηρίου της Καστοριάς, το οποίο άφησε πίσω του έργα μεγάλης αξίας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Αγιοι Απόστολοι Ελεούσης

  Οι Aγιοι Απόστολοι είναι μονόχωρη ξυλόστεγη εκκλησία και βρίσκεται στον αυχένα που χωρίζει τη βόρεια από τη νότια πλευρά της πόλης. Λιθόκτιστος ναός με ξυλοδεσιές και συνδετικό υλικό τη λάσπη, συνηθισμένη πρώτη ύλη στο βορειοελλαδικό χώρο μετά την Aλωση.
  Σημαντικό μνημείο από την άποψη της ζωγραφικής που περιέχει και σταθμός για την τέχνη της περιοχής. Η ολοκλήρωση της τοιχογράφησης του ναού συντελέστηκε το έτος 1547 σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει στο βόρειο τοίχο.
  Τις εργασίες τοιχογράφησης έφερε σε πέρας ένας πολύ σημαντικός ζωγράφος, ο οποίος καταγόταν από την περιοχή της Καστοριάς, ο Ονούφριος.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Καθολικό μονής Παναγίας Μαυριώτισσας

  The single-aisled church with narthex of the Panayia (Virgin) Mavriotissa, the katholikon of the monastery bearing the same name, is probably an 11th century building. A chapel dedicated to John the Theologian, with wall-paintings executed in 1552 by the artist Eustathios Iakovou, was erected beside it in the 16th century.
  The paintings that have survived in the katholikon are confined to the sanctuary, the west wall of the main body of the church and the narthex. Their particular style gives rise to pronounced reservations regarding their date, estimates varying from the 11th to the early 13th centuries. Moreover their style lacks features which would relate the paintings with local tradition.
  The violence depicted in the wall-paintings and the distortions occurring in the drawing reach the extremes of abstraction. Some of these old wall-paintings were restored in the 13th century, while the exterior wall of the narthex was decorated with new ones.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.


Αγιος Γεώργιος

ΚΑΤΑΚΑΛΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στην πορεία από τα Γρεβενά προς την Καλαμπάκα, στο χωριό Κατάκαλη, που μνημονεύεται ήδη από το 13ο αι., σώζεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που αποτελεί τον ενοριακό ναό του οικισμού. Είναι μονόχωρη με μεταγενέστερο νάρθηκα και ανοιχτή στοά στη νότια πλευρά. Εσωτερικά είναι κατάγραφη με τοιχογραφίες, που διακρίνονται σε δύο στρώματα. Οι παλιότερες από αυτές χρονολογούνται στα μέσα του 17ου αι., ενώ το νεότερο στρώμα στα 1761. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ξυλόγλυπτο τέμπλο, έργο του 1800.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Γέννησης της Θεοτόκου

ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΕΣ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε το 1838.

Αγ. Αθανάσιος

ΚΗΠΟΥΡΕΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεγάλο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη παρουσιάζει η εκκλησία του Αγ. Αθανασίου, που η ίδρυσή της ταυτίζεται χρονολογικά με την ίδρυση του χωριού. Οταν γιορτάζει ο άγιος γίνεται νηστεία μια εβδομάδας, γιατί σύμφωνα με έναν παλιό θρύλο όταν το 1917 το χωριό μαστιζόταν και αποδεκατιζόταν από ασιατική γρίπη, οι κάτοικοί του νήστεψαν για να γιατρευτούν με τη βοήθεια του αγίου.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Κοίμησης Θεοτόκου

ΚΝΙΔΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στην Κνίδη μπορεί κανείς να επισκεφθεί το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1885) με το αξιόλογο τέμπλο, ο οποίος δυστυχώς έπαθε μεγάλες ζημιές από το σεισμό του 1995, έχει όμως υποστυλωθεί.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΚΟΖΑΝΗ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Kozani's cathedral, Ayios Nikolaos, is a three-aisled vaulted basilica with a pitched roof. Its cornerstone was laid in 1664 by the town's leading notable Harisis Trantas, and it underwent subsequent extensions and repairs in the 18th and early 20th century.
  An inscription dates its wall-paintings, the work of the brothers Nikolaos and Theodoros from Ioannina, to 1770. Its carved wooden iconstasis, altar, pulpit, and bishop's throne -- all decorated with plants, animals and human figures --are true works of art. The name of their creator, Bandoveris, as well as all the cost of the wooden furniture, are noted in a codex from the mid-17th century.
  Another of the church's treasures is the embroidered 'epitaphios' (shroud) belonging to a certain Georgios Kontaris (1672). The seven storey bell tower, built in 1855, rises next to the church.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


Αγ. Νικόλαος

ΚΟΣΜΑΤΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ο επισκέπτης αξίζει να δει την εκκλησία του Αγ. Νικολάου (1806) στην άκρη του χωριού, στην οποία διασώζονται το παλιό τέμπλο και εικόνες σε καλή κατάσταση. Οι τοιχογραφίες του ναού είναι έργο αγιογράφου της σχολής της Σαμαρίνας. Κοντά στην εκκλησία βρίσκεται το μνημείο των 29 εκτελεσθέντων (ηλικίας 18 - 50 ετών) από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι οποίοι φεύγοντας έκαψαν και λεηλάτησαν σπίτια και υπάρχοντα των κατοίκων του Κοσματίου.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Αγίου Νικολάου

ΚΡΑΤΕΡΟ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε το 1843.

Αγίου Αθανασίου

ΚΥΔΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου βασιλικού ρυθμού, είναι ενταγμένη από πελεκητή πέτρα. Για την ανέγερσή της δούλευαν έμπειροι πετράδες με πρωτομάστορα το λαϊκό γλύπτη Βράγκα από τον Άγιο Κοσμά .

Αγιος Γεώργιος

ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου ήταν στην άκρη του χωριού, είναι σχετικά παλιά, διατηρείται όμως σε καλή κατάσταση. Το τέμπλο της είναι ξυλόγλυπτο και οι αγιογραφίες της ενδιαφέρουσες.

Αγιος Δημήτριος

Παλιές αγιογραφίες υπάρχουν και στην εκκλησία του Αγ.Δημητρίου 500μ. Β του χωριού.

Προφήτης Ηλίας

Η εκκλησία του Προφήτη Ηλία είναι καινούρια και απέχει 300μ. από το νότιο άκρο του χωριού.

Ναός Υπαπαντής

ΛΑΙΜΟΣ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ
15ος αιώνας

Ναός Αγίας Παρασκευής

Χτίστηκε τον 19ο αιώνα.

ΛΕΥΚΟΘΕΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Λευκοθέας, χρονολογείται από το 1680.

Ναός Αγίου Δημητρίου

ΛΕΧΟΒΟ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε το 1868.

Αγιος Δημήτριος

ΜΑΥΡΑΝΑΙΟΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κεντρική εκκλησία του χωριού, που τιμάται στο όνομα του Αγ. Δημητρίου. Στο τέμπλο της αναγράφεται η χρονολογία 1818, ενώ σώζονται ακόμα παλιές εικόνες, αγιογραφίες και κειμήλια.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ζωοδόχος Πηγή

ΜΕΓΑ ΣΕΙΡΗΝΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Αυτό που αξίζει να επισκεφθεί κανείς είναι η παλιά εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής (1717) 3,5 χλμ ΒΔ του χωριού (από χωματόδρομο), στην οποία σώζονται αξιόλογες τοιχογραφίες. Κατεβαίνοντας από τα σκαλιά που υπάρχουν στο πρόναό της συναντάμε ένα ρωμαϊκό θολοσκεπή - κεραμοσκεπή τάφο. Η εκκλησία είναι χτισμένη με πέτρες και οικοδομικά υλικά σε δεύτερη χρήση, τα οποία προέρχονται από κτίρια Ελληνιστικής, Ρωμαϊκής και Βυζαντινής περιόδου. Βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση καθώς έχει συντηρηθεί.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Νικόλαος

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ο Αγ. Νικόλαος (1950) βρίσκεται 100 μ. από το χωριό, σε θέση όπου επί Τουρκοκρατίας υπήρχε μοναστήρι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγίου Πνεύματος

  Η εκκλησία του Αγ. Πνεύματος (1896) 200 μ. Ν, χτίστηκε σύμφωνα με την παράδοση με έξοδα του Καπετάν Κόκκινου Λούκα, ο οποίος κρύφτηκε κάποτε σε ένα εικονοστάσι που υπήρχε εδώ.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Αθανάσιος

  Η εκκλησία του Αγ. Αθανασίου 150 μ. ΒΑ, χτίστηκε το 1888. Ενας θρύλος αναφέρει πως κάποιος Ελληνας λοχαγός, σύμμαχος των Τούρκων, ερχόταν μαζί τους στο Μέγαρο με σκοπό να το κάψουν. Πριν μπουν στο χωριό παρουσιάστηκε στο λοχαγό όραμα ο άγιος Αθανάσιος, υπενθυμίζοντας του την ελληνική του καταγωγή. Ο λοχαγός αποφάσισε να μην καεί το Μέγαρο και σε εκείνη την θέση που τότε υπήρχε εικονοστάσι χτίστηκε ο ναός του αγίου με χρηματοδότηση του ίδιου του Κων/νου Γκούμα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Δημήτριος

  Βρίσκεται μέσα στο χωριό. Χτίστηκε το 1775 και ανακαινίστηκε το 1958. Στο τέμπλο της σώζονται παλιές εικόνες.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγία Τριάδα

  Η εκκλησία της Αγίας Τριάδας ανακαινίστηκε το 1950. Εκεί υπάρχουν τα εικονοστάσια του Αγ. Δημητρίου, του Αγ. Μηνά, της Αγ. Παρασκευής και του Σταυρού, που πήρε το όνομά του από ένα σταυρό που τοποθέτησε στην ίδια θέση ο Κοσμάς ο Αιτωλός.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιοι Θεόδωροι

  Ο ναός των Αγ. Θεοδώρων στον παλιό οικισμό του Νιδρουζίου πρωτοχτίστηκε το 1765 και ανακαινίστηκε το 1990.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Δημήτριος

ΜΕΣΟΛΟΥΡΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου μέσα στο Μεσολούρι είναι η πιο αξιόλογη. Χτίστηκε το 1777 υπό την αιγίδα των οπλαρχηγών Τότσικα και Γώγου και διαθέτει ωραίες τοιχογραφίες και εικόνες.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Αγίου Νικολάου

ΜΗΛΙΩΝΑΣ (Οικισμός) ΠΡΕΣΠΕΣ
Eξω σχεδόν από το εγκατελειμένο οικισμό του Μηλιώνα βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου. Εικόνες του 19ου και 18ου αιώνα και η παράδοση μαρτυρούν για μια παλαιότερη εκκλησία στον ίδιο χώρο. Μια ακόμη εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή του 1905 βρίσκεται στο Μηλιώνα.

Ναός Αγίας Παρασκευής

ΜΙΚΡΟΛΙΜΝΗ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ
19ος αιώνας

Ναός Αγίου Αθανασίου

Χτίστηκε το 1908.

Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

ΜΟΛΟΧΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Ξαναχτίστηκε το 1991 στο λόφο «Καλόγερο», όπου ήταν τα θεμέλια του παλιού μοναστηριού.

Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου (Πολιούχος)

Η εκκλησία χτίστηκε περί τα τέλη της Τουρκοκρατίας (1923), όταν μερικοί από τους κατοίκους γκρέμισαν το τζαμί των Τούρκων.

Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής

Χτίστηκε το 1985 στα θεμέλια παλιού Ιερού, όταν οι κάτοικοι βρήκαν την πέτρα της Αγίας Τράπεζας.

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου

ΝΕΑΠΟΛΗ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Χτίστηκε το 1978 σε βυζαντινό ρυθμό.

Ναός Αγίου Νικολάου

ΝΥΜΦΑΙΟ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε το 1867.

Ναός Αγίου Γεωργίου

ΟΜΟΡΦΟΚΚΛΗΣΙΑ (Χωριό) ΚΑΣΤΟΡΙΑ
  Στο ναό διακρίνονται δύο κύριες φάσεις: στην αρχική εκκλησία - συνεπτυγμένος σταυροειδής με νάρθηκα - του τέλους του 12ου αιώνα, προστέθηκε ευρύχωρος νάρθηκας που ενσωμάτωσε το ανεξάρτητο κωδωνοστάσιο και στοά με παρεκκλήσια στη βόρεια και νότια πλευρά. Η εκκλησία αποτέλεσε καθολικό μοναστηρίου. Πρόσφατες εργασίες αποκάλυψαν το αρχικό στρώμα ζωγραφικής, αποσπασματικά διατηρημένο. Το αρκοσόλιο, στο βόρειο τοίχο του νάρθηκα, συνδέεται πιθανόν με τον τάφο του κτήτορα. Στον δυτικό τοίχο του νεώτερου νάρθηκα έχουν διατηρηθεί τοιχογραφίες υψηλής ποιότητας του τέλους του 13ου αιώνα. Τοιχογραφίες της αρχικής φάσης διατηρήθηκαν και στο ανώτερο τμήμα του κωδωνοστασίου, που έχει διαμορφωθεί σε παρεκκλήσιο. Σε αψίδωμα στο βόρειο τοίχο του ναού έχει τοποθετηθεί η μοναδική ανάγλυφη εικόνα του Αγίου Γεωργίου, που χρονολογείται στα τέλη του 13ου αιώνα.
  Εκτεταμένες εργασίες στερέωσης έγιναν στο μνημείο τη δεκαετία του 1950. Το 1989 ξεκίνησαν εργασίες στερέωσης-ανάδειξης, οι οποίες ολοκληρώθηκαν.

Ναός Αγίου Αθανασίου

ΟΞΥΑ (Οικισμός) ΠΡΕΣΠΕΣ
19ος αιώνας

Παμμεγίστων Ταξιαρχών

ΟΡΟΠΕΔΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Μέσα στο χωριό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών που χτίστηκε το 1864, ο οποίος διατηρείται σε καλή κατάσταση. Ο Αγ. Γεώργιος, η Αγ. Παρασκευή, ο Αγ. Αθανάσιος και ο Αγ. Νικόλαος είναι εκκλησίες νεόχτιστες στην ευρύτερη περιφέρεια.

Ο Προφήτης Ηλίας

ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κοντά στο Παλαιοχώρι υπάρχουν τοποθεσίες από όπου μπορεί κανείς να απολαύσει μια υπέροχη θέα. Μία από αυτές είναι ο Προφήτης Ηλίας 500 μ. Ν του χωριού με την ομώνυμη εκκλησία, όπου κάθε Αύγουστο σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο γίνονται συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις με τη συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών αλλά και ντόπιων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Αγίου Δημητρίου

ΠΑΡΟΡΕΙΟ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε το 1837.

Ναός Αγ. Αχιλλείου

ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Τρίκλιτη βασιλική

Ναός Αγίου Γεωργίου

ΠΕΤΡΕΣ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα.

Έχετε τη δυνατότητα να δείτε περισσότερες πληροφορίες για γειτονικές ή/και ευρύτερες περιοχές επιλέγοντας μία από τις παρακάτω κατηγορίες και πατώντας το "περισσότερα":

GTP Headlines

Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.

Εγγραφείτε τώρα!
Greek Travel Pages: Η βίβλος του Τουριστικού επαγγελματία. Αγορά online

Αναχωρησεις πλοιων

Διαφημίσεις

ΕΣΠΑ