Εμφανίζονται 42 τίτλοι με αναζήτηση: Εορτές & πανηγύρια Εθιμικές στην ευρύτερη περιοχή: "ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Περιφέρεια ΕΛΛΑΔΑ" .
ΑΙΑΝΗ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Ενα από τα πολλά παραδοσιακά έθιμα που διατηρούνται με όλη την παλιά τελετουργική μεγαλοπρέπεια και αξίζει ιδιαίτερης μνείας είναι οι «Λαζαρίνες». Έθιμο αρχαιοελληνικό που σχετίζεται με την αναγέννηση της φύσης και την ανανέωση της ζωής. Στους χριστιανικούς χρόνους συνδέθηκε με το έθιμο του Λαζάρου, ενώ στους χρόνους της Τουρκοκρατίας συμβόλιζε την ελπίδα του σκλαβωμένου γένους για την εθνική του απελευθέρωση. Κατά τις τριήμερες εορταστικές εκδηλώσεις κορίτσια από κάθε γειτονιά συγκροτούν παρέες και ντυμένες με τις γραφικότατες τοπικές φορεσιές χορεύουν τοπικούς χορούς, επισκέπτονται σπίτια και την Κυριακή των Βαίων, μετά τη θεία Λειτουργία στην Πλατεία του χωριού χορεύουν τον Τρανό Χορό.
ΑΜΥΓΔΑΛΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Την Κυριακή των Απόκρεω αναβιώνει το έθιμο του «Φανού», όπου μετά
την παρέλαση και το διαγωνισμό του καρναβαλιού, ανάβεται στην πλατεία του χωριού
μεγάλη φωτιά και οι κάτοικοι χορεύουν γύρω της παραδοσιακούς χορούς, τραγουδώντας
ταυτόχρονα «αθυρόστομα» τραγούδια.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
Πρόκειται για παραδοσιακά κάλαντα, τα οποία τραγουδούν νέοι, ντυμένοι
τσολιάδες. Ενας από αυτούς φορώντας κουδούνια, γυρίζει το χωριό.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
Στην περιοχή «Σταυρός» του Δ.Δ. Αναρράχης, γίνεται το παραδοσιακό πέταμα του χαρταετού (διοργανώνεται διαγωνισμός), μοιράζεται φασολάδα, ελιές, χαλβάς, λαγάνες.
Στα Δ.Δ. Εμπορίου και Αναρράχης το βράδυ των Αποκριών σε κάθε γειτονιά του χωριού, ανάβονται φωτιές με κέθαρα (θάμνοι). Από το προηγούμενο βράδυ, κάθε γειτονιά, ξενυχτάει φυλάσσοντας τα κέθαρα χορεύοντας και τραγουδώντας, πίνοντας και τρώγοντας. Ο κόσμος συμμετέχει χορεύοντας γύρω από την φωτιά και τραγουδώντας τα παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια (αθυρόστομα). Η συμμετοχή του κόσμου και σε αυτή την εκδήλωση είναι μεγάλη.
ΓΑΛΑΤΙΝΗ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Η παραδοχή του 14ου αιώνα ως χρόνου κτίσης και αρχής της ιστορίας
της Γαλατινής, προκύπτει από ένα συνδυασμό προφορικών διηγήσεων της λαϊκής παράδοσης
και της επισημότερης εκδοχής που υπάρχει και είναι ο Κώδιξ της μονής της Ζάβορδας.
Το βέβαιο είναι ότι η Γαλατινή είναι δημιούργημα των μεταβυζαντινών χρόνων. Η
ιστορία της, η παράδοσή της, οι δοξασίες, τα ήθη και τα έθιμα που ξεκινούν πριν
από 6 αιώνες περίπου και ακολούθησαν παράλληλα την πορεία και εξέλιξη του βορειοελλαδικού
ελληνισμού, έφθασαν μέχρι εμάς σήμερα άλλα ατόφια και αμετάβλητα και άλλα με μεταβολές
και επιδράσεις, κρατώντας όμως πάντοτε τον κεντρικό πυρήνα τους. Και αν λάβουμε
υπόψη κυρίως την οχυρή και απομονωμένη, γεωγραφικώς, θέση της Γαλατινής, την αυστηρή
και μέχρι σήμερα ακόμη τοπική κοινωνική οργάνωση και τη σχεδόν απόλυτη ακρίβεια
που ακολουθείται σε κάποια έθιμα και συνήθειες που αφορούν προσωπικότερες στιγμές
του βίου μας (θάνατος, γάμος, οικογένεια) καταλήγουμε στο ότι, αν πορευτούμε με
αναδρομικό κοίταγμα προς το παρελθόν θα πάρουμε το νήμα της συνέχειας της ιστορίας
και της παράδοσης της Γαλατινής, με ικανοποιητική ακρίβεια. Και έτσι είναι εύκολο
να ερμηνεύσουμε την πολιτιστική πορεία και κοινωνική ψυχολογία μας.
Ξετυλίγοντας λοιπόν το παρελθόν, στα πλαίσια του ετήσιου χρόνου, παρατηρούμε
μια πληθώρα τοπικών εθίμων και εορτών συνδεδεμένων κάθε φορά με θρησκευτικά, ιστορικά,
κοινωνικά και άλλα γεγονότα. Ιδιάζουσα θέση στην πολυσχιδία και πολυμορφία της
τοπικής παράδοσης κατείχε το έθιμο «του Χορού της Ρόκας». Επιγραμματικά πρόκειται
για ένα χορό που ονομαδότησε με το πέρασμα των χρόνων μια ευρύτερη χορευτική εκδήλωση
σε συγκεκριμένο χρόνο.
Ο χορός της Ρόκας έλκει την απαρχή του ίσως από την κτίση της Γαλατινής.
Θεωρούμε ότι θα ήταν ματαιοπονία και επικίνδυνο επιστημονικά να προσπαθήσουμε
να εντοπίσουμε τον ακριβή χρόνο της γέννησης του εθίμου. Σήμερα πάντως οι πλέον
ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού βεβαιώνουν ότι το έθιμο κρατούσε και στα χρόνια
των προπαππούδων τους. Στο τέλος μετά ακολουθούσαν οι ανύπαντρες κοπέλες χωρίς
το κροσσωτό κεφαλομάντηλο, συνήθως με τα μαλλιά πλεγμένα. Το θέαμα αυτό συνοδευόμενο
με τραγούδια εύθυμα γινόταν πάθος, προκαλούσε αισθήματα βαθιά ανθρώπινα. Ο χορός
της Ρόκας γινόταν κατά τη δύση του ήλιου την Τρίτη μόνο Ημέρα του Πάσχα. Όμως
οι γυναίκες έστηναν χορό ντυμένες με την τοπική ενδυμασία κάθε απόγευμα των τριών
ημερών που κρατούσε ο εορτασμός του Πάσχα. Γινόταν ξεχωριστά σε κάθε μαχαλά και
μόνο τα τελευταία χρόνια η αναβίωση γίνεται μ' έναν χορό στην Πάδη (Πάδ) στο κέντρο
του χωριού. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του γεροντότερου της Γαλατινής Γκόβτζια
Μιχαήλ, 97 χρονών σήμερα, μετά το 1912, έτος απελευθέρωσης του Μακεδονικού χώρου,
στο χορό έμπαιναν κάποια στιγμή και οι άνδρες κρατώντας ψηλά την ελληνική σημαία
για αυτονόητους λόγους.
Ο τελευταίος, σημειωτέον, «επώνυμος» χορός της Ρόκας τοποθετείται
στο τέλος του 19ου αιώνα, περίπου το 1880 κι αυτό γιατί τη στιγμή που εξελισσόταν
ο χορός κατέφθασαν Τούρκοι στρατιώτες καβαλάρηδες αναζητώντας να αρπάξουν την
Αλαμάναινα. Ήταν αυτή η όμορφη γυναίκα ενός μεγαλόσωμου άντρα του χωριού, του
Αλαμάνη. Όταν οι Τούρκοι ζήτησαν να μάθουν ποια είναι και που βρίσκεται η εν λόγω
γυναίκα, η ίδια η Αλαμάναινα βρήκε το θάρρος και τους είπε ότι έφυγε από το χωριό.
Οι Τούρκοι έφυγαν και έτσι γλίτωσε. Λίγο αργότερα από κάτοικο του χωριού φυγαδεύτηκε
κρυφά από τη Σιάτιστα για περισσότερη ασφάλεια. Η προφορική παράδοση λέει με το
στόμα ηλικιωμένων γυναικών ότι η ίδια ιστορία είχε επαναληφθεί λίγες μέρες νωρίτερα
και με τη μάνα του καπετάν Γιώργου Νταβέλη (Δούκα), γνωστού Γαλατινιώτη ήρωα του
τέλους του περασμένου αιώνα. Και στις δύο περιπτώσεις τη φυγάδευση και σωτηρία
των δύο γυναικών εξασφάλισε ο πατέρας του παραπάνω πληροφοριοδότη μας.
Όσον αφορά τους αιτιώδεις λόγους της εμφάνισης και διαιώνισης του
εθίμου του χορού της Ρόκας, η απάντηση δεν μπορεί να είναι μία και ξεκάθαρη. Διότι
με τη διαδοχή των γενεών και τις κάθε είδους επιδράσεις των καιρών η αρχή χάνεται
βαθιά πίσω. Ακούγοντας όμως τα τραγούδια μπορούμε να υποψιαστούμε τα γενεσιουργά
αίτια του εθίμου. Προφανώς τα τραγούδια που συνόδευαν το χορό της Ρόκας δεν χρειάστηκε
να αναζητήσουν θέματα, αλλά η ίδια η ζωή των ανθρώπων της Γαλατινής, αποτέλεσε
την έμπνευση για τη δημιουργία αυτών και του χορού. Αλλωστε το τραγούδι και ο
χορός ως οι πλέον αυθόρμητες εκδηλώσεις αποτελούν ένα είδος ανθρώπινου «λόγου».
Το συγκεκριμένο έθιμο σίγουρα τότε ικανοποιούσε την ανάγκη των γυναικών του χωριού
να εκφράσουν τις χαρές και τις λύπες τους, την θρησκευτική τους πίστη, την αγάπη
στην οικογένειά τους, γενικά τα βιώματά τους και τέλος γιατί όχι τη φιλέορτη διάθεσή
τους.
Το έθιμο του χορού της Ρόκας ήταν και εκτόνωση και γλέντι ιδίως μετά
από έναν μακρύ χειμώνα. Απλά υπήρχαν και αργότερα, λιγότερο ή περισσότερο, οι
«εθιμικές» αφορμές για να φτάσει να διαιωνίζεται μέχρι σήμερα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου
Από τα γνωστότερα έθιμα της περιοχής είναι ο «Χορός της Ρόκας», την Τρίτη μέρα του Πάσχα που συμβολίζει τον αποχαιρετισμό των ανδρών που άλλοτε έφευγαν για να δουλέψουν ως χτίστες σε ξένα μακρινά μέρη.
ΔΗΜΗΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Αξίζει να δει κανείς το χορό των γερόντων στην πλατεία της Δήμητρας,
το απόγευμα του Δεκαπενταύγουστου. Στο χορό αργότερα μπαίνουν και οι νεότεροι
και ακολουθεί ένα πραγματικό ξεφάντωμα. Η μουσική είναι παραδοσιακή όπως και τα
φαγητά, που προσφέρονται δωρεάν.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
ΕΜΠΟΡΙΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Xώρος αναψυχής την ημέρα της Πρωτομαγιάς.
Τα παιδιά ηλικίας μέχρι 18 ετών από 30/12 μέχρι 31/12 και ώρα 20.00 (οπότε και παραδίδουν την σκυτάλη στους μεγαλύτερους) ντύνονται με παραδοσιακές στολές και γυρίζουν το χωριό με την συνοδεία ζουρνάδων, λέγοντας τα «ΚΟΛΙΑΝΤΑ» (κάλαντα).
«ΚΟΚΟΝΕΣ» έθιμο που γίνεται στο Δ. Δ. Εμπορίου το βράδυ της παραμονής της πρωτοχρονιάς μέχρι της 23.30. Ανδρες, γυναίκες και παιδιά ντύνονται καρναβάλια και επισκέπτονται τα σπίτια αστειευόμενοι με τους νοικοκυραίους.
Ανήμερα Πρωτοχρονιάς από το πρωί ντύνονται καρναβάλια (οι λεγόμενοι ΓΚΕΚΗΔΕΣ στο Εμπόριο) και χορεύουν με γκάιντα και ζουρνάδες παρασύροντας κάθε περαστικό. Το απόγευμα γίνεται παρέλαση αποκριάτικων αρμάτων έχοντας σκοπό την διασκέδαση των επισκεπτών καθότι τα θέματα και η ενδυματολογία τους είναι αυτοσχεδιασμένα. Η συμμετοχή του κόσμου παρά το τσουχτερό κρύο κάθε χρόνο από την ευρύτερη περιοχή του Δήμου είναι και το έναυσμα για την συνέχιση αυτού του εθίμου. Στο τέλος της παρέλασης καλείται να συμμετάσχει και ο επισκέπτης χορεύοντας και πίνοντας.
Στο Δ.Δ. Εμπορίου γίνεται η παραδοσιακή ρίψη του σταυρού στα παγωμένα νερά του ποταμού που διασχίζει το χωριό. Επισκέπτες από την ευρύτερη περιοχή έρχονται να παρακολουθήσουν την τελετή. Για το σημείο όπου ρίχνεται ο σταυρός γίνεται μελέτη για την διαμόρφωση του χώρου για την ασφάλεια των επισκεπτών, καθώς η προσέλευση του κόσμου είναι μεγάλη.
Στην περιοχή «Κιτέντας» του Δ.Δ. Εμπορίου, υπό την αιγίδα της πρώην Κοινότητας και του Πολιτιστικού Συλλόγου Εμπορίου, οργανώνεται η μάζωξη του κόσμου (κάτοικοι και περαστικοί), μοιράζεται χαλβάς, ελιές, κρασί, και φροντίζουν για την διασκέδαση του κόσμου με παραδοσιακή μουσική και πέταμα χαρταετού.
ΚΑΛΛΟΝΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Η Πολιτιστική ζωή του χωριού οργανώνεται γύρω από γεγονότα που σηματοδοτούν και διακόπτουν την καθημερινότητά της. Έτσι οι μεγάλες θρησκευτικές γιορτές η αναχώρηση των «μπουλουκιών» των μαστόρων την άνοιξη (μετά τις αποκριές) και η επιστροφή πριν τα Χριστούγεννα, η αναχώρηση των τσελιγκάδων κοντά στον Άη Δημήτρη και η επιστροφή τους μετά τον Αη –Γιώργη, οι Γάμοι και τα πανηγύρια καθορίζουν το πλαίσιο στο οποίο οργανώνεται η πολιτιστική ζωή του χωριού.
ΚΑΣΤΟΡΙΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
6/1/2004 - 8/1/2004
Μες την καρδιά του χειμώνα και κατά τη διάρκεια των τελευταίων ωρών
του δωδεκαήμερου, η πόλη της Καστοριάς παραδίνεται σ' ένα μοναδικό τριήμερο γλέντι
χαράς και ξεφαντώματος, που γεννιέται αυθόρμητα μέσα στις αμέτρητες παρέες των
μικρών και μεγάλων που παίρνουν μέρος. Στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου, οι δρόμοι και
τα σοκάκια της πόλης σφύζουν από τις συντροφιές των ραγκουτσάρηδων που χαίρονται,
γλεντούν και χορεύουν στο ρυθμό της ξεγνοιασιάς, σκορπώντας ολόγυρα χαρά και κέφι.
Όλοι οι κάτοικοι της πόλης παραδίνονται σ' ένα ξεχωριστό Διονυσιακό
ξεφάντωμα, με τη συνοδεία λαϊκών οργάνων που παιανίζουν όλα τα παραδοσιακά μουσικά
ακούσματα της περιοχής. Πρόκειται για πανάρχαιες συνήθειες, η προέλευση των οποίων
χάνεται μέσα στο χρόνο.
Παρά τις δυσκολίες που συνάντησαν σε μια μακροχρόνια διαδρομή, πολλά
από τα στοιχεία αυτών των λατρευτικών εκδηλώσεων, που είναι γνωστές από τα ελληνορωμαϊκά
χρόνια, κατάφεραν να διατηρηθούν και να φτάσουν μέσω του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας
έως τις μέρες μας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καστοριάς
24/6/2003
Από τις προσφιλέστερες εκδηλώσεις που συνδέονταν με την μελλοντική
ζωή των κοριτσιών του παλαιού καιρού. Εορταζόταν στις 24 Ιουνίου και συνέπιπτε
με τη γέννηση του Αϊ Γιάννη του Προδρόμου και την καρποφορία της γης.
Οι νεαρές κοπέλες έστηναν στη μέση της αυλής ένα γερό κλαδί δέντρου,
το οποίο στολίζανε με φρούτα της εποχής.
Η μεταφορά του "βουβού νερού" από την λίμνη, το τίναγμα
του Κλήδωνα, το διάβασμα της τύχης, ο χορός των κορασιών και τα προσφερόμενα γλυκίσματα
αποτελούσαν τα σημαντικότερα στοιχεία αυτής της εκδήλωσης, που έσβησε στη διάρκεια
της δεκαετίας 1920-1930.
Τα τελευταία χρόνια, χάρις στη διάθεση και την πρωτοβουλία των ευαίσθητων
συμπολιτών, το έθιμο του Κλήδωνα αναβιώνει στις γειτονιές της παραδοσιακής Καστοριάς,
ενώ ανάλογη εκδήλωση διοργανώνει η Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών της πόλης, θυμίζοντας
μια νεανική γιορτή από τα περασμένα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καστοριάς
Τις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές του Χειμώνα και της Aνοιξης συνεχίζουν
να αναβιώνουν μέσα στην τεχνολογική εποχή μας συνήθειες και έθιμα που κληρονομήθηκαν
από τις παλαιότερες, ενώ άλλες υποχώρησαν μπρος στον νέο τρόπο ζωής και λησμονήθηκαν
εντελώς.
Ορισμένες από τις συνήθειες αυτές είναι διαπιστωμένο ότι είχαν πανάρχαια
καταγωγή.
Ξεχωριστή θέση κατέχουν στη σύγχρονη ζωή των κατοίκων της Καστοριάς:
•Τα παραδοσιακά κόλλιεντα (τοπικά κάλαντα των Χριστουγέννων) και η τοπική
παραδοσιακή μαγειρική των ημερών.
•Τα Ραγκουτσάρια (οι τοπικές γιορτές μεταμφίεσης)
•Οι Μπουμπούνες της Αποκριάς και ο Χάσκαρης.
•Η Ροδάνη του Πάσχα και ο Κλήδωνας στις 24 Ιουνίου.
Οι εκδηλώσεις αυτές στηρίζονται στη λαϊκή συμμετοχή και στην πρωτοβουλία
των πολιτιστικών σωματείων, τα οποία, σε συνεργασία με τον Δήμο Καστοριάς, διοργανώνουν
πολιτιστικές εκδηλώσεις, μεταφέροντας στον παρόντα χρόνο ό,τι μας προσέφερε η
γραπτή και προφορική παράδοση.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καστοριάς
ΚΟΜΝΗΝΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Το έθιμο "Μαμώ(γ)εροι": Ακόμα ένα έθιμο βγαλμένο μέσα από την ποντιακή παράδοση. Αποτελεί μία μυσταγωγία γεμάτη συμβολισμούς όπου κορυφώνεται με τον τελετουργικό χορό των Μομώγερων. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας και κάτω από το βάρος του οθωμανικού ζυγού, οι σκλαβωμένοι Πόντιοι μέσα από τον αλληγορικό αυτό χορό, ανύψωναν το ηθικό των συμπατριωτών τους αλλά και τους προετοίμαζαν για τον ξεσηκωμό χωρίς να το αντιλαμβάνονται οι Τούρκοι. Συμμετέχουν τα εξής πρόσωπα: Χορευτική ομάδα 12 ατόμων (Μωμόεροι), Μουσικοί, Νύφη, Διάβολοι, Γριά, Γιατρός, Δικαστής και ένας Γέρος. Όλοι οι παραπάνω είναι άντρες και επί τουρκοκρατίας τους Μωμόερους αναπαριστούσαν μεταμφιεσμένοι αντάρτες που με τον τρόπο αυτό κατέβαιναν στα χωριά και περνούσαν ή μαθαίνανε διάφορες πληροφορίες. Στα δρώμενα συμμετείχαν και Τούρκοι χωρίς να καταλαβαίνουν τι γίνεται. Το έθιμο διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του δωδεκαήμερου, δηλαδή, από τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων έως τα Φώτα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Κοζάνης
ΚΟΣΜΑΤΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Την παραμονή της Πρωτομαγιάς αναβιώνει στο χωριό το έθιμο του «Κλείδωνα».
Οι γυναίκες λέγοντας τραγούδια του Κλείδωνα τοποθετούν δικά τους αντικείμενα (ασημένιο
δαχτυλίδι ή σκουλαρίκι) μέσα σε μια κανάτα για 8 ημέρες και στη συνέχεια τα βγάζουν.
Αν κάποιο αντικείμενο πρασινίσει, είναι κακός οιωνός αυτό για την κάτοχό του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
ΜΑΥΡΟΔΕΝΔΡΙ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Την Καθαρά Δευτέρα κάθε χρόνο εορτάζονται τα κούλουμα με μεγάλη προσέλευση κόσμου στο δάσος βελανιδιάς ΒΔ του οικισμού όπου προσφέρεται παραδοσιακή φασολάδα.
ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Τα «Ρογκατσάρια» (τοπικό έθιμο) αναβιώνουν κάθε Πρωτοχρονιά. Εκείνη
την ημέρα οι νέοι του χωριού ντύνονται οι μισοί Ελληνες με φουστανέλες και οι
υπόλοιποι Τούρκοι. Πολεμούν μεταξύ τους και πάντα οι Τούρκοι πιάνονται αιχμάλωτοι.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
Ενα άλλο πολύ ενδιαφέρον έθιμο που πιθανότατα έλκει την καταγωγή του
στον Κοσμά τον Αιτωλό, αναβιώνει την ημέρα των Φώτων. Τα παιδιά του χωριού παίρνοντας
εικόνες από τα σπίτια και τις εκκλησίες κάνουν το γύρω του χωριού, στέκονται στα
τέσσερα σημεία του ορίζοντα όπως και στις εκκλησίες και ψέλνουν. Στο τέλος συγκεντρώνονται
στην πλατεία, χορεύουν και τραγουδούν.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Τον μήνα Ιούνιο πραγματοποιούνται τριήμερες εκδηλώσεις, για το έθιμο του Κλύδωνα
ΣΑΜΑΡΙΝΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Το έθιμο του Κλείδωνα αναβιώνει στη Σαμαρίνα σε μια ακόμη παραλλαγή
του. Στις 23 Ιουνίου το απόγευμα οι Σαμαριναίες στολίζουν ένα γκιούμι με λουλούδια
και το τοποθετούν μέσα τα δαχτυλίδια τους. Γεμίζουν το γκιούμι με νερό στη βρύση
της Μεγάλης Παναγιάς και τραγουδώντας, υπό την συνοδεία μουσικών παραδοσιακών
οργάνων, κάνουν κύκλο τις βρύσες του χωριού, καταλήγοντας στην πλατεία, όπου συνεχίζουν
το χορό. Την επομένη (24 Ιουνίου) το απόγευμα, ξεκινούν από το ίδιο σημείο και
τραγουδώντας καταλήγουν στην πλατεία. Αδειάζουν το νερό από το γκιούμι και βγάζουν
τα δαχτυλίδια τους κάνοντας ευχές. Ακολουθεί γλέντι και χορός με τη συμμετοχή
μόνο γυναικών.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
ΣΙΑΤΙΣΤΑ (Πόλη) ΚΟΖΑΝΗ
23/12
Στις 23 Δεκεμβρίου το βράδυ, ανάβονται μεγάλες φωτιές, "οι κλαδαριές",
σε κάθε γειτονιά, ενώ οι τοπικές αρχές και όλος ο κόσμος επισκέπτονται τις κλαδαριές
και χορεύουν γύρω απ' αυτές με συνοδεία τοπικών οργάνων.
Λένε ότι οι κλαδαριές συμβολίζουν τις φωτιές που άναψαν οι ποιμένες
στη Βηθλεέμ. Αλλά δεν μπορεί
παρά να επιβιώνουν και συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων που με τη φλόγα έστελναν
το μήνυμα κάθε ευχάριστης αγγελίας ή λύτρωσης.
Το άναμα των κλαδαριών είναι μία γραφική γιορταστική εκδήλωση, αλλά
και από τα χαρακτηριστικά έθιμα του δωδεκαήμερου στα Σιάτιστα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
24/12
24/12
Ειδικό ξύλο που είναι χοντρότερο στο ένα άκρο, με το οποίο χτυπούν δυνατά τις πόρτες των σπιτιών.
1/5
Η Πρωτομαγιά είναι μία από τις προσφιλέστερες και ωραιότερες γιορτές
της Ελληνικής υπαίθρου. Στη Σιάτιστα η Πρωτομαγιά τα παλιά χρόνια γιορτάζονται
στο εξωκκλήσι του Αγίου Χριστοφόρου. Σήμερα γιορτάζεται σε διάφορα σημεία της
πόλης και τραγουδιούνται πολλά τραγούδια.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
15/8
Το Δεκαπενταύγουστο οι Σιατιστινοί δίνουν εξαιρετική σημασία στο γραφικό
έθιμο των καβαλάρηδων, με κέντρο το Μοναστήρι
της Παναγίας Μικροκάστρου, που απέχει από τη Σιάτιστα 12 χιλιόμετρα. Την ημέρα
αυτή μεγάλες παρέες με στολισμένα τ’ άλογα (πάνω από 200) πηγαίνουν στο
μοναστήρι, για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας και το μεσημέρι επιστρέφουν
στη Σιάτιστα, όπου τους υποδέχονται οι αρχές και πολύς κόσμος από τη Σιάτιστα
και τα γύρω χωριά της. Ακολουθεί γλέντι και χορός από τους καβαλάρηδες, πρώτα
στις πλατείες της Σιάτιστας και κατόπιν στα σπίτια που γιορτάζουν, μέχρι τις πρωινές
ώρες. Το έθιμο αυτό έχει την αρχή του στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Τότε η ημέρα
της Παναγίας, στις 15 Αυγούστου, έδινε την ευκαιρία στους σκλαβωμένους της περιοχής
να ζήσουν μια μέρα ελευθερίας, καθώς άγραφο προνόμιο φαίνεται είχε δοθεί από τους
Τούρκους. Από όλη τη Δυτική Μακεδονία
προσέρχονταν προσκυνητές να τιμήσουν τη Θεοτόκο, τη μητέρα του Θεού, και να πάρουν
απ’ αυτή δύναμη, αλλά και να συζητήσουν ό,τι σχετικό με την εθνική υπόθεση.
Το έθιμο διατηρείται αναλλοίωτο από τη φθορά του χρόνου και αναβιώνει κάθε χρόνο
με τον ίδιο ζήλο, το ίδιο κέφι και την ίδια πίστη στην παράδοση. Μένει ως σήμερα
δείγμα του γνήσιου θρησκευτικού αισθήματος και της βουνίσιας λεβεντιάς του Σιατιστινού
λαού και αναπόσπαστο κομμάτι της αστείρευτης παράδοσης και ιστορικής πορείας του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
Ένα άλλο τοπικό έθιμο που δείχνει τη βαθιά και πηγαία θρησκευτικότητα
των Σιατιστινών είναι η υποδοχή και λιτάνευση της θαυματουργικής εικόνας της Παναγίας
Μικροκάστρου στην Κάτω Σιάτιστα την Κυριακή της Ορθοδοξίας και στην Ανω Σιάτιστα
την Κυριακή του Θωμά. Στην Κάτω Σιάτιστα παραμένει η εικόνα μέχρι την Κυριακή
των Βαϊων, ενώ στην Ανω Σιάτιστα παραμένει μέχρι την Πεντηκοστή. Στα διαστήματα
αυτά γίνεται η περιφορά της Ιεράς Εικόνας από ιερέα στα σπίτια των χριστιανών
για αγιασμό.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
ΣΜΙΞΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Του Αγίου Πνεύματος οι γυναίκες του χωριού μοιράζουν πίτες, γλυκά
και επταζιμίτικο ψωμί (με μυρωδικά) στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου και του Αγ.
Αθανασίου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
24/6
Την παραμονή το βράδυ, οι νέες βάζουν σ' ένα γκιούμι ένα δαχτυλίδι
και ένα μπουκέτο λουλούδια, τραγουδώντας και χορεύοντας γύρω από αυτό. Στη συνέχεια
πηγαίνουν σε τρεις βρύσες να το γεμίσουν με νερό, ενώ ανήμερα της γιορτής κατευθύνονται
τραγουδώντας στις περιοχές Αγ. Αθανασίου και Αγ. Παντελεήμονα για να μαζέψουν
γιαννάκια (λουλούδια). Χορεύουν έξω από την εκκλησία του Αγ. Αθανασίου και γυρίζοντας
στα σπίτια τους ξεριζώνουν τα παλιά λουλούδια, ανταλλάσσουν μεταξύ τους καινούργια
κρεμώντας τα στους τοίχους των σπιτιών τους και αν αυτά ανθίσουν όπως είναι, τότε
αυτό είναι καλός οιωνός για τους κατόχους τους. Το απόγευμα οι γυναίκες ντύνουν
το γκιούμι νύφη (με πέπλο). Τραγουδώντας πάνε πάλι σε τρεις βρύσες, το γεμίζουν
με νερό και επιστρέφοντας βγάζουν τα δαχτυλίδια και τα λουλούδια από μέσα. Αν
το δαχτυλίδι είναι λαμπερό, αυτό αποτελεί καλό σημάδι για την ευημερία του σπιτιού.
Τέλος λύνουν τα μπουκέτα και τα πετάνε στις στέγες των σπιτιών, ενώ με το νερό
οι γυναίκες βρέχουν τα μαλλιά τους και οι νέες πιάνουν προζύμι.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
ΣΠΗΛΑΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Ενδιαφέρουσα είναι η εκδήλωση προς τιμήν του Ηλιου στις 23 Δεκεμβρίου
το βράδυ. Αναβιώνει το έθιμο του Φανού, ενώ ψάλλονται Χριστιανικά τραγούδια ταυτόχρονα
με σατιρικά και προσφέρεται δωρεάν κρασί και παραδοσιακή κουλούρα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά του χωριού γυρνάνε με κουδούνια,
τραγουδώντας πρωτοχρονιάτικα τραγούδια. Ανήμερα την Πρωτοχρονιά μάλιστα, αναβιώνει
το έθιμο της καμήλας: καρναβάλια γυρίζουν στο χωριό κουβαλώντας ένα ομοίωμα καμήλας
και τραγουδάνε σκωπτικά τραγούδια.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
ΦΛΩΡΙΝΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
23/12/2001
ΦΟΥΦΑΣ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Στις 23/12 λέγονται τα «ΚΟΛΙΑΝΤΑ» με φωτιές, με παραδοσιακή μουσική και με παραδοσιακά φαγητά. Στις 31/12 γίνεται η μικρή αποκριά στην οποία ντύνονται μόνο τα αγόρια με παραδοσιακές στολές και χορεύουν γύρω από τις φωτιές με ζουρνάδες.
Στο Δ.Δ. Φούφα γίνεται προσπάθεια αναβίωσης των εθίμων για την ημέρα αυτή στην περιοχή «Κιτέντας» του Δ.Δ. Φούφα.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
