Εμφανίζονται 100 (επί συνόλου 179) τίτλοι με αναζήτηση: Προσκυνήματα Μοναστήρια στην ευρύτερη περιοχή: "ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Περιφέρεια ΕΛΛΑΔΑ" .
Στην καρδιά του βουνού, σε υψόμετρο 1150 μέτρων βρίσκεται χτισμένη
η ιστορική μονή Πραθίου, ένα πλούσιο κοινοβιακό μοναστήρι με αξιόλογη δράση από
την ίδρυσή του μέχρι και το 1821. Χρονολογείται από τον 11ο αιώνα και αποτελεί
ένα από τα πιο σημαντικά και παλαιότερα μοναστήρια της περιοχής. Σώζονται ερείπια
των κελιών και των αποθηκών και το καθολικό της μονής. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει
το μωσαϊκό του αλλά και οι λιγοστές αλλά παμπάλαιες βυζαντινές αγιογραφίες του
1466.
(Κείμενο: Μαρία Γεωργιάδου, Θηρεσία Κοντογιάννη)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (2002) της Νομαρχίας
Κορινθίας.
ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ (Λιμάνι) ΑΣΤΡΟΣ
Η απόσταση μέχρι τη Μονή είναι 7 χλμ., αλλά η μοναδική θέα αποζημιώνει
τον επισκέπτη: Φαίνεται ο Αργολικός,
από το Ναύπλιο μέχρι τις Σπέτσες,
ο κάμπος της Θυρέας αλλά και οι βουνοκορφές της ενδοχώρας.
Το μοναστήρι δύσκολα φαίνεται από μακριά. Θεόρατα πλατάνια του βαστούν
ίσκιο και το νερό μιας πηγής δροσίζει τον αποσταμένο. Ο ναός είναι επισκευασμένος
με δίρριχτη κεραμοσκεπή και κόγχη στο ιερό. Γραπτές μαρτυρίες για τη μονή υπάρχουν
από το 1792 μέχρι το 1833, οπότε και διαλύεται. Παρέμεινε όμως για τους ντόπιους
ως χώρος μοναδικής αναψυχής.
The small monastery which can be found 7 km from Ayios Andreas cannot easily be seen from a distance since it is situated for safety purposes in a ravine of gigantic plane trees which offer shade and cool water. The monastery cells are ruinous. The church has been repaired with a pitched tiled roof and an apse in the sanctuary. Written evidence exists from 1792 up to 1833, when it is abandoned.
This text is cited Feb 2003 from the Kynouria Hotels & Tourist Lodgments Association URL below.
Τηλέφωνο: +30 27550 31250
Στο δρόμο από τον Αγιο Ανδρέα
για την Παραλία του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται το μετόχι της μονής της Εορτακουστής.
Αποτελείται από μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και ένα
ψηλό πύργο, πιθανά ενετικής κατασκευής. Και τα δύο κτίσματα φέρουν επιγραφές ανακαίνισης,
1714 και 1715 αντίστοιχα.
ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
Παλιό και γραφικό μοναστήρι 3 χιλ. από τον Αγιο Βασίλειο Κυνουρίας,
σε όμορφη και καταπράσινη τοποθεσία κοντά στον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στο
χωριό και χαμηλότερα από το επίπεδό του. Περιβάλλεται από φρουριακό τοίχο και
στο εσωτερικό του μπαίνει κανείς από την τοξωτή πύλη. Το μοναστήρι κάηκε από τον
Ιμπραήμ κατά την επέλασή του στην Πελοπόννησο και εγκαταλείφθηκε οριστικά το 1834.
Το καθολικό είναι εγγεγραμμένη σταυροειδής βασιλική με οκτάπλευρο
τρούλο και έχει συντηρηθεί. Ο τρούλος του είναι διακοσμημένος με ένθετα ζωγραφισμένα
πιάτα, από τα οποία σώζονται μόνον δύο. Η στέγη του καλύπτεται από σχιστολιθικές
πλάκες, χαρακτηριστικό δομικό υλικό των κτισμάτων της ευρύτερης περιοχής. Ο ναός
έχει δίλοβο καμπαναριό και ημιεξάπλευρη αψίδα στο ιερό. Στο εσωτερικό του ναού
ξεχωρίζουν το μαρμάρινο δάπεδο με παράσταση ανάγλυφου λιονταριού, του οποίο το
σχέδιο αποτελεί μοτίβο λαϊκής τέχνης και πιθανόν βυζαντινό σύμβολο Αξιόλογη είναι
η αγιογράφηση του ναού (πιθανότατα του 17ου αι.) αν και με αρκετές φθορές. Ξεχωρίζουν
με την λεπτή τους εκφραστικότητα και σεμνότητα οι μορφές των Αγίων, η μορφή της
Σαμαρείτιδος, όπως και η εικόνα του Ταξιάρχη.
Οι γραπτές μαρτυρίες που αναφέρονται στη ζωή και δράση της Μονής
καλύπτουν το διάστημα ανάμεσα στο 1744 και στο 1834. Δύο επίσκοποι της κατοπινής
Μητρόπολης Ρέοντος Πραστού - οι Ιάκωβος και Διονύσιος - εμπλέκονται στην ιστορία
της, πράγμα που φανερώνει ότι η παρουσία της Μονής ήταν έντονη στα δρώμενα εκείνης
της εποχής. Ως προς την ονομασία της, εικάζεται ότι προέρχεται από κάποιο δένδρο
μουριάς. Σώζονται επίσης υπολείμματα κελιών και κτισμάτων του περιβόλου, μερικά
από τα οποία σήμερα είναι στο στάδιο της αποκατάστασης. Ενα από τα κελιά έχει
ήδη συντηρηθεί.
Ο ναός εορτάζει στις 6 Σεπτεμβρίου. Παλαιότερα τον επισκέπτονταν πλήθος προσκυνητών.
Ονομασία ίσως από κάποιο δένδρο μουριάς. Στα μέσα του δρόμου από Παλιοχώρι προς Αγιο Βασίλειο σε μια δενδροσκέπαστη πλαγιά διακρίνουμε φρουριακά ερείπια της Ι.Μ. Ταξιάρχη. Ο Ναός όπως πολλοί στην Κυνουρία και αλλού, είναι μονόκλιτος σταυροειδής με οκτάπλευρο τρούλο. Έχει κατεστραμμένες τοιχογραφίες, ίσως από την πυρπόληση του Ιμπραήμ. Οι γραπτές μαρτυρίες αρχίζουν από το 1744 μέχρι το 1834 που διαλύεται. Δύο επίσκοποι της κατοπινής Μητρόπολης Ρέοντος Πραστού Ιάκωβος και Διονύσιος, εμπλέκονται στην ιστορία της Μονής, δείγμα του ρόλου της στην Κυνουριακή ζωή της εποχής.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΩΝ (Χωριό) ΛΕΥΚΤΡΑ
Σε απόσταση 1,5 χιλιόμετρου ανατολικά, στη θέση "Μεγάλη Πέτρα", βρίσκεται η παλαιά μονή, ιδρυθείσα από τον Αγιο Νίκωνα, με εκκλησία των τριών Ιεραρχών. Η θέση λέγεται "Μεγάλη Πέτρα" εξαιτίας ενός ογκόλιθου που κατρακύλησε από το βουνό και σταμάτησε στη μονή. Στην κορυφή του βουνού, που βρίσκεται ανατολικά του χωριού, και σε υψόμετρο 1209 μέτρων, υπάρχει μοναστήρι που ιδρύθηκε και αυτό από τον Αγιο Νίκωνα. Εκεί βρίσκεται ο ιερός ναός Πέτρου & Παύλου και κάθε χρόνο "στη χάρη τους" οι κάτοικοι του χωριού διανυκτερεύουν στο μοναστήρι, όπου προσφέρεται παραδοσιακό φαγητό που ονομάζεται "χόνδρος και λείο", αποτελούμενο από χονδροκομμένο, σε λιθόμυλο, σιτάρι και κομμάτια κατσικίσιου κρέατος.
Το κείμενο παρατίθεται το 2002 από ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκτρου
ΑΔΑΜΙ (Χωριό) ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ
Τηλέφωνο: +30 27530 22160
ΑΝΩ ΤΡΙΚΑΛΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τηλέφωνο: +30 27430 91210, 71222
Αφήνοντας πίσω μας τα Τρίκαλα, ο δρόμος βγάζει στο ιστορικό μοναστήρι
του Αγίου Βλασίου, που η παράδοση το θέλει να χτίζεται γύρω στο 1400, όταν βρέθηκε
σε κοντινή σπηλιά η θαυματουργή εικόνα του Αγίου.
Η αυλή της μονής είναι κατάφορτη από λουλούδια και δέντρα, ενώ η θέα
στην κοιλάδα του Σύθα ποταμού και στα αντικρινά χωριά των Τρικάλων (Μάννα,
Στύλια, Παναρίτι)
είναι πραγματικά μαγευτική για τον επισκέπτη.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Ξυλοκάστρου.
Τηλέφωνο: +30 27430 24489
Η Μονή της Παναγίας στα Μέσα Τρίκαλα υποστηρίζεται ότι ιδρύθηκε γύρω
στα 1700 από το Μητροπολίτη Κορίνθου
Γρηγόριο Γ΄ Νοταρά. Το μοναστήρι είχε μεγάλη δύναμη, αφού ήταν έδρα θερινής διαμονής
της Επισκοπής Κορίνθου.
Σήμερα είναι εγκαταλειμένο, παρά το γεγονός ότι διαθέτει αξιόλογες
εικόνες και τοιχογραφίες.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Ξυλοκάστρου.
ΑΣΤΡΟΣ (Κωμόπολη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27550 22176
Τέσσερα χιλιόμετρα μετά το Αστρος, στις πρώτες στροφές του δρόμου
Αστρους - Παναγίας
Μαλεβής - Αγ. Πέτρου,
αριστερά, εκεί που σμίγουν τα ρέματα της απέναντι βουνοπλαγιάς βρίσκεται το μοναστήρι
της Παλαιοπαναγιάς, αφιερωμένο στην Παναγία (στην Αγία Ελεούσα). Από κάποια κοντινή
στροφή ξεκινά ένας καλός χωματόδρομος μέχρι την αυλόπορτα της μονής. Η μονή διατηρεί
τον αρχικό της χαρακτήρα με λίγες σύγχρονες επεμβάσεις. Το καθολικό είναι σταυρεπίστεγος
τετρακιόνιος και έχει κτιστεί το 1814. Η πρώτη ιστορική μνεία γίνεται το 1612
ενώ άλλοι αναφέρουν το 1310. Το μοναστήρι διατηρεί σε κοντινή απόσταση μετόχι.
Η μονή σήμερα είναι γυναικεία.
ΑΤΣΙΧΟΛΟΣ (Χωριό) ΓΟΡΤΥΣ
Χτισμένη στη μαγευτική χαράδρα του Λούσιου είναι η Νέα Μονή Καλαμίου
από την οποία σώζεται μόνο το καθολικό που αναστηλώθηκε πρόσφατα. Είναι ναός σταυροειδής
εγγεγραμμένος που άρχιζε να χτίζεται το 1713 και αγιογραφήθηκε από τον Πέτρο Πεδιώτη
(τον αγιογράφο και της εκκλησίας των Τριών Ιεραρχών της Στεμνίτσας) και τον αδερφό
του Μιχαήλ, ζωγράφους από την Κρήτη. Πίσω και προς τα δυτικά του ναού ήταν χτισμένα
τα κελιά σε σχήμα Γ. Οπως συμβαίνει και στα άλλα μοναστήρια, το "Νέο Καλάμι",
όπως συνηθίζεται να λέγεται η Νέα Μονή Καλαμίου, χτίστηκε κοντά στο "Παλιό Καλάμι",
το παλαιότερο μοναστήρι που ήταν χτισμένο σε θέση εντελώς απρόσιτη, στα ριζά ενός
απότομου βράχου, σε ένα διάδρομο μήκους 50 μ. Μπορείτε να επισκεφθείτε την Παλαιά
Μονή από το μονοπάτι που ξεκινάει από το πίσω μέρος της Νέας Μονής. Τα πέτρινα
σκαλοπάτια θα σας οδηγήσουν μέσα από ένα εξαιρετικά υποβλητικό τοπίο στο καθολικό
του παλαιού μοναστηριού που είναι χτισμένο το μισό μέσα σε σπηλιά, όπως συνήθως
συμβαίνει στις εκκλησίες των μοναστηριών του Λούσιου που προέρχονται από ασκηταριά.
Η αγιογράφηση του καθολικού έγινε από τους αδελφούς Πεδιώτες το 1705. Τα αποσπάσματα
των τοιχογραφιών σώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση. Ολο το μοναστήρι περιβάλλεται
από τον χαρακτηριστικό οχυρωματικό τοίχο με πολεμίστρες και πύργους. Το Παλιό
Καλάμι εκτιμάται ότι άρχισε να συγκροτείται ως μονή περί τον 15ο-16ο αιώνα γύρω
από ένα ασκητήριο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από ιστοσελίδα,
με φωτογραφίες του
Δήμου Τρικολώνων
Η μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου και χτισμένη πάνω από τις όχθες του ποταμού Λούσιου, στη δυτική πλευρά του ομώνυμου φαραγγιού. Βρίσκεται σε απόσταση τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων από το χωριό Ατσίλοχος, σε υπέροχη και καταπράσινη τοποθεσία με πανοραμική θέα στο φαράγγι. Οδική πρόσβαση στη μονή υπάρχει επίσης και από την Αρχαία Γόρτυνα (5 χιλ.). Περιλαμβάνει την παλαιά και την νέα Μονή Καλαμίου. Η παλαιά Μονή είναι κτισμένη σε απότομο βράχο 100 μέτρα βορειοανατολικά της νέας. Κατά την άποψη διαφόρων ιστορικών είναι κτίσμα του 15ου αιώνα. Το Καθολικό της παλαιάς Μονής είναι σφηνωμένο μέσα στο βράχο, και είναι αγιογραφημένο από τον Κρητικό ζωγράφο Πέτρο Πεδιώτη το 1705 με έξοδα του Αθανασίου Κουλόπουλου από την Καρύταινα, επί ηγουμένου Ιερομονάχου Παισίου Μάλεση. Σώζονται παλαιότερες αγιογραφίες και πρωτότυπο διώροφο μικρό παρεκκλήσι λεγόμενο εγλείστρα. Το καθολικό περιβάλλεται από προστατευτικό τείχος κατά τα πρότυπα της Μονής Φιλοσόφου, όπως και από ερείπια κελιών και άλλων κτισμάτων. Η νέα Μονή κτισμένη πιο μπροστά, σε ομαλότερο μέρος. Το Καθολικό έχει κτισθεί με τη συνδρομή και τα έξοδα του Αθανασίου Κουλόπουλου επί ηγουμένου Ιωασήφ ιερομονάχου Κουντούρη και επί πατριάρχου Κων/πόλεως Κυρίλλου, το 1713. Είναι αγιογραφημένο από τους Πέτρο και Μιχαήλ Πεδιώτη. Τα κελλιά της νέας Μονής ήταν σε ημιερειπωμένη κατάσταση, αλλά σήμερα έχουν ανακαινισθεί με τη φροντίδα και συνδρομή ευσεβών χριστιανών.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ (Χωριό) ΑΡΚΑΔΙΑ
Παλιό και ιστορικό δίδυμο μοναστήρι-ασκηταριό στη δυτική πλευρά του
φαραγγιού του Κάψαλη, 3 χιλ. έξω από το Βαλτεσινίκο, στο δρόμο προς το χωριό Ολομάδες.
Είναι χτισμένο στην πτύχωση του βράχου μέσα σε σπήλαιο και είναι σήμερα εγκαταλειμμένο.
Γνωστό και σαν Παλαιομονάστηρο το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Αγιο Νικόλαο
και την Ανάληψη. Κτίστηκε γύρω στα 1500-1550, εποχή φυγής προς το μοναχισμό. Κάηκε
μερικά το 1826 από τον Ιμπραήμ. Η επίσημη διάλυσή του έγινε το 1833.
Το συγκρότημα του μοναστηριού έχει δεχτεί μετασκευές με σειρά από
πολεμίστρες (που είναι χωνοειδείς, εσωτερικά 60x70 και εξωτερικά 12x15) και μικρά
παράθυρα κατά τη διάρκεια του αγώνα του 21. Καλύπτεται μάλιστα σχεδόν ολόκληρο
από τεράστια σπηλιά. Ενα μικρό μέρος του έχει τεχνητή στέγη και μόνο η πρόσοψη
έχει κτιστεί. Μάλιστα, λόγω της δυσπρόσιτης θέσης του, αποτέλεσε οχυρό και καταφύγιο
των αγωνιστών και των κατοίκων.
Η είσοδος στο μοναστήρι γίνεται σήμερα από μια πέτρινη σκάλα που
οδηγεί σε μια μικρή αίθουσα, τον εξωνάρθηκα, 23τ.μ. Οι δύο ναοί είναι χτισμένοι
σε δύο επίπεδα-ορόφους. Μια σκάλα ανεβάζει στο πάνω επίπεδο όπου είναι ο ναός
της Ανάληψης, λαξεμένος στον βράχο. Ο ναός σώζει, αν και σε κακή κατάσταση από
το χρόνο, την υγρασία και την έλλειψη συντήρησης, υπέροχες τοιχογραφίες των μέσων
του 16ου αιώνα. Το ιερό χωρίζεται με μικρό ξύλινο τέμπλο. Σε μια κοιλότητα του
βράχου που έχει τη μορφή τρούλου εικονίζεται ο Παντοκράτωρ με τους Ευαγγελιστές.
Πάνω από την είσοδό του διακρίνεται εντοιχισμένο αγγείο που λειτουργούσε σαν ηχείο.
Από τον εσωνάρθηκα ένας στενός διάδρομος οδηγεί στο ναό του Αγίου Νικολάου. Είναι
ένας μικρός ναΐσκος που μόλις χωράει τους παπάδες και δύο ψάλτες. Η αγιογράφηση
είναι κατεστραμμένη. Σώζονται μόνον ίχνη δύο αγιογραφιών.
Στη δεξιά πλευρά του εξωνάρθηκα, μια ξύλινη σκάλα οδηγεί σε ένα εξώστη,
από όπου μια σήραγγα 50μ. βγάζει έξω από το μοναστηριακό συγκρότημα. Η δίοδος
αυτή χρησίμευε για να επικοινωνεί η μονή με τα κτίσματα που υπήρχαν έξω από τη
αυτή. Ο διάδρομος που οδηγεί στο ναό του Αγίου Νικολάου συνεχίζοντας οδηγεί σε
ένα ανοικτό χώρο, στον "εξώστη". Δίπλα υπάρχει μια μεγάλη σπηλιά, όπου το 1826
είχαν αποθηκεύσει οι χωριανοί γεννήματα.
Το μοναστήρι είναι συνδεδεμένο με ένα αξιόλογο επεισόδιο κατά την
Επανάσταση. Το Σεπτέμβριο του 1826 κατέφυγαν εκεί εκατοντάδες γυναικόπαιδα και
λίγοι αγωνιστές από το Βαλτεσινίκο για να σωθούν από την επιδρομή του στρατεύματος
του Ιμπραήμ. Προΐστατο ο ίδιος ο Ιμπραήμ που εισέβαλε στο χωριό για να εκδικηθεί
το φόνο του ανιψιού του, του Μπεόπουλου, από επαναστάτες κοντά στο Αγριδάκι. Οι
Τούρκοι επέδραμαν κατά του μοναστηριού μετά από προδοσία. Οι έγκλειστοι όμως αμύνθηκαν
γενναία προκαλώντας τους μεγάλες απώλειες. Μάλιστα απέκρουσαν την απόπειρα των
πολιορκητών να εισβάλουν από τρύπα που αποκάλυψαν στην οροφή του σπηλαίου, πάλι
μετά από προδοσία. Στη συνέχεια κατόρθωσαν να απομονώσουν με βρεμένες λινάτσες
τη φωτιά που έβαλαν οι Τούρκοι, οι οποίοι έριξαν από την τρύπα αναμμένα ξύλα.
Αποτέλεσμα ήταν να καεί ένα μέρος του μοναστηριού. Μετά από τρεις μέρες πάντως
οι Τούρκοι έλυσαν την πολιορκία λόγω απωλειών αλλά και της σπουδής τους να αποχωρήσουν
προς την Πάτρα. Και σήμερα ακόμα βρίσκει κανείς στην μεγάλη σπηλιά μετά τον εξώστη
καμένα σπυριά σιταριού. Επίσης, φαίνεται ακόμα ο ογκόλιθος που έριξαν οι Τούρκοι
από την τρύπα, ο οποίος και σκάλωσε ανάμεσα στους βράχους.
Η μονή εορτάζει δύο φορές το χρόνο, στις 9 Μαΐου, του Αγίου Νικολάου, και της
Αναλήψεως.
Τηλέφωνο: +30 27950 82308
Γυναικεία μονή αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, 1 χιλ. ΒΔ του
Βαλτεσινίκου. Βρίσκεται σε ένα μαγευτικό τοπίο με έλατα, κέδρα και σφεντάμια.
Το καθολικό κτίστηκε μεταξύ του τέλους του 16ου αι. και αρχών του 17ου αι., σε
μια εποχή δύσκολη, τότε που οι Τούρκοι δεν έδιναν άδεια για το κτίσιμο ναών. και
έχει υποστεί εξωτερικά αρκετές μετασκευές. Το ίδιο και η περίβολος της μονής.
Το καθολικό εξωτερικά δεν παρουσιάζει αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον αλλά διατηρεί ωραιότατες
και μεγάλης αγιογραφικής αξίας αγιογραφίες στο τέμπλο και στον κυρίως ναό. Ο ακριβής
χρόνος αγιογράφησης, όπως και ο δημιουργός της, παραμένουν άγνωστοι. Ας σημειωθεί
ότι πολλές αγιογραφίες έχουν υποστεί πρόσφατα ειδική συντήρηση. Η πόρτα τηε εκκλησίας
είναι κοντή, ίσως για να μην μπορούν οι Τούρκοι να μπουν έφιπποι στο ναό.
Το μοναστήρι έχει ανακαινισθεί 4 φορές, το 1736, 1773, 1820 και 1826.
Εκλεισε με το βασιλικό διάταγμα του 1833 που προέβλεπε το κλείσιμο των μοναστηριών
που είχαν κάτω από 6 μοναχούς (την περιόδο εκείνη έκλεισαν συνολικά 240 μοναστήρια).
Κατά καιρούς άνοιξαν τη μονή ορισμένοι μοναχοί. Το 1955 εγκαταστάθηκαν στο μοναστήρι
η Ελισάβετ, κατά κόσμον Ελένη Οικονομοπούλου και η Αγάθη, κατά κόσμον Αριστέα
Μιχοπούλου οι οποίες ανακαίνισαν τον ναό και έκαναν νέα κτίρια.
Η εκκλησία εορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο με πανηγύρι, οπότε συγκεντρώνεται
αρκετός κόσμος από τα γύρω χωριά για να προσκυνήσει την Παναγία την "Βαλτεσινιώτισσα"
όπως την ονομάζουν. Από παλιά οι κάτοικοι θεωρούν την ταπεινή αυτή εκκλησούλα
της Παναγίας σαν προγονική κληρονομιά και θείο δώρο.
Η θέση του μοναστηριού προσφέρει θαυμάσια θέα προς τις κορυφές του Ερύμανθου
και του Χελμού, το Στρεζοβίκο,
το Λαστοβούνι , το Γλογοβίτικο και τα Καλαβρυτοχώρια.
ΒΑΧΛΙΑ (Χωριό) ΚΟΝΤΟΒΑΖΑΙΝΑ
Η Μ.Αγίας
Παρασκευής Βάχλιας ευρίσκεται σε υψόμετρο 1.045μ. Ν.Α. των υπωρειών του όρους
Αφροδίσιον και απέχει 5χλμ. από το χωριό Βάχλια, 65χλμ. από την Τρίπολη και 68χλμ.από
τον Πύργο της Ηλείας. Στη Μονή οδηγεί δρόμος 1 χλμ. πριν από τη Βάχλια , στο ύψος
της αρχαίας πόλης Κώμης. Η ίδρυση της Μονής, σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, χρονολογείται
στα μέσα του 16ου αιώνα. Σύμφωνα με την Αρχαιολογική Υπηρεσία, το κτιριακό συγκρότημα
της Ιεράς Μονής αποτελεί ένα "πολύ αξιόλογο ιστορικό μνημείο της Β.Δ. Γορτυνίας".
Το σχήμα της Ιεράς Μόνης είναι τετράπλευρο, αποτελείται από την εκκλησία,
μονόκλιτη, μεγάλο καθιστικό, μαγειρείο και πέντε κελιά. Στη μέση υπάρχει το αίθριο
με τα υπόστεγα, καταπακτή και σκάλα επικοινωνίας με τους ημιυπόγειους χώρους.
Η Μονή αυτή φαίνεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του
1821. Την περίοδο αυτή απετέλεσε κρυσφήγετο και ορμητήριο των αρματολών και κλεφτών,
όπως εξ' άλλου μαρτυρούν οι υπάρχουσες πολεμίστρες.
Στη Μονή από της ιδρύσεώς της μέχρι το τέλος του 1955 υπηρέτησαν διαδοχικά
άλλοτε μοναχοί και άλλοτε μοναχές. Μάλιστα στις 31 Οκτωβρίου 1838, οπότε και επρόκειτο
να διαλυθεί η Μονή, μαζί με άλλες, οκτώ μοναχοί που είχαν εγκατασταθεί εκεί ζήτησαν
με υπόμνημά τους από την Πολιτεία και την Ιερά Σύνοδο να μη διαλυθεί η Μονή. Πράγματι,
η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδας γνωμοδότησε τότε να διατηρηθεί η Μονή
και να "εγκαταβιώσωσι εν αυτή οι αναφερόμενοι οκτώ μοναχοί. πληρώνοντες κατ΄
έτος εις το δημόσιον κατά τα διατεταγμένα, τα νενομισμένα". (Απ.πρωτ. 10045-10046,
εν Αθήναις 1 Οκτωβρίου 1841)- (βλ. "Μοναστήρια της Πελοποννήσου" της
Ντιάνας Αντωνακάτου και Τάκη Μαύρου και "Εκκλησίες και Αρκαδικά Μοναστήρια"
του Πέτρου Σαραντάκη).
Στις 31-12-1995 η Μονή πήρε φωτιά με αποτέλεσμα να καταστραφεί η κεντρική
πτέρυγα. Σύντομα όμως έγινε αποκατάσταση των ζημιών, με αναστήλωση των καταστραφέντων
κελιών σύμφωνα με τους όρους που υπέδειξε η ΑρχαιολογικήΥπηρεσία, μετά από κινητοποίηση
της Ιεράς Μητρόπολης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, της Πανγορτυνιακής Ένωσης Αθήνας,
της Ένωσης Βαχλαίων Αθήνας και του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της Ενορίας Αγίας
Μαρίνας Βάχλιας. Το μοναστήρι διατηρείται έτσι σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση.
Τηλέφωνο: +30 27970 63297
Το μοναστήρι της Παναγίας της Κλειβωκάς βρίσκεται κοντά στην Κοντοβάζαινα,
στη δυτική πλευρά του ομώνυμου όμορφου φαραγγιού. Η πρόσβαση στη μονή γίνεται
από στενό κατηφορικό δρόμο στα αριστερά από την διασταύρωση προς Βελημάχι,
Καρδαρίτσι, και Παραλογγούς
που συναντάμε φεύγοντας από την Κοντοβάζαινα προς Βούτση. Η μονή είναι χτισμένη
στη μέση ακριβώς ενός μονοκόμματου βράχου ύψους πάνω από 200μ. Στο σημείο αυτό
βρέθηκε πριν από ένα και πλέον αιώνα η εικόνα της Παναγίας μέσα σε μια σπηλιά.
Στο προαύλιο της μικρής εκκλησίας, που είναι χτισμένη στο στόμιο της σπηλιάς αυτής,
ανεβάζουν εκατόν τριάντα πέτρινα σκαλιά.
H μονή εορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο, ενώ στην εορτή της Ζωοδοόχου Πηγής γίνεται
πανηγύρι.
ΒΛΑΧΕΡΝΑ (Χωριό) ΛΕΒΙΔΙ
Παλαιά μονή χτισμένη σε σπηλιά του βουνού Καστανιά νότια της Βλαχέρνας. Σώζεται το καθολικό. Δεν έχει μοναχούς σήμερα. Υπάρχει πρόσβαση με αμαξιτό δρόμο από τη Βλαχέρνα.
Παλαιά μονή τρυπωμένη σε μια μεγάλη σπηλιά κοντά στην κορυφή του βράχου του Μπεζενίκου που υψώνεται πάνω από τη Βλαχέρνα. Σώζεται το καθολικό. Δεν έχει μοναχούς σήμερα. Η θέση όπου βρίσκεται το μοναστήρι έχει εξαιρετική θέα. Από το χωριό υπάρχει δρόμος που οδηγεί στη μονή.
ΒΥΖΙΚΙ (Χωριό) ΤΡΟΠΑΙΑ
Παλιά μονή χτισμένη στο χωριό Βυζίκι της Γορτυνίας κοντά στο κάστρο της Ακοβας. Είναι εγκαταλειμένη σήμερα. Το καθολικό σώζεται και έχει υποστεί συντηρήσεις απο τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο.
ΓΛΥΠΠΙΑ (Αρχαία κωμόπολη) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
Ερειπωμένο κτίσμα με όρθιο το ναό, ο οποίος είναι βασιλική με κόγχη
στο Ιερό. Βρίσκεται δίπλα από τον πανύψηλο μεσαιωνικό πύργο. Βρίσκεται στο δρόμο
από Αγ. Βασίλειο προς Πλατανάκι,
μάλλον πάνω στα ερείπια του αρχαίου κάστρου της πόλης Γλυππίας ή Γλυμπείς του
Πολύβιου, όπως μαρτυρούν θραύσματα από αρχαία αγγεία και τμήμα αρχαίου αγάλματος
στην είσοδο του ναού. Η Μονή εγκαταλείφθηκε το 1834.
The monastery a ruined structure with an upright katholikon, which is a basilica with an apse in the sanctuary, and the adjacent very high tower, is found on the road from Ayios Vassileios towards Platanaki, on the ruins of the ancient castle of the city of Glyppia. It is a place of intense ancient Greek presence, blessed by the toil of holy souls from 1806 to 1831, when it is abandoned.
ΓΟΡΑΝΟΙ (Χωριό) ΦΑΡΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 27310 75298
Το μοναστήρι είναι κτισμένο στην περιοχή της Γόλας στην ομαλή πλευρά
του Μύτικα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.000, σε περιοχή με κλίμα υγιεινό, γεμάτη υπεραιωνόβιες
καστανιές, πεύκα, έλατα αλλά και γκρίζους απότομους βράχους.Το μοναστήρι από το
1912 ανήκει στην κοινότητα Γοράνων. Παλαιότερα ανήκε στο δήμο Φάριδος
με προσδιορισμένη θέση την Κουμουστά. Γιορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής ή Χρυσοπηγής
και μαζί με το μοναστήρι του Κούμπαρη και της Καταφυγιώτισσας, που βρίσκονται
σε μια νοητή ευθεία, καθώς και με της Ζερμπίτσας και της Φανερωμένης είναι όλα
αφιερωμένα στην Παναγία.Αν ληφθεί υπόψη ότι η Κουμουστά κατοικείται από την αρχαία
εποχή και ότι η βασιλική οδός, που συνέδεε στα χρόνια του Αυγούστου τη Σπάρτη
με την Καρδαμύλη, διερχόταν
από είναι το γεφύρι της Ρασίνας κοντά στο Ξηροκάμπι,
θα υπέθετε κανείς ότι το μοναστήρι ίσως είναι κτισμένο σε θέση αρχαίου ναού όπως
πολλά άλλα.
Μορφολογικά όμως στοιχεία οικοδομής δεν υπάρχουν, παρά την εύρεση
Θραυσμάτων πήλινων αγγείων. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας και την εποχή των καταφυγίων
του Ταϋγετου κτίστηκαν τα
περισσότερα μοναστήρια και σ' αυτή την εποχή έχει τις ρίζες του και το μοναστήρι
της Γόλας.Πρώτη μαρτυρία είναι η κτητορική επιγραφή στην εσωτερική πρόσοψη της
θύρας διά χειρός Δημητρίου Κακαβά, που αναφέρει ότι ανακτίστηκε και αποπερατώθηκε
το 1632.Είναι μια εποχή που ο Ελληνισμός έχει ανακάμψει και είναι σε θέση να κτίσει
έργα στην περιοχή, όπως ο ναός Κούμπαρη ( 1602), Αγίων Τεσσαράκοντα (1620), Αγίων
Αναργύρων ( 1621), Γόλας ( 1632) και Ζερμπίτσας ( 1639). Κατά τους προεπαναστατικούς
χρόνους αποτελεί σημείο συνάντησης των κατοίκων όλων των γύρω χωριών και στα τέλη
του 18ου αιώνα δοκιμάστηκε σκληρά από τους μουσουλμάνους Βαρδουνιώτες. Δεν είναι
γνωστό αν στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας λειτούργησε στο μοναστήρι σχολείο, επειδή
όμως δεν βρίσκεται μακριά από τα χωριά των Γοράνων και της Κουμουστάς μπορούμε
να υποθέσουμε ότι χρησίμευε ως σχολείο. Το 1830 όμως στέγασε το πρώτο αλληλοδιδακτικό
σχολείο της Κάτω Ρίζας, και στο νάρθηκά του εικονίζονται οι μορφές των Ομήρου,
Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Θουκυδίδη και άλλων αρχαίων σοφών που βρίσκονται και σε άλλα
μοναστήρια που υπήρξαν εστίες παιδείας.
Στη διάρκεια της Αντιβασιλείας ( 1833-35) η Γόλα και η Ζερμπίτσα υπάγονται
στην επισκοπή Λακεδαίμονος. Το 1834 διαλύεται και η περιουσία της Μονής εκποιείται.
Στη συνέχεια ιο 1844 δέχεται επιδρομή ληστών και λεηλατείται. Στη διαδρομή του
χρόνου γνώρισε και νέα δεινά. Το 1922 προσαρτήθηκε στη Ζερμπίτσα και ενώ οι μοναχοί
διασκορπίστηκαν, ο ηγούμενος Ιερόθεος αρνήθηκε την υπαγωγή και παρέμεινε εκεί
μόνος ως το 1943. Κατά τα έτη 1962-68 ο ηγούμενος της Ζερμπίτσας Θεόφιλος Σιμόπουλος
αγωνίζεται για τη διάσωσή του και καταφέρνει ώστε τα μοναστήρια Γόλας και Ζερμπίτσας
να χαρακτηριστούν διατηρητέα μνημεία. Το 1974 επισκευάστηκαν τρία κελιά και ακολούθησε
ανακεράμωση του Καθολικού.Το Καθολικό, ο ναός και ο νάρθηκας της Μονής, είναι
γεμάτο από τοιχογραφίες που σώζονται σε καλή κατάσταση και σύμφωνα με τις υπάρχουσες
μαρτυρίες το εικονογραφικό έργο δεν ανήκει στον ίδιο αγιογράφο και στην ίδια χρονική
περίοδο.Ο αγιογράφος, λοιπόν, του ναού είναι ο ζωγράφος Δημήτριος Κακαβάς, ο οποίος
είναι επηρεασμένος από την Κρητική σχολή. Είναι γνωστός στη Λακωνία
σπουδαίος ζωγράφος και σύμφωνα με μαρτυρίες εικονογραφεί το 1590 τη Μονή της Θεοτόκου
στη Λοκρίδα, το 1607 την Αγία
Μαρίνα στην Κορινθία, το 1611
τον " Αγιο Δημήτριο στην Κορινυία, το 1621 τους Αγίους Αναργύρους στη Λακεδαίμονα
και τον "Αγιο Βλάση στα Τσίντζινα, το 1625 τον " Αγιο Νικόλαο και Δημήτριο στην
Αναβρυτή, το 1632 τη Γόλα.
Αμφισβητείται η μαρτυρία του Κόντογλου για την εργασία του στη Μονή Κούμπαρη το
1602 και στη Ζερμπίτσα το 1639.Πάντως το έργο του είναι ωραιότατο, αρκετά καλά
διατηρημένο και αξίζει να επισκεφθεί κανείς τη μονή και γι' αυτό .
Τηλέφωνο: +30 27330 52231
ΔΥΡΡΑΧΙΟ (Χωριό) ΦΑΛΑΙΣΙΑ
Παλαιά μονή ανάμεσα στο στο Λεοντάρι,
και στο Δυρράχι, χωμένη μέσα
στα έλατα. Η μονή έχει συνδεθεί με τη νεώτερη ελληνική ιστορία, αφού υπήρξε στην
περίοδο της επανάστασης του '21 ορμητήριο του Παπαφλέσσα. Μάλιστα ο ηγούμενος
της μονής, Δημήτριος, ήταν ο περίφημος σημαιοφόρος του. Σήμερα σώζεται μόνο το
καθολικό, το οποίο και γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο με πανηγύρι ("Παπαφλέσσια").
ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ (Δήμος) ΑΡΓΟΛΙΔΑ
Ιδρύθηκε αρχικά ως ασκητήριο, στις αρχές του 15ου αιώνα, από ένα μοναχό της Ιεράς Μονής Αγνούντος, ο οποίος όμως στη συνέχεια με τους μαθητές του, ίδρυσε την Μονή της Παναγίας της "Πολεμάρχας". Σήμερα, έχουν απομείνει ο μισοτελειωμένος ναός, με μερικά ερειπωμένα κελλιά και η πέτρινη υδατοδεξαμενή. Ομως, παρά την ατέλεια του ναού, θαυμάζουμε την συμμετρία του, την θολωτή του στέγη και τα ηχητικά αγγεία κατά μήκος των μακρών πλευρών του. Ο λόγος της εγκατάλειψης της Μονής, ήταν η πειρατική μάστιγα της εποχής.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Επιδαύρου
'Ενα από τα ωραιότερα μοναστήρια της περιοχής, σ' ένα εκπληκτικής ομορφιάς τοπίο με εξίσου καταπληκτική θέα.
ΕΡΜΙΟΝΗ (Κωμόπολη) ΑΡΓΟΛΙΔΑ
Τηλέφωνο: +30 27540 31280
Στο μυχό του νοτίου κόλπου της Ερμιόνης (Αργολίδος), του "Πόρτο-Κάπαρη",
σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου από την παραλία, βρίσκεται η Μονή των Αγίων
Αναργύρων. Η αύρα της θάλασσας, η γοητεία της φύσεως και η υπερκόσμια γαλήνη της
Μονής σε φέρνουν κοντά σε μια άλλη έκσταση, εκεί που ατενίζεις μια κλίμακα, μια
σκάλα, από τη γη στον ουρανό και τότε νιώθεις την μικρότητα σου μπροστά στη μεγαλωσύνη
της ταπεινοφροσύνης του μοναστηριού.
Εδώ αφοπλίζεται η ματαιοδοξία του εγωϊσμού και η απληστία του αλλοτριωμένου
ανθρώπου. Εδώ από παλιά ο Ασκληπιός (κατά μία παράδοση του τόπου), γιάτρευε τους
ανθρώπους με τα ιαματικά νερά της πηγής και στα θεμέλια του ιερού του οι Αγιοι
Ανάργυροι συνεχίζουν από τον 11ον αιώνα να θεραπεύουν τους ανθρώπους όχι μόνο
από σωματική ασθένεια (που και αυτό γίνεται τις περισσότερες φορές και διαλαλούνται
πανταχού τα θαύματα) αλλά με μια συναίσθηση της μικρότητα μας, σε μια μετάνοια
και αποκατάσταση στην πρωταίρα μας θέση απέναντι στον Θεό. Την ψυχική υγεία χρειάζεται
πρωτίστως ο σημερινός αλλοτριωμένος άνθρωπος, που βασανίζεται από τα προβλήματα
της ζωής, από το εσωτερικό κενό που δημιούργησε ο σημερινός αμαρτωλός τρόπος ζωής,
με τον καταναλωτισμό και τα ψυχολογικά προβλήματα, που άσκοπα προσπαθεί να καλύψει
με την εξωτερική προβολή του. Φουσκωμένος παρουσιάζεται μπροστά στην ήρεμη στάση
των μοναχών, που παραξενεύονται με την ματαιοδοξία μας, γιατί το κενό προδίδει
το πρόσωπο μας, καθότι όπου λατρεύεται το Εγώ ξερριζώνεται ο Θεός, ατροφεί η ψυχή,
χάνεται η ανθρωπιά. Κυριαρχεί ο ατομισμός. Βολεύεται ο εαυτούλης μας στή δική
του ευημερία ή στα προβλήματα του, αδιαφορώντας για τον συνάνθρωπο του, φτάνοντας
σε κάποιο αδιέξοδο και τότε ζητά καταφύγιο γαλήνης..."Ασθενούντας θεραπεύετε,
λεπρούς καθαρίζετε... δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε ημίν".
Η αρχή της ιστορίας της ανάγεται στόν 11ον μ.Χ. αιώνα, αλλά από τον
16ον αιώνα έχουμε σαφείς και ακριβείς αποδείξεις και λεπτομερή στοιχεία της ιστορίας
της.
Ο Ι.Β.Π. Βασιλείου στο βιβλίο του "Η Ερμιονίς από των αρχαιοτάτων
χρόνων μέχρι των καθ' ημάς" Αθήνα 1907 γράφει ότι επί ηγουμενίας Μακαρίου Μπουφογγέλη
σωζόταν στη βιβλιοθήκη της Μονής μεμβράνη με σημειώσεις, σύμφωνα με τις οποίες
το Καθολικό της Μονής κτίσθηκε τον 11ον αιώνα. Τη μεμβράνη αυτή, κατά τις ίδιες
πληροφορίες, είχε δει και ο άλλοτε πρωθυπουργός της Ελλάδος Δημ. Γ. Βούλγαρης
(ο Τσουμπές). Δυστυχώς η μεμβράνη αυτή με τις σημειώσεις χάθηκε από τις πολλές
περιπέτειες στις οποίες κατά καιρούς περιέπεσε η Μονή.
Μία άλλη νεώτερη πληροφορία σχετική με την ίδρυση της Μονής είναι
εκείνη που αναφέρει ο Κρανιδιώτης λόγιος και πολυγραφώτατος Μητροπολίτης Κορινθίας
κ.κ. Παντελεήμων Καρανικόλας στο βιβλίο του "Το Κρανίδι. Κομμάτια από την χαμένη
ιστορία του" Κόρινθος 1980. Στο βιβλίο αυτό, που περιλαμβάνει πλουσιώτατη βιβλιογραφία,
δημοσιεύεται, εκτός των άλλων εγγράφων, και το αρχείο της οικογενείας των Μονοχαρτζαίων,
παλαιών αγωνιστών του Κρανιδίου. Εκεί υπάρχει η πληροφορία ότι η Μονή εκτίσθη
το 1340μ.Χ. από τον Ιωάννη τον ΣΤ΄ τον Κατακουζηνό πάνω στις ιαματικές πηγές του
Αρχαίου Ασκληπιού.
Στη μεγάλη θύρα της Μονής υπάρχει αχρονολόγητη επιγραφή σε μαρμάρινη
πλάκα : "ΧΡΙΣΤΩ ΣΩΤΗΡΙ ΚΑΙ ΤΟΙΣ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΙΣ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΝΟΝΤΩΝ ΕΙΣ ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΟΝ"
Από τον 17ον αιώνα ήταν μετόχι της μονής της Μεγίστης Λαύρας του Αθω και το 1720
γίνεται πατριαρχικό Σταυροπήγιο ενώ το 1798 ο Γρηγόριος ο Ε΄ ανανεώνει την Σταυροπηγιακήν
αξίαν της Μονής με Σιγίλιον το οποίο εσώζετο μέχρι πρότινος στη Μονή του Προφήτου
Ηλιού της Υδρας. Μεγάλη είναι
η συμβολή της Μονής στον Αγώνα του Εικοσιένα υπό την πνοήν των αξίων Ηγουμένων.
Εδώ είχε καταφύγει και ο Αγωνιστής Ιεράρχης Ιωσήφ Ανδρούσης από τη Νεστάνη
Αρκαδίας, καταδιωκόμενος από τον Ιμπραήμ με γενναία αμοιβή. Κατά τους μαύρους
χρόνους της Τουρκοκρατίας η Μονή ακμάζει και βοηθά όλους τους κατοίκους της περιοχής
και σε πνευματικά θέματα και σε οικονομικά τοιαύτα. Ο πρώτος αναφερόμενος ηγούμενος
είναι ο Μακάριος Αγοράτης 1711 ο ορθώσας και μέχρι σήμερον υπάρχων θαυμάσιον ξυλόγλυπτον
τέμπλον.
Από τον Οκτώβριο του 1822 ως το Φεβρουάριο του 1823 η Ερμιόνη έγινε
έδρα της επαναστατικής Κυβερνήσεως. Τα μέλη της επικαλούνται τη δραστηριότητα
του άλλου μεγάλου Ηγουμένου της Μονής Χατζη-Μακάριο για την εξεύρεση καταλυμάτων
εντός ή εκτός Μονής. Όταν η Κυβέρνηση μεταφέρεται στο Κρανίδι
οι πάντες πριν φθάσουν εκεί περνούν να πάρουν ευλογία από τους Αγίους Αναργύρους.
Από τις αρχές του 1826 άρχισαν οι προετοιμασίες για την σύγκληση της Γ΄ Εθνοσυνελεύσεως.
Οι πρόκριτοι της Υδρας προτείνουν στους Σπετσιώτας να συναντηθούν στη Μονή "ίνα
συσκεφθώμεν ωρίμως περί των κοινών συμφερόντων. Ειδοποιήσαμεν περί τούτου και
τους αδελφούς Ψαριανούς". Αυτά και άλλα πολλά έκαναν την Μονήν των Αγίων Αναργύρων
τόσο γνωστή και τόσο σεβαστή που δόξα τω Θεώ απέφυγε την διάλυση της κατά την
εποχή του ΄Οθωνος, παρά το γεγονός ότι δεν είχε και πολλούς μοναχούς. Το γεγονός
όμως τούτο της λειψανδρίας αναγκάζει την ίδια την Μονή να γίνει μετόχι της Μονής
του προφήτου Ηλιού της Υδρας. Δεκατρία χρόνια κράτησε τούτο το καθεστώς και το
Φεβρουάριο του 1863 κάποιοι μοναχοί ζητούν από τον επίσκοπο Υδρας να κάνει πάλι
την Μονή των Αγίων Αναργύρων ανεξάρτητη και να πάνε να μονάσουν σ' αυτήν. Κάτι
που γίνεται και η Μονή ξεκινά μια νέα ιστορία.
Από το 1864-1888 και επί ηγουμενίας Δωροθέου Δακουτρέ η Μονή ανασυγκροτείται
και φθάνει τις παλιές της δόξες. Από εκείνα ήδη τα χρόνια οι πλοίαρχοι Κρανιδίου,
Ερμιόνης, Σπετσών και Υδρας,
"φέροντες τα πλοία των εις τον εγγύς της Μονής λιμένα Κουβέρτα, προσεκάλουν τον
Ηγούμενον, ο οποίος έφερε την εικόνα των Αγίων Αναργύρων και ετέλουν αγιασμόν.
Την ιεράν των εικόνα προσεκάλουν επίσης κατά τας λιτανείας εις τας περιπτώσεις
ανομβρίας ή άλλας αιτίας". Με την έναρξη του 20ου αιώνος η Μονή αρχίζει πάλι μιά
πορεία φθοράς για να φθάσει μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο να έχει μόνο τρεις
γέρους μοναχούς ανίκανους να την συντηρήσουν. Κάτω απ' αυτό το φάσμα ο τότε Μητροπολίτης
Προκόπιος μετετρέπει την Μονή σε γυναικεία και το 1946 το μοναστήρι εγκαινιάζεται
εκ θεμελίων, "αρχιερατεύοντος Προκοπίου Καραμάνου και ηγουμένης Θέκλας". Πράγματι
η εξαίρετη αυτή γυναίκα η ηγουμένη Θέκλα, τόσο μέ την σοφία της όσο και με την
αγιώτητά της έδωσε άλλη πνοή στη Μονή. Το 1965 απέθανε εις βαθύ γήρας ο Μητροπολίτης
Προκόπιος και τον διεδέχθη το 1967 ο σημερινός Μητροπολίτης Υδρας κ. Ιερόθεος,
ο οποίος περιβάλλει τη Μονή με αγάπη και ενδιαφέρεται τόσο για την πρόοδο και
την ευημερία αυτής, όσο και για την πνευματική της εξύψωση και τον αγγελικό βίο
που ασκείται σ' αυτήν. Τον Ιανουάριο του 1970 απέθανε η πρώτη, μετά την μετετροπή,
ηγουμένη Θέκλα Καψοπούλου και την διαδέχεται η μοναχή Ευφημία Δάλλα. Μετά και
τον θάνατο της Ευφημίας το 1991 εξελέγη ομοφώνως ηγουμένη η δραστήρια και ικανότατη
μοναχή Χαριτίνη Κωνσταντακοπούλου, η οποία από ηλικίας 17 ετών ακολουθεί τον μοναχικό
δρόμο, παρά τους πόδας της θαυμασίας ηγουμένης Θέκλας μαθητεύσασα, αγαπά και ενδιαφέρεται
για την Μονή και στην οποία ευχόμαστε να φανεί αντάξια των προκατόχων της προς
δόξαν Θεού, ανύψωση της μοναχικής ζωής και σωτηρία όσον καταφθάνουν σ' αυτό το
ήσυχο λιμάνι του Θεού το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων.
Αν ιστορία εννέα αιώνων καταφέραμε μετά κόπου να την περάσουμε σε
δύο σελίδες μας είναι τελείως αδύνατον να κλείσουμε σε λίγες γραμμές τις υπέροχες
ομορφιές της Μονής : Την πολυσύνθετη αρχιτεκτονική της! Τις θαυμάσιες τοιχογραφίες
της, έργο Κρητικής σχολής και ίσως αμέσου μαθητή Θεοφάνους Κρητός! Τα υπέροχα
κειμήλια της, έργα υψηλής τέχνης και δωρεές των υψηλών προσώπων που έζησαν ή πέρασαν
απ' τη Μονή! Την πλούσια βιβλιοθήκη της των 2000 περίπου σπανίων θεολογικών, φιλολογικών,
νομικών και ιστορικών τόμων της! Τα εκθέματα μιας άλλης εποχής με τα ελαιοτριβεία,
τους αργαλειούς, τα μαγγανοπήγαδα! Τους απέραντους και ζηλευτούς κήπους της! Τις
ιαματικές πηγές της! Και πάνω απ' όλα την ησυχία της και την πνευματική ζωή της!
Για όλα αυτά θα έπρεπε κάποιος να πάρη τον κόπο και να επισκευθή την Μονή και
να ζητήση απ' τους Αγίους Αναργύρους ίασιν ψυχής και σώματος.
ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ (Νησάκι) ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ
Στη Ζωοδόχο Πηγή, εκτός από πολυάριθμα αρχαία οικοδομικά λείψανα,
υπάρχει και το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, που ιδρύθηκε το 12ο αι. και λειτουργεί
ως σήμερα. Κατά την παράδοση το καθολικό της μονής κτίσθηκε πάνω στα θεμέλια ενός
αρχαίου ναού των Διοσκούρων. Το καθολικό είναι αφιερωμένο στην κοίμηση της Θεοτόκου
και ανήκει στο σταυροειδή με τρούλο αρχιτεκτονικό τύπο. Στο εσωτερικό του διατηρούνται
αξιόλογα σκεύη και εικόνες. Η ονομαστή τρίπτυχη ξύλινη εικόνα της Κυράς των Καλανήσων
(Παναγία Βρεφοκρατούσα) φυλάσσεται στο ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών της Περαχώρας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΕΝΕΟΥ (Μοναστήρι) ΦΕΝΕΟΣ
Τηλέφωνο: +30 27470 41226
Η μονή Αγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου βρίσκεται πλησίον της αρχαϊκής
πόλης του Φενεού, τα σημερινά Καλύβια. Κτίσθηκε σύμφωνα με επιγραφή το 1693 σε
ένα πανοραμικό κατάφυτο επίπεδο με μεγευτική θέα, ενώ η αρχική μονή "Παλαιομονάστηρο"
βρίσκεται σε γήλοφο μέσα στη λίμνη Φενεού.
Πρόκειται για τρουλλαία βασιλική με νάρθηκα, εξωνάρθηκα και πεντάπλευρη
κόχη ιερού. Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγχραφος με ωραιότατες τοιχογραφίες σύγρονες
της ανοικοδόμησης του ναού στα 1754, που σύμφωνα με επιγραφή έγιναν από τον Παναγιώτη
εξ Ιωαννίνων. Ξυλόγλυπτο
τέμπλο του 18ου αιώνα με δύο αξιόλογες δεσποτικές εικόνες και με Δωδεκάορτο.
Κάτω απο τον τρούλλο αιωρείται μεταλλικός χορός με εικονίδια όμοιος με του Αγίου
Όρους.
Γύρω απο το καθολικό υπάρχουν κελλιά που στο ισόγειό τους διασώζουν
αποθήκες. Ξύλινες κλίμακες οδηγούν στους εξώστες όπου τα κελλία των μοναχών.
Σπάνια ιερά κειμήλια φυλάσσονται στη μονή όπως: φορητές εικόνες,
λειψανοθήκες, αργυρά ιερά σκεύη κ.λ.π.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΛΟΥΚΟΥΣ (Μοναστήρι) ΑΡΚΑΔΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27550 41260
Βρίσκεται ΒΔ του ΄Αστρους, στο χώρο της Αρχαίας Θυρεάτιδος, σε περιοχή κατάσπαρτη από αρχαιότητες. Πιθανόν οικοδομήθηκε στη θέση παλαιοχριστιανικού ναού του 5ου αιώνα μ.Χ. Το Καθολικό ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου εγγεγραμμένου
σταυροειδούς με τρούλο, με τοιχογραφίες καλής τέχνης του 17ου αιώνα και δάπεδο
από πολύχρωμα μαρμαροθετήματα. Είναι κτισμένο σε μίμηση αμελούς πλινθοπερίκλειστου, με εντοιχισμένα αρχαία μέλη και κεραμοπλαστικά κοσμήματα. Στο τέμπλο υπάρχουν δεσποτικές εικόνες του 17ου αιώνα. Πρώτη μνεία της Μονής γίνεται στα "Γεωγραφικά" του Μελέτιου, Μητροπολίτη Αθηνών (1690). Το 1805 την επισκέπτεται ο ΄Αγγλος περιηγητής Leake.
Για την προέλευση του ονόματος "Λουκού" έχει υποτεθεί ότι:
•η Μονή ήταν αφιερωμένη στην Αγ. Λουκία,
•έλαβε το όνομά της από τη λατρεία της ΄Ηρας ("Juno Lucina"),
•λόγω ύπαρξης λύκων ονομάστηκε η θέση Λυκού,
•πρόκειται περί Μονής του Οσίου Λουκά,
•ότι σχετίζεται με το Lucus Feroniae (δάσος θηραμάτων) στο οποίο ήταν η έπαυλη του Ηρώδη Αττικού κ.α.
Σήμερα λειτουργεί ως γυναικεία Μονή.
Στο μνημείο έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες ανακεράμωσης της στέγης του καθολικού, στερεωτικές εργασίες στον διώροφο πύργο της Μονής και εργασίες συντήρησης των κελλιών. ΄Εγιναν συστηματικές εργασίες συντήρησης του ζωγραφικού διακόσμου του ναού στη δεκαετία του 1980. Το 1994 και στις αρχές του 1995 συντηρήθηκε το ψηφιδωτό δάπεδο του καθολικού.
Η μονή Λουκούς βρίσκεται κοντά στο Αστρος πάνω στον οδικό άξονα Τρίπολης-Αστρους. Είναι αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και είναι κτίσμα του l2ου αιώνα με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Χτίστηκε στα ερείπια του ιερού του Πολεμοκράτη εγγονού του Ασκληπιού. Η εκκλησία, όπως και άλλα κτίσματα της μονής, περιλαμβάνει εντοιχισμένα, γλυπτικά τμήματα υστερορωμαϊκών χρόνων. Η μονή έχει σημαντική βιβλιοθήκη με ιστορικά χειρόγραφα και κώδικες. Στον προαύλιο χώρο της μονής υπάρχουν γλυπτά που προέρχονται από την παρακείμενη έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού και γλυπτά με περίτεχνο διάκοσμο που προέρχονται από το αρχαίο ιερό. Με το ιερό αυτό είχε συνδεθεί ο Ηρώδης ο Αττικός ο οποίος έιχε κτίσει δίπλα την έπαυλή του. Στο μοναστήρι βρέθηκε ανάγλυφο του 4ου αι. π.Χ. που αναπαριστά τον Ασκληπιό και την οικογένειά του, που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Επίσης βρέθηκε τμήμα ράβδου με ελισσόμενο φύδι από άγαλμα του Ασκληπιού. (41 χλμ. από Τρίπολη, 4 χλμ. από Αστρος) Λίγα μέτρα από την μονή υπάρχει ρωμαϊκό υδραγωγείο με τις χαρακτηριστικές καμάρες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΙΣΘΜΙΑ (Χωριό) ΛΟΥΤΡΑΚΙ ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ
Τηλέφωνο: +30 27410 49300
ΚΑΜΑΡΙ (Χωριό) ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟ
Τηλέφωνο: +30 27430 22043
ΚΑΡΥΕΣ (Χωριό) ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ
Τηλέφωνο: +30 27910 23000
ΚΑΣΤΑΝΙΤΣΑ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
Ξωκλήσι
σήμερα του ορεινού πανέμορφου χωριού της Καστάνιτσας, άλλοτε ανήκε στη Μονή του
Αγ. Νικολάου και Παντελεήμονος Κοντολινάς. To μοναστήρι είναι χωμένο στο λόγγο
σε κατάφυτη περιοχή από καστανιές και έλατα (λίγο πιο πάνω), σε περιβάλλον που
αναδίδει έντονο μοναστικό τόνο. Σώζεται μόνον το καθολικό που έχει επισκευασθεί.
Διατηρούνται λίγες τοιχογραφικές παραστάσεις του Κουλιδά (1767). Η
ιστορία του μοναστηριού καταγράφεται μεταξύ 1628 και 1834 οπότε και διαλύεται
μετά το διάταγμα του Όθωνα.
Στο χώρο μπορεί κανείς να φτάσει από χωματόδρομο από την Καστάνιτσα.
Οι λάτρεις της φύσης και της πεζοπορίας μπορούν να διασχίσουν το μοναδικού κάλλους
φαράγγι της Μαζας διανύοντας μια κοπιαστική πορεία τριών ωρών δίπλα στο ρέμα ανάμεσα
σε θεόρατα βράχια και πλατάνια.
ΚΑΣΤΟΡΕΙΟ (Χωριό) ΠΕΛΛΑΝΑ
Τηλέφωνο: +30 27310 57238
Τη Μονή Καστρίου,γυναικείο μοναστήρι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή.
Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το ομώνυμο χωριό Καστρί. Το μοναστήρι αυτό είχε
τιμηθεί με σταυροπηγιακά προνόμια του οικουμενικού θρόνου αλλά καταστράφηκε μετά
την παράδοση του Μυστρά στους Οθωμανούς (1460).
Τηλέφωνο: +30 27420 51489
ΚΟΣΜΑΣ (Χωριό) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
Μικρό παλιό μοναστήρι, 5 - 6 χλμ. δυτικά του Κοσμά, είναι από τα διαλυμένα μοναστήρια της νότιας Κυνουρίας. Εχει όρθιο μόνο το καθολικό, μια βασιλική με αμφίρρυχτη στέγη και κόγχη στο Ιερό. Έντονη είναι η παρουσία του τσιμέντου. Σε σύγχρονη επιγραφή μπορεί να διαβάσει κανείς ότι ιδρύθηκε το 1592 και εγκαταλείφθηκε κατά το 1843. Βρίσκεται προς το Παλαιοχώρι, μέσα σε ξέφωτο από ελατόφυτες πλαγιές του Πάρνωνα.
It is one of the small ruined monasteries of S Cynuria, which can be found W of Kosmas towards Palaiochori, in an opening on the fir-covered slopes of Mt. Parnon. The only part standing is the katholikon, a basilica with a pitched roof and an apse in the sanctuary. In a modern inscription, one can read that the monastery was founded in 1592 and abandoned in 1843.
ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ (Χωριό) ΛΕΩΝΙΔΙΟΝ
Βρίσκεται στην άκρη του χωριού Κουνουπιά της Κυνουρίας.
Ο όμορφος ναός είναι χτισμένος σε ρυθμό εγγεγραμμένης σταυροειδούς βασιλικής.
Χτίστηκε το 10 αιώνα, πιθανότατατα πάνω στα θεμέλια αρχαίου ναού. Ανακαινίστηκε
το 1954 με δαπάνες των ομογενών Κουνουπιωτών από την Αμερική. Στο μαρμάρινο τέμπλο
διατηρούναι εξαιρετικής ποιότητας βυζαντινές εικόνες. Αξιόλογες - αν και φθαρμένες
- είναι δύο ρώσικες εικόνες που κοσμούν το τέμπλο, αριστερά και δεξιά της ωραίας
πύλης. Η Μονή γιορτάζει στις 15 Αυγούστου με πανηγύρι.
ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ (Κωμόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27610 22568
ΛΕΟΝΤΑΡΙ (Χωριό) ΦΑΛΑΙΣΙΑ
Παλαιά μονή ανάμεσα στο στο Λεοντάρι,
και στο Δυρράχι, χωμένη μέσα
στα έλατα. Η μονή έχει συνδεθεί με τη νεώτερη ελληνική ιστορία, αφού υπήρξε στη
περίοδο της επανάστασης του 21 ορμητήριο του Παπαφλέσσα. Μάλιστα ο ηγούμενος της
μονής, Δημήτριος, ήταν ο περίφημος σημαιοφόρος του. Σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό,
το οποίο και γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο με πανηγύρι ("Παπαφλέσσια").
ΛΕΩΝΙΔΙΟ (Κωμόπολη) ΚΥΝΟΥΡΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27570 22224
Παλιό μοναστήρι, γυναικείο σήμερα, 5 χιλ. βορειοδυτικά του Λεωνιδίου.
Είναι φωλιασμένο στην κοιλότητα μιας σπηλιάς σε απότομο κοκκινόβραχο σε ύψος 500
μ. Το όνομα Σίντζα φαίνεται ότι το έλαβε η τοποθεσία από παλιά μεγάλη συκιά (συντζά
στα τσακώνικα) που θα υπήρχε στη σπηλιά. Η θέα προς το Λωνίδιο και τα νησιά του
Αργολικού είναι εξαιρετική Η μονή έχει σταυρεπίστεγο καθολικό με ενδιαφέρουσες
εικόνες του 1650, σκαλιστό τέμπλο και κατάλευκα κελιά. Οι πρώτες μαρτυρίες για
την ιστορία της χρονολογούνται από το 1628. Στη βιβλιοθήκη της μονής φυλάσσεται
ένα κομμάτι από σπονδυλική στήλη, λένε πως είναι του φιδιού που σκότωσαν με τρομπόνια
Σπετσιώτες και Υδραίοι ναυτικοί όταν ο φόβος του έδιωχνε τους προσκυνητές. Γύρω
από το μοναστήρι υπάρχουν ασκηταριά σε κάθετους βράχους. Σήμερα οι μοναχές βρίσκονται
συνήθως στον Αγιο Χαράλαμπο, κοντινό μετόχι του μοναστηριού. Ο Αγιος Νικόλαος
απολαμβάνει μεγάλης λατρείας από τους Λεωνιδιώτες. Ορκίζονται μάλιστα και στο
όνομά του: "Μα τον άγιε Νικόα τα Σύντζα".
Μοναστήρι που πρέπει να πήρε το όνομά του από το τσακώνικο: Σύντζα = Συκιά. Γαντζωμένο στους κοκκινόβραχους νοτιοδυτικά του Λεωνιδίου φαίνεται απλησίαστο. Μιάμιση ώρα με τα πόδια, πολύ πιο γρήγορα με το αυτοκίνητο, αλλά θα βγει αγκομαχώντας. Αξίζει όμως την θυσία. Ανάμεσα στους θεόρατος βράχους θα δει ο επισκέπτης τα κάτασπρα κελιά, το σταυρεπίστεγο καθολικό με το σκαλιστό τέμπλο και τις άγιες εικόνες του 1650. Θα του δείξουν το σπόνδυλο του κροκόδειλου στη βιβλιοθήκη και βέβαια από εκεί ψηλά το Λενίδι, μοναδική θέα. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την ιστορία της μονής χρονολογούνται από το 1628 και εξής. Σήμερα είναι γυναικεία μονή. Τις μοναχές θα τις βρούμε σχεδόν πάντα στο μετόχι της Ι.Μ. τον Αγιο Χαράλαμπο, λίγο έξω από το Λεωνίδιο στο δρόμο προς τη μονή.
ΛΟΥΤΡΑΚΙ (Πόλη) ΚΟΡΙΝΘΙΑ
Τηλέφωνο: +30 27440 54519, 58223
Λίγο μετά το παραλιακό πάρκο του Λουτρακίου, 80 μέτρα δεξιά από το
Υδροθεραπευτήριο του Δήμου και στο δρόμο του Οσίου
Παταπίου, συναντάμε το μοναστήρι της Αγίας Μαρίνας. Κτίστηκε το 1981 και το
καθολικό του αγιογραφήθηκε από το μοναχό Μακάριο Βογιατζόγλου.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας
Τηλέφωνο: +30 27440 79451
Συνεχίζοντας τη διαδρομή προς την Περαχώρα
και περνώντας τη διασταύρωση προς τον Οσιο
Πατάπιο, συναντάμε τη μονή του Αγίου Γερασίμου. Το καθολικό περιβάλλεται από
από τους ξενώνες της μονής, από το “αρχονταρίκι”, από τις αίθουσες
αναμονής και από το μικρό παρεκκλήσι της Παναγίας Ελευθερώτριας. Έξω από τη δυτική
πτέρυγα έχει τοποθετηθεί ένας πέτρινος σταυρός ύψους 13μ που κάθε βράδυ φωτίζεται
περίτεχνα. Κατά την παράδοση ένας ευσεβής εφημέριος αντίκρυσε ολοζώντανο σε αυτό
το σημείο τον Αγιο Γεράσιμο, ο οποίος κρατούσε μεγάλο σταυρό και πετούσε φωτοβολίδες.
Κοντά στον Αγιο Γεράσιμο βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα,
που κτίσθηκε το 1981 πάνω στα θεμέλια παλαιότερου ναού.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
Τηλέφωνο: +30 27440 23035
Στην πόλη του Λουτρακίου, κοντά στο κέντρο Υγείας, βρίσκεται η ιερά
μονή της Αγίας Ανάστασης.
Η ιερά μονή που λειτουργούσε από το 1930 έως το 1990 ως γυναικεία,
ιδρύθηκε προς τιμήν εικόνας που είχε ως οικογενειακό κειμήλιο ο κτήτωρ και πρώτος
πνευματικός της μονής, Κύριος Ιγνάτιος Πενταράκης εκ Κρήτης,
εικόνα στην οποία ιστορείται η Ανάσταση του Ιησού Χριστού και φέρει επιγραφή “1834
Δεκεμβρίου 20”. Στο εσωτερικό της ιεράς μονής, που περιβάλλεται από επιμελημένη
τοιχοποιία, βρίσκεται το καθολικό αυτής που είναι αφιερωμένο στην Αγία Ανάσταση
του Κυρίου. Ο αρχιτεκτονικός του ρυθμός είναι μονόχωρη βασιλική με δίρριχτη ξυλόστεγη
στέγη. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στο περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του
ιερού, καθώς επίσης και στον πολυέλαιο αγιορείτικης τεχνοτροπίας, που βρίσκεται
στο κέντρο του ναού. Στη μονή εκτός των άλλων φυλάσσονται αξιόλογες ιερές εικόνες,
ιστορημένες στις αρχές του αιώνα μας στο Αγιο
Ορος. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η εικόνα της Παναγίας Γοργοεπήκοου.
Εκτός από το καθολικό, στη μονή βρίσκονται δύο ακόμα παρεκκλήσια.
Το ένα είναι αφιερωμένο στην Αγία Σκέπη, ενώ το δεύτερο έχει αφιερωθεί στον Αγιο
Ελευθέριο, στη μνήμη του οποίου τελείται και η δεύτερη πανήγυρις της μονής, αφού
σ’ αυτήν φυλάσσονται ευλαβώς ιερά λείψανα του Αγίου Ελευθερίου.
Η ιερά μονή εορτάζει την ημέρα του Πάσχα, ενώ κατά τη δεύτερη ημέρα
αυτού τελείται σύναξις προς τιμήν της Αγίας Ανάστασης. Από το 1990 στην ιερά μονή
έχει εγκατασταθεί ανδρώα αδελφότης που βιώνει την εν Χριστώ ζωή, ακολουθώντας
τους κανόνες της μοναστικής πολιτείας, όπως αυτήν διέγραψαν οι Αγιοι Πατέρες στους
μοναστικούς κανονισμούς σύμφωνα με τις εντολές που ο ίδιος ο Χριστός παρέδωσε:
“αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου...αυτή εστί πρώτη εντολή. Δευτέρα δε ομοία
αυτή, αγαπήσεις τον πλησίον σου ως εαυτόν”.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας
Τηλέφωνο: +30 27440 23800
Στη διακλάδωση του δρόμου προς τον Οσιο
Πατάπιο υψώνεται επιβλητικά πάνω από το Λουτράκι η μονή του Προφήτη Ηλία,
προσφέροντας μία εκπληκτική θέα προς τον Κορινθιακό
Κόλπο. Αριστερά από το κατώφλι της μονής βρίσκεται ένα μικρό εξωκλήσι, ενώ
πάνω από την κύρια είσοδο ξεχωρίζει η παράσταση της Πλατυτέρας των Ουρανών. Τη
νοτιοανατολική πλευρά καταλαμβάνει το καθολικό, που ανεγέρθηκε το 1963. Από τα
υπόλοιπα κτίσματα αξίζει να επισκεφθούμε το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Σιναϊτη
και το εντυπωσιακό σπήλαιο του Προφήτη Ηλία, φτιαγμένο από πρασινωπές ακατέργαστες
πέτρες.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
Ακολουθώντας τον ονομαζόμενο δρόμο, ανατολικά του Λουτρακίου,
μία εντυπωσιακή διαδρομή 10χλμ. περίπου οδηγεί στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας,
που προβάλλει γαλήνιο μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος. Η μονή ιδρύθηκε το 1962 στη
θέση όπου το 1933 είχε οικοδομηθεί μια μικρή εκκλησία από τη μοναχή Χριστοδούλη.
Αποτελεί μετόχι της Μονής Εσφιγμένου του Αγίου
Ορους και ακολουθεί το παλιό ημερολόγιο. Σήμερα στεγάζει επτά μοναχές. Στην
περιοχή υπάρχουν ακόμη τα παρεκκλήσια τη Ζωοδόχου Πηγής (1969), των Αγίων Αναργύρων
και της Αγίας Σκέπης, καθώς και ο λεγόμενος Γολγοθάς, ένας χώρος στον οποίο αποτυπώνεται
με σχηματικές παραστάσεις το θείο δράμα.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
Πολύ κοντά στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, μετά από τη διακλάδωση
στα δεξιά, βρίσκεται η μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, μετόχι της μονής
Εσφιγμένου του Αγίου Ορους.
Το πρώτο καθολικό της μονής, που έχει καταστραφεί, χρονολογείται στο 1935. Ο σύγχρονος
ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική με τρούλο. Στο εσωτερικό του φυλάσσονται ενδιαφέρουσες
εικόνες θρησκευτικής και ιστορικής αξίας.
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Λουτρακίου - Περαχώρας.
Τηλέφωνο: +30 27910 22216
ΜΑΛΕΑΣ (Ακρωτήρι) ΛΑΚΩΝΙΑ
Η μονή και τα οικοδομήματα που την αποτελούν βρίσκονται στην ανατολική
πλευρά του Μαλέα και ιδρύθηκαν μεταξύ 13ου και 14ου αιώνος. Η
μονή περιβάλλετο από ισχυρό μαντρότοιχο και είχε είσοδο δυτικά. Από τους τρεις
ναούς ο ένας που βρίσκεται βόρεια, ψηλότερα από τους άλλους, τιμάται στον όνομα
των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και είναι ερειπωμένος. Στα βόρεια αυτού του ναού
υπάρχει το Καθολικό της μονής που αποτελείται από ένα επιμήκη ναό και ανήκει στις
μονόκλιτες θολωτές βασιλικές, με μήκος 13 μέτρα και πλάτος 5,90 μέτρα. Σώζεται
μόνο η βορινή πλευρά και ο ναός διαιρείται στον κυρίως ναό και στο ιερό βήμα.
Στο βάθος του ιερού είναι προσεκτισμένο το Σύνθρονο, ενώ δεξιά τη Αγίας Τράπεζας
υπάρχει το στόμιο μιας υδροδεξαμενής. Ο μεσημβρινός τοίχος είναι πολύ ισχυρός
διότι από κάτω αποκλίνει απότομα, βραχώδης γκρεμός. Στον κυρίως ναό υπάρχει το
στόμιο μιας άλλης υδροδεξαμενής. Ο ναός είναι αγιογραφημένος εσωτερικά. Στη βορινή
πλευρά του τοίχου του ιερού, υπάρχει πόρτα που οδηγεί σε παρεκκλήσι, μήκους 3
μέτρων και πλάτους 2,25 m. Αυτό διαιρείται στο ιερό βήμα και στον κυρίως ναό που
καλύπτεται από τρούλο με τον Παντοκράτορα στο κέντρο μέσα σε κύκλο από ταινία
με συνεχόμενους σταυρούς, ενώ στο τύμπανο υπάρχουν οι παραστάσεις εννέα προφητών.
Στο ιερό υπάρχει η Παναγία η Βλαχερνίτισσα. Το υφασμάτινο κάλυμμα της Αγίας Τράπεζας
είναι λευκό με μαύρους κύκλους που περικλείουν οκτάφυλλους ρόδακες. Την Αγία Τράπεζα
προστατεύει κιονοστήρικτο κιβώριο με θολωτό ουρανό, στηριγμένο σε λεπτούς μαρμάρινους
κίονες. Στο άγιο βήμα διακρίνεται η Πλατυτέρα, από κάτω ο Χριστός και από κάτω
δύο άγγελοι με φτερά παγωνιού που κρατούν στα χέρια ριπίδιο (βεντάλια) στολισμένο
με σταυρό. Στην πρόθεση διακρίνονται ο Αγιος Ρωμανός ο Μελωδός, ο Μεγαλομάρτυρας
Γεώργιος, ο Ιωάννης ο Καλυβίτης και άλλοι Αγιοι. Οι τοιχογραφίες είναι πολύ σκοτεινές
και έχουν τρομακτικά αλλοιωθεί από την υγρασία.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
της Τοπικής Εκκλησίας Δήμου
Βοιών.
Ο Όσιος Θωμάς υπήρξε σημαντική φυσιογνωμία του μοναχισμού και λείψανά
του φυλάσσονται στην Ιερά Μονή
Φιλοθέου στο Αγιο Όρος και στην εκκλησία "Μυρτιδιώτισσα" στα Βελανίδια.
Η μνήμη του τιμάται στις 7 Ιουλίου και πιστεύεται ότι το σκήνωμά του
είναι θαμμένο κοντά στη μονή του Αγίου Γεωργίου όπου και ασκήτευσε. Πριν ακολουθήσει
την ασκητική ζωή, υπήρξε ένας ένδοξος στρατιωτικός, γόνος εύπορης οικογένειας,
που άλλαξε τη στρατιωτική στολή με το απέριττο αγγελικό σχήμα και πήγε να ασκητεύσει
στη μοναστική κοινωνία του Μαλέα. Εδώ με ταπεινοφροσύνη, αρετή, άσκηση και συνεχή
προσευχή έλαβε το χάρισμα να θεραπεύει τις σωματικές αρρώστιες.
Δύο είναι τα ασκητήρια του οσίου Θωμά. Το πρώτο είναι μία ημιφυσική
σπηλιά με θολωτό χώρο και διαστάσεις 1,5μ. πλάτος, 3,5 μήκος και 2,5μ. ύψος. Ο
τοίχος έχει πολλές τρύπες για τον αέρα, ενώ η πλάτη και η οροφή είναι από φυσικό
απελέκητο βράχο. Το δεύτερο ασκητήριο είναι απρόσιτο και οι κάτοικοι ισχυρίζονται
ότι ένας βοσκός μόνο το επισκέφθηκε και δεν βρήκε παρά μόνο σάπιες σανίδες.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
της Τοπικής Εκκλησίας Δήμου
Βοιών.
Δυτικά της μονής του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται η μονή της Αγίας Ειρήνης
που είχε μαντρότοιχο και πλήθος κτισμάτων. Ο ναός, που σήμερα έχει ανακαινιστεί
εσωτερικά είναι βυζαντινού ρυθμού σε σχήμα σταυρού. Διακρίνονται ερείπια κελιών
και δεξαμενών ενώ πάνω από το ναό διασώζεται σκήτη των μοναχών που είναι απρόσιτη
στον επισκέπτη.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
της Τοπικής Εκκλησίας Δήμου
Βοιών.
Τηλέφωνο: +30 27410 98040
ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΥΣΗ (Οικισμός) ΟΙΝΟΥΝΤΑΣ
ΜΕΛΙΓΟΥ (Χωριό) ΑΣΤΡΟΣ
Η Μονή
Αγίας Τριάδος είναι και αυτή ένα εγκαταλελειμμένο μοναστηριακό κτίσμα της
Κυνουρίας. Φτάνει κανείς εκεί ακολουθώντας τον αγροτικό χωματόδρομο που ξεκινά
αριστερά του επαρχιακού δρόμου Aστρους-
Αγίου Πέτρου, πριν από το
διάσελο όπου η διακλάδωση προς Aγ.
Ιωάννη και Πλάτανο, Χάραδρο
κτλ.
Ανάμεσα από ερειπωμένα κτίσματα ξεπροβάλλει, σαν μέσα από κρυψώνα,
ένας ογκώδης Ναός. Στο εξωτερικό τύμπανο του τρούλου διακρίνονται όμορφα κεραμικά
διακοσμητικά. Τέτοια είχαν, πριν από μερικά χρόνια, όλοι οι τοίχοι, όπως και θραύσματα
αρχαίων ανάγλυφων, αλλά η σύγχρονη κεραμοσκεπή κατέστρεψε αυτά τα στοιχεία.
Στο εσωτερικό, ο πανύψηλος τρούλος προκαλεί το θαυμασμό, καθώς είναι
στηριγμένος σε τέσσερις πεσσούς και διακοσμημένος από λαϊκές τοιχογραφίες του
ΙΗ΄ αιώνα, που είναι και ο αιώνας ακμής της Μονής, η οποία διαλύεται το 1834.
Η Μονή γιορτάζει τη Δευτέρα της Πεντηκοστής, εορτή του Αγ. Πνεύματος.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ (Μοναστήρι) ΜΙΔΕΑ
Τηλέφωνο: +30 27520 44240
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ (Μοναστήρι) ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ
Τηλέφωνο: +30 27950 81385, 81447
Η μovή βρίσκεται 14 χλμ. νότια της Δημητσάνας (9 χλμ. νοτιοδυτικά
της Στεμνίτσας), στηv αριστερή όχθη τoυ Λoύσιoυ. Είvαι χτισμέvη στη ρίζα εvός
παvύψηλoυ και κατακόρυφoυ βράχoυ, σχεδόv όμoιoυ με εκείvov της παλαιάς μovής Φιλoσόφoυ,
o oπoίoς βρίσκεται διαγωvίως απέvαvτί της. Τo υψόμετρo της μovής είvαι 500 περίπoυ
μέτρα και βρίσκεται 200 περίπoυ μέτρα πιo πάvω από τηv κoίτη τoυ Λoύσιoυ. Από
τη μovή μέχρι τo Λoύσιo, κυριαρχεί τo άγριo και επιβλητικό τoπίo με πλoύσια βλάστηση,
εvώ σε αρκετά σημεία, υπάρχει ήμερoς και βατός τόπoς, σχηματισμέvoς σε αvαβαθμίδες,
πoυ χρησιμoπoιείται για τις αγρoτικές καλλιέργειες της μovής.
Η ίδρυσή της
Η ακριβής χρovoλoγία ιδρύσεως της μovής, παραμέvει αδιευκρίvιστη και
αυτό γιατί, μέσα στις ιστoρικές πηγές πoυ μας έχoυv διασωθεί δεv υπάρχoυv τα αδιάσειστα
απoδεικτικά στoιχεία. Οι πρώτoι ερευvητές, στηριζόμεvoι στηv παράδoση υπoστήριξαv
τηv άπoψη ότι η μovή ιδρύθηκε τov 12o αιώvα. Αργότερα όμως, η πλoύσια ιστoρική
έρευvα ικανών μελετητώv, κατέληξε στo συμπέρασμα ότι η μovή θα πρέπει vα ιδρύθηκε
στα τέλη περίπoυ τoυ 16oυ αιώvα (1500-1600), στη θέση κάπoιωv ασκητηρίωv, από
τα πoλλά πoυ πρoϋπήρχαv στo χώρo αυτό από τov 12o αιώvα, τα oπoία συvεvώθηκαv
και σχημάτισαν τo κoιvόβιo της μovής.
Γενική περιγραφή
Η μovή πoυ είvαι χτισμέvη σε όλo τo μήκoς της κoιλότητας τoυ βράχoυ,
απoτελείται από δύo κτίρια. Αvατoλικά βρίσκεται τo αρχικό κτίριo και βόρεια τo
vεώτερo πoυ χτίστηκε τo έτoς 1860. Τα δύo αυτά κτίρια με τις πρoσθήκες και με
τις αvεγέρσεις vέωv oρόφωv πoυ έχoυv δεχτεί κατά καιρoύς, συγκρoτoύv έvα εvιαίo
πεvταόρoφo κτιριακό συγκρότημα. Στo πρoαύλιo της μovής βρίσκεται η παραδoσιακή
κρήvη, έργo τoυ 1788, διάφoρoι απoθηκευτικoί χώρoι και η κυρία είσoδoς με τηv
κλίμακα. Στov πρώτo όρoφo, βρίσκovται oι χώρoι συvεστίασης, η τράπεζα και μερικά
κελιά τωv μovαχώv, εvώ στov δεύτερo όρoφo μόvo κελιά. Στov τρίτo όρoφo βρίσκovται
τo καθoλικό, τo Ηγoυμεvείo, τo αρχovταρίκι της μovής και δωμάτια για τη φιλoξεvία
τωv επισκεπτώv. Στov τέταρτo όρoφo βρίσκovται η βιβλιoθήκη, η τραπεζαρία, δωμάτια
φιλoξεvίας, εvώ στοv τελευταίo όρoφo βρίσκovται δωμάτια φιλoξεvίας και μερικά
από τα παλαιά ασκητήρια με σημαvτικότερo αυτό τoυ παρεκκλησίου του Αγίoυ Νικoλάoυ
και άλλα που χρησιμοποιούνται ως οστεοφυλάκια της μovής. Τo καθoλικό της μovής
αvήκει στov τύπo της μovόκλιτης θoλoσκεπoύς βασιλικής, έχει διαστάσεις 2.25x4.90
και είvαι αφιερωμέvo στov Αγιo Iωάvvη τov Πρόδρoμo. Ο αρχικός vαός, ήταv έvα μικρό
vαΐδριo και ήταv χτισμέvoς στη θέση κάπoιoυ παλιoύ ασκητηρίoυ, πoυ βρισκόταv στη
ρίζα τoυ λαξευμέvoυ βράχoυ. Αργότερα με τις αvεγέρσεις vέωv oρόφωv, επεκτάθηκε
πρoς τα έξω όπoυ και χτίστηκε o κυρίως vαός, εvώ στo χώρo τoυ παλαιoύ vαϊδρίoυ
παραμέvει μέχρι και σήμερα τo ιερό τoυ vαoύ. Η τoιχoγράφηση τoυ vαoύ με τoιχoγραφίες
πoυ κατά γεvική oμoλoγία είvαι εξαιρετικής τέχvης, σύμφωvα με τηv άπoψη πoλλώv
ερευvητώv τoπoθετείται γύρω στα τέλη τoυ 16oυ ή στις αρχές τoυ 17oυ αιώvα.
Η ιστορική πορεία και το έργο της μονής
1600 - 1800. Η αρχική συvέvωση τωv ασκητηρίωv, επέφερε μια vέα κτιριακή
διάταξη και αvέδειξε έvα vέo εvιαίo κτιριακό μovαστηριακό ίδρυμα. Η αvέγερση τoυ
πρoστατευτικoύ τoίχoυ πoυ ακoλoύθησε σχηματίζovτας τηv εξωτερική όψη της μovής,
επέτρεψε τηv κατασκευή vέωv και μεγαλύτερωv εσωτερικώv χώρωv, πoυ ήταv αvαγκαίoι
για τη διαβίωση τωv μovαχώv. Η πvευματική πρoσφoρά και τo έργo της μovής στα πρώτα
χρόvια της λειτoυργίας της, μας είvαι άγvωστα. Οι αρχικoί (κτητoρικoί) κώδικες
και τα διάφoρα έγγραφα της μovής, πoυ θα μας έδιvαv τέτoιες πoλύτιμες πληρoφoρίες,
χάθηκαv μεταξύ 1834-1838, περίoδoς μέσα στηv oπoία υπήρξε μια πρόσκαιρη διάλυση
της μovής. Τα λιγoστά έγγραφα πoυ μπόρεσαv και διέσωσαv oι μovαχoί, ήταv διάφoρα
δικαιoπρακτικά έγγραφα της περιόδoυ 1616-1831 και αφoρoύσαv αγoραπωλησίες, εvoικιάσεις
και αφιερώσεις κτημάτωv κ.α. Αξιoσημείωτo είvαι τo γεγovός ότι από τα πρώτα χρόvια
λειτoυργίας της και για κάπoιo μεγάλo χρovικό διάστημα, η μovή ήταv σταυρoπηγιακή.
Υπαγόταv δηλαδή στo Πατριαρχείo και ήταv αvεξάρτητη από τov τoπικό Επίσκoπo.
Στα χρόvια πoυ ακoλoύθησαv μέσα στov 17o και στov 18o αιώvα (1600-1800),
από τις σωζόμεvες πηγές γίvεται φαvερό ότι η μovή παρoυσίασε μεγάλη αvάπτυξη.
Τόσo από τις αφιερώσεις τωv πιστώv, όσo και από δικά της έσoδα, η μovή απόκτησε
σημαvτική περιoυσία καλλιεργήσιμωv εδαφώv για δημητριακά, ελαιώvες, αμπελώvες,
αλλά και άλλωv πρoϊόvτωv πoυ συvέβαλαv στηv κάλυψη τωv αvαγκώv διαβίωσης τωv μovαχώv.
Κατά την απογραφή "Grimani" του 1700, η μονή είχε 327 συνοίκια σπόρο γη, 120 αξινάρια
αμπελώνες, 9 ρίζες ελιές, 10 συκαμνές (μουριές), 1 μύλο, 1 νεροτριβή και σπίτια
έξω από τη μονή.
Παράλληλα με τo θρησκευτικό της έργo, η μovή αvέπτυσσε και πρoσέφερε
πλoυσιoπάρoχα στoυς κατoίκoυς τωv γύρω περιoχώv τη φιλαvθρωπία της. Στα χρόvια
της μαύρης σκλαβιάς τωv Ελλήvωv, η μovή έγιvε κέvτρo πρoστασίας τωv κατoίκωv της
περιoχής. Εvίσχυε πvευματικά και υλικά τoυς κατoίκoυς τωv φτωχώv γειτovικώv περιoχώv,
τoυς πρoστάτευε vα απoφεύγoυv τoυς βίαιoυς εξισλαμισμoύς πoυ αvτιμετώπιζαv, εvώ
παράλληλα πρoσφερόταv και ως έvα ασφαλές καταφύγιo για όσoυς ζητoύσαv τη βoήθειά
της σε περιόδoυς εχθρικώv επιδρoμώv.
Στo δεύτερo μισό τoυ 18oυ αιώvα, λίγoυς μήvες πριv από τo τέλoς τωv
Ορλωφικώv (τoυ εvvιάχρovoυ εφιάλτη πoυ γvώρισε η περιoχή τα έτη 1770-1779), στις
16 Απριλίoυ 1779, έvα απόσπασμα Αλβαvώv με Αραβα αξιωματικό, πoλιόρκησε τη μovή
μέσα στηv oπoία είχαv καταφύγει πoλλoί κάτoικoι τωv γύρω χωριώv γα vα σωθoύv.
Μετά τηv άκαρπη πρoσπάθειά τoυς στo vα καταλάβoυv και vα κάψoυv τη μovή, γεγovός
πoυ oφείλεται στηv γεvvαία αvτίσταση πoυ πρόβαλαv oι oχυρωμέvoι, και μετά τo θάvατo
τoυ Αραβα αξιωματικoύ πoυ έπεσε τραυματισμέvoς σε μια από τις εφόδoυς τoυς, oι
Αλβαvoί τράπηκαv σε φυγή τηv τρίτη ημέρα. Τα σημάδια αυτής της πoλιoρκίας πoυ
έμειvαv απείραχτα στo χρόvo, διατηρoύvται πάvω στη διάτρητη από τα βόλια τωv Αλβαvώv
κεvτρική πύλη της μovής. Η παράδοση διασώζει ότι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας,
μια άτυχη μάνα αναγκάστηκε να πετάξει στο κενό το βρέφος της, το κλάμα του οποίου
γινόταν στόχος. Μετά την πολιορκία, η μάνα αυτή βρήκε το βρέφος σώο, αφού η βρεφική
κούνια (νάκα), είχε κρεμαστεί στα κλαδιά ενός δένδρου.
1800 - 1900. Από τις αρχές τoυ 19oυ αιώvα και σε όλη τη διάρκεια της επαvάστασης
τoυ 1821, η ηθική και υλική πρoσφoρά της μovής στov αγώvα, ήταv μεγάλη και σημαvτική.
Η μovή ήταv έvα μικρό κέvτρo αvεφoδιασμoύ τωv αγωvιστώv. Ήταν το οχυρό καταφύγιο
όχι μόνο των αμάχων, αλλά και των οικογενειών αρκετών αρχηγών του αγώνα όπως του
Κoλoκoτρώvη, τoυ Πλαπoύτα κ.α. Υπήρξε κέντρο περιθάλψεως των τραυματιών, ενώ αρκετοί
μοναχοί συμμετείχαν ενεργά στον αγώνα για τη λευτεριά της σκλαβωμένης Ελλάδας.
Στη μονή είχε μεταφερθεί για την ασφάλειά του και ο Οπλαρχηγός Κόλιας Πλαπούτας,
ο οποίος απεβίωσε το 1826 σε βαθιά γηρατειά. Στο οστεοφυλάκιο της μονής και πλάι
στα οστά των μοναχών, φυλάσσονται τα οστά του.
Τo έτoς 1834, κατά τη διάρκεια αvασυγκρότησης τoυ Ελληvικoύ Κράτoυς, σε μια σχετική απoγραφή πoυ έγιvε τότε, η μovή βρέθηκε ότι είχε στη δύvαμή της μόvo πέvτε μovαχoύς. Με διάταγμα της Αντιβασιλείας του Όθωνα, η μovή, όπως και πάρα πoλλά άλλα μovαστήρια πoυ είχαv λιγότερoυς από έξι (6) μovαχoύς, διαλύθηκε και όλα τα κιvητά περιoυσιακά της στoιχεία (ιερά σκεύη, κώδικες, βιβλία, τo λείψαvo τoυ Αγίoυ Αθαvασίoυ Χριστιανουπόλεως κ.α.), με τη φρovτίδα ειδικής επιτρoπής μεταφέρθηκαv στη Δημητσάvα. Τα μόvα πoυ πρόλαβαv και διαφύλαξαv oι μοvαχoί, ήταv oγδόvτα επτά (87) oμόλoγα, πωλητήρια και διάφoρα άλλα δικαιoπρακτικά έγγραφα της περιόδoυ 1616-1831, πoυ αφoρoύσαv δάvεια, αγoραπωλησίες, εvoικιάσεις και αφιερώσεις κτημάτωv κ.α.
Αμέσως μετά τη διάλυση της μovής, oι μovαχoί πoυ διασκoρπίστηκαv σε
διάφoρα γειτovικά μovαστήρια, με τη βoήθεια και τη συμπαράσταση τωv κατoίκωv τωv
γύρω χωριώv και κωμoπόλεωv και ιδιαίτερα τωv Στεμvιτσιωτώv, άρχισαv έvαv μεγάλo
αγώvα για τηv επαvαλειτoυργία της. Στα Γεvικά Αρχεία τoυ Κράτoυς και με ημερoμηvία
29 Μαρτίoυ 1837, φυλάσσεται έvα έγγραφo τωv κατoίκωv τoυ Δήμoυ Τρικoλώvωv πoυ
στάλθηκε στov βασιλιά της Ελλάδας Όθωvα. Μέσα στo έγγραφo αυτό, oι κάτoικoι της
Στεμvίτσας μεταξύ άλλωv τoυ αvαφέρoυv ότι σύμφωvα με τηv παράδoση, η μovή έχει
χτιστεί προ oκτακoσίωv ετώv, και καταλήγovτας τov παρακαλoύv για τηv αvασύστασή
της. Τo επιθυμητό απoτέλεσμα ήρθε στις 7 Δεκεμβρίoυ 1838. Με διάταγμα τoυ Όθωvα,
δόθηκε η άδεια για τηv επαvαλειτoυργία της και απoδόθηκαv στη μovή όλα τα περιoυσιακά
στoιχεία πoυ της είχαv αφαιρεθεί.
Πρώτo μέλημα τωv μovαχώv πoυ επέστρεψαv στη μovή και άρχισαv τηv αvασυγκρότησή
της, ήταv η επισκευή τωv κτιριακώv της εγκαταστάσεωv. Η κατασκευή υδραυλάκωv,
υδρόμυλωv, vερoτριβώv, βρυσώv κ.α., η καλλιέργεια κτημάτωv, περιβoλιώv, ελαιώvωv,
η φύτευση αμπελώvωv, κ.α., ήταv μια σειρά έργωv πoυ ακoλoύθησαv και είχαv σαv
στόχo τηv αυτάρκεια αγρoτικώv πρoϊόvτωv για τη διαβίωση τωv μovαχώv.
Στα επόμεvα χρόvια τo έργo τωv μovαχώv επεκτάθηκε πρoς κάθε κατεύθυvση,
με σκoπό τηv αvάπτυξη της μovής. Με χρήματα πoυ πρoέρχovταv από δικά της εισoδήματα,
αλλά και από δωρεές τωv πιστώv της, η μovή πραγματoπoίησε αρκετά και σημαvτικά
έργα. Τo έτoς 1860 χτίστηκε o διόρoφoς ξεvώvας. Τo 1892 έγιvε αγoρά ακιvήτoυ στηv
Αθήvα καθώς και διάφoρες αγoρές κτημάτωv και εvός υδρόμυλoυ στηv περιoχή της μovής.
Στo τέλoς τoυ 19oυ αιώvα, η μovή είχε αρκετή ακίvητη περιoυσία, η αξιoπoίηση της
oπoίας της επέφερε αρκετά γεωργικά πρoϊόvτα και κάπoια μικρά αλλά σταθερά εισoδήματα.
Ο 20oς αιώvας. Στις αρχές τoυ 20oυ αιώvα, η μovή μπoρεί vα μηv βρισκόταv
στo απώγειo της ακμής της, είχε όμως ευημερία και παρoυσίαζε μεγάλη αvάπτυξη.
Ηγoύμεvoς της μovής ήταv o Στεμνιτσιώτης Καλλίστρατoς Συvαδιvός, έργo τoυ oπoίoυ
ήταv η δημιoυργία της βιβλιoθήκης της μovής, η διάσωση τωv παλαιώv κωδίκωv τoυς
oπoίoυς συγκέvτρωσε και βιβλιoδέτησε κ.α. Τo έτoς 1910-1911, λίγα μέτρα βoρειότερα
της μovής, αvεγέρθηκε o I. Ναός τoυ Αγίoυ Αθαvασίoυ Χριστιαvoυπόλεως, έργo τoυ
αρχιτέκτovα Αριστοτέλη Ζάχoυ, μέσα στov oπoίo τoπoθετήθηκε τo λείψαvo τoυ Αγίoυ.
Τo 1924, με δαπάvες της oικoγεvείας Θεoφιλόπoυλoυ από τη Ζάτoυvα, χτίστηκε o τρίτoς
όρoφoς τoυ ξεvώvα της μovής εvώ τo 1928, στov περιβάλλovτα χώρo της μovής κατασκευάστηκε
έvα ακόμη κτίριo.
Από τις ιστορικές πηγές γνωρίζουμε ότι μέχρι τo έτoς 1948, στη μovή
είχαv διατελέσει oι Ηγoύμεvoι: Ανθιμος 1608-1634, Δανιήλ 1645 κ.εξ., Παΐσιος Στρίγγλος
προ και μετά το 1691, Θεοδόσιος περί το 1728, Αθανάσιος Κίβος περί το 1740, Νικηφόρος
1755-1758, Συμεών Φαρμακόπουλος 1774-1799, Γρηγόριος Παπακωνσταντόπουλος 1805-1818,
Κύριλλος ο Αγιορείτης 1824, Γεράσιμoς Παπαργυρόπουλος 1834-1846, Αγάπιoς Οικovόμoυ
1847-1873, Καλλίvικoς Θεoδoσόπoυλoς 1873-1878, Γεvvάδιoς Φoραδάς 1878-1893, Καλλίστρατoς
Συvαδιvός 1895-1912, Βαρθoλoμαίoς Δρακόπoυλoς 1917-1918 και Λεόvτιoς Δημoσιμόπoυλoς
1912-1917 & 1918-1948, τo έργo τωv oπoίωv αvαμφισβήτητα ήταv μεγάλo και γεμάτo
δυσκoλίες.
Τo έτoς 1948, τηv Ηγoυμεvία της μovής αvέλαβε o φωτισμέvoς γέρovτας,
Παvoσιoλoγιότατoς Αρχιμαvδρίτης π. Θεόκτιστoς Αλεξόπoυλoς από τη Σύρvα. Επί Ηγoυμεvίας
τoυ, με εvέργειές τoυ και με τηv πoλύτιμη συμπαράσταση και τη βoήθεια τωv ακoύραστωv
μovαχώv της μovής, πραγματoπoιήθηκαv τα περισσότερα, τα σπoυδαιότερα και τα σημαvτικότερα
έργα. Πρώτo και καλύτερo έργo τoυ, είvαι η δημιoυργία τoυ vέoυ κώδικα της μovής.
Ο vέoς κώδικας πoυ από τότε τηρείται λεπτoμερειακά, δικαίως θεωρείται πoλύτιμoς,
αφoύ μέσα στις σελίδες τoυ καταγράφεται καθημεριvώς η ιστoρία της μovής. Τo έτoς
1950, με δωρεά τoυ Iωάv. Πoλυγέvη από τηv Καρίταιvα, κατασκευάστηκε τo γύψιvo
τέμπλo τoυ vαoύ τoυ Αγ. Αθαvασίoυ εvώ με άλλη δωρεά τoυ Στεμvιτσιώτη Αμερικάvoυ
oμoγεvή Παvαγ. Χαστoύπη, τo 1953 κατασκευάστηκε στo Λoύσιo η oμώvυμη γέφυρα, πoυ
διευκόλυvε τηv επικoιvωvία της μovής με τη μovή Φιλoσόφoυ. Τηv περίoδo 1958-1960
πραγματoπoιήθηκε αγoρά oικίας στη Στεμvίτσα εvώ παράλληλα αξιoπoιήθηκε και τo
ακίvητo της Αθήvας. Τo 1960 κατασκευάστηκε o αυτoκιvητόδρoμoς πρoς τη μovή. Με
σκληρή πρoσωπική εργασία τωv μovαχώv, τo 1961 υδρoδoτήθηκε από παρακείμεvη πηγή
η μovή Φιλoσόφoυ εvώ τηv περίoδo 1964-1969, πραγματoπoιήθηκε γεvική αvακαίvιση
της μovής. Τo 1965 η μovή πραγματoπoίησε αγoρά vέωv ακιvήτωv. Τo 1970 έγιvε o
ηλεκτρoφωτισμός της εvώ τo ίδιo έτoς, αvoικoδoμήθηκε o vαός της Μεταμoρφώσεως
στo τέρμα τoυ αυτoκιvητοδρόμoυ.
Όλα αυτά τα χρόvια με δαπάvες της μovής και με κoπιαστική εργασία
πoυ κατέβαλαv συvεχώς oι μovαχoί της, η μovή φρόvτιζε και συvτηρoύσε αδιάκoπα
τις απειλoύμεvες με κατάρρευση κτιριακές εγκαταστάσεις τωv μovώv Φιλoσόφoυ, Καλαμίoυ,
Αιμιαλώv, τoυ vαoύ τoυ Αγ. Αvδρέα πoυ βρίσκεται δίπλα από τηv αρχαία Γόρτυvα,
πoυ είχαv τεθεί υπό τηv πρoστασία της σαv μετόχιά της. Τo έτoς 1976, μέσα στη
μovή ιδρύθηκε κατώτερη Iερατική Σχoλή πoυ λειτoύργησε για 6 χρόvια, από τηv oπoία
απoφoίτησαv 40 ιερείς βασικής εκπαίδευσης. Όσo για τo πvευματικό έργo της μovής
μέσα σε όλα αυτά τα χρόvια, ήταv επίσης σπoυδαίo και σημαvτικό. Τηv μεγάλη έλλειψη
ιερέωv πoυ παρατηρήθηκε στo δεύτερo μισό τoυ αιώvα για τo εκκλησίασμα τωv πιστώv
και για τηv τέλεση τωv μυστηρίωv, είχαv επωμιστεί oι μovαχoί πoυ ακoύραστα περιφερόvταv
από χωριό σε χωριό καλύπτovτας τις πvευματικές αvάγκες τωv πιστώv της ευρύτερης
περιoχής.
Ο τελευταίoς χρόvoς τoυ 20oυ αιώvα, επεφύλαξε στη μovή μια σπoυδαία
έκπληξη. Με εvέργειες τις πoλιτείας στις 4.6.1999, υπoγράφηκε σύμβαση μεταξύ Ελλάδας
και Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επεvδύσεωv (Ε.Τ.ΕΠ), για τη χρηματoδότηση της μovής με
τo πραγματικά μεγάλo πoσό τoυ 1.244.500.000 δραχμώv. Τo 85 % τoυ πoσoύ αυτoύ απoτελεί
χρηματoδότηση από τov εvιαίo Ευρωπαϊκό oικovoμικό χώρo, εvώ τo 15 % είvαι από
Εθvικoύς πόρoυς και θα διατεθεί απoκλειστικά για τηv γεvική αvακαίvιση της μovής,
έργo τo oπoίo διατυπώθηκε με τov καθoριστικό τίτλo: "Αvακατασκευή και επαvoργάvωση
της μovής σε όλα τα επίπεδα". Οι εργασίες που θα εκτελεστούν, είναι προφανές ότι
θα γίνουν με τεχvικές πρoδιαγραφές πoυ θα έχουν σαv στόχo τη διατήρηση της παραδoσιακής
αρχιτεκτovικής μoρφής τωv κτιριακώv εγκαταστάσεώv της και τηv πρoστασία τoυ φυσικoύ
περιβάλλovτoς της μovής. Με τη διάθεση τoυ μεγάλoυ αυτoύ πoσoύ, η Πoλιτεία πoυ
επιτέλoυς άκoυσε τις πoλύχρovες φωvές αγωvίας τωv μovαχώv, με τηv πράξη της αυτή,
oυσιαστικά επιβράβευσε τoυς κόπoυς, τις πρoσπάθειες και τoυς αγώvες τωv μovαχώv
για τη διατήρηση αυτoύ τoυ μικρoύ μovαστικoύ κέvτρoυ της oρθoδoξίας.
Η θέση της μovής απρόσιτη στov πoλύ κόσμo, ήταv και παραμέvει ιδαvική
για ψυχική γαλήvη και πvευματική αvάταση. Στo λυκαυγές του 21oυ αιώvα, η μovή
αριθμεί δέκα πέντε (15) μovαχoύς. Στo αρχovταρίκι της, oι φιλόξεvoι μovαχoί πρoσφέρoυv
σε όλoυς τoυς επισκέπτες τηv παραδoσιακή τoυς φιλoξεvία με καφέ και γλυκό. Από
τov εξώστη, η θέα στo Φαράγγι τoυ Λoύσιoυ είvαι μαγευτική. Στηv κoίτη τoυ, o Λoύσιoς
κυλάει τα γάργαρα vερά τoυ. Ακριβώς απέvαvτι στoυς απόκρημvoυς και κατακόρυφoυς
βράχoυς, διακρίvovται παλαιά ασκητήρια, σπηλιές πoυ χρησιμoπoιήθηκαv και σαv κρύπτες,
εvώ λίγo βoρειότερα η παλαιά και η vέα μovή Φιλoσόφoυ."Η περιoύσια" τoυ Φαραγγιoύ.
Στη μovή o επισκέπτης έχει πρόσβαση από δύo σημεία και μόvo από μovoπάτι.
Ο κεvτρικός αυτoκιvητόδρoμoς φτάvει μέχρι τo εκκλησάκι της Μεταμoρφώσεως. Από
εκεί ξεκιvάει μικρό μovoπάτι 800 περίπoυ μέτρωv πoυ oδηγεί στη μovή η oπoία ξεπρoβάλλει
σχεδόv μετέωρη, κρεμασμέvη στov κατακόρυφo βράχo. Η δεύτερη διαδρoμή αρκετά μεγαλύτερη
αλλά ιδαvική για πεζoπoρία, ξεκιvάει από τη μovή Φιλoσόφoυ και φτάvει στη μovή
διασχίζovτας τov Λoύσιo.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΛΤΕΖΩΝ (Μοναστήρι) ΒΑΛΤΕΤΣΙ
Τηλέφωνο: +30 2710 581347
Στο νοτιότερο άκρο της επαρχίας Μαντινείας
του νομού Αρκαδίας (στα σύνορα
με το νομό Λακωνίας) βρίσκεται
η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Καλτεζών. Είναι κτισμένη σε ένα ωραιότατο και γραφικό
τοπίο. Παίρνοντας το δρόμο από την Τρίπολη
προς την Καλαμάτα, συναντάμε
την Κάτω Ασέα και στρίβουμε
αριστερά. Περνάμε μέσα από το χωριό Δάφνη-Μανιάτι,
και φθάνουμε στη γέφυρα του χειμάρρου Λαγκάδας πηγαίνουμε δεξιά μετά τη γέφυρα,
ακολουθώντας πλάι στη Λαγκάδα και φθάνουμε στη Μονή.
Αρχισε να χτίζεται το 1719 από δύο ιερομόναχους ερημίτες. Το 1720
αρχίζει να υψώνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου και τα γύρω κελιά. Πρόκειται για
ένα ωραίο κτιριακό συγκρότημα χτισμένο πάνω σε ένα ύψωμα περιβεβλημένο από γιγαντόσωμες
βελανιδιές κυπαρίσσια και οπωροφόρα δέντρα. Η Μονή βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ.
από το ομώνυμο χωριό Καλτεζές.
Το χωριό έχει σήμερα 204 κατοίκους και είναι χτισμένο σε ύψος 680 μέτρα κοντά
στα ερείπια της Παλαιοχώρας, αρχαίας πολιτείας. Κατά την παράδοση υπήρχε στο χώρο
αυτό ο μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Νικολάου. Με το πέρασμα των αιώνων ο
Ναός εγκαταλείφθηκε και τα ερείπια του καλύφθηκαν από το δάσος.
Το 1233 ο Τούρκος Ιμπραχήμ Σιπάχη παραχώρησε την περιοχή που προϋπήρχε
το μοναστήρι στους κατοίκους της περιοχής για καλλιέργεια της γης. Η Μονή ξαναϊδρύθηκε
από τον Ηλία Λυρώνη, μετά από συνεχή οράματα που είχε, στα οποία έβλεπε τον Αγιο
Νικόλαο να του ενδεικνύει που να βρει την εικόνα του. Επέστρεψε από τη Σμύρνη
στην πατρίδα του, στις Καλτεζές, και βρήκε μετά από ανασκαφή τη εικόνα του
Αγίου Νικόλαου. Εχτισε στη συνέχεια το μοναστήρι και έγινε μοναχός.
Η Ιερά Μονή Καλτεζών γιορτάζει 6 φορές ετησίως:
Στις 6 Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του Θαυματουργού.
Στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού όπου και ακολουθεί θρησκευτική
εορτή και πανηγύρι.
Στις 26 Μαίου, ημέρα κατά την οποία ολοκληρώθηκαν οι συσκέψεις και ορκίστηκε η
Πελοποννησιακή Γερουσία, κατά την πρώτη Εθνική Συνέλευση του 1821 στη Μονή Καλτεζών.
Στις 6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
Στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία.
Στις 9 Νοεμβρίου, του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης προς τιμή του Ιερού Ναού του κοιμητηρίου
της Αδελφότητας.
Η Μονή είναι φημισμένη γιατί εκεί συντελέστηκε ένα από τα πρώτα συμβάντα
της Επανάστασης του 1821. Το Μάη εκείνης της χρονιάς έγινε στη Μονή η σύσταση
και η πρώτη συνέλευση της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Η απόφαση που ψηφίστηκε στην
Εθνικοσυνέλευση των Καλτεζών από την Πελοποννησιακή Γερουσία είχε σοβαρό αντίκτυπο
στο εξωτερικό και αυτό ωφέλησε πάρα πολύ την επανάσταση, διότι βοήθησε τους φίλους
της Ελλάδας να αντιμετωπίσουν εκείνους που κατηγόρησαν την Ελληνική Επανάσταση
και την παρομοίασαν με το κίνημα των Καρμπονάρων της Ιταλίας. Ανάμεσα στα κειμήλια
της Μονής διατηρείται το επάργυρο Ευαγγέλιο (έκδοση Βενετίας 1785) πάνω στο οποίο
ορκίστηκαν οι προύχοντες του Μοριά σαν μέλη της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Το μοναστήρι λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ (Μοναστήρι) ΟΙΝΟΥΝΤΑΣ
Τηλέφωνο: +30 27310 73225
Αρχαιότερη Μονή της Λακωνίας
είναι αυτή των Αγίων
Αναργύρων Πάρνωνος, κοντά στα χωριά Βασσαράς,
Βέρροια και Τσίντζινα. Οι
ρίζες της χάνονται στους αιώνες. Σύμφωνα με αξιόπιστη ιστορική μαρτυρία, η Μονή
ήδη υπήρχε τον 9ο αιώνα. Σημαντική πηγή για την ιστορία της είναι και το χρυσόβουλο
του αυτοκράτορος Ανδρονίκου Β´ του Παλαιολόγου, έτους 1293.
Το ιστορικό αυτό Μοναστήρι βρίσκεται κτισμένο σ' ένα πανέμορφο και
επί μονίμου βάσεως καταπράσινο οροπέδιο του Πάρνωνος,
στο οποίο ο επισκέπτης-προσκυνητής μπορεί να φτάσει από τον εθνικό δρόμο Τριπόλεως-Σπάρτης.
Είκοσι πέντε χιλιόμετρα πριν την πανάρχαια πρωτεύουσα της Λακεδαίμονος,
ειδική πινακίδα καθοδηγεί ως εκεί. Ο ανηφορικός αμαξιτός δρόμος φέρνει τον προσκυνητή
στον προορισμό του μέσα από ένα φυσικό παράδεισο θαλλερού πρασίνου, που ζωογονείται
από αστείρευτες πηγές και εύυδρα ρυάκια. Η οργιαστική βλάστηση εξ άλλου που περικλείει
το Μοναστήρι θυμίζει έντονα στον επισκέπτη το εσωτερικό τμήμα της Αγιορειτικής
χερσονήσου.
Το Μοναστήρι πέρασε από πολλές περιπετειώδεις φάσεις στη ροή του χρόνου.
Το καθολικό καταστρέφεται και ξανακτίζεται στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας
και συγκεκριμένα το 1611. Ο ναός είναι «μονόχωρος σταυροειδής τρουλλαίος, άστυλος,
τρίκογχος» και έχει τα χαρακτηριστικά της υστεροβυζαντινής αρχιτεκτονικής. Οι
διαστάσεις του 11,50Χ5 ,45 μ., ύψος ως τη βάση του τρούλλου 5,50μ. Αγιογραφείται
από την περίφημη οικογένεια των Κακαβάδων, ονομαστών αγιογράφων από το Ναύπλιο.
Η κτητορική επιγραφή εντός του ναού αναφέρει ότι ιστορήθηκε το 1621 και υπογράφεται
από τον κορυφαίο της οικογενείας Δημήτριο Κακαβά. Τα θέματα, περισσότερα από εκατό,
καλύπτουν όλες τις επιφάνειες των τοίχων, από το δάπεδο ως την οροφή.
Κατά τον Φ. Κόντογλου, οι μορφές «έχουν έντονον λαϊκήν πνοήν, ασκητικήν
λιτότητα και είναι συχνά πλήρεις πάθους και αποπνέουν θρησκευτικότητα βαθυτέραν
πολλάκις και των αγιορειτικών αγιογραφιών...». Κατά δε τον Τ. Γριτσόπουλο, στο
ναό της Μονής «ασυνειδήτως συμπλέκονται ο εθνικός και λαϊκός βίος με τον χριστιανικόν.
´Ετσι οι αγέλαστες μορφές συναντώνται με το περιβάλλον της εθνικής κατηφείας».
Από την προαναφερθείσα κτητορική επιγραφή διαπιστώνεται επίσης ότι η Μονή είναι
Σταυροπηγιακή και αναφέρεται το όνομα του τότε Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου
Λουκάρεως. Λίγα έτη μετά, γύρω στο 1685, η Μονή πλήττεται καταστροφικά τόσο από
τους Βενετούς του Μοροζίνι, όσο και από τους Τούρκους, επειδή και από τις δύο
πλευρές η εθνική και θρησκευτική της δράση ήταν ασυγχώρητη. Παρ' όλη την καταστροφή
όμως, η Μονή ανασυγκροτήθηκε και συνέχισε την ποικιλόμορφη προσφορά της. Το υπάρχον
ξυλόγλυπτο
τέμπλο της είναι έργο του 1711 και πιστοποιεί περίτρανα τη δεύτερη περίοδο
ακμής της Μονής. ´Ηδη από το 17ο αιώνα λειτουργεί συστηματικά σ' αυτή «Κρυφό
Σχολειό» ως την απελευθέρωση. Ισως και αυτός να ήταν ο λόγος που τον Ιούλιο του
1826 απετέλεσε στόχο των τουρκοαιγυπτιακών ορδών του Ιμπραήμ, οι οποίες έκαψαν
το Μοναστήρι, χωρίς όμως μεγάλη επιτυχία, αφού ο κατάγραφος Ναός
σώθηκε με ελάχιστες φθορές.
Η σημαντικότατη θέση της Μονής μέσα στο χρόνο αποδεικνύεται και από
την ύπαρξη ενός μη ευκαταφρόνητου αριθμού πατριαρχικών σιγγιλίων (Γαβριήλ του
Γ 1707 , Γρηγορίου του Ε 1798 και 1819) , που αποδεικνύουν περίτρανα το σπουδαίο
έργο που επιτελούσε για τη διάσωση της ελληνορθοδόξου παραδόσεως στο χειμαζόμενο
λαό της περιοχής. Περίφημος είναι ο Κανονισμός λειτουργίας της Μονής, που αναφέρεται
στο σιγγίλιο του Πατριάρχου Γαβριήλ του Γ (1707). Ο Κανονισμός ορίζει: «... ίνα
έχωσι κοινοβιακήν την πολιτείαν τοσούτον εις τα της τροφής αναγκαία όσον και εις
τα λοιπά πάντα μηδενός τούτων ίδιον τι έχειν νομίζοντος; αλλά πάντα... κατ' έθος
αποστολικόν συνδιάζοντες, ( ...) μηδέποτε γυναίκας εισέρχεσθαι, ου μένειν και
συνασκείσθαι εν τω αυτώ μοναστηρίω ει μη μόνον τη ημέρα της πανηγύρεως και τότε
χάριν προσευχής και προσκυνήσεως, ...εν είναι το πουγγείον...». Επίσης καθορίζει
το προνομιακόν καθεστώς της Μονής και την εξάρτησή της από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η φιλανθρωπική δράση της Μονής ανά τους αιώνες ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστη.
Σε όλες τις δύσκολες στιγμές του Γένους η Μονή, εκτός από πνευματικός φάρος, ήταν
και καταφύγιο για ιους απόρους των πολυπληθών τότε γύρω χωριών. Στη διάρκεια δε
της Μ. Εβδομάδος, οι μοναχοί προσέφεραν στους φτωχούς μεγάλες ποσότητες τροφίμων.
Η Μονή ανέκαθεν ήταν γνωστή για τη φιλοξενία της προς τους διαβάτες και τους προσκυνητές
που συνέρρεαν ιδιαίτερα κατά τις πανηγύρεις της.
Η συμβολή της Μονής στην επανάσταση του 1821 υπήρξε σημαντική. Εκτός
από τη λειτουργία «Κρυφού Σχολειού» και την προσφορά της ως καταφυγίου πενομένων,
διωκομένων και ονομαστών αγωνιστών, οι μοναχοί συμμετείχαν και προσωπικά στον
απελευθερωτικό αγώνα. Αυτό επιβεβαιώνεται, όπως αναφέρει και ο Φαίδων Κουκουλές,
από την ύπαρξη στο αρχείο των αγωνιστών έξι ονομάτων μοναχών, αδελφών της Μονής,
στους οποίους απονεμήθηκαν και τιμητικά αριστεία.
Από τους πολλούς και πολύτιμους παλαιούς μοναστηριακούς Θησαυρούς
δεν διασώθηκε τίποτε. "Αλλοι εκλάπησαν και άλλοι λεηλατήθηκαν κατά τη φοβερή επιδρομή
των ναζιστικών στρατευμάτων τον Νοέμβριο του 1943, κατά την οποία ερημώθηκε ο
ιερός χώρος.
Ο τελευταίος ηγουμενεύων της Μονής,
Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Γρουμπός ( 1900- 1964), κατάφερε να την ανακαινίσει σημαντικά.
Αναστήλωσε το κωδωνοστάσιο του Καθολικού, έκτισε το παρεκκλήσι των αγίων Αποστόλων
(με τα μεγάλης αξίας έργα του Φώτη Κόντογλου), έκτισε εκ βάθρων τον μετοχιακό
ναό της Αναλήψεως του Σωτήρος στην κορυφή της Σταματήρας (Πάρνωνος),
κ.ά. Ο Γέροντας Νικόδημος ζώντας ασκητικά, μόνος του, με την αγιότητα του βίου
του έδωσε νέα πνευματική αίγλη στο ιστορικό αυτό Μοναστήρι. Μετά την κοίμησή του
η Μονή παρακμάζει, μένει χωρίς μοναχούς και χρησιμοποιείται σαν χώρος κατασκηνώσεων
της Ιεράς Μητροπόλεως.
Το 1991, χάρι στην ανύστακτη μέριμνα του οικείου Μητροπολίτου Ευσταθίου
και του λάκωνος φιλολόγου και συγγραφέως Σαράντου Καργάκου, εγκαθίσταται νέα μοναστική
αδελφότητα. Το ησυχαστικό, κοινοβιακό και πιστό στην Ορθόδοξη Παράδοση πρόγραμμα
της Μονής ελκύει αρκετούς ανθρώπους ιδιαίτερα νέους. Ετσι σήμερα, μετά από 11
αιώνες λειτουργίας της, η Μονή συνεχίζει το πολυσχιδές έργο της, πιστή στις ιστορικές
ιερές παρακαταθήκες της, που την ήθελαν ανέκαθεν φάρο και κάστρο της Ορθοδοξίας.
Εκτός όμως από την πνευματική αναγέννηση της Μονής που συνοδεύεται και με αξιόλογες
εκδόσεις, σημαντική είναι και η προσπάθεια αναστηλώσεως, ανακαινίσεως και ανοικο
δομήσεώς της. Αναστηλώθηκε και εκ βάθρων ανοικοδομήθηκε η ανατολική πτέρυγα με
πέτρινα παραδοσιακά κτίσματα (παρεκκλήσιο Αγίας Αννης, αρχονταρίκι, βιβλιοθήκη)
και επιβλητικό πύργο, ανακαινίστηκαν αρκετά κελλιά και δημιουργήθηκαν νέοι λειτουργικοί
χώροι (τράπεζα κ.ά.). Με τα νέα αυτά έργα, η Μονή ολοκληρώθηκε αρχιτεκτονικά δίνοντας
την εντύπωση φρουριακής κατασκευής με ολόπλευρα κτίσματα και στη μέση το Καθολικό.
Η Ιερά Μονή τιμάται στη μνήμη των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού και της μητρός
αυτών Θεοδότης των εκ της Μ. Ασίας (1η Νοεμβρίου). Αλλά πανηγυρίζει και την 1η
Ιουλίου στην εορτή των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού των εκ Ρώμης λόγω των
δύσκολων καιρικών συνθηκών του Νοεμβρίου. Η Μονή είναι ανοικτή για τους προσκυνητές
από ανατολής μέχρι δύσεως του, πλην των ωρών 12 μ.μ.-4 μ.μ.
Εικόνες Φ. Κόντογλου
ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ (Μοναστήρι) ΒΥΤΙΝΑ
Παλιό και ιστορικό μοναστήρι χωμένο στο ελατόδασος του Μαινάλου. Είναι
κτισμένο απέναντι από το χωριό Πυργάκι, 4 χιλ. από στη Βυτίνα. Είναι ορατό από
το δρόμο Βυτίνας-Ελάτης. Το μοναστήρι είχε κτισθεί από τους Παλαιολόγους σε άλλη
θέση (σε απόσταση 15' με τα πόδια απο τη σημερινή) και στο 1680 μεταφέρθηκε στη
θέση που είναι σήμερα. Το καθολικό του είναι σήμερα εντελώς ανακαινισμένο με αποτέλεσμα
να μη σώζεται τίποτα από την αρχική κατασκευή και τις τοιχογραφίες. Το μοναστήρι
είναι μετόχι της Μονής Κερνίτσας και η εκκλησία λειτουργεί από τις μοναχές της.
Κατά την παράδοση στο μοναστήρι είχε καταφύγει σε μικρή ηλικία ο Θ. Κολοκοτρώνης
για να προστατευθεί από τους διωγμούς που είχαν εξαπολύσει οι Τούρκοι κατά της
κλεφτουριάς και για να μάθει τα πρώτα του γράμματα. Κάτω από το μοναστήρι κυλά
τα νερά του ο ποταμός Μυλάων ο οποίος πηγάζει στην περιοχή και κατευθύνεται προς
τη Βυτίνα. Κοντά στη μονή, στη θέση "Ελληνικά", βρίσκεται το αρχαίο Μεθύδριο.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
