Πληροφορίες τοπωνυμίου

Δημοτικό Διαμέρισμα Αθαμανίου

ΑΘΑΜΑΝΙ (Χωριό) ΑΡΤΑ
Τηλέφωνο: +30 26850 22988, 22685
Ενα πανέμορφο χωριό που βρίσκεται σε υψόμετρο 850 μέτρων χτισμένο στους πρόποδες των Τζουμέρκων , χωμένο μέσα στα καταπράσινα δέντρα προσφέρει μοναδικές ομορφιές . Βρίσκεται στο κέντρο των Ανατολικών Τζουμέρκων και έτσι σου δίνει την δυνατότητα να επισκεφθείς όλη την περιοχή. Ανεβαίνοντας στο βουνό αντικρίζεις τον Αμβρακικό από τη μια πλευρά και την κοιλάδα του Αχελώου από την άλλη. Προχωρώντας συναντάς τα γραφικά Θεοδώριανα. Κατοικημένο από τους αρχαίους Αθαμάνες εδώ και εκατοντάδες χρόνια βρίσκεις πολλά ιστορικά πέτρινα γεφύρια κρυμμένα μέσα στις φυλλωσιές των δέντρων και στολισμένα με κισσό. Το ηλιοβασίλεμα από το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας είναι ένα φαντασμαγορικό θέαμα . Συνεχίζοντας πέρα από κει σε μια διαδρομή όλο έλατα και καστανιές αντικρίζεις την άγρια ομορφιά του φαραγγιού του Ασπροπόταμου (Αχελώου) , όπου μπορείς να επισκεφθείς όμορφα μικρά χωριά που μοιάζουν κρεμασμένα στο φαράγγι.
Μοναδικοί βέβαια είναι οι περίπατοι μέσα στο ελατόφυτο δάσος του χωριού που σε οδηγούν σε υψώματα με μοναδική θέα καθώς απλώνονται μπροστά σου μικροί συνοικισμοί σαν σχέδια πάνω σε καταπράσινο χαλί. Το χωριό έχει όμορφα γραφικά καφενεία στην πλατεία του χωριού όπου ένας πλάτανος εκατό χρόνων σαν μια φυσική ομπρέλα φιλοξενεί κάτω από τη σκιά του κάθε ξένο. Ακόμη στο ύψωμα του Αϊ Γιάννη μπορείς να συνδυάσεις την μοναδική θέα με τον καφέ ή το φαγητό. Επίσης στις ταβέρνες του χωριού θα βρεις μοναδικές γεύσεις από ψητά καθώς η περιοχή είναι κτηνοτροφική. Ενοικιαζόμενα δωμάτια υπάρχουν αρκετά και μάλιστα σύγχρονα καθώς η περιοχή βρίσκεται υπό ανάπτυξη.

ΑΘΑΜΑΝΙΚΑ ΟΡΗ (Βουνό) ΑΡΤΑ
  Στο νομό ´Αρτας υψώνεται ο κεντρικότερος και μεγαλύτερος ορεινός όγκος της Πίνδου, τα πολυκόρυφα Αθαμανικά όρη ή Τζουμέρκα. Κορυφές υπερύψηλες πυργούνται κατακόρυφα, χιλιάδες μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η Κακαρδίτσα υψηλότερη όλων 2.429 μ., το Καταφύγι 2.096 μ., το Γερανοβούνι 2.211 μ., η Κουστελάτα 2.392 μ., η Μπρέσιανη 2.358 μ., η Στρουγγούλα 2.107 μ., και τόσες άλλες που συνθέτουν τα πολυσχιδή Τζουμέρκα.
  Πάνω σ’ αυτές τις κορυφές έχουν το βασίλειό τους οι περήφανοι αετοί "πετρίτες" και εποπτεύουν από εκεί τα θύματά τους, που βρίσκονται μέσα στα σκιώδη φαράγγια ή στα μεγάλα και ομαλά λεκανοπέδια.
  Εδώ πολλές είναι οι κρυσταλλένιες πηγές, που αναβλύζουν στις κλιτύες και στις βάσεις των κορυφών, των οποίων τα νερά πέφτοντας από μεγάλο ύψος σχηματίζουν ποταμώδεις καταρράκτες.
  Η βλάστηση στα Τζουμέρκα είναι πλούσια, μεγάλες εκτάσεις είναι καλυμμένες από δάση ελάτων και πεύκων, αλλά και από δάση δρυών, αριών, πρίνων, γαύρων, χαύρων κι άλλων δέντρων.
  Πολλά είναι επίσης τα σαρκοφάγα και τα φυτοφάγα ζώα, που ζουν μέσα σ’ αυτά τα δάση, η δε πτηνοπανίδα τους είναι πλουσιότατη.
  Τα χιόνια στα Τζουμέρκα λευκάζουν σαν λευκά περιστέρια ακόμη και κατά τους θερινούς μήνες.
  Τα κοπάδια των προβάτων που βόσκουν στις πλαγιές των Τζουμέρκων είναι εκατοντάδες.
(κείμενο: Απόστολος Δ. Τρομπούκης)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας ´Αρτας.

Δημοτικό Διαμέρισμα Κουκκουλίων

ΚΟΥΚΚΟΥΛΙΑ (Χωριό) ΑΡΤΑ
Τηλέφωνο: +30 26850 51453
  Κουκούλια, παλαιότερα Kουκούλι και Κουκουλίστα, χωριό της Ηπείρου της περιφέρειας Τζουμέρκων. Η μετονομασία σε Κουκούλια έγινε με το Π.Δ. 1-04-1927, ΦΕΚ Α76/1927. Το όνομά του όλως παραδόξως κρατήθηκε Σλαβικό για τουλάχιστον 12 αιώνες. Το ελληνικό όνομα πριν τον 8ο αιώνα δεν το γνωρίζουμε. Το χωριό κατά το 16ο αιώνα καταστράφηκε από την πανώλη. Από την επιδημία επιβίωσε μια νέα γυναίκα με το όνομα Λένω - η οποία κατοικούσε στο Κάτω Λιθάρι - Βυζαντινό Κάστρο - και ο Κωνσταντίνος στη σπηλιά άνωθεν της Λαγκάδας (τοπωνύμιο σήμερα Κωνσταντίνος). Από το ζευγάρι αυτό σαν αυτόχθονες, και από μετοίκους κτηνοτρόφους από βορειότερα χωριά και από τη Θεσσαλία παρουσιάζεται το 1781 ξανά κανονική ζωή στο χωριό με πέντε συνοικισμούς, το Νιζερό, Μεγαμπέλι, Δενδρώνα (παλαιός ρωμαϊκός και βυζαντινός οικισμός), τη Δημάρα και το Παλαιοχώρι. Η μετονομασία του συνοικισμού από Νιζερό σε Ανατολή έγινε με το Β.Δ 11-5-1954, ΦΕΚ Α101/1954. Ιστορικά το χωριό κατοικείται από την παλαιολιθική εποχή (σύμφωνα με ευρήματα στο χωριό). Το πέρασμα των Πελασγών άφησε τα σημάδια του με τα τείχη στη θέση Κωνσταντίνος. Κατά τη διάρκεια της ακμής του Αθαμανικού Κράτους (από Μελισσουργούς μέχρι τον κάμπο της Λαμίας), έπαιξε σπουδαίο ρόλο λόγω της γεωγραφικής θέσης του λόφου, στα βορειοδυτικά σύνορα του κράτους. Κατά τους κλασσικούς χρόνους πρέπει επίσης να ήκμαζε σύμφωνα με ευρήματα χρυσού αγάλματος της θεάς Δήμητρας, άριστης τεχνογνωσίας ορειχάλκινους δρομείς, κεραμικά ,τερακότας κ.λπ. Φυσικά το χωριό έχει φοβερές γεωλογικές μεταβολές από σεισμούς και μεγάλες κατολισθήσεις και για το λόγο αυτό είναι δύσκολη η Αρχαιολογική έρευνα. Σήμερα ο πληθυσμός του χωριού είναι μικρός λόγω του φαινομένου της αστυφιλίας της ελληνικής υπαίθρου τα τελευταία 30 χρόνια.

ΛΟΥΡΟΣ (Ποταμός) ΗΠΕΙΡΟΣ
  Ο ποταμός Λούρος πηγάζει από το όρος Τόμαρος (ή Ολύτσικα, υψόμετρο 1976m) κοντά στην περιοχή του Μαντείου της Δωδώνης, του Νομού Ιωαννίνων. Επίσης δέχεται τροφοδοτικούς παραπόταμους από την περιοχή του χωριού Βαρυάδες του Ν.Ιωαννίνων. Ακολούθως ρέει πορευόμενος παραπλεύρως της Εθνικής οδού Πρέβεζας Ιωαννίνων, περνάει από τα χωριά Βούλιστα, Παναγιά, Κλεισούρα, και μετά το χωριό Κερασώνα τα νερά του εγκλωβίζονται από το Τεχνητό Υδροηλεκτρικό Φράγμα της ΔΕΗ Λούρου, ύψους 25m και πλάτους 70m. Ένα τμήμα των υδάτων του Λούρου, διοχετεύεται με σήραγγα ανατολικά μέσα από λόφο (κατασκευή: 1963), και ξαναπέφτει στο κεντρικό τμήμα του ποταμού, λίγο πρίν το χωριό Αγιος Γεώργιος.
  Στο χωριό Αγιος Γεώργιος υπάρχουν οι «πηγές του Λούρου» από τις οποίες υδρεύεται η Αρτα, η Πρέβεζα και η Λευκάδα. Επίσης κοντά στο χωριό Αγιος Γεώργιος είναι κατασκευασμένο το γιγαντιαίο για την εποχή του Υδραγωγείο Λούρου, που κατασκευάσθηκε μετά το 31 π.Χ. με εντολή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου Οκτάβιου, με το οποίο υδρεύετο τότε η Νικόπολις (πληθυσμός : 300.000 άτομα). Τα νερά του Λούρου τότε μέσω του Υδραγωγείου κατευθύνονταν απέναντι (δεξιά της Εθνικής οδού, προς Πρέβεζα), και μέσω σήραγγας στο βουνό (χιλιάδες δούλοι εργάσθηκαν για τη διάνοιξή της) προς το νότο. Κοντά στο σημερινό χωριό Αρχάγγελος του Νομού Πρέβεζας υπάρχει και δεύτερο υπόλλειμα μικρού ρωμαϊκού υδραγωγείου. Μετά το φράγμα της ΔΕΗ τα νερά του Λούρου, ορμητικά πλέον λόγω του εμπλουτισμού τους από πολλές πηγές της περιοχής Αγίου Γεωργίου, πορεύονται πλησίον του χωριού Παντάνασσα του Νομού Αρτας. Απέναντι από την Παντάνασσα, βρίσκεται η ελβετικής ομορφιάς λίμνη του Ζηρού.
  Η πορεία του ποταμού στη συνέχεια συγκλίνει προς την κοινότητα Νέας Κερασούντος και περνά δίπλα στο μεσαιωνικό «Κάστρο των Ρωγών».
  Πιο κάτω, επίσης ο Λούρος δέχεται παραπόταμο από τους λόφους του Βαλαωρίτη (χωριά Σφηνωτό, κλπ). Στην πορεία αυτού του παραπόταμου προς το Λούρο, βρίσκεται το αποκαλούμενο «αισθητικό αλσύλιο» και η «μονή του Αγίου Βαρνάβα» το οποίο έχει αναπλασθεί με κονδύλια του ευρωπαϊκού προγράμματος Leader I. Στη συνέχεια ο ποταμός διέρχεται από ελώδη περιοχή πού εύκολα πλημυρίζει και ονομάζεται βάλτος του Λούρου, μεταξύ των χωριών Πέτρα και Στρογγυλή, ανατολικά και Στεφάνη δυτικά, παρά την λιμνοθάλασσα της Ροδιάς. Στη συνέχεια περνάει από τον κάμπο των κοινοτήτων Νέα Σαμψούς, Nέα Σινώπη.
  Τελικά μετά από ένα εύκολο και πλωτό τμήμα στον κάμπο των Φλάμπουρων, ο ποταμός εκβάλλει στο Μιχαλίτσι, στον όρμο Σαλαώρας, του Αμβρακικού Κόλπου. Παλαιότερα (1912) όλος ο Λούρος ποταμός από τις εκβολές του έως τη Φιλιππιάδα ήταν πλωτός και μάλιστα υπάρχουν φωτογραφίες βαρκών πού μεταφέρουν πολεμοφόδια κατά τον πόλεμο απελευθέρωσης της Ηπείρου από τους Οθωμανούς (λεύκωμα Νίκου Καράμπελα, έκδοση 1996). Ατυχώς ο Λούρος αποτελεί πρότυπο λίαν ρυπασμένου ποταμού και αυτό αποτελεί αντικίνητρο για ανάπτυξη των αθλημάτων Rafting και Kayak.
Κείμενο του Χαράλαμπου Γκούβα από το βιβλίο του "Ο υδάτινος κόσμος της Πρέβεζας"

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λούρου

Ιστοσελίδα Δήμου Λούρου
• http://www.dimos-lourou.gr/Louros-River(GR).htm (2 φωτ.)

Μονή Κάτω Παναγιάς

ΜΟΝΗ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (Μοναστήρι) ΑΡΤΑ
Τηλέφωνο: +30 26810 27660, 24829
  Κτίστηκε το 13ο αιώνα από τον Μιχαήλ Δούκα Κομνηνό, Δεσπότη του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Την εποχή της Τουρκοκρατίας επονομάζεται "Παναγία της Βρύσεως" επειδή βρισκόταν κοντά σε κάποια βρύση. Το σιγίλλιο του Πατριάρχη Ιερεμίου Β' (1591) αναφέρει ότι η Μονή Κάτω Παναγιάς είχε προσαρτήσει ως μετόχι τη Μονή της Παρηγορήτισσας.
  Ο ναός ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής. Είναι σταυρεπίστεγος με εγκάρσια καμάρα. Στην ανατολική πλευρά απολήγει σε τρεις ημιεξαγωνικές αψίδες, ενώ στη δυτική φέρει μεταγενέστερο νάρθηκα. Εξωτερικά έχει πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο (πλίνθινη επιγραφή, σταυροειδές συμπίλημα), εσωτερικά είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα.
  Το 1969 επισκευάστηκε η στέγη και τα παράθυρα της βόρειας και νότιας πλευράς. Από το 1994 άρχισε η συντήρηση των τοιχογραφιών. Το 1995 αντικαθίσταται η στέγη και επισκευάζεται η τοιχοποιία του ναού. Τα έργα συνεχίζονται. Σήμερα λειτουργεί ως γυναικεία μονή.