Εμφανίζονται 8 τίτλοι με αναζήτηση: Βιογραφίες στην ευρύτερη περιοχή: "ΣΠΗΛΙ Κωμόπολη ΛΑΜΠΗ" .
ΑΓΑΛΙΑΝΟΣ (Οικισμός) ΛΑΜΠΗ
1930
Ο Σπύρος Σηφογιωργάκης γεννήθηκε το 1930 στο χωριό Αγαλιανός της επαρχίας
Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου. Η πρώτη λύρα του αποκτήθηκε σε ηλικία 17 ετών ως αμοιβή
από εργασία στο αλώνισμα. Η δεύτερη ένα χρόνο αργότερα αποτέλεσμα φαμεγικής, αλλά
και η αιτία να γνωριστεί ο Σπύρος με τον καταξιωμένο λυράρη Αλέκο Καραβίτη και
να μεταβεί στην Αθήνα ως υπάλληλος και μαθητής του.
Η επαφή του κρατά ένα χρόνο, οπότε ο Σπύρος Σηφογιωργάκης επιστρέφει
στην Κρήτη κι αρχίζει ουσιαστικά την καριέρα του, μαζί με τους αδελφούς Γιώργη
και Γιάννη Μαράκη. Την εποχή εκείνη τα ακούσματα του Σπύρου είναι των Γιώργη Καλογρίδη,
Γιώργη Μαρκογιαννάκη, Γιώργη Σταυριανάκη κ.ά. Στο Ρέθυμνο, το 1952 γνωρίζει το
γνωστό κατασκευαστή μουσικών οργάνων Μανόλη Σταγάκη και αποκτά την πρώτη πραγματική
λύρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Στο δισκάδικο του Λευτέρη Γαγάνη έρχεται
σ' επαφή με τα ακούσματα που προσφέρει πλέον η δισκογραφία, τον Καρεκλά, τον Μπαξεβάνη,
το Σκορδαλό, κ.ά.
Η πρώτη του γνωριμία με την τεχνολογική υποδομή της μουσικής είναι
η εκπομπή του Σίμωνα Καρρά, οτο Ρ/Σ Αθηνών και στον Ρ/Σ Ενόπλων Δυνάμεων κατά
το 17μηνο της στρατιωτικής του θητείας, στο κέντρο διαβιβάσεων Χαϊδαρίου.
Έτσι τελειώνοντας τη θητεία του το 1955 έχει ήδη δημιουργήσει τη φήμη
του καλού λυράρη, που αρχίζει να απλώνεται σ' ολόκληρη την Κρήτη αρχικά και εκτός
Κρήτης αργότερα. Πρώτος του σταθμός εκτός Ελλάδος, παρέα με τον Γιάννη Μαρκογιαννάκη,
το 1ο φεστιβάλ νέων στο Ελσίνκι, συνοδεύοντας χορευτικό κρητικό συγκρότημα, που
απέσπασαν το 1ο βραβείο.
Ακολουθεί περιοδεία στην Ανατολική Ευρώπη και ταξίδι στην Αμερική,
όπου ηχογραφείται ο πρώτος δίσκος, "Ο Φάρος", που εξακολουθεί ακόμα και σήμερα
να παίζεται και να τραγουδιέται. Επίσης εκεί γνωρίζεται με τον πρόεδρο Τρούμαν
απ' τον οποίο παραλαμβάνει τιμητικό βραβείο. Ακολουθούν και άλλες δισκογραφικές
επιτυχίες όπως: Δεν έχω άλλα Δάκρυα, Το γράμμα, Ο άτυχος, Η κολασμένη σου ψυχή,
Το τραγούδι της μάνας, Στη Γερμανία μακρυά, Έχεις δικαίωμα να κλαις κ.ά.
Σήμερα ο Σπύρος Σηφογιωργάκης, στο κατώφλι των πενήντα χρόνων προσφοράς
και δημιουργίας στην Κρητική μουσική, εξακολουθεί να εργάζεται και να εμφανίζεται
σε κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις του νησιού με έδρα πάντα το χωριό Βώρροι
Ηρακλείου όπου ζει τα τελευταία χρόνια με τα παιδιά του και τη αγαπημένη σύντροφο
Χρυσούλα. Στο σημείο αυτό θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε τη μεγάλη προσφορά
της Χρυσούλας που σε πολλές ηχογραφήσεις δίσκων έχει συνοδεύσει το Σπύρο με την
εκλεκτή και μοναδική φωνή της.
Βιογραφικό από το ένθετο στο cd 40 Χρόνια Σπύρος Σηφογιωργάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
ΑΚΟΥΜΙΑ (Χωριό) ΛΑΜΠΗ
1931
Ο Γεράσιμος Σταματογιαννάκης γεννήθηκε στ' Ακούμια του Αη Βασίλη τον
Αύγουστο του 1931. Τα πρώτα του ακούσματα ήταν οι δίσκοι του γραμμοφώνου του συγχωριανού
του Χαρίτου Μαρινάκη που είχε και το μοναδικό γραμμόφωνο στο χωριό. Έβλεπε κι
άκουγε τους μπαρμπάδες του, το Νίκο τον Παπουτσιδάκη και το Στεφανή το Στεφανάκη,
να εκφράζουν με τη λύρα και το δοξάρι τον πόνο και τη λίγη χαρά των συγχωριανών
τους. Την πρώτη του λύρα την κέρδισε βόσκοντας τα βούγια του χωριανού του, του
Γιώργη Κουμαντάκη που του την έφτιαξε από ξύλο αχλαδιάς.
Από τους μπαρμπάδες του έμαθε τις πρώτες του κοντυλιές και σιγά σιγά
άρχισε να παίζει σε γάμους και πανηγύρια, με τη συνοδεία του Γιάννη Μαρκογιάννη
αρχικά στα Ακούμια και στην επαρχία του Αγίου Βασιλείου και μετά σε διάφορα χωριά
σε ολόκληρη την Κρήτη. Συνεργάστηκε επίσης με το Νίκο Μανιά, τον Νίκο τον Καφαντάρη
από την Αργυρούπολη, το Γιώργη το Χατζηδάκη, κ.α.
Το 1957 κυκλοφορεί τον πρώτο του δίσκο (78") "Στον ψεύτη
κόσμο οι ομορφιές" με μεγάλη επιτυχία. Ακολούθησαν δεκάδες δίσκοι με πολλές
συνεργασίες. "Tότε ήταν άλλα χρόνια -λέει στους φίλους του- θαρρείς πως υπήρχαν
μαγνητόφωνα και δασκάλοι για να βοηθούν το λυρατζή; Τίποτα δεν υπήρχε. Μόνο το
μεράκι. Δεν περιμέναμε να ζήσoυμε από τη λύρα και το λαούτο. Παίζαμε για να ομορφαίνομε
τις χαρές των ανθρώπων. Γι' αυτό και όταν πιάναμε τα όργανα δεν τ' αφήναμε. Παίζαμε
δυό και τρία βράδια συvέχεια χωρίς να κουραστούμε. Μας συνέπαιρνε αυτή η αθάνατη
μαγεία της Κρητικής μουσικής. Και τώρα ακόμα εμένα αυτό μ' αρέσει. Έχω κυκλοφορήσει
30 δίσκους μικρούς και μεγάλους. Μα εγώ θέλω να μ' ακούει ο κόσμος να παίζω και
να με βλέπει. Να βλέπω κι εγώ τον κόσμο που γλεντάει με τη λύρα μου..." Ο
Θανάσης ο Σκορδαλός τον παρακινεί να φύγει από το χωριό του και να κατέβει στο
Ρέθυμνο, όπου θα είχε μεγαλύτερες επαγγελματικές ευκαιρίες. Στο καφενεδάκι που
άνοιξε στην Εθνικής Αντιστάσεως τον συναντούσαν οι φίλοι του και τα γλέντια φούντωναν
συχνά. Ο Γεράσιμος ταξίδεψε και στους Κρήτες της διασποράς στο Σικάγο, Νέα Υόρκη,
Τορόντο, Μόντρεαλ, Χαβάη, Γερμανία. Τέσσερις δεκαετίες λοιπόν και ο Γεράσιμος
δεν άφησε το δοξάρι από τα χέρια του, παρά όταν το 1986 ένα πρόβλημα υγείας του
στέρησε για τρία χρόνια το παίξιμο της λύρας. "Μα είχα τη δύvαμη και το ξεπέρασα
και ξανάπιασα ένα βράδυ το δοξάρι στ' Aκούμια για το μεράκι και τους φίλους πάλι,
όπως κι όταν ξεκίνησα. Κι ένιωθα και τότε σαν να 'ταν η πρώτη φορά." Σήμερα
ζει στην πόλη του Ρεθύμνου και παίζει κυρίως για τους φίλους του.
Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
ΑΚΤΟΥΝΤΑ (Οικισμός) ΛΑΜΠΗ
1904 - 1975
Ο Αλέκος Καραβίτης γεννήθηκε το 1904 στο χωριό Ακτούντα Αγίου Βασιλείου
Ρεθύμνου. Ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση ασχολήθηκε με τη λύρα από πολύ
μικρός, και στα 15 του απέκτησε την πρώτη του λύρα. Λέγεται ότι προτιμούσε να
μην πάρει φαΐ και νερό στο βουργιάλι του πηγαίνοντας στα πρόβατα, παρά να φύγει
χωρίς να πάρει τη λύρα του. Ανεβαίνει στην Αθήνα το 1921 για να υπηρετήσει τη
θητεία του και το 1927 ανοίγει ένα καφενείο-ταβέρνα στη Συγγρού, όπου γίνεται
στέκι των Κρητών της Αθήνας.
Ένα χρόνο μετά ηχογραφεί για πρώτη φορά και μέχρι το τέλος της δεκαετίας
του '40 ο Αλέκος Καραβίτης ηχογραφεί δίσκους με συνεργάτες τον Μπαξεβάνη, τον
Γ. Κουτσουρέλη, τον Τζουγάνο και τον Στ. Μαυροδημητράκη.
Το 1953 περιοδεύει με την Δώρα Στράτου σε Ευρώπη και Αμερική. Η προσφορά
του Αλέκου Καραβίτη στην μουσική παράδοση της Κρήτης και μάλιστα σε εποχές δύσκολες,
είναι ανεκτίμητη. Απέκτησε 3 παιδιά και ήταν από τους λίγους Κρητικούς καλλιτέχνες
της εποχής που πέθανε ευκατάστατος (εξ αιτίας των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων)
το 1975 χωρίς όμως να παρατήσει ποτέ τη λύρα του...
Επιμέλεια: Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
ΔΡΙΜΙΣΚΟΣ (Χωριό) ΛΑΜΠΗ
Γεννήθηκε στη Δρύμισκο Αγ. βασιλείου Νομού Ρεθύμνης από τη Μαλαματένια
και τον Παύλο Ανυφαντάκη. Η γενιά του κατάγεται από τα Δαριβιανά, αλλά ο πρόγονος
του Κων/νος Ανυφαντάκης μετακόμισε στη Δρύμισκο και δημιούργησε εκεί ελαιοτριβείο.
Ο Γεώργιος, το μικρότερο παιδί της οικογένειας τελείωσε το Δημοτικό, αλλά ο θάνατος
του πατέρα του σε ηλικία μόλις 43 ετών, δεν του επέτρεψε τη φοίτηση του σε γυμνάσιο.
Αρχισε να παίζει λύρα από 13 ετών, με μια λύρα που του χάρισε ο συγγενής του Αντώνης
Μαράκης. Σταδιακά άρχισε να παίζει σε γάμους και άλλα γλέντια της περιοχής του
και δεν άργησε να αναδειχτεί ως ένας από τους πιο αξιόλογους λυράρηδες της περιοχής
του. Αριστος λυράρης ο Γιώργος Ανυφαντάκης διασκέδασε τους συγχωριανούς και φίλους
του για πάνω από 30 χρόνια. Παντρεύτηκε την Όλγα Δημητρίου Πατσουράκη από τα Λευκώγεια
και απέκτησαν 3 γιους. Ένας ακόμα από τους εκατοντάδες ερασιτέχνες παραδοσιακούς
μουσικούς που γλέντησαν γενιές Κρητικών σε δύσκολα χρόνια...
Κώστας Βασιλάκης
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της cretan-music.gr
ΣΠΗΛΙ (Κωμόπολη) ΛΑΜΠΗ
1923 - 1999
Ο Γιώργης Καλογρίδης γεννήθηκε το 1923 στο Σπήλι Αγίου Βασιλείου του
νομού Ρεθύμνης (χωριό που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την κρητική μουσική παράδοση
του 20ού αιώνα, αναθρέφοντας μερικούς από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της)
και πέθανε στην Αμερική το 1999.
Στα δεκατέσσερά του χρόνια άρχισε να ασχολείται με τη λύρα δίπλα στους
συγχωριανούς του λυράρηδες Στεφανή Βασιλάκη (Κονδύλη) και Γιώργη Μαρκογιαννάκη
(Μαρκογιώργη).
Η Κατοχή τον βρίσκει στο Σπήλι και λίγα χρόνια αργότερα φεύγει για
την Αθήνα, όπου θα εγκατασταθεί για μικρό διάστημα. Την περίοδο αυτή (1946) ηχογραφεί
τον πρώτο του δίσκο, «Πολλές φορές στον ύπνο μου», που θεωρείται τραγούδι τόσο
κλασικό όσο η «Ιτιά» για τη Ρούμελη και ο «Αμάραντος» για το Μωριά. Συνολικά τη
δεκαετία 1946-1956 ηχογράφησε είκοσι τραγούδια, ορισμένα από τα οποία είναι δικές
του συνθέσεις και διακρίνονται για την άψογη εκτέλεσή τους, την εκπληκτική τους
μελωδία και το υπέροχο τραγούδι τους από την εξαίρετη φωνή του ίδιου του Γ. Καλογρίδη,
φωνή που σπανίζει σήμερα. Σε κάποιες από τις ηχογραφήσεις του συνεργάστηκε με
την εξαίρετη τραγουδίστρια Ειρήνη Μπριλλάκη Καβακοπούλου, επίσης Σπηλιανή, με
την οποία ηχογράφησε το ριζίτικο «Τρώτε και πίνετ' άρχοντες» και το παραδοσιακό
συρτό «Στον ουρανό θε ν' ανεβώ (συρτός πρώτος)». Αξίζει να σημειωθεί εξάλλου η
ιδιαίτερη προσοχή που επιδεικνύεται από το Γιώργη Καλογρίδη στην επιλογή των μαντινάδων,
γεγονός που συντελεί αποφασιστικά στην επίτευξη της υψηλής ποιότητας που χαρακτηρίζει
το έργο του. Όλες οι ηχογραφήσεις του έγιναν με τη συνεργασία των δύο γνωστών
και καταξιωμένων Σπηλιανών λαουτιέρηδων αδελφών Γιάννη και Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη
(οι Μαρκογιάννηδες εξάλλου ήταν και οι μεγάλοι και βασικοί συνεργάτες του άλλου
μεγάλου Σπηλιανού λυράρη, του Θανάση Σκορδαλού).
Ο προικισμένος λυράρης ξενιτεύεται το 1966 στη Νέα Υόρκη, ενώ το 1977,
έπειτα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, το χρυσό του χέρι παραλύει, στερώντας από
τον ίδιο αλλά και από τη μουσική μας γενικότερα την ευκαιρία για νέες συνθέσεις
του. Ωστόσο η μέχρι τότε μουσική του προσφορά παραμένει, για να σημαδέψει την
πορεία της μουσικής μας παράδοσης, και στοιχειοθετεί την υποχρέωση μιας απέραντης
ευγνωμοσύνης από μέρους της μουσικής Κρήτης.
Στέλιος Αεράκης (από τη δισκογραφική σειρά «Πρωτομάστορες», Κρητικό Μουσικό
Εργαστήρι)
Ο Γιώργης Καλογρίδης δεν είναι εύκολο να προσωπογραφηθεί. Ανήκει στη
μεγάλη γενιά καλλιτεχνών που ερωτεύθηκαν τη μουσική μας και την ανέβασαν πολύ
ψηλά σε κείνα τα δύσκολα χρόνια. Στους πρωτομάστορες και μεγαλουργούς της κρητικής
μουσικής παράδοσης.
Οι σκοποί και τα τραγούδια του, πάντοτε τρυφερά σαν την ψυχή του,
διακρίνονται για τη γλυκύτητα και τον ερωτισμό τους. Δείγματα επιδεξιότητας, απλότητας,
ρυθμού και ισορροπίας και προπαντός σεβασμού. Όσοι γλέντησαν με τη λύρα του είναι
σε θέση να πουν πολύ περισσότερα για τον άνθρωπο και καλλιτέχνη Καλογρίδη, τον
τραγουδιστή του έρωτα. Κρίμα που η μοίρα στέρησε πρόωρα από μας και τη μουσική
μας μια τέτοια καλλιτεχνική φυσιογνωμία. Σίγουρα, αν κρατούσε ακόμη το δοξάρι,
η Κρήτη και η δημοτική μας μουσική θα είχαν να επιδείξουν ακόμη μεγαλύτερο και
σπουδαιότερο έργο.
Όπως και νά 'χει το πράγμα όμως, θα αποτελεί σημείο αναφοράς της κρητικής
μουσικής του χθες και του αύριο.
Μανώλης Παντινάκης
δημοσιογράφος
Στην κατηγορία εκείνη των ανθρώπων που μέσα τους υπάρχει έντονο και
πληθωρικό το πάθος ανήκει και ο Γιώργης Καλογρίδης. Πάθος: μια λέξη που οι παλιότεροι
τουλάχιστον τη χρησιμοποιούσαν για να αποδώσουν κάποιες ιδιότητες που χαρακτήριζαν
κάποιους ανθρώπους, όπως: ευαισθησία, μερακλίκι, φλόγα, ερωτισμό, τρέλα, παράπονο
και όποια άλλη τέτοια έννοια θα μπορούσε να προσδιορίσει μια καλλιτεχνική φύση.
Γεμάτος πάθος λοιπόν ο Γ. Καλογρίδης δεν χρειαζόταν περισσότερα εφόδια
ή προϋποθέσεις για να διαπρέψει στον τομέα της δραστηριότητάς του. Αν αντί για
το δοξάρι τύχαινε να κρατά χρωστήρα ή σμίλη ή κοντυλοφόρο, είναι βέβαιο πως ό,τι
θα έβγαινε απ' τα χέρια του θα είχε επίσης τη σφραγίδα του πάθους. Ορθάνοιχτες
φωτεινές ψυχές οι άνθρωποι του είδους αυτού γίνονται οι δέκτες παμπάλαιων αισθημάτων
που φτάνουν από πολύ μακρυνές αφετηρίες, μέσα από τα έγκατα του χρόνου.
Δέκτες ήχων, εικόνων και αναμνήσεων, περνώντας μέσα από το περίτεχνο
αργαστήρι της ψυχής τους, παίρνουν πιο ζωντανές, πιο νεανικές, πιο καλαίσθητες
μορφές. Δέκτες και πομποί, αλλά με την ενδιάμεση ύπαρξη μιας φλογερής μήτρας,
που γεννοβολά αδιάκοπα την περιούσια ύλη της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Ο λυράρης, ο ποιητής, ο σκαλιστής, ο ζωγράφος ο παραμυθάς κ.ά. φορείς
του λαϊκού πολιτισμού είναι οι αγωγοί των κοινωνικών αισθημάτων, που με έντεχνο
τρόπο τα περικλείουν σε ένα συγκεκριμένο σχήμα, σε μια μορφή, σε ένα ρυθμό και,
ενώ απάνω τους είναι ευδιάκριτα «δακτυλικά αποτυπώματα» της ψυχής τους, απηχούν
εν τούτοις μια πλατύτερη και γενικότερη εκφραστική ανάγκη. Αυτοί είναι οι λαϊκοί
καλλιτέχνες. Σε όλους τους Χώρους της τέχνης. Αυτός είναι ο Καλογρίδης, ο κάθε
Καλογρίδης. Προορισμένος να συλλέγει το φως, να το πλάθει στα δάχτυλά του και
να σκορπά ζεστές και φρέσκιες τις λαμπερές του ακτίνες πυρπολώντας τα σκοτάδια
της καρδιάς και του νου των συνανθρώπων. Ιεραπόστολος που πορεύεται σε μοναχικά
μονοπάτια σπέρνοντας τον έρωτα, για να ανθίσει και να καρπίσει η ομορφιά στη ζωή
μας.
Σήμερα πια, που διάφοροι τρομοκράτες των αισθήσεων πυκνώνουν τις
επιθέσεις τους, έχομε πραγματικά πιο πολύ ανάγκη τους «ελεύθερους σκοπευτές της
τέχνης», όπως είναι ο Γιώργης Καλογρίδης.
Γιώργης Καράτζης
λαϊκός ποιητής
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
1936
Γεννήθηκε το 1936 στο Σπήλι του Ρεθύμνου από οικογένεια μουσικών.
Ο πατέρας του έπαιξε λύρα, τα αδέρφια του Κώστας και Στέλιος λαούτο, ο Χαράλαμπος
λύρα και μπουζούκι και ο Γιάννης λαούτο. Αρχισε σε ηλικία 12 χρονών, με πολύ ζήλο
και αγάπη για το λαούτο αλλά και τη σύνθεση σκοπών και τραγουδιών.
Αργότερα ερχόμενος στην Αθήνα
είχε την ευκαιρία να σπουδάσει και να αποκτήσει περισσότερες γνώσεις πάνω στο
αντικείμενο που αγαπούσε τόσο πολύ, δηλαδή την μουσική. Ασχολήθηκε με το κοντραμπάσο
στο οποίο πήρε και δίπλωμα από το Ωδείο Αθηνών.
Εργάσθηκε στην Κρατική Ορχήστρα των Αθηνών και στην Συμφωνική της
ΕΡΤ. Παράλληλα έβρισκε μεγάλη ευχαρίστηση στο λαούτο. Συνεργάστηκε με τους αξέχαστους
Θανάση Σκορδαλό και Κώστα Μουντάκη. Στη δισκογραφία είχε τη μεγάλη συνεργασία
με το Νίκο Μανιά, η οποία απέφερε υπέροχα τραγούδια στο ύφος των ταμπαχανιώτικων,
καθώς και με το Σπύρο Σηφογιωργάκη, το Μανώλη Κακλή, τον αδερφό του Γιάννη και
άλλους. Επίσης έχει γράψει δίσκο σε συνεργασία με τον Μπάμπη Γαργανουράκη με τίτλο
"Παίζω με το λαούτο μου". Ακολούθησαν πολλές συνεργασίες όπως με Ζ.
Μελεσσανάκη, Καλογρίδη, Ροδάμανθο Ανδρουλάκη, Μάρκο Φουρναράκη, Παντελή Κρασαδάκη,
Γιώργο Παπαδάκη, Στέλιο Μπικάκη και Μανώλη Αλεξάκη. Ο Βαγγέλης Μαρκογιαννάκης
θεωρείται και είναι ένας εκ των κορυφαίων δημιουργών της Κρητικής μουσικής.
βασισμένη στην βιογραφία του καλλιτέχνη όπως περιέχεται στο site της Cretaphone
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
Γεννήθηκε στο Σπήλι επαρχίας Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνης και κατάγεται από μεγάλη μουσική οικογένεια. Ο πατέρας του έπαιζε λύρα και τα αδέρφια του λύρα και λαούτο, ενώ ο αδελφός του στο Σικάγο ασχολείται με το μπουζούκι. Τα βιώματα του στο χωριό πλούσια σε μουσικά ακούσματα. Ο πατέρας του τον επηρεάζει καθοριστικά και η συνεργασία του με το Θανάση Σκορδαλό αποτελεί σταθμό στη ζωή του. Μια συνεργασία που κράτησε δεκαετίες. Δισκογραφικά συνεργάζονται για πρώτη φορά το 1946 με το "Μόνο εκείνος π' αγαπά". Το 1958 πραγματοποιούν δεκάμηνη περιοδεία στις ΗΠΑ και αργότερα με το Σπύρο Σηφογιωργάκη επισκέπτονται άλλες τρεις φορές την Αυστραλία. Με τον Σηφογιωργάκη συνεργάζονται επίσης δισκογραφικά με τεράστια επιτυχία. Με τον Κώστα Μουντάκη συνεργάζονται δισκογραφικά στη "Μάχη της Κρήτης", ενώ κάνει συνεργασίες με αρκετούς ακόμα λυράρηδες μέχρι και σήμερα. Το 1963 συμμετέχει με τον Όμιλο Βρακοφόρων Κρήτης σε φεστιβάλ στη Φιλανδία, όπου βραβεύθηκαν για την παρουσία τους. Τη δεκαετία 70-80 εργάζεται σε διάφορα κρητικά κέντρα της Αττικής ενώ σήμερα ζει στο Ρέθυμνο. Ο Γιάννης Μαρκογιαννάκης θεωρείται και είναι εκ των κορυφαίων καλλιτεχνών της Κρητικής μουσικής.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
1920 - 1998
O Θανάσης Σκορδαλός, ο μεγάλος αυτός "δάσκαλος" της Κρητικής
μουσικής γεννήθηκε το Δεκέμβρη του 1920 στο Σπήλι Αγ.Βασιλείου, Ρεθύμνου, όπου
πρωτόπιασε λύρα σε ηλικία 9 χρονών. Με αυτή την πρώτη του "αρτικόλυρα",
που αγοράστηκε 18 δραχμές και χωρίς να του μάθει κανένας, άρχισε να μαθαίνει και
να παίζει κομμάτια, που άκουγε σαν μικρό παιδί. Το ταλέντο ήταν φανερό... τόσο
φανερό, που ο ίδιος ο Ανδρέας Ροδινός, χαρακτήρισε τον 11χρονο τότε Σκορδαλό,
σαν "διάδοχό του", μπροστά σε όλο το Σπήλι.
Δώδεκα χρονών έπαιξε σε γλέντι στο Χαμαλεύρι
Ρεθύμνου. Το 1946 κυκλοφορεί τον "Σπηλιανό συρτό (Μόνο εκείνος π' αγαπά)"
με συνεργάτη του τον μεγάλο επίσης Σπηλιανό λαουτιέρη Γιάννη Μαρκογιαννάκη (Μαρκογιάννη).
'Ενα τραγούδι, σταθμός στη μετέπειτα πορεία του Θανάση Σκορδαλού αλλά και της
Κρητικής μουσικής γενικότερα.
Μεγάλες στιγμές του Θ.Σκορδαλού συνδέονται με το όνομα του Μαρκογιάννη
που τον συνόδευε συνεχώς στα πρώτα χρόνια της καριέρας του. Συνεργάστηκε επίσης
με τον Γιάννη Μπερνιδάκη (Μπαξεβάνη) στην ηχογράφηση 4 δίσκων 78" (1947)
με 8 τραγούδια που έμειναν κλασσικά (Το ξεροστερνιανό νερό, Στων αμαθιώ σου τη
φώθια, κ.α.)
Ο Θανάσης Σκορδαλός, δεχόταν τα ακούσματα και την τεχνική όλων των
λυράρηδων της εποχής, τα βιώνει και δημιουργεί τη βάση για το δικό του ξεκίνημα
στο χώρο της Κρητικής Τέχνης. Ετσι στη δεκαετία του '40, που ο Σκορδαλός δίνει
τις πρώτες δημιουργίες του με τη λύρα, σηματοδοτείται μία νέα εποχή για την Κρητική
μουσική. Παίρνει τις φόρμες όπως τις άκουσε, τις τελειοποιεί, δίνοντας τον δικό
του χαρακτήρα και το ανεπανάληπτο ύφος του, που ανοίγουν έτσι στην τεχνική της
λύρας ένα νέο δρόμο. Αυτό που δημιούργησε τη σχολή του Σκορδαλού στην Κρητική
μουσική.
Μεγάλες στιγμές επίσης γνώρισε δισκογραφικά συντροφιά με τον Νίκο
Μανιά (Πότε θα κάνει ξαστεριά, Περνάς και δε με χαιρετάς, κ.α.) αλλά και τις κόρες
του, ιδιαίτερα τη Μαίρη (Τρέχουν τα νερά,Τα περασάρικα πουλιά, κ.α.). Διορίστηκε
από το Σοφοκλή Βενιζέλο ως υπάλληλος στην υπηρεσία ασφαλείας της τράπεζας Ελλάδος.
Αποκατεστημένος πλέον επαγγελματικά αφιερώθηκε στην αγαπημένη του λύρα, πραγματοποιώντας
εμφανίσεις στους απανταχού Κρήτες της διασποράς σε Αμερική, Καναδά, Αυστραλία,
Αφρική.
Ο μεγάλος δάσκαλος της λύρας έδωσε μεγάλες στιγμές στην Κρητική μουσική
με τραγούδια όπως: Μόνο εκείνος π' αγαπά, Ένας καινούριος άνεμος, Συ μ' έμαθες
πώς αγαπούν, Ένας ψαράς, Ποιός ουρανός ποιά θάλασσα, Φιλεντέμ, Όνειρα βλέπω μυστικά,
και πολλά άλλα.
Το μουσικό έργο του, χαρακτηρίζεται από τον ρυθμό τον οποίο σε όλη
του τη ζωή και σε όλα του τα μουσικά έργα τήρησε με θρησκευτική ευλάβεια, θα μπορούσε
να πει κανείς, και διαπνέεται από ζωντάνια, ρεαλισμό και αποπνέει έναν δυναμισμό
συνδιασμένο άψογα με τη μελωδία, στοιχεία ακριβώς τα οποία προσδιορίζουν τον τύπο
και τον χαρακτήρα του Κρητικού. Να γιατί ο Σκορδαλός είναι αγαπητός σε όλους τους
Κρητικούς, απ'άκρη σ'άκρη της γης.
Ο Θανάσης Σκορδαλός, που υπηρέτησε για 60 ολόκληρα χρόνια την Κρητική
μουσική έφυγε από τη ζωή στις 23 Απριλίου 1998 σε ηλικία 78 ετών. Χαρακτηριστική
είναι η παρακάτω μαντινάδα του Χ. Παπαδάκη με αφορμή το θάνατό του.
Στο θάνατό σου βρόντηξε
και σύστηκε η Κρήτη
δάκρυα τα χιόνια γίνανε
του γέρο Ψηλορείτη
'Ηταν και θα μείνει ένας από τους κορυφαίους καλλιτέχνες στην Κρητική
μουσική ιστορία, με μνημειώδες δισκογραφικό έργο, ανεπανάληπτο και σε ποσότητα
και σε ποιότητα. Δημιούργησε έργο τέτοιο, που με αυτό θα τροφοδοτεί για πολλά
χρόνια τις επόμενες γενιές.
Κώστας Βασιλάκης (από το Θανάσης Σκορδαλός, 1920-1998, 6CD, Αεράκης)
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της cretan-music.gr
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
